Στη Λέσχη του Χρόνου

«Καλώς τον καινούργιο!» ακούστηκε μια φωνή γεμάτη ενθουσιασμό από τη γωνιά της μεγάλης αίθουσας, κοντά στο τζάκι.

Ο νεοφερμένος προς τον οποίο απευθυνόταν η φωνή έστρεψε το κεφάλι για να δει ποιος τον καλωσόριζε. Αναγνώρισε από μακριά εκείνον που είχε συναντήσει φευγαλέα πριν ακριβώς 365 μέρες, λίγο πριν τον αντικαταστήσει πάνω στη Γη. Ήταν ο άμεσος προκάτοχός του, γνωστός με τον αριθμό 2010 μ.Χ. Του χαμογέλασε και προχώρησε προς το μέρος του τείνοντας το χέρι. Οι άλλοι παρόντες στη Λέσχη του Χρόνου κούνησαν τα κεφάλια σ’ ένα χαιρετισμό γεμάτο κατανόηση: η είσοδος ενός νέου μέλους στη συντροφιά τους ήταν μια διαδικασία γνωστή στους παλαιότερους, που όμως ποτέ δεν έχανε το ενδιαφέρον της. Άλλωστε, πάντα κάτι διαφορετικό έφερνε σ’ ένα χώρο όπου ο χρόνος με τη συμβατική έννοια δεν υπήρχε πλέον.

    Ο 2010 μ.Χ. έσφιξε το χέρι του 2011 και του έδειξε τη διπλανή πολυθρόνα. Εκείνος κάθισε και άπλωσε τα πόδια του προς το τζάκι. Κοίταξε τον συνομιλητή του και χαμογέλασε πάλι με αμηχανία, χωρίς να ανοίξει το στόμα του. Εκείνος φρόντισε να τον βγάλει από τη δύσκολη θέση.

«Ξέρω ακριβώς πώς αισθάνεσαι», είπε. «Ας αρχίσω εγώ. Έτυχε να ακούσεις εκεί στη Γη την έκφραση ‘Βάζω μέσα σειρά’; Τη λέγανε στον ελληνικό στρατό όταν υποδέχονταν μια καινούργια σειρά στρατευσίμων. Τότε οι προηγούμενοι θεωρούσαν ότι ‘πάλιωσαν’. Μεγάλη υπόθεση! Τους έδινε το ‘δικαίωμα’ να ταλαιπωρούν κάποιους νεότερους, για να βγάζουν το άχτι τους. Μικρότητες ανθρώπινες! Ωστόσο, κάπως έτσι αισθάνομαι κι εγώ τώρα που ήρθες. Μέχρι αυτή τη στιγμή ήμουν ο νεότερος εδώ μέσα. Δεν είναι θέμα κόμπλεξ, ούτε βέβαια μου κάνουν κανένα καψόνι οι παλιοί. Απλώς—πώς να το πώ;—δεν βαριέσαι, ανθρώπινη αδυναμία που την κόλλησα κι εγώ στη θητεία μου. Ξέχνα το. Τι νέα από τον κόσμο;» 

«Δεν ξέρω τι περιμένετε να μάθετε», είπε ο νέος, και ο παλιός σημείωσε με ικανοποίηση τον πληθυντικό ευγενείας. Όταν τον είχε πρωτοδεί κατά την είσοδό του στη Γη, ήταν ένας έφηβος γεμάτος αυτοπεποίθηση, έτοιμος να ανατρέψει τα πάντα, πιστεύοντας ότι οι παλιότεροι δεν είχαν καμιά ικανότητα. Τώρα, ακριβώς δώδεκα μήνες μετά, ήταν ώριμος, γεμάτος εμπειρίες, έτοιμος για πλήρη ένταξη στη Λέσχη. Έσπευσε και πάλι να τον βοηθήσει.

     «Νεαρέ μου», είπε, χωρίς κανένα ίχνος ειρωνείας στη φωνή και τη διάθεσή του, «το πρώτο που μαθαίνει κανείς εδώ μέσα είναι ότι όλοι είμαστε ακριβώς ίσοι και όμοιοι. Γίναμε πλέον όλοι μία ηλικία (έστω κι αν οι δίσεκτοι νόμιζαν κάποτε ότι η μια παραπανίσια μέρα τους έκανε ανώτερους) και μιλούμε μεταξύ μας στον ενικό αριθμό. Πες μας λοιπόν τα δικά σου, με άνεση, σαν ένας από μας. Εξάλλου, όλοι εδώ θέλουν να τα μάθουν. Το ίδιο έκαναν κι εκείνοι, με τη σειρά τους. Μη βιάζεσαι. Θα έχεις ακριβώς 366 μέρες στη διάθεσή σου, μέχρι να μας έρθει ο επόμενος. Ξεκίνα από την Πρωτοχρονιά».

     Ο νέος δέχθηκε ένα φλιτζάνι τσάι που του έδωσε κάποιος από την ομήγυρη, ρούφηξε μια γουλιά, καθάρισε το λαιμό του, και άρχισε.

Η αφήγηση του 2011 μ.Χ. πλησίαζε στο τέλος. Κόντευε να συμπληρωθεί ο χρόνος του, και ήδη είχε αρχίσει η αναμονή του καινούργιου. Με την αφήγηση είχε παλιώσει κι αυτός: τώρα περίμενε να ‘βάλει μέσα σειρά’. Η αίσθηση αυτή τον γέμιζε προσμονή, κι ένα αόριστο αίσθημα ικανοποίησης.

Ο 2010 μ.Χ. κούνησε αργά το κεφάλι. «Πάντα τα ίδια, μόνο που ο κυνισμός και η σκληρότητα όλο και περισσεύουν. Απληστία, κερδοσκοπία, απάτες, αμοιβαίες επιβουλές, εκμετάλλευση, πόλεμοι, ταραχές… Κάθε χρόνο και χειρότερα. Δεν αλλάζει τίποτε στα ανθρώπινα, όσο οι άνθρωποι σκέφτονται, σχεδιάζουν και ενεργούν με τον γνωστό τους τρόπο. «Ρίζα πάντων των κακών η φιλαργυρία». Αθροίζουν περιουσίες, και τις εκφράζουν με τεράστιους αριθμούς, χωρίς να περνάει από το μυαλό τους ότι όλα είναι… μηδενικά. Το μόνο που τους μένει είναι το μνήμα τους, κι αυτό βέβαια δεν τους ανήκει. Πώς λένε οι Ορθόδοξοι μοναχοί για το κελί τους; «Σήμερον εμού, αύριον ετέρου, ουδέποτε ουδενός». Μια φανταχτερή κηδεία, στεφάνια, επικήδειοι, μαρμάρινες πλάκες, και σε μερικά χρόνια ούτε το όνομά τους δεν θυμάται κανείς. ‘Πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα’. Το άκουσες αυτό ποτέ; («Πάμπολλες φορές», σκέφθηκε ο νέος). Αν είχες μάθει μόνο ένα πράγμα στη θητεία σου στη Γη, θα ’πρεπε να ήταν αυτό».

«Δεν μπορούμε άραγε να τους πούμε κάτι; Να δώσουμε εντολή στον επόμενο να λάβει κάποια προληπτικά μέτρα;» ρώτησε με γνήσια ανησυχία στη φωνή ο 2011 μ.Χ.

«Δεν είσαι ο πρώτος που το σκέφτεται», είπε ο προκάτοχός του. «Δυστυχώς δεν είναι μέσα στη δικαιοδοσία μας. Μπορούμε μόνο να παρέχουμε ευκαιρίες, προθεσμίες, περιθώρια για αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς, χωρίς καμιά άλλη δυνατότητα παρέμβασης. Βλέπεις, κάτι τέτοιο θα σκόνταφτε στην προσωπική ελευθερία των ανθρώπων. Κάποιοι το λένε αυτεξούσιο. Είναι κάτι που τους έχει απομείνει από τις αρχικές προδιαγραφές τους: το δικαίωμα να λένε οι ίδιοι ένα ‘Ναι’ ή ένα ‘Όχι’ σε κάθε δίλημμα που αντιμετωπίζουν. Και να αναλαμβάνουν τις ευθύνες».

«Δύσκολο ακούγεται», είπε σκεφτικός ο νεότερος.

«Και πότε ήταν εύκολη υπόθεση η ελευθερία;» ρώτησε ρητορικά ο παλιός, κοιτάζοντας τα κάρβουνα που αναβόσβηναν στο τζάκι. 

Δίπτυχο

Κάθε τέλος του χρόνου ανασύρω από το μητρώο των ασθενών μου εκείνους που ‘εξεμέτρησαν το ζην’ μέσα στη χρονιά που πέρασε. Έτσι και σήμερα. Έφτιαξα το σχετικό ψυχοχάρτι και θυμήθηκα για λίγο τις προσωπικές τους ιστορίες. Μερικούς τους γνωρίσατε μέσα στις σελίδες αυτές. Πολλοί άλλοι σιωπηρά  ‘διάβηκαν απ’ το φαρδύ ποτάμι’ και τράβηξαν το ‘δρόμο της σιωπής’, όπως λέει ένα παλιό τραγούδι της Αρλέτας. Όπως η πρώτη μου φιλόλογος στο Γυμνάσιο, που αναπαύθηκε την Πρωτοχρονιά. Όλοι άφησαν ένα σημάδι στην ψυχή μας, μικρότερο ή πιο μεγάλο, μέσα από τη φροντίδα και την αγωνία για την πορεία τους. Ελπίζουμε να μας το ανταποδίδουν με τις προσευχές τους.
    Καλόν Παράδεισο να έχουν η Ελισάβετ, ο Χρήστος, η Παναγιώτα, η Αθηναΐς, ο Νικόλαος, ο Ιωάννης, η Ξανθή, ο Παναγιώτης, ο Γεώργιος, ο Αλέξανδρος, η Φωτεινή, ο Γεώργιος, ο Ευάγγελος, ο Κωνσταντίνος, ο Μιχαήλ, ο Αθανάσιος, ο Ορέστης, ο Γεώργιος, ο Παντελής, ο Δημήτριος, η Αλεξάνδρα, η Αναστασία, ο Θεόδωρος, ο Κωνσταντίνος, ο Μιχαήλ, η Φανή, η Αναστασία, ο Δημήτριος, ο Κωνσταντίνος, ο Ιωάννης, ο Σάββας, ο Δημήτριος, η Ευμορφίλη, η Κατίνα, η Αναστασία, ο Μιχαήλ, ο Ηλίας, ο Βασίλειος, ο Σωτήριος, ο Γεώργιος, η Άννα, ο Μιχαήλ, ο Αθανάσιος. Και ο άλλος Γιώργος, ο ‘φίλος μας που χάσαμε’ σαν τέτοια μέρα, πριν 35 ολόκληρα χρόνια.

Απολογισμός

Τα καλύτερα είχαν μείνει για το τέλος, θα μπορούσε να αναλογισθεί κανείς, ανατρέχοντας στα συμβάντα του έτους που κλείνει. Μια περίεργη (τουλάχιστον) προφυλάκιση ενός ηγουμένου που μπορεί να μη πολιτεύεται με τον τρόπο που θα ήθελε ο Μ. Βασίλειος, ο Άγ. Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης ή ο Άγ. Σάββας, αλλά δεν φαίνεται να έκανε τίποτε χειρότερο από αυτά που καθημερινά διαπράττουν (ο κόσμος τόχει τούμπανο...) δημοκρατικά εκλεγμένοι ταγοί του έθνους. Μια κραυγαλέα παραίτηση δικαστικών λειτουργών που τους ανατέθηκε η διερεύνηση οικονομικών ατασθαλιών (για να μη παραβιάσουμε το savoir vivre), αλλά ‘υπό απαγόρευση και καθ’ υπαγόρευση’ (μου άρεσε το λογοπαίγνιο). Μια νέα αναθεώρηση (πάντοτε ανιόντως) των αντικειμενικών (ο Θεός να τα κάνει...) κριτηρίων διαβίωσης ενός κόσμου που σε λίγο θα μετράει και τα κεραμίδια πάνω από το κεφάλι του, μήπως κι σ’ εκείνα μπει κανένα τεκμήριο. Η φορολογική διάθεση των κρατούντων θυμίζει κάπως το ‘μαύρο’ σλόγκαν που λέει ότι ο κυριότερος παράγων κινδύνου για θάνατο είναι να είσαι ζωντανός. Άλλωστε, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος είχε πει ότι τίποτε δεν είναι βέβαιο στον κόσμο, εκτός από τον θάνατο και τους φόρους. Και κοντά σ’ αυτά, η αποκάλυψη ότι πράκτορες των γειτόνων και ‘κουμπάρων’, που με κάθε τρόπο θέλουμε να μπάσουμε στην Ευρώπη, εδώ και χρόνια καίγανε τα δάση μας. Αντίθετα με την κλασική ρήση του παλαιού Καραμανλή, έξω πάμε χάλια, και μέσα μη χειρότερα.
     Υστερόγραφο: Η ταχύτητα με την οποία 'κουκουλώθηκε' η υπόθεση των δυο οικονομικών εισαγγελέων καταρρίπτει κάθε προηγούμενο ρεκόρ στον τομέα της δημόσιας διοίκησης.

