Βιταμίνη Ε, κάπνισμα και καρκίνος

Η πανικόβλητη γυναικεία φωνή με καλημέρισε πρωί-πρωί: ‘Γιατρέ, ακούσατε εκείνο που είπαν προχθές στην τηλεόραση ότι η βιταμίνη Ε προκαλεί καρκίνο στον πνεύμονα; Κι εγώ τι θα κάνω που παίρνω εδώ και δυο χρόνια βιταμίνη Ε με συμβουλή γιατρού;’ Όχι, δεν το είχα ακούσει. Κρίμα. ‘Μα το είπαν πνευμονολόγοι’, επιμένει η φωνή. ‘Οι πνευμονολόγοι λένε εδώ και 50 χρόνια ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα’, αντέτεινα εγώ, ‘και όμως συνεχίζετε και καπνίζετε. Τι χειρότερο μπορεί να σας κάνει η βιταμίνη Ε;’

Με την ελπίδα να βάλω τέρμα στη συζήτηση υποσχέθηκα να μελετήσω το θέμα και της ευχήθηκα καλό Πάσχα. Ωστόσο σκέφθηκα για πολλοστή φορά ότι ο άνθρωπος δεν αποδέχεται εύκολα την ευθύνη των πράξεών του. Ψυχολογικά του είναι πολύ πιο ανώδυνο να επιρρίψει το βάρος της ενοχής για τα προβλήματα της υγείας του στα διάφορα ‘Ε’ των τροφών, τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας, τους πυλώνες υψηλής τάσης της ΔΕΗ, το Τσερνομπίλ, δηλ. σε πράγματα για τα οποία πιστεύει ότι φταίνε κάποιοι άλλοι (από τους οποίους μπορεί να απαιτήσει και αποζημίωση), παρά να ομολογήσει ότι τουλάχιστον συνυπεύθυνος είναι και ο ίδιος. Την ψυχολογική αυτή αδυναμία κατανοούμε εμείς οι γιατροί, δεν πρέπει όμως να την υποθάλπουμε και να την καλλιεργούμε στους ασθενείς μας.

Η βασική διαφορά του καπνού από όλους τους άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες είναι ότι αφενός η καρκινογόνος δράση του είναι αποδεδειγμένη πέρα από κάθε αμφιβολία και αφετέρου είναι το μόνο γνωστό καρκινογόνο που βρίσκεται κυριολεκτικά και αποκλειστικά στο χέρι του χρήστη (ως προσωπική επιλογή και όχι διότι του προσφέρει κάποιο όφελος). Αν θελήσουμε να αποδεχθούμε την αλήθεια αυτή σε συλλογικό επίπεδο και να ενεργήσουμε ανάλογα, τότε μπορεί να κάνουμε κάποια ουσιαστικά βήματα για την πρόληψη της ‘επάρατης’ νόσου.