Κι ευτυχισμένο (ξανά) το 2010;

Με την ευχή «Χρόνια πολλά, καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο το 2010» έκλεισε την παρουσίαση της Χριστουγεννιάτικης συναυλίας της ΕΡΤ στο Μέγαρο Μουσικής (την Κυριακή 19/12/2010) ο γνωστός καλός παρουσιαστής. Νόμισα στην αρχή ότι η συναυλία ήταν μαγνητοσκοπημένη από πέρυσι. Κι έκανα τη σκέψη πόσο θα θέλαμε, σε ατομικό και εθνικό επίπεδο, να μας δινόταν μια δεύτερη ευκαιρία, να ήμασταν πάλι στην αρχή αυτού του χρόνου που τελειώνει, και που τόσα πρωτόγνωρα μας επεφύλαξε. Θα μπορούσαμε, καθένας μας προσωπικά, να αναθεωρήσουμε στάσεις ζωής, να προλάβουμε σφάλματα και αβλεψίες, να αποφύγουμε κακοτοπιές, να ξεπεράσουμε σκοπέλους. Θα βλέπαμε ως έθνος με άλλο μάτι τη συλλογική συμπεριφορά μας, πριν μας βάλουν στο στόχαστρο οι ‘αγορές’ και οι ξένοι επιτηρητές. Θα γινόμασταν, ακόμη και την ενδεκάτη ώρα, πιο υπεύθυνοι πολίτες σε όλα, από το να δηλώνουμε τα εισοδήματα και να πληρώνουμε τις οφειλές μας μέχρι το να ρίχνουμε την ψήφο μας όταν απαιτείται και όχι να καμαρώνουμε για την αδιάφορη αποχή μας. Ακόμη, θα γινόμασταν πιο υπεύθυνοι πολιτικοί, που θα είχαμε την παρρησία της αλήθειας και την τόλμη της πράξης, που θα βουτούσαμε τη γλώσσα στο μυαλό μας πριν μιλήσουμε και που θα βρίσκαμε το ψυχικό σθένος να ξεπερνούμε τις μεταξύ μας αντιπαλότητες και να χτίζουμε εθνικές συμμαχίες για το κοινό καλό, απέναντι σε κάθε επίβουλο. Θα... και δεν θα...

Κι έπειτα διαπίστωσα ότι το ‘2010’ ήταν ένα απλό γλωσσικό ολίσθημα, που και ο πιο έμπειρος εκφωνητής συγχωρείται να διαπράξει μια φορά στην καριέρα του. Και συνειδητοποίησα ότι, ακόμη κι αν ξαναγεννιόμασταν στην αρχή του 2010, όπως έλεγε στο παλιό τραγούδι η Αλέκα Κανελλίδου, δυστυχώς, «όλα τα λάθη μας δεν θα τ’ αρνιόμασταν... θα κάναμε την ίδια ζωή...». Χρειάζεται κάτι παραπάνω από πίστωση χρόνου και ‘δεύτερες ευκαιρίες’ για να αλλάξουμε μακροχρόνιες νοοτροπίες και συνήθειες και τρόπους ζωής. Με μια λέξη, να μετα-νοήσουμε.

Καλή χρονιά, μ' ανοιχτά πανιά!

Συγκατάβαση

Το χαμόγελο της ημέρας: «Το μόνο κοινό μας σημείο με τον κύριο Τάδε είναι ότι ανήκουμε και οι δυο στο ανθρώπινο γένος». Όπως θα το έγραφε ο Όμηρος, ‘ως έφατο’ κάποιος δημόσιος ανήρ για κάποιον άλλο, δεν άκουσα με ποια αφορμή. Πάλι καλά που ανεγνώρισε στον αντίπαλό του ανθρώπινη υπόσταση!

Πώς να πίνετε τη σαμπάνια σας

Τόξερα εγώ ότι κάτι λάθος έκανα τόσα χρόνια και δεν μπορούσα να απολαύσω τον καμπανίτη οίνο μου όσο έπρεπε. Πόσα έχασα σε γευστική απόλαυση διότι δεν έδινα την κατάλληλη κλίση στο ποτήρι μου, ώστε "οι μικρές φυσαλίδες να αναδεικνύουν με ιδιαίτερο τρόπο τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του ποτού". Και πόσο απαξίωνα τα πανάκριβα μπουκάλια Dom Perignon και Taittinger και Veuve Clicquot με το να μη τα κουνάω αρκετά ώστε οι μικρές φυσαλίδες να αποκτήσουν αρκετή δυναμική ενέργεια και να εκτοξεύσουν τον φελλό μέχρι τη στρατόσφαιρα... Ευτυχώς οι Γάλλοι ερευνητές μου έλυσαν το πρόβλημα, και μας δίνουν αναλυτικές οδηγίες για τη σωστή διεξαγωγή της σαμπανοποσίας. Τώρα ξέρετε.

Για την ιστορία, κάποια φορά που τόλμησα να ανοίξω ένα μπουκάλι με το περιώνυμο αφρώδες ποτό, ανταμείφθηκα με ένα 'μπαμ' σαν βολή από εννιάρι πιστόλι, που το ακολούθησε ένας κρυστάλλινος ήχος. Αναζητώντας τον φελλό μέσα στο σαλόνι, διαπίστωσα ότι έλειπε ένα μικρό κομμάτι γυαλί από το χείλος ενός ποτηριού που στεκόταν μαζί με την παρέα του πάνω στο τραπέζι, περιμένοντας να δεχθεί την ακριβή σπονδή. Παράπλευρη απώλεια, σκέφθηκα, και δεν τόλμησα να επαναλάβω το πείραμα.