Άδοξο τέλος;

Άκουσα χθες στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ ότι η σκηνοθέτις Λουκία Ρικάκη ‘έφυγε από τη ζωή άδοξα, χτυπημένη από τον καρκίνο’. Μια τέτοια διατύπωση αδικεί κατάφωρα τόσο τη συγκεκριμένη γυναίκα όσο και τις χιλιάδες άλλων ασθενών που δίνουν καθημερινά τις προσωπικές τους μάχες με τα κακοήθη νοσήματα, κάτω από δύσκολες και συχνά επώδυνες συνθήκες, χωρίς να παρατούν τον αγώνα, και δείχνοντας απίστευτες ψυχικές δυνάμεις, που ούτε οι ίδιοι γνώριζαν ότι διέθεταν. Δόξα και καταξίωση όλων αυτών είναι η γενναία στάση τους μπροστά στα βάσανα που υπομένουν. Ας είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί σε τέτοιες περιγραφές, κι ας μη προσπαθούμε να χρωματίσουμε τέτοια δυσάρεστα γεγονότα με εκφράσεις που μόνο τιμή δεν προσάπτουν στα πρόσωπα στα οποία αναφέρονται.

[Απεστάλη στην ΕΡΤ]

Ιστορία ενός εντάλματος

Η ιστορία του τίτλου άρχισε πριν δέκα μήνες. Στη διάρκεια των απεργιών του Φεβρουαρίου, το ΙΚΑ είχε επιτρέψει σε γιατρούς συμβεβλημένους με τον ΟΠΑΔ να βλέπουν ασθενείς του, και στο πλαίσιο αυτό είχα καταγράψει τέσσερεις επισκέψεις (συνολικό ποσό 80 ευρώ). Θεώρησα την ενέργεια αυτή ως ‘πιλοτική’ και δεν την συνέχισα πέρα από τον Φεβρουάριο (ορθά, όπως αποδείχθηκε). Υπέβαλα τα σχετικά δικαιολογητικά τον Μάρτιο, και περίμενα στο ακουστικό μου. Κάποια στιγμή το καλοκαίρι έλαβα ένα τηλεφώνημα να καταθέσω τη σχετική απόδειξη για να προχωρήσει το ΙΚΑ στην πληρωμή. Μετά από παρέλευση μερικών ακόμη μηνών και διάφορες οχλήσεις προς το αντίστοιχο γραφείο, έμαθα ότι το ένταλμα προωθήθηκε στον πάρεδρο (τί ακριβώς σημαίνει αυτός ο τίτλος στα ασφαλιστικά ταμεία;) για έγκριση. Σήμερα επιτέλους το εισέπραξα, όχι όμως πριν προσκομίσω κι ένα υπηρεσιακό σημείωμα από τον 3ο όροφο του Ιδρύματος. Καθαρό ποσό: 64 ευρώ (σε καλή μεριά). Περίπου ισοφαρίζει το κόστος των ταξί που χρειάσθηκαν για τρεις επισκέψεις στα γραφεία του ΙΚΑ (για τον χρόνο που δαπανήθηκε δεν γίνεται λόγος). Η πιλοτική αυτή εμπειρία με αποτρέπει από μελλοντικές επαναλήψεις του πειράματος.

Βαρβαρικά

Πρέπει να έχει κανείς ιδιαίτερα κακή σχέση με την ελληνική γλώσσα για να γράφει βαρβαρισμούς του τύπου ‘Τοποθέτηση προϊόντος’ που βλέπουμε κάθε τόσο σε πλαίσια στις μικρές ή μεγαλύτερες οθόνες μας. Η έκφραση αποτελεί κυριολεκτική μετάφραση του αγγλικού ‘product placement’ που χρησιμοποιείται στον κόσμο του θεάματος και της διαφήμισης και αναφέρεται στην εισαγωγή ή παρ-ένθεση στην κυρίως εικόνα ή την ταινία κάποιου επωνύμου είδους (όπως π.χ. ένα αυτοκίνητο συγκεκριμένης μάρκας), ο κατασκευαστής του οποίου είναι οικονομικός χορηγός της ταινίας ή της εκπομπής. Η απόδοση του όρου μπορεί να είναι γλωσσικά σωστή, αλλά η λέξη ‘τοποθέτηση’ ηχεί τουλάχιστον παράδοξα στην χρήση αυτή. Με απλά λόγια, δεν το λέμε έτσι στα ελληνικά. Χάθηκε ο κόσμος να γράψουν ‘προβολή προϊόντος’ ή απλά ‘Διαφήμιση’; 

Υπάρχει ελπίδα...

‘Ξένον τόκον ιδόντες ξενωθώμεν του κόσμου
τον νουν εις ουρανόν μεταθέντες.
Δια τούτο γαρ ο υψηλός Θεός επι γης εφάνη ταπεινός άνθρωπος
βουλόμενος ελκύσαι προς το ύψος τους αυτώ βοώντας:
Αλληλούια’

Υπάρχει ελπίδα. Αρκεί να μη ζούμε σαν να μη γεννήθηκε ο Χριστός...

[από κείμενο του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου, στο βιβλίο του 'Θεός εφανερώθη εν σαρκί',

εδώ παρμένο από το ΑΗΔΟΝΙ]

Προφητεία

Παραθέτω και πάλι, λόγω διηνεκούς επικαιρότητος, το προφητικό Στ΄ Ανάγνωσμα του Εσπερινού των Χριστουγέννων (το διαβάσαμε προ ολίγου), σε ελεύθερη απόδοση:

‘Είπε ο Δανιήλ στον Ναβουχοδονόσορα: Βασιλιά, εσύ κοίταζες, και είδες μπροστά σου ένα άγαλμα μεγάλο και λαμπρό, με φοβερή όψη. Το άγαλμα είχε κεφάλι από καθαρό χρυσάφι, χέρια και στήθος και μπράτσα ασημένια, κοιλιά και μηρούς χάλκινους, κνήμες σιδερένιες, και πόδια μισά σιδερένια και μισά πήλινα. Κοίταζες ώσπου αποσπάσθηκε ένας βράχος από κάποιο βουνό χωρίς χέρι ανθρώπου και χτύπησε το άγαλμα πάνω στα πόδια τα σιδερένια και πήλινα, και τα έκανε σκόνη. Και τότε διαλύθηκαν δια μιας ο πηλός, το σίδερο, ο χαλκός, το ασήμι, το χρυσάφι, κι έγιναν σαν τη σκόνη στο θερινό αλώνι. Και τα πήρε ο άνεμος και τα σκόρπισε και δεν βρέθηκαν πουθενά. Κι ο βράχος που χτύπησε το άγαλμα έγινε βουνό μεγάλο και κάλυψε όλη τη γη. Αυτό είναι το όνειρο, και θα πούμε στο βασιλιά την εξήγησή του. Ο Θεός του ουρανού θα στήσει μια βασιλεία που δεν θα καταστραφεί στον αιώνα, και η βασιλεία αυτή δεν θα υποταγεί σε κανέναν άλλο λαό. Και θα αυξηθεί στους αιώνες με τον τρόπο που είδες ότι αποσπάσθηκε βράχος από το βουνό χωρίς χέρι ανθρώπινο, και διέλυσε τον πηλό, το σίδερο, τον χαλκό, το ασήμι, το χρυσάφι. Ο μεγάλος Θεός γνωστοποίησε στον βασιλιά όσα πρόκειται να γίνουν στο μέλλον, και το όνειρο είναι αληθινό, και η εξήγησή του αξιόπιστη’ [Δανιήλ 2: 31-36, 44-45].

Μποναμάς

Δεν είναι καθόλου αστείο πράγμα να οδηγείται ένας άρρωστος παραμονές εορτών στο χειρουργείο για τριπλό μπαϊπάς και με έναν ύποπτο όζο στον πνεύμονα. Και δεν υπάρχει καλύτερο Χριστουγεννιάτικο δώρο για τον νέο (κάτω των πενήντα) ασθενή από το να διαβάζει στο πόρισμα της βιοψίας ότι πρόκειται για τελείως καλόηθες εύρημα. Πραγματικός μποναμάς τόσο για τον ίδιο και την οικογένειά του, όσο και για τη θεραπευτική ομάδα που φοβόταν τα χειρότερα. Τώρα η ανάρρωση μπορεί να γίνει με αναπτερωμένο ηθικό, με φτερά στην καρδιά, χωρίς σκιές και αμφιβολίες, και η οικογένεια να καθίσει στο εορταστικό τραπέζι δίχως τον φόβο. Δόξα τω Θεώ!

Ποιά δικαιοσύνη;

Οπωσδήποτε δεν θα μείνει έξω από τις δέλτους της ιστορίας της Τρίτης Εξουσίας στη χώρα μας η σημερινή δικαστική απόφαση προφυλάκισης του Ηγουμένου της Μονής Βατοπαιδίου Εφραίμ, με το σκεπτικό της «αποτροπής τέλεσης και άλλων κακουργηματικών πράξεων», όπως ακούσαμε. Η γενική εντύπωση από την πορεία της όλης υπόθεσης είναι ότι πρόκειται πράγματι για ένα σκάνδαλο, με πρωταγωνιστές όμως πολιτικά κόμματα και μεγάλα Μέσα Ενημέρωσης, που για δικούς τους σκοπούς (εμπορικές αντιδικίες και διαμάχες, κατάληψη εξουσίας, και Κύριος οίδε τί άλλο) κατασκεύασαν ένα story (όπως λένε στον κόσμο του θεάματος) που θα έπληττε βολικά διάφορες πλευρές (και την εκκλησία). Αναρωτιέμαι τι άλλες ‘κακουργηματικές πράξεις’ θα μπορούσε να διαπράξει ο ηγούμενος. Θα έβρισκε κι άλλη λίμνη για ανταλλαγή; Εδώ διαπιστωμένοι έμποροι ναρκωτικών, παιδεραστές, διαρρήκτες και άλλοι έντιμοι πολίτες, ‘λόγω αμφιβολιών’, αφήνονται ελεύθεροι να συνεχίζουν το θεάρεστο έργο τους. Δεν έχω κανένα θεμιτό ή αθέμιτο συμφέρον από την οποιαδήποτε έκβαση της ‘υπόθεσης του Βατοπαιδίου’, ούτε σχετίζομαι με κανένα από τα εμπλεκόμενα πρόσωπα, αλλά δεν μπορώ να μη καταγράψω αρνητικά την σπουδή της ελληνικής δικαιοσύνης να προφυλακίσει, παραμονές Χριστουγέννων, έναν Ορθόδοξο ηγούμενο με τελείως σαθρά επιχειρήματα. Θα τρίζουν τα κόκκαλα του Τερτσέτη και του Πολυζωίδη. 
Υ.Γ. Το γεγονός ότι μερικά από τα κανάλια εκφράζονται υπέρ και άλλα κατά της απόφασης τί άλλο δείχνει παρά ότι το παιχνίδι παίζεται μεταξύ τους;

Άσπρες μέρες

Έστω και στην καθαρά μετεωρολογική τους διάσταση, χωρίς οικονομικές προεκτάσεις, τις είδαμε κι αυτές! Μαύρα μάτια κάναμε! Από το πρωί τα αυτοκίνητα που κατέβαιναν από τον Χορτιάτη μας προϊδέαζαν για το τί γίνεται εκεί ψηλά. Μέχρι το μεσημέρι το χιόνι έπεφτε γύρω μας ακόμη και μέσα στην πόλη και είχε πασπαλίσει στέγες και δένδρα. Επιστρέφοντας στο σπίτι μέσα στο χειμερινό--επιτέλους!--τοπίο ακούω στο αυτοκίνητο τα ηχογραφημένα από την εποχή της Αγγλίας ‘Carols from St Johns’, ό,τι καλύτερο σε χορωδιακή μουσική. Πανδαισία.

Σημεία καιρών

Κατεβαίνοντας χθες στην Εγνατία είδα να ετοιμάζονται να ανοίξουν δυο νέα καταστήματα, εκεί που έβλεπα όλο και να αυξάνονται τα κλειστά. Το ένα υπόσχεται να αγοράζει χρυσό σε κάθε μορφή (σε λίγο μήπως θα πουλάμε και τίποτε δόντια;). Το άλλο θα εμπορεύεται ηλεκτρονικά τσιγάρα (δεύτερο στο είδος, αν δεν κάνω λάθος, σε απόσταση μικρότερη από 200 μέτρα από το προηγούμενο). Προφανώς τα φαρμάκια της σύγχρονης εποχής χρειάζονται και τα αντίστοιχα ψηφιακά βοηθήματα για να πάνε κάτω...

Ευχές λειψές

Κρατώ μια ευχετήρια κάρτα από συνάδελφο. ‘Ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος’, γράφει, με φόντο ένα γραφικό χιονισμένο τοπίο. Το χρονικό άλμα με ξαφνιάζει: θα πάμε κατευθείαν στο 2012 χωρίς να σταθούμε στα Χριστούγεννα; Η ερμηνεία μου: το μεγάλο Γεγονός είναι προφανώς ένα εμπόδιο που προσπαθούμε να υπερπηδήσουμε, διότι αλλιώς θα πρέπει υποχρεωτικά και ανεπανόρθωτα να σκοντάψουμε πάνω του. Για καλό μας βέβαια.
     «Ξέρεις, στέλνουμε ευχές και σε μουσουλμάνους», είναι η απάντηση στο ερώτημά μου. Η ‘πολιτική ορθότητα’ της δικαιολογίας μου θυμίζει εκείνο το άχρωμο, άοσμο, άγευστο Αμερικάνικο ‘Season’s Greetings’ που δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά ότι σας θυμηθήκαμε κι εσάς, μέρες που είναι. Έχω την ένστασή μου. Εμείς τις δικές μας ευχές στέλνουμε. Αν κάποιοι θέλουν να τις παρεξηγήσουν ή να τις απορρίψουν, δικαίωμά τους. Όμως το γεγονός που γιορτάζουμε και για το οποίο ευχόμαστε δεν είναι το χειμερινό ηλιοστάσιο ή η επικείμενη αλλαγή του χρόνου ή η άφιξη ενός ευτραφούς κοκκινοφορεμένου λευκογενειοφόρου (που τον βαφτίσαμε και άγιο...), αλλά η ‘Χριστού γέννα’. Χωρίς διάθεση πρόκλησης ή αντιπαράθεσης με κανέναν, ό,τι κι αν εκείνος πιστεύει ή δεν πιστεύει.
     Καλά Χριστού γέννα!

‘Τα μη βλεπόμενα αιώνια’

Δεν γνωρίζω τι περνούσε από το μυαλό του Christopher Hitchens, του ‘πιο διάσημου αθέου’ στις ΗΠΑ, τις τελευταίες του μέρες [πέθανε χθες]. Ούτε υπάρχει λόγος να κάνω κριτική στις απόψεις και τη ρητορεία του, για την οποία πολλοί τον θαύμασαν, αν και διαβάζοντας τη βιογραφία του σημείωσα ότι από νεαρός διαδηλωτής κατά του πολέμου στο Βιετνάμ έφτασε να είναι θερμός υπέρμαχος της εισβολής του Bush στο Ιράκ. Ωστόσο, μπαίνω στον πειρασμό να αναρωτηθώ πώς βλέπει τα πράγματα και τί θα έγραφε τώρα που βρίσκεται από την άλλη μεριά του φράχτη. Καλό είναι να έχουμε την ελευθερία των πεποιθήσεών μας για ό,τι θέλουμε, αλλά ας αφήνουμε κι ένα ‘περιθώριο ασφαλείας’ για το ενδεχόμενο να πέφτουμε έξω, ιδίως για καταστάσεις που είναι πέρα από τον νοητικό μας έλεγχο. Διότι, αν αυτές αποδειχθούν αιώνιες, θα είναι τότε πολύ αργά για να αλλάξουμε γνώμη.

Αθώα θύματα

Σκεφτόμουν να γράψω κάτι ελαφρό και γλυκανάλατο σήμερα. Διάβασα όμως το παρακάτω απόσπασμα στον ‘Ευάλωτο Θεό’ του μακαριστού επισκόπου Anthony Bloom (Εκδόσεις Εν Πλω), και το βρήκα ιδιαίτερα επίκαιρο:

     ‘Πολλά μπορεί να πει κανείς για την εικόνα της θυσίας και του αθώου θύματος στην Παλαιά Διαθήκη. Το θύμα που προσφέρεται στη θυσία είναι πάντοτε το άμεμπτο, το τελειότερο—για να προετοιμάζεται ο Ισραήλ για την υπέρτατη θυσία του Υιού του Θεού. Αυτό όμως θα πρέπει επίσης να μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι το κακό, το μίσος, όλα τα πονηρά ανθρώπινα πάθη, καταλήγουν πάντα στον πόνο και στον θάνατο του αθώου: άλλος πίνει και οδηγεί και άλλος σκοτώνεται στον δρόμο’.

      Πού βρίσκεται η επικαιρότητα; Αν στο παράδειγμα σκεφθούμε αυτούς που δεν πληρώνουν τις νόμιμες υποχρεώσεις τους από τη μία και αυτούς που καλούνται να πληρώσουν τα ‘έκτακτα’ χαράτσια από την άλλη, ίσως μπορούμε να την εννοήσουμε.

Απλά μαθηματικά

Μου ήρθε πρόσφατα, και νομίζω ότι λέει πολλά, και όχι μόνο στους μαθηματικούς:

"Ο άνθρωπος μοιάζει με κλάσμα όπου ο αριθμητής είναι ο πραγματικός εαυτός του και ο παρονομαστής η ιδέα που έχει για τον εαυτό του. Όσο μεγαλύτερος ο παρονομαστής, τόσο μικρότερη η αξία του κλάσματος. Και όσο ο παρονομαστής διογκώνεται προς το άπειρο, τόσο το κλάσμα τείνει προς το μηδέν". (ΛΕΩΝ ΤΟΛΣΤΟϊ)

Διαφάνεια

Γιατί άραγε κάθε τόσο που μας επισκέπτεται η Τρόικα, διαβουλεύεται κεκλεισμένων των θυρών με υπουργούς, γενικούς γραμματείς και άλλους εγχώριους φαρισαίους υποκριτές, κάνει ή δεν κάνει κάποια δήλωση, και μετά από μερικές μέρες εξαγγέλλονται τα αναθεωρημένα ‘πακέτα’ ή απλώς αφήνονται να διαρρεύσουν υπόκωφες φήμες, όπως τα νερά που σιγά-σιγά γλείφουν τον τοίχο, κι εκείνος καταρρέει φαγωμένος όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου; Θα ήταν υπερβολική απαίτηση να γίνονται οι όποιες συζητήσεις μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, να ακούμε και να βλέπουμε ποιος προτείνει τί, να ξέρουμε από πρώτο χέρι αν υπάρχει ή όχι εθνικός αντίλογος με επιχειρήματα και σθένος ή απλώς οι μεν κομίζουν διατάγματα και οι δε τα αποδέχονται εκόντες άκοντες για να τα μεταφράσουν στη συνέχεια σε φορομπηχτικά ελληνικά; Τόσος ντόρος έχει γίνει τελευταία για τη διαφάνεια. Αν υπάρχει κανένας με ηλεκτρονικά ‘κότσια’ εκεί μέσα, ας στήσει τουλάχιστον μια Candid Camera για να μαθευτεί κάποτε η αλήθεια. Έστω και μετά θάνατον. 

‘Ουκ ήν αυτοίς τόπος’

Πέρασα απόψε από την πλατεία Αριστοτέλους. Άλλες χρονιές φιλοξενούσε τις μέρες αυτές ένα δέντρο, ένα καράβι, μια παράσταση της Φάτνης με τους Ποιμένες και τους Μάγους να προσκυνούν τον ‘τεχθέντα Βασιλέα’. Τώρα στεγάζει ένα... παγοδρόμιο. Για λόγους οικονομίας; Λαϊκισμού; Πολιτικής ορθότητας; Απόφασης της 'προοδευτικής' δημοτικής αρχής μας; Όπως και νάχει το πράγμα, όπως τότε ‘ουκ ήν αυτοίς τόπος εν τω καταλύματι’, έτσι και στις μέρες μας. Με κάθε τρόπο λέμε στον Θεό: «Απόστα απ’ εμού, οδούς σου ειδέναι ου βούλομαι». Κι Εκείνος υποτάσσεται στο ελεύθερο θέλημά μας, όπου κι αν μας πηγαίνει αυτό.

Καταναλωτική ιατρική

Είδα πρόσφατα άρρωστο με δύσπνοια που είχε περάσει από συνάδελφο ασκούντα το κλειστό επάγγελμα του ‘συνταγογράφου’ σε μεγάλο κρατικό ταμείο. Κρατούσε στο χέρι τρία τελευταίας κοπής φαρμακευτικά σκευάσματα, που φαίνονταν και στο βιβλιάριό του με την ένδειξη 'χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια'. Εκτός από το ιστορικό και τα κλινικά του ευρήματα είχε και μια αξονική τομογραφία, που ξεκαθάριζε χωρίς αμφιβολία τη διάγνωση: διάμεση πνευμονική ίνωση. «Εύκολη δουλειά», θα μου πείτε. Όχι ακριβώς, μια και έπρεπε να εξηγήσω στον άρρωστο ότι τα φάρμακα που του έδωσε ο συνάδελφος δεν είχαν καμία σχέση με τη νόσο του, δεν μπορούσε να περιμένει κανένα όφελος απ’ αυτά, και θα έπρεπε να τα διακόψει. «Τότε γιατί μου τα έγραψε, γιατρέ;» Έλα ντε!

     Πολλές πιθανές εξηγήσεις θα σήκωνε η υπόθεση. Κακή κλινική εκτίμηση (υπήρχε όμως και η αξονική), επιθυμία να βοηθήσει πάση θυσία τον άρρωστο (έστω και με ανώφελα φάρμακα, ως placebo), κάλυψη της ιατρικής αμηχανίας μπροστά σε μια δύσκολη νόσο («Να μη του δώσω τίποτε;»), πίεση χρόνου που δεν επέτρεπε πολλές διευκρινίσεις. Η ουσία είναι ότι το κόστος των τριών σκευασμάτων είναι πάνω από 150 ευρώ, που βέβαια βγήκαν από την κοινή τσέπη όλων μας. Αν ο συνάδελφος δεν έχει μάθει εδώ και δυο χρόνια ότι η τσέπη αυτή είναι διάτρητη, τότε προφανώς ασκεί την συνταγογραφία σε άλλο πλανήτη. Δυστυχώς.  

Το βλέμμα του φιδιού

Λένε για μερικά φίδια ότι κοιτάζουν στα μάτια το θύμα τους και το καθηλώνουν με το βλέμμα πριν του επιτεθούν. Το ζώο μένει σαν υπνωτισμένο, αδύναμο να αντισταθεί μπροστά στον θανάσιμο κίνδυνο που βλέπει να έρχεται. Κάπως έτσι δείχνουμε να αντιδρούμε ως χώρα σε όσα βλέπουμε να μας έρχονται, σε δέκα μέρες, σε τρεις μήνες ή σε όποιο άλλο χρονικό διάστημα. Λες κι έχουμε πέσει θύματα κι εμείς του υπνωτικού βλέμματος των ‘αγορών’ και των ποικίλων άλλων όφεων και δρακόντων που σαλεύουν στον ευρωπαϊκό και τον παγκόσμιο χάρτη έτοιμα να κατασπαράξουν ό,τι βάλει ο αδηφάγος νους τους. Ενώ πιθανώς υπάρχουν λύσεις και στρατηγικές κινήσεις που μπορούν να ελαφρώσουν--σχετικά πάντα--τη θέση μας, περιμένουμε το μοιραίο εντελώς δειλά και άβουλα.

     Διαβάζω π.χ. την πρόταση για ανατίμηση της δραχμής και αποπληρωμή του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού χρέους σε νέες δραχμές [ΕΔΩ]. Δεν είμαι ειδικός για να την κρίνω. Ωστόσο δεν πιστεύω ότι θα γραφόταν χωρίς να έχει ένα στοιχειώδες λογικό και νομικό έρεισμα. Και απορώ γιατί δεν συζητείται ευρύτερα από τους κρατούντες, έστω ως ένα διαπραγματευτικό χαρτί, ενώ αντίθετα προωθείται η υπαγωγή όλου του χρέους μας στο αγγλικό δίκαιο, κάτι που θα μας στερήσει τη δυνατότητα αυτή. Προφανώς το ‘βλέμμα του φιδιού’ (διάβαζε Μέσα Μαζικής Επικυριαρχίας) έχει κάνει πολύ καλά τη δουλειά του.

Δυστοκία

‘Δημόσια νοσοκομεία αρνήθηκαν να περιθάλψουν ετοιμόγεννες, επειδή δεν είχαν να πληρώσουν!’ Με τον τίτλο αυτό μας ανακοινώνει η Ελευθεροτυπία ακόμη έναν τομέα όπου ‘χάνουμε τη μπάλα’ όταν μας πιάνει ξαφνικά ο αυστηρός ‘οικονομικός’ μας ζήλος. Ο τοκετός είναι μια φυσιολογική διαδικασία, απότοκοι (κυριολεκτικά!) της οποίας είμαστε όλοι μας. Σε πολλές χώρες (π.χ. Βρετανία) καλλιεργείται συστηματικά η συνήθεια του φυσιολογικού τοκετού στο σπίτι, μόνο που εκεί υπάρχουν οικογενειακοί γιατροί εκπαιδευμένοι στη φροντίδα επιτόκων, αλλά κυρίως μαίες που κάνουν αυτή τη δουλειά στο σπίτι, ως μέρος του NHS, χωρίς πρόσθετη αμοιβή. Εδώ έχουμε απομακρυνθεί από την εποχή που ο Κολοκοτρώνης γεννήθηκε κάτω από το δέντρο ενώ τη μάνα του την καταδίωκαν οι Τούρκοι, ή από τις μέρες εκείνες που οι γυναίκες γεννούσαν στο χωράφι για να συνεχίσουν την αγροτική εργασία τους αυθημερόν. Εξάλλου, οι γεννήσεις έχουν πέσει τόσο στη χώρα μας που κάθε μέτρο που θα ενθάρρυνε (και θα ελάφρωνε) τις επίτοκες μητέρες θα έπρεπε να έχει χαρακτήρα εθνικής επιταγής. Και βέβαια έχει κόστος η νοσοκομειακή φροντίδα, είτε για αρρώστια είτε για τοκετό, φυσιολογικό ή επιπεπλεγμένο. Στις γέννες όμως θα δείξει το κράτος την τσιγγουνιά του, όταν από κάθε άλλη πλευρά χάνει ή σπαταλάει δισεκατομμύρια; 

Το έθνος να λυπάστε

Το σκίτσο είναι του ΚΥΡ από το προχθεσινό ΒΗΜΑ. Μου άρεσε ιδιαίτερα το κείμενο του Χαλίλ Γκιμπράν, και το παραθέτω στη συνέχεια.