Πειραματικά και πρότυπα

Un-πιστεύ-able! όπως θα έλεγε σε άψογα ελληνοαμερικάνικα ο καλός μου φίλος π. Στέφανος από την Καλιφόρνια. Ποιος θα περίμενε ότι θα το ακούγαμε κι αυτό; Θα ξαναδημιουργηθούν, λέει, πειραματικά και πρότυπα σχολεία, όπου θα μπαίνουν οι καλύτεροι με εξετάσεις, όπου θα αξιολογούνται πολλαπλώς διδάσκοντες και διδασκόμενοι, και άλλα τέτοια οπισθοδρομικά πράγματα, τα οποία αν δεν κάνω λάθος είχε αποκηρύξει μετά βδελυγμίας ως αντισοσιαλιστικά εδώ και 30 χρόνια το ‘παλαιό’ ΠΑΣΟΚ. Καμία αντίρρηση να ξαναδούμε επιτέλους σχολεία και παιδεία αριστείας στη χώρα αυτή. Ελπίζω μόνο να μη γίνουν μηχανές κλωνοποίησης των δημιουργών τους.

Από πού μυρίζει το ψάρι;

Αντιγράφω από το άρθρο της Χριστίνας Κοψίνη (Συνέβη στο Εργασίας, Καθημερινή 28/12/2010):

"Πόσες παρανομίες και πόση υποκρισία μπορεί να συμπυκνώνει ένας θάνατος; Ας δούμε μερικές. Ο 32χρονος Αιγύπτιος που έπεσε στο κενό επιχειρώντας να καθαρίσει, στον τρίτο όροφο, τα τζάμια γραφείων του υπουργείου Εργασίας δούλευε παράνομα σε υπηρεσία που υποτίθεται ότι καταπολεμάει -με κοινοτικά κονδύλια- την παρανομία στην αγορά εργασίας. Δούλευε χωρίς σύμβαση εργασίας στο κτίριο του υπουργείου που υποτίθεται θα νομοθετήσει σύντομα κατά της αδήλωτης εργασίας. Δούλευε Κυριακή, σε συνεργείο καθαριότητας ενός υπουργείου το οποίο υποτίθεται ότι ελέγχει την τήρηση της κυριακάτικης αργίας. Δούλευε με πλασματική σχέση εργασίας, ως υπεργολάβος, ενώ στην πραγματικότητα ήταν ένας υπό ευρεία εκμετάλλευση μισθωτός. Έχασε τη ζωή του, την Κυριακή 19 Δεκεμβρίου, αλλά το υπουργείο Εργασίας απέκρυψε το συμβάν, προσποιούμενο ότι δεν συνέβη ποτέ, αφού ό, τι δεν παίρνει δημοσιότητα είναι σαν να μην υπάρχει.

Η είδηση του θανάτου του μετανάστη, πατέρα 4 παιδιών, την ώρα που καθάριζε τα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου στην Αθήνα (αρμοδιότητας του Εργασίας) έγινε γνωστή από επερώτηση βουλευτή και όχι από αυτόν που ανέθεσε την εργασία".

Οι επισημάνσεις του άρθρου δεν χρειάζονται επανάληψη. Άκουσα απόψε την είδηση σε κεντρικό κρατικό τηλεοπτικό δελτίο, με την προσθήκη ότι η έρευνα των Επιθεωρητών Εργασίας θα κινηθεί κατά της εταιρείας καθαρισμού που απασχολούσε τον νεκρό Αιγύπτιο. Άραγε οι επιθεωρητές δεν έχουν δικαίωμα να ελέγξουν και τον εντολοδότη του έργου, δηλαδή το υπουργείο Εργασίας;

Σοκ και δέος

Πώς τα καταφέρνουν τα ‘προοδευτικά’ Μέσα (ελληνικά και ξένα) και θυμούνται, χρονιάρες μέρες, όλους τους επώνυμους αρνησίθεους του πλανήτη, από τον Richard Dawkins και τον Christopher Hitchens μέχρι την ημέτερη Μ. Ρεπούση, που επιχειρηματολογούν και κόπτονται για να αποδείξουν ότι Αυτός που δεν πιστεύουν όντως δεν υπάρχει, ελπίζοντας με τον τρόπο αυτό να σοκάρουν τους ‘απέναντι’. Γιατί δεν αρκούνται στο να χαίρονται την ‘πίστη’ τους, όπως χαιρόμαστε κι εμείς τη δική μας;

Κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο γνωστή παρουσίαση που δείχνει τα μεγέθη του μακροκόσμου και του μικροκόσμου σε δυνάμεις του 10, αρχίζοντας από 1 εκατοστό και φθάνοντας σε αριθμούς ιλιγγιώδεις, προς τα πάνω και προς τα κάτω. Η θέαση του σύμπαντος (είτε στον μακρόκοσμο είτε στον μικρόκοσμο) δημιουργεί δέος για τη μικρότητα του ανθρώπου. Και όμως, γι’ αυτήν ακριβώς τη μικρότητα έγινε πριν 2000 χρόνια μια Γέννηση, που τη γιορτάζουμε ξανά τις μέρες αυτές. Για καθέναν από εμάς τους ανθρώπους της Γης, και για κανέναν άλλο πλανήτη, γαλαξία, ζωντανό οργανισμό, υποατομικό σωματίδιο ή κβάντο. Κι αυτό πρέπει να μας δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερο δέος.

«Αν δεν υπάρχει Θεός...,

...τότε όλα επιτρέπονται», κατά τη γνωστή αποστροφή του Ντοστογιέφσκι. Το ‘αν’ δεν σημαίνει να είναι γενικά ανύπαρκτος ο Θεός. Αν για μένα προσωπικά δεν υπάρχει (= δεν δέχομαι ότι υπάρχει), τότε μπορώ αυθαίρετα να κάνω ό,τι θέλω, χωρίς να δίνω λογαριασμό σε κανένα, αφού στη θέση Εκείνου ανέβασα τον εαυτό μου.