«Το έθνος να λυπάστε αν φορεί ένδυμα που δεν το ύφανε.
Ψωμί αν τρώει, αλλά όχι απ’ τη σοδειά του.
Κρασί αν πίνει, αλλά όχι από το πατητήρι του.
Το έθνος να λυπάστε που δεν υψώνει τη φωνή παρά μονάχα στην πομπή της κηδείας.
Που δεν συμφιλιώνεται παρά μονάχα μέσα στα ερείπιά του.
Που δεν επαναστατεί παρά μονάχα σαν βρεθεί ο λαιμός του ανάμεσα στο σπαθί και την πέτρα.
Το έθνος να λυπάστε που έχει αλεπού για πολιτικό, απατεώνα για φιλόσοφο, μπαλώματα και απομιμήσεις είναι η τέχνη του.
Το έθνος να λυπάστε που έχει σοφούς από χρόνια βουβαμένους».

Χαλίλ Γκιμπράν, Ο Κήπος του Προφήτη (1923).

Συγκύπτουσα

Κάθε φορά που διαβάζω ή ακούω το σημερινό ευαγγέλιο, στο μυαλό μου έρχεται η κυρα-Μαρίτσα. Τη γνωρίσαμε υπερήλικη στον Άγιο Νικόλαο του Κάρδιφ πριν είκοσι χρόνια. Ήταν ‘μη δυναμένη ανακύψαι εις το παντελές’, αλλά δεν έλειπε από καμιά ακολουθία στο ναό, κι ας έμενε σε πόλη που απείχε κάπου μια ώρα με τη συγκοινωνία, και με τα πόδια. Κύπρια στην καταγωγή, χήρα από τα νιάτα της, ερχόταν διπλωμένη σε ορθή γωνία και υποβασταζόμενη από τη βακτηρία της, όταν δεν την έφερνε κάποιος με το αυτοκίνητο. Ζούσε μόνη της, ταπεινά αλλά με αξιοπρέπεια, όσο μπορούσε να αυτοεξυπηρετείται. Μάθαμε ότι εξεδήμησε μερικά χρόνια μετά που είχαμε φύγει από την Ουαλία. Τώρα ‘ουκ αφίσταται από του ιερού, ημέρας και νυκτός’. Αιωνία η μνήμη της.

Δονκιχωτισμοί

‘Ταμείο-γίγας με νανοσυντάξεις’, διαβάζω προχθές στον Αγγελιοφόρο. Και θυμάμαι ένα επεισόδιο από τον μακροσκελέστατο ‘Δον Κιχώτη’ του Μιγκέλ Θερβάντες, όπου ο Σάντσο Πάντσα καλείται να εκτελέσει χρέη δικαστή, ως κυβερνήτης του φανταστικού νησιού της Μπαραταρία, σε μια φάρσα που έχουν σκηνοθετήσει κάποιοι φίλοι του. Έρχεται κάποιος και καταγγέλλει ένα ράφτη ότι του έκλεψε το ύφασμα που του έδωσε. «Τον ρώτησα αν μπορούσε να μου ράψει ένα πανωφόρι», λέει. «Μου απάντησε καταφατικά με τόσο ζήλο, που φοβήθηκα ότι θέλει να με ξεγελάσει, οπότε τον ρώτησα αν μπορεί με το ίδιο ύφασμα να ράψει δυο πανωφόρια. Όταν μου απάντησε ‘Ναι’, τον ρώτησα για τρία, στη συνέχεια για τέσσερα, και τελικά συμφωνήσαμε στα εφτά, και νά τι μου έφερε», και παρουσιάζει εφτά μικροσκοπικά πανωφόρια. Απολογούμενος ο ράφτης λέει ότι ο πελάτης δεν έβαλε ποτέ θέμα μεγέθους, παρά μόνο ρωτούσε συνεχώς για όλο και περισσότερα πανωφόρια. «Όσα συμφωνήσαμε, τόσα του έφτιαξα», είναι το συμπέρασμα. Ο πρακτικός Σάντσο λύνει τη διαφορά: ο ράφτης χάνει τα ραφτικά και ο πελάτης το ύφασμα. 
     Κάπως έτσι φαίνεται ότι θα γίνει και με το Ταμείο-μαμούθ: Το κεφάλαιο που έχει συσσωρευθεί τόσα χρόνια θα χαθεί, ενώ αυτό που θα παίρνουν οι συνταξιούχοι θα είναι μισή μερίδα ο καθένας.

Αχ Παντελή...

‘Ήταν καμάρι της αυγής και καβαλάρης όμορφος, τώρα μια χούφτα χιόνι...’

 

Οι στίχοι του Νίκου Γκάτσου από το γνωστό μοιρολόι του Μ. Χατζιδάκι στον ‘Ματωμένο Γάμο’ μου ήρθαν στη σκέψη όταν πληροφορήθηκα από το τηλέφωνο τον αναμενόμενο θάνατο του Παντελή. Γεμάτος από αρρώστια ‘κακή, εφιαλτική’ εδώ και χρόνια (στο τραγικό ‘Γιατί;’ της μάνας του δεν υπάρχει ανθρώπινη απάντηση), έχοντας εξαντλήσει κάθε δυνατότητα θεραπευτικής παρέμβασης εδώ και αλλού, ξαναγενήθηκε σ’ έναν άλλο κόσμο, χωρίς πόνο, λύπη και στεναγμό, προχθές το μεσημέρι. Μετά από εικοσιτέσσερα μόλις χρόνια στον προθάλαμο της ζωής.   

Χρυσάφι στην πόλη

Ταπεινά, πανέμορφα δώρα του φθινοπώρου στο πεζό αστικό μας τοπίο.

Ανταμώματα

Ένα συνέδριο έχει και τα παρασκήνιά του. Έτσι η πρόσφατη τριήμερη κάθοδος στην Αθήνα, εκτός από την συνεχιζόμενη εκπαίδευση, έδωσε ευκαιρίες για συναντήσεις με φίλους παλιούς και καινούργιους. Τη μια μέρα ο Χρήστος, ‘κολλητός’ από το Δημοτικό Σχολείο πριν από χρόνια αμνημόνευτα, την άλλη ο Κοσμάς, μέχρι τώρα διαδικτυακός γνώριμος και τώρα προσωπικός φίλος, και κάτι παραπάνω. Ύστερα μια ολόκληρη πεντάδα από ξαδέρφια που μαζεύτηκαν εκ των ενόντων για να αναθερμάνουμε την κοινωνία μεταξύ μας. Κι άλλα ξαδέρφια και ανίψια την επομένη. Ανθρώπινες επαφές, τόσο απαραίτητες για την ψυχική μας επιβίωση στους καιρούς που ζούμε. Κατά τον Διονύση Σαββόπουλο, ‘να μας έχει ο Θεός γερούς, πάντα ν’ ανταμώνουμε’.

Φοροϊδέες

Μια και βρίσκεται ‘στα σκαριά’ το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, καταθέτω δυο σκέψεις, για διαβούλευση. Η συλλογή καταναλωτικών αποδείξεων για την οικοδόμηση του αφορολογήτου εισοδήματος με βρίσκει ριζικά αντίθετο, ιδίως με την μορφή της φοροκάρτας. Η ευκολία της τελευταίας μπορεί να φαντάζει ελκυστική, ωστόσο αποτελεί μια μορφή παρουσίας του ‘Μεγάλου Αδελφού’ στη ζωή μας, και αυτήν δεν μπορώ ως πολίτης να την αποδεχθώ, ιδίως μάλιστα όταν το οικονομικό όφελος του φορολογουμένου είναι από μικρό έως αθέατο. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για τους φημολογούμενους ‘οικιακούς ισολογισμούς’, με την υποχρέωση της αναλυτικής δήλωσης δαπανών και καταθέσεων από όλους. Η φαντασία των οικονομολόγων θα πρέπει να βρει άλλους τρόπους για να κάνει πιο δίκαιο το σύστημα.  

Αντίθετα, με δεδομένα τα αυξημένα φορολογικά βάρη που καλούμαστε όλοι να πληρώσουμε, για ακίνητα, τέλη επιτηδευμάτων, ειδικές εισφορές κτλ, σε μια εποχή που τα εισοδήματα περικόπτονται καθημερινά, θα αποτελούσε στοιχειώδες δείγμα δικαιοσύνης από την πλευρά της πολιτείας να αφαιρεί τους άμεσους φόρους από το ακαθάριστο εισόδημα που δηλώνεται και να φορολογεί τους πολίτες μόνο για το ποσό που απομένει [Το έχω ξαναγράψει ΕΔΩ]. Οι άμεσοι φόροι αποδίδονται απευθείας στο κράτος και ουσιαστικά δεν αποτελούν εισόδημα. Κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ δικαιότερο από τη συλλογή αποδείξεων και θα αποτελούσε και ένα ισχυρό κίνητρο για την έγκαιρη καταβολή των φόρων.

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 10/12/2011]

Διαμαρτυρία

Πολλοί επίσκοποι της Αγγλικανικής Εκκλησίας ανησυχούν για την περικοπή των οικογενειακών επιδομάτων που σχεδιάζει η κυβέρνηση της Βρετανίας στο νομοσχέδιο για την αναμόρφωση της κοινωνικής πρόνοιας (Welfare Reform Bill) και γράφουν στις εφημερίδες για να εκφράσουν την αντίθεση αυτή. Σημειώνεται ότι 26 από τους 44 επισκόπους της εκκλησίας της Αγγλίας--μεταξύ τους και 16 που υπογράφουν τη σχετική επιστολή--είναι και μέλη της Βουλής των Λόρδων και συνεπώς του κρατικού ‘κατεστημένου’, και μια τέτοια χειρονομία έχει ιδιαίτερα συμβολική, αλλά και ουσιαστική σημασία. Με βάση στοιχεία της Εταιρείας Παίδων (Children’s Society), γράφουν ότι η εισαγωγή ‘πλαφόν’ στα επιδόματα μπορεί να ρίξει σε βαθιά φτώχια μέχρι και 210.000 παιδιά στην Αγγλία, αφήνοντας χωρίς στέγη περίπου 80.000. Επί λέξει: «Η Εκκλησία της Αγγλίας έχει την ηθική υποχρέωση να μιλήσει για κείνους που δεν έχουν φωνή... Μια τέτοια απόφαση είναι βαθιά άδικη». Οι επίσκοποι καλούν την κυβέρνηση να αναθεωρήσει τις διατάξεις του νομοσχεδίου πριν αυτό ψηφισθεί, ώστε να γίνει πιο δίκαιο για τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας.
    Ανεξάρτητα από τις δογματικές μας διαφορές, μια τέτοια ενέργεια δεν θα άξιζε να βρει μιμητές και στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία;

Προανάκρουσμα

Τα Εισόδια της Θεοτόκου σήμερα, και ο ποιητής Κοσμάς ο Μελωδός δανείζεται τους στίχους του Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου και σαλπίζει αναγγέλλοντας το μεγάλο γεγονός των Χριστουγέννων που θα εορτάσουμε σ’ ένα μήνα:

Χριστός γεννάται, δοξάσατε!
Χριστός εξ ουρανών, απαντήσατε!
Χριστός επί γης, υψώθητε!

Scripta manent

 

Δεν παίζεται αυτός ο Κ. Μητρόπουλος!

Μπλέξιμο

Κυκλοφορεί αγγλιστί στο Διαδίκτυο, και το παραθέτω σε δική μου απόδοση:

Οι άνθρωποι πλάστηκαν για να τους αγαπούμε.
Τα πράγματα έγιναν για να τα χρησιμοποιούμε.
Ο λόγος που ο κόσμος βρίσκεται σε ΧΑΟΣ
είναι ότι αγαπούμε τα πράγματα,
και χρησιμοποιούμε τους ανθρώπους.

Ποτέ πια σταυρόλεξο!

Κλείνω τα βιβλία του ιατρείου υπό τους ήχους της μαγευτικής ‘Σεχραζάτ’ του Ρίμσκι-Κόρσακοφ και αναπολώ την πιο περίεργη ιστορία που άκουσα εδώ και καιρό στα πλαίσια μιας επαγγελματικής συζήτησης.
    Ο σημερινός άρρωστός μου έχει σοβαρό αναπνευστικό πρόβλημα και παραπονιέται για έλλειψη απασχόλησης, μια και δεν κινείται ελεύθερα. «Δεν λύνεις κανένα σταυρόλεξο;» του προτείνω, κρίνοντας εξ ιδίων. «Ποτέ σταυρόλεξο!» έρχεται η απάντηση, τόσο εμφατικά λες και του είχα προτείνει να πιεί ρετσινόλαδο. Δεν ήξερα ότι αυτή η τόσο προσφιλής ασχολία μπορεί να έχει και δυσάρεστες παρενέργειες. Όπως είναι φυσικό, ζητώ εξηγήσεις, κι αυτές έρχονται αβίαστα.
    «Στα νιάτα μου ήμουν αθλητής στο στίβο, και στη συνέχεια κριτής αγώνων. Μια φορά ήμουν χρονομέτρης σε Βαλκανικούς αγώνες. Ξεκινούν τα 800 μέτρα δρόμου. Είχα βρει ένα σταυρόλεξο και καταγινόμουν να το λύσω. Δεν είμαι μορφωμένος, αλλά δούλευα σαν τυπογράφος και τα πήγαινα καλά με τις λέξεις. Οι δρομείς έκαναν τον πρώτο γύρο του σταδίου και έτρεχαν τον δεύτερο. Εγώ είχα αφοσιωθεί στο σταυρόλεξο, όταν ξαφνικά σηκώνω το κεφάλι και βλέπω τον πρώτο να πλησιάζει στο τέρμα! Πετάω αμέσως το σταυρόλεξο και πιάνω το χρονόμετρο. Ευτυχώς δεν έγινα ρεζίλι μπροστά σε τόσο κόσμο, να αδικήσω και τους αθλητές. Από τότε δεν ξανάπιασα σταυρόλεξο στα χέρια μου».
    Αναρωτιέμαι αν κανείς μας ποτέ μεταμελήθηκε τόσο ριζικά για κάποια λανθασμένη συμπεριφορά του...  

Είσοδος κοινού

[Φωτογραφία από το ΒΗΜΑ]

Αφελής απορία: Οι κύριοι που βγαίνουν από την πόρτα έδειξαν αστυνομική ταυτότητα για να μπουν;

Πομφόλυγες

Δεν είμαι ειδικός στα παγκόσμια οικονομικά. Ωστόσο, με την έντεχνη πλύση εγκεφάλου που έχουμε υποστεί όλοι από επίσημα και ανεπίσημα χείλη εδώ και χρόνια, θα μπορούσα ίσως να διεκδικήσω τον τίτλο του... εμπειροτέχνη. Η μεθοδική επίθεση που εκτυλίσσεται κατά των οικονομιών όλων των χωρών της Ευρωζώνης δεν πρόκειται βέβαια να σταματήσει στην Ιταλία. Εμείς είμαστε το πιο εύκολο θύμα, λόγω και των εγγενών μας αδυναμιών και κακών συνηθειών και επιλογών, αλλά το πράγμα έχει και συνέχεια. Που στηρίζεται η επίθεση αυτή; «Ρίζα πάντων των κακών η φιλαργυρία», έγραφε ο Απόστολος Παύλος. Στη ζήτηση χρήματος, που καλλιεργείται εικονικά, με ‘άυλους τίτλους’ που φουσκώνουν και ξεφουσκώνουν κατά την βούληση των μαέστρων που κινούν τα σκοτεινά τους νήματα στα παρασκήνια, με σκοπό να αυξάνεται την εισροή πραγματικού πλούτου μόνο στις τσέπες τους. Μέσα για τον σκοπό αυτό είναι η υπόσχεση του εύκολου μέγιστου κέρδους, η προαγωγή της κατανάλωσης, η προβολή ενός ‘lifestyle’ που ζητάει όλο και περισσότερα, η διαφήμιση προς κάθε ηλικία και κατεύθυνση, η εξάρτηση από την κάθε είδους αγορά (αυτό που τόσο... χαριτωμένα ονομάζουν shopping therapy).
    Ποια θα είναι η έκβαση της κατάστασης αυτής; Ούτε προφήτης είμαι. Ωστόσο οι πομφόλυγες δεν διαρκούν επ’ άπειρον: αργά ή γρήγορα θα σκάσουν και θα ξεσκεπασθεί η ματαιότητά τους. Και τότε θα ξαναγυρίσουμε στην πραγματική οικονομία (= διαχείριση του οίκου) που πρεσβεύει ότι «έχοντες διατροφάς και σκεπάσματα τούτοις αρκεσθησόμεθα». Η απεξάρτηση από τα περιττά πλεονάσματα που κυνηγούμε όλοι καθημερινά δεν είναι εύκολη υπόθεση ούτε ανώδυνη, καθώς συνδέεται με οδυνηρή στέρηση (όπως και οι φαρμακευτικές εξαρτήσεις). Τελικά όμως ίσως να μας αφήσει πιο ‘καθαρούς’. Γιατί δεν κάνουμε κάτι προς την κατεύθυνση αυτή;  

Spread

Εδώ και αρκετούς μήνες μας μύησαν και σ’ αυτή την έννοια, που έχει σχέση με (τι άλλο;) επιτόκια δανεισμού και άλλα τέτοια τοκογλυφικά εργαλεία. Είναι ενδιαφέρον ότι οι Άγγλοι με τη λέξη ‘spread’ (= απλώνω) περιγράφουν και όλα τα φαγώσιμα υλικά που απλώνονται στο ψωμί, από τη μαρμελάδα και τη μαργαρίνη μέχρι τη μαγιονέζα και την ταραμοσαλάτα. Που σημαίνει, με μαγειρικούς όρους, ότι όλοι όσοι μας δανείζουν το κάνουν αποκλειστικά και μόνο για να τους βουτυρώνουμε το ψωμί.

Διαβολή

‘Ευλαβού τας διαβολάς καν ψευδείς ώσιν. οι γαρ πολλοί την μεν αλήθειαν αγνοούσι, προς δε την δόξαν αποβλέπουσιν’ [Ισοκράτης, Προς Δημόνικον]. Σε ‘λιανά’ ελληνικά: ‘Να φυλάγεσαι από τις διαβολές κι αν ακόμα είναι ανυπόστατες. Γιατί οι πολλοί αγνοούν την αλήθεια και προσέχουν τη διάδοση’.
     Έλα όμως που η ‘διαβολή’ (η διάδοση, το κουτσομπολιό, η φλυαρία, η διαρροή) είναι το καθημερινό μας φαγητό, μαγειρεμένο με χίλιους δυο τρόπους από τους ‘σεφ’ των Μέσων και των κομμάτων. Που συχνά την καταπίνουμε χωρίς να σκεφτόμαστε ότι ετυμολογικά (και ουσιαστικά, βέβαια) έχει την ίδια ρίζα με τον Διάβολο.

Αναβάπτιση

Έχοντας απαλλαγεί εδώ και μερικές ημέρες από την πρωθυπουργολογία (μια και το πρόσφατο κωμειδύλλιο πήρε τέλος), είπαμε να ανοίξουμε τα μάτια μας προς την ελληνική φύση. Πετύχαμε τον θαυμαστό συνδυασμό δυο εποχών: τη χρυσή σκουριά του φθινοπώρου με το αχνό άσπρο του χειμώνα, σ’ έναν απρογραμμάτιστο γύρο του Κάτω Ολύμπου, από Γόννους προς Καλλιπεύκη, Καρυά και Λεπτοκαρυά. Οι εικόνες μικρή μόνο γεύση του συνόλου μπορούν να προσφέρουν. Συνιστάται η διαδρομή, ιδίως τώρα που θα κλείσουν ξανά τα Τέμπη.

Πάμε στοίχημα;

Μαθαίνουμε [ΕΔΩ] ότι συνελήφθη στα Σκόπια ο φυγόδικος Μάκης Ψωμιάδης. Ερώτηση κρίσεως: Ποιο γεγονός θα συμβεί πρώτο; Θα βρεθεί πρωθυπουργός για την Ελλάδα ή θα αφεθεί ξανά ελεύθερος ο Μάκης; Γίνονται δεκτά στοιχήματα.

Ο Διογένης και οι φακές

Μία μέρα ο Διογένης έτρωγε ένα πιάτο φακές καθισμένος στο κατώφλι ενός σπιτιού. Δεν υπήρχε σε όλη την Ελλάδα πιο φθηνό φαγητό από μία σούπα με φακές. Μ’ άλλα λόγια, αν έτρωγες φακές σήμαινε ότι βρισκόσουν σε κατάσταση απόλυτης ανέχειας. Πέρασε ένας απεσταλμένος του άρχοντα και του είπε:
    «Διογένη, αν μάθαινες να μην είσαι ανυπότακτος κι αν κολάκευες λιγάκι τον άρχοντα, δε θα ήσουν αναγκασμένος να τρως συνέχεια φακές.»
    Ο Διογένης σταμάτησε να τρώει, σήκωσε το βλέμμα και κοιτάζοντας στα μάτια τον πλούσιο συνομιλητή του αποκρίθηκε:
    «Φουκαρά αδελφέ μου! Αν μάθαινες να τρως λίγες φακές, δεν θα ήσουν αναγκασμένος να υπακούς και να κολακεύεις συνεχώς τον άρχοντα.»

[Με ευχαριστίες στον Φ.Μ. που μου το έστειλε]

Παραπληροφόρηση

Ας δεχθούμε ότι χθες τελικά οι δυο πολιτικοί αρχηγοί πέτυχαν το αυτονόητο (την συνεννόηση), έστω κι αν μέχρι το τέλος έμοιαζε για αδιανόητο. Τι νόημα έχουν πρωί-πρωί οι δεκάδες δημοσιογραφικές ερωτήσεις του τύπου «Ποιος υποχώρησε πρώτος;» ή «Ποιος εξώθησε τον ΓΑΠ σε παραίτηση;» ή «Τι ανταλλάγματα ζητούνται;» και άλλα φαιδρά. Είδαμε και πάθαμε να φτιάξουμε πολιτική μαγιονέζα, γιατί πάτε να την ‘κόψετε’; Αν το έλλειμμα ενημέρωσης είναι πρόβλημα, το πλεόνασμα πληροφόρησης (οι δυο λέξεις δεν είναι συνώνυμες: κατά τον T. S. Eliot η γνώση χάνεται μέσα στην πληροφορία και η σοφία μέσα στη γνώση) πολλαπλασιάζει τα προβλήματα, με τον μηχανισμό της πιθανολογίας. Να πού χρειάζονται και οι απεργίες στα Μέσα.

Εύγλωττο σχόλιο

Και πάλι στην αναμονή για κυβέρνηση-σωσίβιο (ή αλεξίσφαιρο γιλέκο)... Πώς μας κατάφεραν έτσι οι άρχοντές μας; Διαβάζω λοιπόν τίτλο στην ιστοσελίδα του ΒΗΜΑΤΟΣ: ‘Κρίσιμες στιγμές - Απαιτείται λύση πριν ανοίξει η αγορά του Τόκιο’. Αυτό όμως που είναι ‘όλα τα λεφτά’, όπως λέει η σύγχρονη γλώσσα, είναι ένα ανώνυμο σχόλιο που ακολουθεί: ‘Αυτά θα πει παγκοσμιοποίηση, να σχηματίζονται κυβερνήσεις πριν ανοίξει η αγορά του Τόκιο... μάλλον τη λαχαναγορά του Ρέντη θα ’πρεπε να φοβούνται γιατί θα τους πάρουν με τις ντομάτες αύριο’. Σωστός!

Παπαγαλίσματα

Εν αναμονή της ψήφου εμπιστοσύνης, για να διασκεδάσουμε την αδημονία. Παλαιό το ανέκδοτο, ίσως το έχω ξαναγράψει, λόγω και... επαγγελματικού ενδιαφέροντος. Ο γιατρός εξετάσει τον ασθενή και του λέει: «Βήξτε! Ξαναβήξτε! Και πάλι βήξτε!», οπότε τελικά κάνει την εντυπωσιακή διάγνωση: «Μα εσείς, αγαπητέ μου, πάσχετε από βήχα!».
     Κάπως έτσι και στις μέρες μας, όπου οι αναλυτές και τα Μέσα (ένθεν κακείθεν των συνόρων) υποθέτουν, σχολιάζουν, πιθανολογούν, αναγγέλλουν: «Ενδέχεται να χρεωκοπήσετε, πιθανώς θα χρεωκοπήσετε, αναπόφευκτα θα χρεωκοπήσετε... μα εσείς, ώ Έλληνες, έχετε πλέον χρεωκοπήσει!».

Άσπρο-μαύρο

Ευτυχώς που ο ασπρόμαυρος Δικέφαλος του Βορρά με το θριαμβευτικό 3-1 στο Δουβλίνο ξάσπρισε λίγο τη μαυρίλα της ημέρας που κυριαρχήθηκε από φημολογίες, διαρροές, παραπολιτική φλυαρία, επιστολές και ανακοινώσεις, κινήσεις και πρωτοβουλίες, ‘καταιγιστικές εξελίξεις’ (που αποδείχθηκαν ‘ψιχάλες’) και το πιο χονδροειδές αυτογκόλ που έχει βάλει πολιτικός αρχηγός στη χώρα αυτή σε διεθνή αγώνα. Αφού δημο-ψηθήκαμε για 1-2 μέρες, το ‘ψητό’ βγήκε από τον φούρνο άψητο. «Ώδινεν όρος και έτεκε μυν». Για να αποδειχθεί ακόμη μια φορά πόσο δίκαιο είχε ο Αϊνστάιν όταν έλεγε ότι δυο πράγματα είναι άπειρα, το σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία, και για το πρώτο δεν ήταν σίγουρος. Κάποιος στην τηλεόραση πρότεινε να θεσπισθεί το έγκλημα της εσχάτης ανοησίας: υποψήφιοι εγκληματίες φαίνεται να υπάρχουν ουκ ολίγοι.

Σαφέστατα!