Ευτυχώς όμως υπάρχει. ‘Σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν... και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού’ και πιστεύουμε στα λόγια αυτών που έγιναν ‘επόπται της εκείνου μεγαλειότητος’. Και μπορούμε να αναφωνούμε, δυο χιλιάδες χρόνια τώρα, μαζί με τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο: ‘Χριστός γεννάται, δοξάσατε!’

Ενώ δίχως Θεό...

Προφητεία

Μέρα χρονιάρα που είναι, ας διαβάσουμε το αποκαλυπτικό Στ΄ Ανάγνωσμα του Εσπερινού των Χριστουγέννων (που συνήθως δεν ακούγεται στις ενορίες), σε ελεύθερη απόδοση:

‘Είπε ο Δανιήλ στον Ναβουχοδονόσορα: Βασιλιά, εσύ κοίταζες, και είδες μπροστά σου ένα άγαλμα μεγάλο και λαμπρό, με φοβερή όψη. Το άγαλμα είχε κεφάλι από καθαρό χρυσάφι, χέρια και στήθος και μπράτσα ασημένια, κοιλιά και μηρούς χάλκινους, κνήμες σιδερένιες, και πόδια μισά σιδερένια και μισά πήλινα. Κοίταζες ώσπου αποσπάσθηκε ένας βράχος από κάποιο βουνό χωρίς χέρι ανθρώπου και χτύπησε το άγαλμα πάνω στα πόδια τα σιδερένια και πήλινα, και τα έκανε σκόνη. Και τότε διαλύθηκαν δια μιας ο πηλός, το σίδερο, ο χαλκός, το ασήμι, το χρυσάφι, κι έγιναν σαν τη σκόνη στο θερινό αλώνι. Και τα πήρε ο άνεμος και τα σκόρπισε και δεν βρέθηκαν πουθενά. Κι ο βράχος που χτύπησε το άγαλμα έγινε βουνό μεγάλο και κάλυψε όλη τη γη. Αυτό είναι το όνειρο, και θα πούμε στο βασιλιά την εξήγησή του. Ο Θεός του ουρανού θα στήσει μια βασιλεία που δεν θα καταστραφεί στον αιώνα, και η βασιλεία αυτή δεν θα υποταγεί σε κανένα άλλο λαό. Και θα αυξηθεί στους αιώνες με τον τρόπο που είδες ότι αποσπάσθηκε βράχος από το βουνό χωρίς χέρι ανθρώπινο, και διέλυσε τον πηλό, το σίδερο, τον χαλκό, το ασήμι, το χρυσάφι. Ο μεγάλος Θεός γνωστοποίησε στον βασιλιά όσα πρόκειται να γίνουν στο μέλλον, και το όνειρο είναι αληθινό, και η εξήγησή του αξιόπιστη’ [Δανιήλ 2: 31-36, 44-45].

Χριστουγεννιάτικη ονειροφαντασία

Έτσι θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς την εικόνα που παρουσιάζει η σημερινή Ελλάδα. Την (υπερβολική σε πολλές περιπτώσεις) φωτεινή διακόσμηση μπαλκονιών και παραθύρων συμπληρώνουν σωροί από σκουπίδια στους δρόμους--πρωτότυπο αυτό. Μεγάλο μέρος της χώρας, εξαρχούσης της πρωτευούσης, βεβαίως, βρίσκεται σχεδόν κάθε μέρα χωρίς μέσα συγκοινωνίας, με αποτέλεσμα να αναπολεί κανείς νοσταλγικά το ταπεινό και υπομονετικό γαϊδουράκι της φάτνης. Καθένας καπνίζει όπου του καπνίσει (τους νόμους θα σκεφτούμε τώρα;), ενώ οι φαρμακοποιοί ετοιμάζονται για νέα σύγκρουση--τα δικαιώματα βλέπεις! Δύο τινά θα μπορούσαμε να υποθέσουμε: ότι η εικόνα που αντικρίζουμε γύρω μας είναι κακό όνειρο που θα χαθεί μόλις ξυπνήσουμε, ή ότι τόσα χρόνια ονειρευόμασταν αμέριμνοι, και τώρα αντιμετωπίζουμε το δύσκολο ξύπνημα.

Απαράδεκτη κατάσταση!

Έτσι έκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το χάος που επικρατεί στα αεροδρόμια της γηραιάς ηπείρου εξαιτίας της σφοδρής χιονόπτωσης. Φαντάζομαι ότι θα διατύπωσε την κρίση της, σε αυστηρό τόνο, προς τον αρμόδιο για τον καιρό ουράνιο ‘επίτροπο’ και να τον έθεσε ενώπιον των ευθυνών του. Για να λάβει την απάντηση ότι ‘Μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι’.
Δεν ξέρω γιατί, αλλά θυμήθηκα τον αείμνηστο Ξέρξη που έβαλε να μαστιγώσουν τη θάλασσα του Ελλησπόντου όταν η τρικυμία του χάλασε την απόβαση στην Ευρώπη.

Προς τον Λαό

Με τίτλο "Η Εκκλησία απέναντι στη σύγχρονη κρίση" κυκλοφόρησε η πιο πρόσφατη εγκύκλιος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μπορεί να αναγνωσθεί με πολλούς τρόπους. Κάποιοι θα πουν "Επιτέλους μίλησαν!", κάποιοι θα πουν "Λίγα γράφει", μερικοί ίσως να αντιτείνουν ότι "Για τα δικά σας δεν λέτε τίποτε" (κατά το "Για όλα φταίνε οι προηγούμενες κυβερνήσεις"). Σημασία όμως έχει η ουσία του κειμένου, ότι δηλαδή προσδιορίζει την κρίση σε πνευματική διάσταση, στην απουσία οράματος, στον ευτελισμό της ζωής στην κατανάλωση, στην υποδούλωση στους δανειστές που μπορεί να απαιτήσουν όχι μόνο οικονομικά, αλλά και πνευματικά ανταλλάγματα.
Αν η ευμάρεια δημιουργεί την ψευδαίσθηση της αυτάρκειας του ανθρώπου απέναντι στο Θεό, η κρίση μπορεί να λειτουργήσει ως αφύπνιση. Με το πνεύμα αυτό ας διαβάσουμε την εγκύκλιο αυτή, για προβληματισμό και όχι για αντιδικία, και για αλλαγή πλεύσης.
Ολόκληρο το κείμενο ΕΔΩ.

Υ.Γ. Ένα κείμενο στο οποίο έσπευσαν να αντιδράσουν επικριτικά τόσο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος (με τη σύμπραξη των... φιλομνημονιακών εφημερίδων) όσο και το Κομμουνιστικό Κόμμα μάλλον περιέχει μια υγιή δόση αλήθειας.

Ευλαβικό μνημόσυνο

Άγιος Ελισαίος, στην Πλάκα. Λειτουργός ο άγιος παπα-Νικόλας Πλανάς. Ψάλλει ζερβά ο ένας Αλέξανδρος, δεξιά ο άλλος. Μωραϊτίδης και Παπαδιαμάντης, οι δυο ‘Άγιοι’ των ελληνικών γραμμάτων. Την ιστορική αυτή μυσταγωγική εικόνα αναζωπύρωσε προχθές ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος σε αγρυπνία στο εκκλησάκι της Πλάκας για τα εκατό χρόνια από την εκδημία του Παπαδιαμάντη. Και ασφαλώς θα ευφράνθηκε η ψυχή του κυρ-Αλέξανδρου, καθώς άκουγε το «Χριστός γεννάται, δοξάσατε».

Ασύμμετρη απειλή!

Το είδα σε βιτρίνα του κέντρου της Θεσσαλονίκης, και το θεώρησα τόσο... απειλητικό, που σκέφτηκα να σας προειδοποιήσω, χρονιάρες μέρες που έρχονται, μη τυχόν και κινδυνεύσει κανείς αδικαιολόγητα!
Τι σκαρφίζεται ο άνθρωπος εν ονόματι της διαφήμισης...

Για τα μάτια της Μόνα Λίζα

Ένας κόσμος που έχει λύσει όλα του τα προβλήματα δικαιούται βέβαια όχι μόνο να φιλοσοφεί, αλλά και να αργοσχολάζει. Αυτό το συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε από την είδηση ότι κάποιοι ασχολούνται με το χρώμα των ματιών της Τζιοκόντα, με το αν αυτά κρύβουν κάποιον 'κώδικα' του ντα Βίντσι, και με το μυστήριο της ταυτότητας του μοντέλου από το οποίο ζωγραφίσθηκε (τι το θέλουν άραγε μετά από τόσες εκατοντάδες χρόνια; Μήπως για να καλέσουν την άγνωστη καλλονή σε δείπνο ή σε κανένα πρωινό καφέ;). Είπαμε, επειδή τα έχουμε λύσει όλα, μας μένει ακόμη αυτή η απορία, βρε αδερφέ!

Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών

Πιθανώς θα μάθατε για την φωτιά που προκάλεσε μεγάλες ζημιές στην ιστορική και πανέμορφη Μονή του Τιμίου Προδρόμου, έξω από τις Σέρρες. Από παλαιότερη επίσκεψη οι φωτογραφίες που ακολουθούν, με την ευχή για γρήγορη αποκατάσταση.

'Πέθανε κανείς;'

Συνηθισμένη ερώτηση κάποτε, που την άκουγες από πολλούς όταν ανοίγοντας το ραδιόφωνο ‘έπεφταν’ πάνω σε πρόγραμμα κλασικής μουσικής. Σήμερα δεν χρειάζονται τόσο μακάβριες εξηγήσεις. Έχουμε την ευκαιρία να ακούμε σοβαρά κομμάτια και όταν έχει απεργία η ΠΟΣΠΕΡΤ. Όπως αυτές τις μέρες.

Τζάκποτ

Η ιστορία που άκουσα σήμερα στο ραδιόφωνο είναι τόσο διδακτική που αξίζει να καταγραφεί. Όχι για να ζηλέψουμε τον κερδισμένο, όσο για να σκεφθούμε την χαμένη. Άγνωστος λοιπόν κέρδισε τον μεγαλύτερο λαχνό στις Φιλιππίνες (πάνω από 16 εκατομμύρια δολάρια)... από ευγένεια. Ενώ περίμενε να πάρει το λαχείο του, μια αγενής κυρία σπρώχνοντας και με το «έτσι θέλω» πέρασε μπροστά του. Εκείνος δεν διαμαρτυρήθηκε, αλλά περίμενε και πήρε το επόμενο, που αποδείχθηκε και υπερτυχερό. Να φαντασθούμε την έκφραση της βιαστικής κυρίας όταν έμαθε το νέο; Κατά το κοινώς λεγόμενο, σίγουρα θα ‘την έκανε λαχείο’!