Επειδή στα δημοψηφίσματα έχει μεγάλη σημασία η σαφήνεια με την οποία τίθεται το ερώτημα και η πληροφόρηση που έχουν γι’ αυτό οι ψηφοφόροι, καταθέτω τη δική μου συμβολή στη διατύπωση του φλέγοντος ζητήματος των ημερών μας:
     ‘Με δεδομένη τη διεθνή οικονομική συγκυρία, που κυριαρχείται από αλλεπάλληλα κερδοσκοπικά παίγνια, και την κατά το μάλλον και ήττον λογικά τεκμαιρόμενη αδυναμία της χώρας μας προς εκπλήρωση των τρεχουσών αλλά και των επί σειράν ετών συσσωρευμένων οικονομικών της υποχρεώσεων, που αναμένεται να εκδηλωθεί οσονούπω, λαμβάνοντας υπόψη το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός Ευρώ δύο ταχυτήτων, γεγονός που θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην ενότητα της Ευρώπης, για την οποία τόσο σκληρά αγωνίσθηκαν οι μεγάλοι οραματιστές πρωτεργάτες του παρελθόντος, μη λησμονώντας ότι οι συνέπειες μιας τυχόν απορριπτικής απάντησης μπορεί να επεκταθούν σε βάθος χρόνου (κατά το «αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα»), χωρίς να μπορεί να αποκλεισθεί και η πιθανότητα πρόκλησης οικονομικού χάους (κατά τη θεωρία του φτερουγίσματος της πεταλούδας) με ντόμινο πολιτικών, γεωστρατηγικών και οικονομικών ανακατατάξεων και κατάρρευση του εγχωρίου και διεθνούς τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού οικοδομήματος, αποδέχεστε, ναι ή όχι, την ασυζητητί απόρριψη της επικειμένης νέας δανειακής σύμβασης της Ελλάδας που άλλοι αποφάσισαν για σας, πάντοτε σύμφωνα με τις επιταγές της εθνικής και ηθικής σας συνείδησης, με το χέρι στην καρδιά, χωρίς φόβο, πάθος ή επηρεασμό από αλλότρια συμφέροντα, και όσο το επιτρέπει η διανοητική σας αντίληψη;’  
     Το σύνολο των απαντήσεων σ’ ένα τόσο ξεκάθαρο ερώτημα δεν μπορεί παρά να αντανακλά επακριβώς την ελεύθερη βούληση του κυρίαρχου Ελληνικού λαού.

Προληπτικά μέτρα

Πολλοί διαβλέπουν στη χθεσινή αναγγελία του δημοψηφίσματος για το μέλλον της Ελλάδος τάσεις ‘φυγής’ προς τα εκτός. Μια σεμνή και ταπεινή πρόταση: πριν αρχίσουν να το στρίβουν από διάφορες μεριές οι όποιοι πολιτικοί, για καλό και για κακό ας απαγορευθεί η έξοδός τους από τη χώρα και ας δεσμευθούν ως στοιχειώδεις εγγυήσεις οι καταθέσεις και τα άλλα περιουσιακά τους στοιχεία. Ποτέ δεν ξέρεις τί μπορεί να προκύψει αύριο...

Λάφυρα

Η καλή αρθρογράφος Τασούλα Καραϊσκάκη (Η λαφυραγώγηση του Δημοσίου, Καθημερινή 29/10/2011) αναφέρεται σε κομπίνα που είχαν στήσει αγρότες και δημόσιοι υπάλληλοι στην Πελοπόννησο για να εισπράττουν αδικαιολόγητες επιστροφές ΦΠΑ πολλών εκατομμυρίων, και σχολιάζει ως εξής:
     Το Δημόσιο δεν είναι εμπεδωμένο στις συνειδήσεις αρκετών, ούτε σε τούτες τις δύσκολες ώρες, ως κοινό κτήμα. Αποτελούσε πάντα την ευκαιριακή λύση του βιοτικού προβλήματος· οι συναλλαγές με αυτό ήταν ευκαιρία για λαφυραγωγία· η διαχείριση των κοινών σήμαινε ασφαλή εισοδήματα. Διότι η εξουσία είναι που καθορίζει, με τα έργα της, τη στάθμη του δημόσιου βίου. Όσο διατηρούνταν η κυριαρχία των τυχοδιωκτών της πολιτικής τόσο οι πολίτες εξοικειώνονταν με την κυνική αντίληψη του ατομικού συμφέροντος και η κοινωνική αποσύνθεση διευρυνόταν.
     Κάτι τέτοια βλέπουν οι ξένοι και μας κοιτάζουν με μισό μάτι. Τελικά αναρωτιέμαι αν ο Χερ Ράιχενμπαχ και η παρέα των επιτηρητών μας θα καταφέρουν να μας αναμορφώσουν ή θα μάθουν τη δική μας ‘τεχνογνωσία’. Άλλωστε, υπάρχει ιστορικό προηγούμενο: μετά την υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους (146 π.Χ.), η υπόδουλη Ελλάδα ‘υπέταξε’ πολιτισμικά τη Ρώμη. Αυτό μπορεί να συμβεί και πάλι, με την ευρεία έννοια που νοείται σήμερα ο πολιτισμός στη χώρα μας.

Καρφιά και πέταλα

Παραδοσιακά ξέραμε περίπου τί απόψεις θα συναντούσαμε όταν αποφασίζαμε να διαβάσουμε κάποια εφημερίδα. Θα ήταν ‘μαζί με’ ή ‘αντίθετες με’ την όποια, κατά περίπτωση, παράταξη, φατρία ή ιδεολογία είχε ως αφανή σημαία το συγκεκριμένο έντυπο και οι άνθρωποί του. Σήμερα τέτοια μονολιθική σιγουριά βρίσκει κανείς μόνο σε ‘βαμμένα’ κομματικά φυλλάδια. Τους περισσότερους αρθρογράφους, ιδίως στις κλασικές εφημερίδες, χαρακτηρίζει μια τακτική που θυμίζει το καρφί και το πέταλο της παροιμίας. Αυτά που πριν μερικούς μήνες αφόριζαν σήμερα τα υποδέχονται ως επιτυχίες (και αντίστροφα), ενώ από μέρα σε μέρα βλέπουμε να αλλάζουν πλευρές με την κανονικότητα του εκκρεμούς. Υπάρχει βέβαια μια λογική εξήγηση: από τη στιγμή που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει και να εγγυηθεί ότι η όποια πολιτική ή οικονομική εξέλιξη του σήμερα θα εξελιχθεί αύριο σε ‘σωτηρία’ ή σε ‘τραγωδία’, όλοι προτιμούν να πατούν σε δυο βάρκες, έστω κι αν αυτή η διγλωσσία αντηχεί τουλάχιστον περίεργα στους αναγνώστες τους. Δεν είναι κακό να αλλάζει κανείς γνώμη βλέποντας το πώς πορεύονται τα πράγματα, και να ομολογεί ότι προηγουμένως έσφαλε. Αυτό που είναι κακό είναι να ισχυρίζεται κανείς ότι ανέκαθεν αυτό υποστήριζε, έστω κι αν όλοι μέχρι χθες έβλεπαν να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο.  

Εθνική αμφιθυμία

Κάπως έτσι θα χαρακτήριζα όσα έγιναν στη σημερινή παρέλαση για την επέτειο του Όχι στη Θεσσαλονίκη. Μια συναισθηματική σύγχυση ανάμεσα στην αγανάκτηση του κόσμου για την πορεία της χώρας όπως αυτή χαράζεται από την κυβέρνηση και τους ξένους επιτηρητές μας και στην ανάγκη να αποτίσουμε την πρέπουσα τιμή στον εορτασμό της εθνικής επετείου. Σίγουρα η αποπομπή του Προέδρου και των λοιπών επισήμων δεν ήταν ό,τι καλύτερο--θα την χαρακτήριζα μελανιά και αμαύρωση της ημέρας. Από την άλλη, κρατώ ως θετική την τελείως ειρηνική εξέλιξη της όλης ιστορίας, χωρίς καμία ανάμιξη της αστυνομίας και χωρίς κανένα βίαιο επεισόδιο, που οδήγησε στη διεξαγωγή τελικά της πιο πρωτότυπης παρέλασης, μετ’ εμποδίων και ανάμεσα στο πλήθος. Και ύστερα; Τι μέλλει γενέσθαι; Θα φανεί στην πράξη.

Ο συμπαθέστατος μάρτυς

Με νωπά τα βιώματα από την μετοχή στην προχθεσινή ακολουθία των Εγκωμίων του Αγ. Δημητρίου, ξαναθυμούμαι μια συγκινητική αφήγηση του Συμεών του Μεταφραστού για τον Άγιο, που καταγράφεται στο Μηναίο του Οκτωβρίου, και την παραθέτω σε ελεύθερη διασκευή [την έγραψα πέρυσι ΕΔΩ].
     ‘Κάποιος Ιλλούστριος, αξιωματούχος που ήταν προϊστάμενος στον ναό του Αγίου, ήταν πολύ ενάρετος άνθρωπος. Αυτός, τον καιρό του πολέμου των Αβάρων επί βασιλέως Μαυρικίου, είδε (σε όραμα) δυο μεγαλόπρεπους άνδρες που ήρθαν στο ναό και ζήτησαν από τον υπηρέτη να τους παρουσιάσει στον κύριο του οίκου. Καθώς εκείνος τους έμπασε στο ναό, εμφανίσθηκε από τη λάρνακά του ο Άγιος και τους ρώτησε τι επιθυμεί ο Βασιλεύς. Εκείνοι του αποκρίθηκαν ότι ο Βασιλεύς διατάζει την αγιωσύνη σου να αφήσεις την πόλη και να πας προς εκείνον, διότι η πόλη θα πέσει στους εχθρούς. Όταν άκουσε τα λόγια αυτά, ο Άγιος δάκρυσε και έγειρε το κεφάλι και έμεινε πολλή ώρα άφωνος από το βάρος της λύπης για όσα άκουσε, και ο υπηρέτης είπε στους δυο άνδρες: «Αδελφοί, αν ήξερα ότι η παρουσία σας θα δυσαρεστούσε τόσο πολύ τον κύριό μου, δεν θα σας οδηγούσα σ’ αυτόν». Και τότε μόνο ο Άγιος είπε: «Αλήθεια, αυτό θέλησε; Αυτό επιθυμεί ο Κύριος και Δεσπότης των όλων, μια τέτοια πόλη που την εξαγόρασε με το αίμα του να την αφήσει στα χέρια εκείνων που δεν τον γνωρίζουν;»
     Όταν εκείνοι απάντησαν ότι αυτό ήταν το θέλημά του, ο συμπαθέστατος Μάρτυρας τους είπε να πάνε την ακόλουθη απόκριση στον Δεσπότη: «Γνωρίζω τους οικτιρμούς σου, φιλάνθρωπε Κύριε, ότι πάντα νικούν την αγανάκτησή σου, που την υποδαυλίζουν οι αμαρτίες μας. Γνωρίζω ότι συ έδωσες τη ζωή σου για τους αμαρτωλούς κι έχυσες το αίμα σου γι’ αυτούς, και ότι η καλοσύνη σου δεν εμποδίζεται από τις αμαρτίες μας. Κι επειδή έβαλες κι εμένα φύλακα αυτής της πόλης, θα μιμηθώ εσένα τον Δεσπότη: θα θυσιάσω την ψυχή μου γι’ αυτούς, κι αν χαθούν θα χαθώ μαζί τους, διότι η πόλη επικαλείται το όνομά σου και οι άνθρωποί της δεν απομακρύνθηκαν από σένα, αν και αμάρτησαν, και διότι συ είσαι Θεός των μετανοούντων». Και τότε οι άνδρες είπαν: «Αυτά να πούμε στον Βασιλέα που μας έστειλε;», κι εκείνος απάντησε «Αυτά να πείτε», και μόλις τα είπε ξαναγύρισε στο κοιμητήριό του και έκλεισε το ιερό κιβώτιο μπροστά στους αγγελιοφόρους, που αναχώρησαν.
     Όταν είδε και άκουσε αυτά ο ιερός Ιλλούστριος, βγήκε αμέσως και έτρεξε να ενθαρρύνει όσους είχαν μείνει στην πόλη, που ήσαν κατατρομαγμένοι από την προηγηθείσα λοιμώδη νόσο και την έφοδο των εχθρών και βρίσκονταν σε αμηχανία και αδράνεια, και τους έπεισε ότι ο Άγιος είναι μαζί τους και ότι θα σωθούν με τη δική του πρεσβεία. Και αυτό απέδειξε στη συνέχεια η εξέλιξη των γεγονότων’.

Τίτλοι τέλους

Άκουσα σε ραδιοφωνικό δελτίο ειδήσεων σήμερα ότι αύριο θα αποφασισθεί η 'τελική λύση' για την κρίση χρέους της Ελλάδας, και μ' έπιασε ένα σύγκρυο καθώς αναλογίσθηκα ότι την ίδια φράση χρησιμοποίησε και κάποιος Αδόλφος Χίτλερ με το συνάφι του για να περιγράψει το σχέδιό του για την ολοκληρωτική εξόντωση των Εβραίων, με τα γνωστά αποτελέσματα. Οι καιροί, οι συμμαχίες και τα μέσα μπορεί να αλλάζουν, αλλά φαίνεται ότι πάντα θα εφευρίσκονται 'τελικές λύσεις' για  άβολες καταστάσεις. Όπως και τα κατάλληλα εκτελεστικά όργανα.