Ανδρέας Κάλβος (1792-1869)

Διάβασα χθες το χρονογράφημα της Μ. Τζιαντζή (‘Ποιητής του καιρού του και των καιρών μας’, Καθημερινή 11/12/2010), με αφορμή ντοκυμαντέρ της ΕΤ1 για τον ποιητή Ανδρέα Κάλβο. Πριν αρκετά χρόνια, με προτροπή συναδέλφου, πιο ‘ψαγμένου’ στα θέματα αυτά, σε καλοκαιρινή επίσκεψη στην Αγγλία, είχα ανακαλύψει τον χορταριασμένο τάφο του, στο κοιμητήρι του μικρού χωριού Keddington, έξω από την πόλη Louth. Σχεδόν δεν διαβάζεται η επιγραφή, διαβρωμένη και πρασινισμένη από την υγρασία ενός και μισού αιώνος. Έχω κάπου τη φωτογραφία του (προ της ψηφιακής εποχής), κι αν τη βρω θα την αναρτήσω. Δυστυχώς δεν βρήκα τον άνθρωπο που είχε το κλειδί της εκκλησίας για να δω την πλάκα που εντοιχίσθηκε στο εσωτερικό της προς τιμήν του. Ωστόσο, διαβάζοντας στη συνέχεια για τον ποιητή, ανακάλυψα ότι στις ‘Ωδές’ του είχε γράψει και την ακόλουθη:

Ας μη μού δώση η μοίρα μου
εις ξένην γην τον τάφον·
είναι γλυκύς ο θάνατος
μόνον όταν κοιμώμεθα
εις την πατρίδα.
[Ωδαί: Ο Φιλόπατρις]

Τελικά, αυτό που απευχόταν δεν το απέφυγε...

Αναγκαία και περιττά

‘Τίποτε δεν φέραμε μαζί μας όταν ήρθαμε στον κόσμο, και είναι φανερό πως ούτε μπορούμε να βγάλουμε τίποτε φεύγοντας. Αν έχουμε λοιπόν τροφές και σκεπάσματα, ας αρκεσθούμε σ’ αυτά. Όσοι όμως θέλουν να πλουτίσουν, πέφτουν σε πειρασμό και σε παγίδα του διαβόλου και σε πολλές επιθυμίες ανόητες και βλαβερές, που βυθίζουν τους ανθρώπους σε όλεθρο και απώλεια. Διότι ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία’ (Α’ Τιμ. 6:7-10)

Ξαναδιαβάζοντας το κείμενο αυτό του Αποστόλου Παύλου θυμήθηκα τον μακαρίτη Χαρίλαο Γέρου, που μου έλεγε κάποτε ότι κάθε μέρα προσευχόταν με τη γυναίκα του: «Θεέ μου, φώτιζέ μας να διακρίνουμε το αναγκαίο από το περιττό». Ας το δοκιμάσουμε, μέρες που είναι. Με τα λόγια της Λωξάντρας, "Τις εστί πλούσιος; Ο εν τω ολίγω αναπαυόμενος".

Συναφή κείμενα:
Κων. Ζούλα: Ένα Μνημόνιο για το νέο σπίτι
Β. Νευροκοπλή: Ο άρρωστος βασιλιάς και το πουκάμισο

Μη χειρότερα

Άκουσα στο ραδιόφωνο ότι, σύμφωνα με την Γ.Γ. του Παλαιολιθικού Κόμματος Ελλάδος, έχουμε σήμερα την πιο επικίνδυνη κυβέρνηση της χώρας μετά την μεταπολίτευση. Επειδή κάπως έτσι χαρακτήριζε και την αμέσως προηγούμενη κυβέρνηση η παρούσα όταν η ίδια ήταν αντιπολίτευση, φαντάζομαι τη στενοχώρια του τέως πρωθυπουργού. Θα χτυπάει το κεφάλι του και θα μονολογεί: «Χάσαμε τον τίτλο! Ούτε καν οι χειρότεροι δεν μπορούμε να είμαστε». Τόσο λίγο διαρκεί η όποια... δόξα.

Θαύμα!

«Πώς είναι ο/η... ;»
«Θαύμα!»

Κοινός διάλογος, που τον έχουμε κάνει όλοι μας, για συγγενείς, φίλους, ασθενείς μας. Η λέξη ‘θαύμα’ χρησιμοποιείται ως υπερθετικός βαθμός (καλά, καλύτερα, θαύμα). Πέρα από την έκφραση ενθουσιασμού και ικανοποίησης για το καλό αποτέλεσμα, η σκέψη μας συνήθως δεν πάει αλλού. Κι όμως, ακούσια, ασυναίσθητα, ομολογούμε μια μεγάλη αλήθεια: θαύμα είναι αυτό που ονομάζουμε ίαση, επούλωση, αποκατάσταση στο υγιές μετά από μια αρρώστια, μια επέμβαση, έναν τραυματισμό. Όσο προοδευμένη κι αν είναι η επιστήμη μας, όσο επιδέξιοι οι γιατροί και οι χειρουργοί μας, όσο τέλειες οι μονάδες εντατικής θεραπείας, όσο υπομονετικοί οι νοσηλευτές και οι φυσιοθεραπευτές μας, η ίαση ως τελικό αποτέλεσμα είναι έργο του Θεού και μόνο, δηλαδή θαύμα. Αυτό που πολύ πεζά ονομάζουμε ‘φυσικό γεγονός’ είναι κατ’ ουσίαν υπερφυσικό. Έχουμε τη συναίσθηση και την ταπείνωση να το αναγνωρίζουμε και να λέμε από την καρδιά μας «Δόξα τω Θεώ»;

Παλιές συνήθειες

[Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 24/11/2010]