Κόλλυβα

 [Σκίτσο του Στάθη, Ελευθεροτυπία 24/10/2011]

‘Ετεροχρονισμένη πτώχευση’ επιγράφεται ένα άρθρο του Γ. Παπαϊωάννου που διάβασα χθες στο ΒΗΜΑ, και βέβαια λέει πράγματα που πολλοί σκεπτόμενοι άνθρωποι έβαζαν στο μυαλό τους κατά καιρούς τον τελευταίο χρόνο, ότι δηλαδή ισχύει απόλυτα η παροιμία ‘Στην ώρα της μια βελονιά σε γλιτώνει από εννιά’ (στην αγγλική, ‘Α stitch in time saves nine’). Αν αποφύγεις να αντιμετωπίσεις επώδυνα αλλά αποφασιστικά κάποιο πρόβλημα στην πρέπουσα χρονική στιγμή, θα το συναντήσεις πολλαπλασιασμένο στο μέλλον. Πολύ περισσότερο όταν το πρόβλημα ήταν ήδη μεγάλο τον καιρό που έγινε η αρχική διαπίστωση, και η αντιμετώπιση ήταν ήδη καθυστερημένη κατά δεκαετίες. Βέβαια ‘Είναι δύσκολο να κάνεις προβλέψεις, ιδίως για το μέλλον’, όπως έγραφε ο Mark Twain, ενώ είναι πολύ εύκολο να αρνείσαι κάθε φορά την παρούσα πραγματικότητα, επιμένοντας να κρατάς το κεφάλι χωμένο στην άμμο. Εκεί ακριβώς ήταν που θα χρειαζόταν μια πιο τολμηρή και γενναία στάση από την ηγεσία, που θα σήμαινε ενιαίο εθνικό μέτωπο χωρίς κομματικά μπαχαρικά. Μόνο έτσι θα έπειθε, αν μάλιστα έδινε συγχρόνως και το παράδειγμα της λιτότητας και του ‘νοικοκυρέματος’ από ψηλά. Τώρα, ετοιμάζουμε τα κόλλυβα της Ελλάδας. Με δανεικά κι αυτά.

Αδελφόθεος

Ο λόγος για τον Άγιο Ιάκωβο, μαθητή του Κυρίου, πρώτο επίσκοπο των Ιεροσολύμων και μάρτυρα, όπως τον περιγράφει το απολυτίκιό του, που εορτάζεται σήμερα από την Εκκλησία. Τίτλοι και αξιώματα με ιδιαίτερη βαρύτητα, που δίνουν και ανάλογο κύρος στα όσα γράφει στην επιστολή του προς όλους μας, και που είναι επίκαιρα και στις μέρες μας, όπως τα παρακάτω:

     ‘Από πού προέρχονται οι πόλεμοι και οι μεταξύ σας διαμάχες; Δεν προέρχονται από τα πάθη σας που μάχονται μέσα σας; Επιθυμείτε κάτι και δεν το έχετε. Για να το αποκτήσετε, φονεύετε και μισείτε, και όμως δεν μπορείτε να το πετύχετε. Αγωνίζεστε και πολεμάτε και δεν αποκτάτε αυτό που επιδιώκετε, διότι δεν το ζητάτε από τον Θεό. Ζητάτε κάτι και δεν το παίρνετε, διότι το ζητάτε με κακό σκοπό, για να το σπαταλήσετε στην ικανοποίηση των παθών σας’ [4:1-3]

     ‘Ακούστε τώρα κι εσείς οι πλούσιοι. Κλάψτε γοερά για τα βάσανα που σας έρχονται. Ο πλούτος σας σάπισε, και τα ρούχα σας τα έφαγε ο σκώρος, το χρυσάφι και το ασήμι σας κατασκούριασαν, και η σκουριά τους θα είναι μαρτυρική κατάθεση εναντίον σας και θα καταφάει τις σάρκες σας σαν τη φωτιά. Κι ενώ πλησιάζει η κρίση, εσείς μαζεύετε θησαυρούς... Καταδικάσατε και φονεύσατε τον αθώο, δεν σας αντιστάθηκε’ [5:1-6].

Ανταλλαγές

Στο κύριο άρθρο της η Καθημερινή, μετά και τα προχθεσινά θλιβερά γεγονότα στην Αθήνα, αναρωτιέται για τη στάση που πρέπει να τηρεί η αστυνομία. Αν επέμβει για να αποτρέψει αξιόποινες πράξεις, θα δεχθεί κριτική για βίαια συμπεριφορά. Αν δεν επέμβει και διαλυθεί η πρωτεύουσα, δεν κάνει καλά τη δουλειά της. Διαλέγετε και παίρνετε. Λύση; Με δεδομένη την απόδοση της Βρετανικής αστυνομίας στα επεισόδια του περασμένου καλοκαιριού (πάνω από χίλιες συλλήψεις, έναντι 15-20 στην Αθήνα), ίσως θα πρέπει να ανταλλάσσουμε αστυνομίες για τα μεγάλα κοινωνικά γεγονότα. Έλληνες να πηγαίνουν στο Λονδίνο, Βρετανοί να έρχονται στην Αθήνα. Αυτό είναι άλλωστε συμβατό με την ελεύθερη διακίνηση της... τεχνογνωσίας, μια και όλοι Ευρωπαίοι είμαστε (ακόμη...).

Προνόμιο

Το πήρε το μάτι μου φευγαλέα χθες στο trailer της πρωινής εκπομπής του MEGA, αλλά δεν το είδα πουθενά αλλού. Το αναζήτησα στην ιστοσελίδα του καναλιού, και το βρήκα σε κάποια ‘ψιλά’ γράμματα [ΕΔΩ]. Τι μας λέει; Ότι οι λίστες με τους μεγάλους φοροφυγάδες οφειλέτες του Δημοσίου είναι κλειδωμένες σε χρηματοκιβώτιο της Βουλής, μέχρι να δώσει η Αρχή Προστασίας Παρανομούντων & Διωκομένων το ‘πράσινο φως’ για τη δημοσιοποίησή τους. Οι βουλευτές μπορούν να τις βλέπουν μόνο παρουσία υπαλλήλου της Βουλής, χωρίς να επιτρέπονται σημειώσεις, φωτογραφίες ή αντίγραφα. Τόση ασφάλεια, με διαβαθμίσεις του τύπου ‘EYES ONLY’, μόνο στα μυθιστορήματα κατασκοπείας θυμόμαστε. Από τη μία μεριά φορολογούμε τους κάθε λογής ‘Αθλίους’ της κοινωνίας και καλούμαστε να προσκομίζουμε αποδείξεις ακόμη και για το πενηντάλεπτο του κουλουρτζή, και από την άλλη τριπλαμπαρώνουμε τα στοιχεία των αρχικλεφτών. Προφανώς το φοροκλέπτειν δεν είναι δικαίωμα, είναι προνόμιο.

Προσγείωση

Άλλα λογάριαζα να γράψω, με αφορμή και τις σημερινές κινητοποιήσεις. Ωστόσο, τίποτε δεν προσγειώνει τη σκέψη τόσο σίγουρα, τόσο σταθερά, όσο μια κηδεία (εν προκειμένω, μητέρα φίλου). Όλες οι ανθρώπινες θεωρίες και φιλοσοφίες δεν μπορούν να αντιπαρατεθούν στο "πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα, όσα ουχ υπάρχει μετά θάνατον". Όλα όσα ακούμε ή θα ακούσουμε σε ειδήσεις, συζητήσεις, τηλεμαχίες και λογοδιάρροιες, σιγούν και παραδίδονται στη λήθη. Τράπεζες, δάνεια, οφειλές, επιτόκια, μετοχές, spreads. Κόμματα, ψήφοι, εκλογές, δημοσκοπήσεις, ρουσφέτια και τα τούτοις όμοια. Αγορές και δανειολήπτες, μηχανισμοί στήριξης και διάσωσης, τυχοδιώκτες, τοκογλύφοι, νομισματικά ταμεία, μνημόνια και αποφάσεις, Eurogroup και Ecofin, Ευρωπαϊκή Ένωση, ΟΗΕ, G8, G20 και οι πολυάριθμοι πτωχότεροι συγγενείς τους, καταργούνται και εξαϋλώνονται μπροστά στο "φοβερώτατον του θανάτου μυστήριον". Και μένουμε να αναρωτιόμαστε: προς τί όλη η φασαρία, "η του κόσμου προσπάθεια και των προσκαίρων φαντασία"; Και γιατί τη σκέψη αυτή δεν την κάνουμε μόνοι μας, πριν μας δοθεί κάθε φορά η πιεστική αφορμή;
     Εντελώς σοβαρά, χωρίς καμία διάθεση μαύρου χιούμορ, θυμήθηκα το ανέκδοτο για τον φιλάργυρο που ζήτησε από τη γυναίκα του όταν πεθάνει να του βάλει όλα του τα χρήματα στο φέρετρο. Εκείνη, πριν κλείσει το καπάκι, έβαλε στο χέρι του εκλιπόντος ένα φάκελο. Στην απορία των συγγενών της, απάντησε: "Οι υποσχέσεις πρέπει να τηρούνται. Του έγραψα λοιπόν μια επιταγή για ολόκληρο το ποσόν. Αν μπορεί να την εξαργυρώσει εκεί που πάει, είναι όλα δικά του". Για σκεφθείτε το λιγάκι...

Αποχή αγοράς

Μια ομάδα πολιτών καλεί σε αποχή από όλες τις οικονομικές συναλλαγές (με χρήμα ή με κάρτες) επί μία εβδομάδα (20-26 Οκτωβρίου) για να φανεί η δύναμη των αγοραστών στην αγορά. Προσωπικά πιστεύω ότι πιο ουσιαστική θα ήταν μια οργανωμένη αποχή διαρκείας από τα σούπερ μάρκετ και άλλα καταστήματα των ποικίλων ξένων αλυσίδων που έχουν ‘καπελώσει’ την εγχώρια αγορά. Όπως και η συστηματική αποφυγή αγορών ξένων προϊόντων που μας έχουν γίνει δήθεν ‘απαραίτητα’ όταν μέχρι χθες αγνοούσαμε τελείως την ύπαρξή τους. Μια πολύ πρόχειρη σκέψη: ποιος Έλληνας έτρωγε πριν μερικά χρόνια ‘δημητριακά’ για πρωινό; Μια καλή ‘παπάρα’ με γάλα και ξερό ψωμί σε κρατούσε άνετα μέχρι το μεσημέρι, και δεν πετούσες και τα ξεροκόμματα. Τώρα έχουμε κάνει πάμπλουτες τις ξένες εταιρείες που γεμίζουν τα τραπέζια μας με παράγωγα της βρώμης που την πληρώνουμε σε συνάλλαγμα, ενώ, όπως έλεγε ο Samuel Johnson, κάποιοι τη δίνουν μόνο στα άλογα.

Αποφράς

«Οι ευτυχισμένες οικογένειες είναι όλες ίδιες, αλλά κάθε δυστυχισμένη οικογένεια είναι δυστυχισμένη με τον δικό της τρόπο». Με τη φράση αυτή αρχίζει το μυθιστόρημά του ‘Άννα Καρένινα’ ο Λέων Τολστόι. Η δυστυχία της σύγχρονης Ελλάδας ξεκίνησε με την ψευδεπίγραφη ‘αλλαγή’ πριν 30 ακριβώς χρόνια, στις 18/10/1981, κι έχει όνομα και επώνυμο (δεν σας το λέω, το απαγορεύει η... Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων). Το «λάγνο ψέμα του που τά ’κανε ολα ωραία» το μιμήθηκαν όλοι οι επίγονοί του, με αποκορύφωμα τη σημερινή κατάσταση. Συμπεριφορές που κατά καιρούς απαντούσαν σε δημόσιους άνδρες κάθε απόχρωσης (δημαγωγία, αυθαιρεσία, χρηματισμός, ανομία, περιφρόνηση προς τους θεσμούς) αναδείχθηκαν σε τρόπο ζωής και διαχύθηκαν δίκην επιδημίας προς τον λαό. Το μόνο ‘κέρδος’ που μπορώ να θυμηθώ από την ημερομηνία αυτή είναι ότι οι νεοσύλλεκτοι της σειράς 154 που διαθέταμε εκλογικό βιβλιάριο πήραμε άδεια για να ψηφίσουμε πριν ακόμη ορκισθούμε. Να μας έλειπε.
     Για να γελάσουμε λίγο, υπάρχουν και οι μετανοημένοι (κάποτε τους λέγαμε κοψοχέρηδες). Έτσι, η Νανά Τσούμα θυμήθηκε πριν λίγο καιρό ένα σύνθημα του 1985: ‘Εδώ και τώρα, ανάθεμα την ώρα!’ Επίκαιρο όσο ποτέ.