Τόσο δύσκολο είναι να εννοήσουμε ότι ‘πέρασαν για πάντα οι παλιές ιδέες, οι παλιές συνήθειες, οι κραυγές’, για να παραφράσουμε τον Διονύση Σαββόπουλο; Πόσα χρόνια μπορεί ένας λαός να ζήσει με αυταπάτες και ψέματα (πρώτα προς τους εαυτούς μας κι έπειτα προς όλους τους άλλους, εντός και εκτός Ελλάδος); Επί πόσα χρόνια μπορεί η κάθε επαγγελματική ή κοινωνική τάξη ή ομάδα να ασκεί τα προνόμιά της εις βάρος όλων των άλλων, και μάλιστα εν ονόματι της ‘δημοκρατίας’ ή του ‘σοσιαλισμού’; Το έδαφος είχε διαβρωθεί σταδιακά εδώ και πολλές δεκαετίες. Ο σεισμός έγινε, και ήδη καθόμαστε πάνω στα ερείπια. Κι όταν το σπίτι έχει καταρρεύσει, αρχίζεις να το χτίζεις καινούργιο από τα θεμέλια, αποφεύγοντας τα λάθη του χθες κι όχι κοιτάζοντας πώς να διατηρήσεις τον παλιό εξώστη ή το ‘ρετιρέ’ σου εις βάρος της όλης στατικής του κτιρίου.
Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις μου δίνει το σημείωμα της Μαρίας Κατσουνάκη στην Καθημερινή (‘Ο γόρδιος δεσμός της ευνοιοκρατίας’), που το διαβάζω με θλίψη. Βλέπεις, άλλο είναι να αναθεματίζεις αφ' υψηλού το ‘πελατειακό κράτος’ κι άλλο να τα βάλεις με το ίδιο το θεριό...

Πέντε θα φεύγουν, ένας θα έρχεται, πόσοι θα μείνουν;

Διάβασα το πρωί στο trailer των ειδήσεων κρατικού διαύλου: "Και στην υγεία θα ισχύσει το 2011 η αρχή μία πρόσληψη για πέντε αποχωρήσεις". Δεν ξέρω αν αποτελεί απόφαση τελεσίδικη ή πρόταση υπό διαβούλευση, αλλά όπως και να είναι μου σηκώνει την τρίχα στο σβέρκο. Με δεδομένες τις ήδη υπάρχουσες μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό στο σύστημα υγείας, το τελευταίο που εύχεται κανείς είναι να δει κι άλλες μειώσεις στο υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό. Δυο είναι οι πιθανές εξελίξεις σε τέτοια περίπτωση: είτε εξουθένωση των ευσυνειδήτων εργαζομένων (με μικρότερες φυσικά αμοιβές), είτε προοδευτική αδιαφορία και οριστική λούφα των υπολοίπων, κι όσο αντέξουμε. Για ασφάλεια των ασθενών, μάλλον δεν γίνεται όχι λόγος, αλλά ούτε σκέψη. Εδώ είναι που χρειάζονται 'κόκκινες γραμμές', κύριοι υπεύθυνοι!

Πόσοι μαζί ‘τα φάγαμε’;

Πολύς θόρυβος έγινε για την πρόσφατη... πάγκαλη ρήση ‘Όλοι μαζί τα φάγαμε’. Η ερμηνεία που δόθηκε, με την ανάλογη δόση ιερής αγανάκτησης από τους δημοσιογράφους (ως οι ίδιοι να ήσαν αμέτοχοι στο πάρτι), ήταν ότι το ‘όλοι’ περιλάμβανε άρχοντες και αρχομένους, στον ίδιο παρονομαστή. Έχουμε γράψει εδώ κι άλλη φορά ότι είτε πεις ‘Όλοι φταίνε’ είτε πεις ‘Κανένας δεν φταίει’, το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα και το αυτό: η εξίσωση (= ισοπέδωση), και βέβαια η αθώωση.

Δεν αποκλείεται βέβαια ο αντιπρόεδρος να εννοούσε όλους τους πολιτικούς, κάθε απόχρωσης, και μόνο αυτούς. Ωστόσο, με τριβελίζει ένας λογισμός. Όσο είμαι μικρός, τα χέρια μου φτάνουν μόνο μέχρι να παίρνω κρυφά καραμέλλες. Όταν μεγαλώσω κι έχω τη δυνατότητα να κόβω ‘συμβολικές’ αποδείξεις, θα το κάνω κι αυτό (ιδίως αν το βλέπω σαν συνηθισμένη πρακτική γύρω μου). Κι αν κάποια μέρα με την υπογραφή μου διαχειρίζομαι δημόσια κονδύλια εκατομμυρίων ευρώ χωρίς κανέναν έλεγχο, ποιος με εμποδίζει να βάλω και κάποια απ’ αυτά στην τσέπη μου; Συνεπώς ας μη σπεύδουμε να αγανακτήσουμε. Χωρίς να αρχίσουμε να ενοχοποιούμε αλλήλους, ας κάνουμε καθένας την αυτοκριτική του, όχι δημόσια (όπως γινόταν στην Κίνα του Μάο, για να προβληθεί η κομματική ‘ηθική’) αλλά σε κάθε περίπτωση ειλικρινά και με την πεποίθηση ότι η διόρθωση των κοινών αρχίζει από τον εαυτό μας και τα του οίκου μας. Κι ας αλλάξουμε τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς, προς το καλύτερο.

‘Ουδέν κρυπτόν...’