Χλιδοπενία

Αυτοσχεδιάζω τον νεολογισμό κινούμενος από πρόσφατο άρθρο του δημοσιογράφου Κώστα Βαξεβάνη [Η χαμένη τιμή του χλιδόφτωχου]. Είναι ενδιαφέρον, όπως και τα ποικίλα σχόλια που το συνοδεύουν, πολλά από αυτά αγανακτισμένα με τον γράφοντα. Αυτό που δεν φαίνεται να εννοούν κάποιοι από τους σχολιαστές είναι ότι η κρίση και οι συνέπειές της δεν είναι μονόπλευρη. Το να περιγράφει κανείς επιλεκτικά μια από τις πολλές πλευρές της δεν σημαίνει ότι αρνείται όλες τις άλλες.
     Το άρθρο λοιπόν αναδεικνύει μια αλήθεια, ότι δηλαδή το εισαγόμενο και επίπλαστο ‘lifestyle’ είναι μια από τις βασικές συνιστώσες αιτίες της κρίσης που βασανίζει τους νεοέλληνες σήμερα. Συνεπώς η απαλλαγή απ’ αυτό, με όλα του τα παρεπόμενα, μόνο καλό μπορεί να κάνει σε όλους ημάς τους νεόπλουτους, που θεωρούσαμε ότι αν δεν πεταχτούμε ένα σαββατοκύριακο στη Βιέννη ή το Παρίσι δεν θα έχουμε μούτρα να μιλάμε στους συναδέλφους, και ότι για καφέ στην Αριστοτέλους μπορείς να κατεβαίνεις μόνο με τρίλιτρο SUV και βάλε. Περαστικά μας λοιπόν! Ας ξαναδιαβάσουμε το ‘Ευλογημένο καταφύγιο’ του Φώτη Κόντογλου, για λίγη αυτογνωσία. Κι ας θυμηθούμε και τη Λωξάντρα: «Τις εστι πλούσιος; Ο εν τω ολίγω αναπαυόμενος».

Άρνηση

Πριν αρκετά χρόνια συνάντησα τον ψυχολογικό μηχανισμό της άρνησης της νόσου σε τραγική μορφή. Μια γυναίκα έκρυβε έναν καρκίνο μαστού επί χρόνια, με αποτέλεσμα όταν έφτασε να ζητήσει ιατρική συμβουλή ο όγκος να έχει καταστρέψει τον μισό της θώρακα. Όταν προσπάθησα να της εξηγήσω πώς έχουν τα πράγματα, η απάντησή της ήταν: «Γιατρέ, δεν είναι τίποτε. Εγώ μέχρι το καλοκαίρι θα κάνω μπάνιο γυμνόστηθη!». Δυστυχώς πέθανε σε μερικές εβδομάδες, χωρίς να πραγματοποιήσει την... υπόσχεσή της.
     Μια ανάλογη νοοτροπία θυμίζουν οι ποικίλες απεργίες που βλέπουμε γύρω μας και που σε ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. σκουπίδια) έχουν συνέπειες επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία, ενώ σε άλλες (π.χ. συγκοινωνίες) οδηγούν σε κοινωνικό εμφύλιο. Δεν μου αρέσει η κρίση (όπως δεν μου αρέσει και ο καρκίνος), αλλά να προσποιούμαι ότι δεν υπάρχει; Την νοοτροπία αυτή εκφράζουν και οι πολιτικοί όλων των αποχρώσεων. Αγνοούν άραγε την πραγματικότητα ή την αρνούνται, ισχυριζόμενοι ότι το επόμενο καλοκαίρι (αν φτάσει) θα είναι όπως όλα τα άλλα; Γιατί δεν ομολογούν επίσημα και ομόφωνα ότι τίποτε δεν είναι σαν χθες και ότι το καράβι πρέπει να αλλάξει ρότα; Κι έπειτα, ας τη βρουν όλοι μαζί, με γνώμονα μόνο το γενικό καλό και όχι τα επιμέρους συμφέροντα.

Παγωτό σκόρδο;

‘Κέικ σοκολάτας με μαγιονέζα’ είναι ο τίτλος που διαβάζω εν παρόδω σε πρωινή τηλεοπτική εκπομπή. Δεν έχω κακές σχέσεις ή ‘προηγούμενα’ ούτε με το ένα ούτε με το άλλο συστατικό, μόνο που τα φαντάζομαι σε χωριστά πιάτα και με διαφορετική συνοδεία. Για να μιλήσουμε πολιτικά, το ‘απαρτχάιντ’ μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής δεν βλάπτει: το γλυκό να είναι γλυκό και το πικάντικο πικάντικο. Ωστόσο, δεν θα μείνουμε εδώ σήμερα. Η ανάμιξη ανομοίων πραγμάτων με τρόπο τηλεοπτικώς εξεζητημένο γεννά το ερώτημα: σε καιρό κρίσεως το πρόβλημά μας είναι πώς θα κατασκευάσουμε ένα ακόμη πιο ‘εξαντρίκ’ γλύκισμα για να ανακατώσουμε τα--υποτίθεται--πεινασμένα στομάχια μας; Ακολουθούμε κι εδώ τη συμβουλή της Μαρίας Αντουανέτας και προσπαθούμε να επινοήσουμε το διαφορετικό παντεσπάνι; Πέρα από την ξεδιάντροπη πρόκληση προς τους πραγματικά πεινασμένους, φοβούμαι ότι τέτοια θεάματα θυμίζουν τα ρωμαϊκά γαστριμαργικά όργια, όπου οι δαιτυμόνες έτρωγαν αλλόκοτα παρασκευάσματα και προκαλούσαν στη συνέχεια έμετο για να μπορέσουν να συνεχίσουν. Ενώ έξω η αυτοκρατορία πήγαινε για φούντο.   

Αναβάπτιση

Μόνο έτσι μπορεί να χαρακτηρισθεί κάθε έξοδος προς την ελληνική ύπαιθρο, μακριά από θόρυβο, μέσα ενημέρωσης, πολιτικά και ηλεκτρονικά παίγνια. Την πιο πρόσφατη αφορμή μας έδωσαν δυο ξαδέρφια που σκέφθηκαν να βαπτίσουν την μικρούλα κόρη τους στο Βουτύρο Ευρυτανίας, λίγο νότια από το Καρπενήσι. Έτσι, εκτός από την οικογενειακή σύναξη και το Μυστήριο, βρήκαμε την ευκαιρία να πεταχτούμε μέχρι την Παναγία την Προυσιώτισα για εσπερινό χθες, ενώ σήμερα, έχοντας ψάλλει κι ένα τρισάγιο για τους παππούδες μας κοντά στις γενέτειρές τους, επιστρέψαμε δι’ άλλης οδού, ‘κυκλώνοντας’ τον Τυμφρηστό με γενική κατεύθυνση προς Καρδίτσα, και με στάσεις στη Μονή Ρεντίνας με το κρυφό σχολειό της και στην τεχνητή λίμνη του Σμοκόβου. Ευτυχώς τα ‘ακραία καιρικά φαινόμενα’ που περιμέναμε συνέβησαν μόνο τη νύχτα. Η διαδρομή ιδιαίτερα γραφική, με κίνηση σχεδόν μηδενική, και το παιχνίδι του καιρού με τα σύννεφα και τον αέρα που τρύπαγε κόκκαλα απλώς έκανε το φυσικό δέος μπροστά στις ομορφιές της χώρας μας ακόμη μεγαλύτερο. Παύλε και Κατερίνα, σας ευχαριστούμε για την ευκαιρία, και να σας ζήσει η Θωμαΐς.  

Μπουγάτσα

Έδεσμα νόστιμο, οικείο από τα παιδικά μας χρόνια, γεύση που μας γυρίζει δεκαετίες πίσω, όταν αποτελούσε ευπρόσδεκτο κέρασμα του θείου Γρηγόρη στις ελεύθερες από μαθήματα ώρες μας (προσωπικά προτιμούσα τον κιμά, αρκούντως καρυκευμένο). Λαϊκό προϊόν, που για πολλούς αποτελεί και σήμερα το καθημερινό στήριγμα στη βιοπάλη τους. Ποιός μπορούσε να διανοηθεί ότι το ταπεινό αυτό είδος θα γινόταν αφορμή για την πιο παράλογη φαρσοκωμωδία στο σύγχρονο ελληνικό οικονομικό ρεπερτόριο; Αλμυρή με 23% ΦάΠΑ, γλυκιά με 13%, εκτός κι αν τη φας στο κατάστημα, οπότε προσαυξάνεται κι αυτή. Αν οι όποιοι αρμόδιοι δεν διαθέτουν άλλο κριτήριο αυτογνωσίας, ας πάνε να φάνε μια μπουγάτσα, ας διαβάσουν προσεκτικά το χαρτάκι της απόδειξης, κι ας ξανασκεφθούν την εικόνα που δίνουν προς τα έξω.

Κυκλοφοριακά

Πρόσφατα ο δήμος Θεσσαλονίκης πεζοδρόμησε (πιλοτικά, για 45 μέρες, όπως είπαν) την οδό Αγίας Σοφίας. Δυσκολεύομαι να καταλάβω τη σκοπιμότητα της κίνησης αυτής: ένα κλειστό κομμάτι δρόμου θα λύσει το πρόβλημα της κυκλοφορίας στο κέντρο; Ωστόσο, ας επισημάνουμε εδώ μια διάσταση του θέματος που δεν αναδείχθηκε στα σχετικά δημοσιεύματα, εκείνη των ασθενών. Ο δρόμος αυτός φιλοξενεί πολλούς γιατρούς κάθε ειδικότητος (και τον υποφαινόμενο, εδώ και 17 χρόνια). Οι άνθρωποι που τα επισκέπτονται συχνά δεν είναι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση για να βαδίσουν τα 100-200 μέτρα από εκεί που θα τους αφήσει το ταξί ή το αυτοκίνητο. Καρδιά, πνευμόνια και αρθρώσεις συνωμοτούν για να τους εμποδίσουν να κινηθούν με άνεση. Τι πρέπει να κάνουν οι ασθενείς αυτοί; Ελπίζω να ληφθεί υπόψη και η παράμετρος αυτή στον τελικό σχεδιασμό. Υπάρχουν και άλλες λύσεις για το κυκλοφοριακό της Θεσσαλονίκης.

     Στην άλλη άκρη της πόλης, επί της Νέας Εγνατίας, σε διάβαση πεζών πλάτους 3 μέτρων, τοποθετήθηκαν στο πεζοδρόμιο κάγκελα που αφήνουν άνοιγμα μόνο για τη ράμπα των αναπήρων, με πλάτος λιγότερο από το μισό της διάβασης. Τόσο μυαλό έχουν αυτοί που εμπνεύσθηκαν το κατασκεύασμα αυτό;

Στο άγνωστο

                                        [Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 5/10/2011]

Αυτά παθαίνουν όσοι ταξιδεύουν πολύ ανά την υφήλιο. Από 'Σουηδία' και 'Δανία του Νότου' έχουμε φτάσει να αναζητούμε τους... ταξιδιωτικούς  προορισμούς μας μεταξύ Αργεντινής και Ινδίας. Για το Ελδοράδο ξεκινήσαμε, στην παραγκούπολη κοντεύουμε. 

     Το σκίτσο θυμίζει κάπως εκείνο που λέγανε για τον πρόγονό του:
     - Λαέ της Λάρισας!
     - Αρχηγέ, στον Βόλο είμαστε!

     Τουλάχιστον να ήξερε κάποιος πού βρισκόμαστε και προς τα πού βαδίζουμε... Όπως έλεγε ο θυμόσοφος Yogi Berra, αμερικανός προπονητής του μπέιζ μπωλ, 'αν δεν ξέρεις πού πηγαίνεις, μπορεί να καταλήξεις αλλού'. Ή, όπως γράφουν πίσω από μερικά αυτοκίνητα, "Μη με ακολουθείτε, έχω χαθεί κι εγώ".

Ξάφνιασμα

Υπάρχουν ανέλπιστα μικρά γεγονότα που σημαδεύουν ανεξίτηλα κάποιες μέρες. Που σε ξαφνιάζουν χαρμόσυνα και σου φτιάχνουν μια διάθεση αλλιώτικη, σε κάνουν λίγο να σκεφτείς και να ξεφύγεις από την πολιτική μιζέρια και από τη ρουτίνα και τον κόπο της ημέρας. Όπως η αποψινή επίσκεψη ενός παλιού γνωστού, ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ, που τον είδα να περιμένει ανάμεσα στους ασθενείς στον προθάλαμο του ιατρείου. Δεν είχε πρόβλημα υγείας. Ήθελε μόνο να με ρωτήσει αν θυμάμαι δυο στίχους από κάποιο ποίημα που κάποτε είχα παραθέσει σ’ ένα κείμενό μου. Ικανοποίησα το αίτημά του, κι έφερα στο νου μου ολόκληρο το ποίημα, που σας το προσφέρω, όπως το είχα αναρτήσει στο άλλο μου ιστολόγιο πριν μερικά χρόνια:

Ο ατέλειωτος κύκλος ιδέας και δράσης,
Η ατέλειωτη εφεύρεση, το ατέλειωτο πείραμα,
Φέρνει γνώση της κίνησης, αλλά όχι της ηρεμίας,
Γνώση της ταχύτητας, αλλά όχι της σιωπής,
Γνώση των λέξεων, και άγνοια του Λόγου.
Όλη μας η γνώση μας φέρνει πιο κοντά στην άγνοιά μας,
Όλη μας η άγνοια μας φέρνει πιο κοντά στο θάνατο,
Αλλά πιο κοντά στο θάνατο δεν σημαίνει πιο κοντά στο ΘΕΟ.
Πού είναι η Ζωή που χάσαμε ζώντας;
Πού είναι η σοφία που χάσαμε μέσα στη γνώση;
Πού είναι η γνώση που χάσαμε μέσα στην πληροφορία;
Οι κύκλοι του Ουρανού σε είκοσι αιώνες
Μας πάνε πιο μακριά από το ΘΕΟ και πιο κοντά στο Χώμα.

[Χορικά από τον ‘Βράχο’, 1: 6-18. T. S. Eliot, Selected Poems. Faber & Faber, London 1954, απόδοση δική μου, τα κεφαλαία είναι του ποιητή].