Παγκόσμιος σάλος από τη δημοσίευση χιλιάδων ‘απορρήτων’ εγγράφων στην ιστοσελίδα Wikileaks. Τρομώδες παραλήρημα σε διπλωματικές και μυστικές υπηρεσίες που βλέπουν τα διαβαθμισμένα κείμενά τους να γίνονται ανάγνωσμα του καθενός. Και που δεν είχαν ποτέ διανοηθεί ότι ‘ουκ έστι κρυπτόν ό ου φανερόν γενήσεται, ουδέ απόκρυφον ό ου γνωσθήσεται και εις φανερόν έλθη’, όπως λέγει ο Χριστός στο Ευαγγέλιο (Λουκ. 8:17). Ίσως είναι ευκαιρία να ξανασκεφθούν όλοι αυτοί οι σπουδαίοι τί γράφουν για τους άλλους, αλλά και να μάθουν όλοι οι άλλοι μέχρι πού φτάνει η ‘φιλία’ ή η ‘συμμαχία’ τους. Το αποτέλεσμα ίσως να είναι περισσότερη ειλικρίνεια, ή γενικευμένη καχυποψία.

Παρετυμολογία

Παλαιός φίλος και πιστός αναγνώστης των γραμμών αυτών μου έστειλε το ακόλουθο παρετυμολογικό σχόλιο:

• Καπιτα-ληστής= ο ληστεύων τα κεφάλαια
• Σοσια-ληστής= ο ληστεύων την κοινωνία

Κι εμείς τόσα χρόνια γράφαμε λανθασμένα τις δυο αυτές λέξεις. Πού ήταν ο Μπαμπινιώτης να μας διορθώσει;

Τα νησιά και οι απεργίες

Γιατί δεν κηρύσσουμε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης; Μήπως δεν τη ζούμε την ανάγκη αυτή; Αν δεν κάνω λάθος, ένα από τα μέτρα που προβλέπονται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η απαγόρευση των απεργιών. Ίσως έτσι να απελευθερώσουμε τα νησιά μας που βρίσκονται σε κατάσταση παρατεταμένου αποκλεισμού από την ΠΝΟ (αλήθεια, εκείνο το ‘Πανελλήνια’ στον τίτλο της ποιους ακριβώς περιλαμβάνει; Οι νησιώτες σε άλλη χώρα ζουν; Κι αν--Θεός φυλάξοι!--μια μέρα παρουσιαστούν ‘ελευθερωτές’ αλλοδαπής προέλευσης και τους εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες μεταφορών, για ποιο λόγο να προτιμήσουν να βρίσκονται υπό 'ελληνική' ομηρία κάθε τρεις και μία;) Και μέχρι τότε, γιατί το κράτος δεν χρησιμοποιεί τα μεταγωγικά της Πολεμικής Αεροπορίας για τις μεταφορές προϊόντων; Έστω για κάποια ανάσα, και για να δείξει έμπρακτα ότι δεν είναι αμέτοχο στο πρόβλημα.

Ψεύδεσθαι δια των αριθμών

Ίσως δεν πρέπει να είμαστε σε όλα καχύποπτοι, αλλά όταν ακούμε για άμεση μείωση των φαρμακευτικών δαπανών μέσα σε ένα μόνο μήνα από την εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, καλό είναι να κρατούμε μικρό καλάθι. Λοιπόν, για να μπορούμε να κάνουμε αξιόπιστες συγκρίσεις, πρέπει να ξέρουμε κάποια βασικά μεγέθη. Ήταν οι τιμές των φαρμάκων ίδιες στις δυο χρονικές περιόδους; Εξετάσθηκε ο ίδιος αριθμός ασθενών στις περιόδους αυτές; Αν π.χ. τον Οκτώβριο 2009 οι γιατροί ενός ταμείου είδαν 5000 ασθενείς και έγραψαν συνταγές συνολικής αξίας 100.000 ευρώ, ενώ τον Οκτώβριο 2010 οι ίδιοι γιατροί είδαν μόνο 2500 ασθενείς και έγραψαν συνταγές αξίας 50.000 ευρώ, τότε οπωσδήποτε έχουμε ‘μείωση’ της δαπάνης στο μισό, μόνο που αυτή δεν είναι ολόκληρη η αλήθεια. Αν οι 50.000 ευρώ αντιστοιχούσαν σε 5000 ασθενείς, θα μπορούσαμε ίσως να κάνουμε κάποια σύγκριση, αν και κανείς δεν μας εγγυάται ότι η νοσηρότητα και η αναγραφή φαρμάκων ήταν παρόμοια στις δυο περιόδους, ενώ στις αρχές του έτους είχαν μειωθεί και οι τιμές των φαρμάκων. Με δεδομένο το γεγονός ότι η έκδοση μιας ηλεκτρονικής συνταγής (τουλάχιστον στην περίοδο εκμάθησης του συστήματος) είναι, όπως πληροφορούμαι, αρκετά χρονοβόρα, είναι πολύ πιθανό ο αριθμός των συνταγών που γράφτηκε να ήταν μικρότερος από τον αντίστοιχο περυσινό, και συνεπώς η ‘μείωση κατά 46%’ στις δαπάνες του ΟΑΕΕ να είναι πλασματική.

Δεν είμαι ιδιαίτερα τεχνοφοβικός, αλλά και δεν πιστεύω ότι η τεχνολογία αποτελεί την μόνη πανάκεια. Υπάρχουν απλοί τρόποι πραγματικής εξοικονόμησης φαρμακευτικών δαπανών (π.χ. επιστροφή στα νοσοκομεία και τα ταμεία των μη χρησιμοποιηθέντων φαρμάκων, συνταγογράφηση με φαρμακευτικά και όχι με εμπορικά ονόματα, διάθεση φαρμάκων με αριθμό απαιτουμένων δισκίων και όχι με έτοιμες συσκευασίες κ.τ.λ.) που εφαρμόζονται σε άλλα συστήματα υγείας με καλά αποτελέσματα. Εμείς γιατί να παίζουμε μόνο με ηλεκτρονικά παιχνίδια;

[Απεστάλη στην Καθημερινή]

Η λύση και η βούληση

Δανείζομαι το κύριο άρθρο του σημερινού ΒΗΜΑΤΟΣ:

«Όταν βλέπετε στον δρόμο μια Μερτσέντες 500, πρέπει να γνωρίζετε ποιος την οδηγεί και αν τα εισοδήματά του δικαιολογούν την κατοχή ενός τόσο ακριβού αυτοκινήτου», μάς συνέστησε ο Πόουλ Τόμσεν του ΔΝΤ, αποδίδοντας με τρόπο παραστατικό το πρόβλημα της φοροδιαφυγής. Είναι παράδοξο να το περιγράφουν οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ με τέτοια ένταση και να οργίζονται για τις κοινωνικές ανισότητες. Ωστόσο είναι πρόβλημα αληθινό, που επιτέλους απαιτεί δραστική αντιμετώπιση.

Πριν αρκετά χρόνια σε μια γενική συνέλευση του Ιατρικού Συλλόγου μας, ένας συνάδελφος ζήτησε από τον τότε πρόεδρο να κινηθεί ο Σύλλογος εναντίον γιατρών του ΕΣΥ που διατηρούσαν παράνομα και ιδιωτικό ιατρείο. Ο πρόεδρος απάντησε: «Κάντε καταγγελίες για να ενεργήσουμε» (δεν σας θυμίζει εκείνο το πολιτικό αντίστοιχο: «Όποιος έχει στοιχεία, να πάει στον εισαγγελέα»;), οπότε ο συνάδελφος δεν κρατήθηκε: «Τουλάχιστον, πρόεδρε, πιάστε αυτούς που διαφημίζονται και στον Χρυσό Οδηγό!». Που σημαίνει ότι για να βρεθούν στοιχεία, για οποιαδήποτε υπόθεση, χρειάζεται και η απαραίτητη ‘βούληση’, πολιτική ή άλλη.

Η Ευρωπαϊκή Οικογένεια

Δεν είμαι ηττοπαθής, ούτε παραθέτω τη φωτογραφία λόγω επικαιρότητος--απλώς θέλω να δω αν αναγνωρίζετε τις σημαίες...

Μια λωρίδα ουράνιο τόξο

Καθ’ οδόν προς τη σχολή όπου διδάσκω μια φορά το χρόνο, ο ορίζοντας μου επιφυλάσσει μιαν απρόσμενη έκπληξη. Χωρίς προηγούμενη βροχή, χωρίς αντάρα, ανάμεσα σε δυο σύννεφα που μάταια προσπαθούν να απειλήσουν τον ήλιο που μεγαλόπρεπα κατεβαίνει στη δύση, ήρεμη ξεχωρίζει μια στενή λωρίδα από ουράνιο τόξο. Αχνή, ούτε δυο οριζόντια δάχτυλα σε πλάτος, άπιαστη για τη φωτογραφική μηχανή. Το χρωματιστό χαμόγελο του ουρανού. Πώς το γράφει η Γένεση; ‘Το τόξον μου τίθημι εν τη νεφέλη, και έσται εις σημείον διαθήκης ανά μέσον εμού και της γης... και ουκ έτι έσται κατακλυσμός ύδατος του καταφθείραι πάσαν την γην’. Αδιάψευστο σημάδι ελπίδας.

Εκτός προγράμματος

Πώς αντιμετωπίζεις το απροσδόκητο, το ξαφνικό, αυτό που δηλώνει η παροιμία ότι «Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος»; Από τη μια στιγμή στην άλλη, το έδαφος φεύγει κάτω από τα πόδια, η ισορροπία χάνεται, το πόδι δεν θέλει και πολύ να σπάσει, όταν μάλιστα βαρύνεται από αρκετές δεκαετίες καταπόνησης. Ψυχραιμία! Ευτυχώς υπάρχουν γύρω μας, στον χώρο της καθημερινής εργασίας, άνθρωποι έτοιμοι να συνδράμουν, από τον άγνωστο περαστικό που με το κινητό του μας ειδοποίησε, από το πλήρωμα του ασθενοφόρου που χωρίς καθυστέρηση περιμαζεύει την τραυματία μέχρι τον χειρουργό, το αναισθησιολόγο και το προσωπικό του χειρουργείου και της κλινικής εν γένει που κινητοποιείται και πριν το καταλάβουμε έχει ήδη ηλώσει το κάταγμα. Θερμές ευχαριστίες προς όλους, και πάνω απ’ όλα προς τον Θεό, που βγάζει καλό ακόμη κι από τα ατυχήματα. Και καλή διάθεση, ακόμη και προς τον ανόητο οδηγό που επιμένει να προσπερνάει τους πάντες στο δρόμο, κάνοντας αδιάκριτα επικίνδυνες ‘σφήνες’. Ίσως η δική του μέρα να μη πήγε τόσο καλά. Πώς το έλεγαν οι αρχαίοι; «Ει το φέρον σε φέρει, φέρε και φέρου. Ει δε αγανακτείς, και σαυτόν λυπείς, και το φέρον σε φέρει».

Ένα μήλο, παρακαλώ...

Δεν ξέρω αν διαβάζετε τακτικά το ΒΗΜΑ. Ωστόσο, αξίζει να ρίξετε μια ματιά στο σημερινό κείμενο του Α. Καρακούση με τον παραπάνω τίτλο. Έτσι, για σκέψη. Και προβληματισμό.

Η πρώτη γυναίκα δήμαρχος

Για τη Θεσσαλονίκη μιλάμε. Το ποσοστό της; Πενήντα τέσσερα τοις εκατό. Κανένας από τους μονομάχους δεν το συγκέντρωσε (αυτοί μοιράστηκαν το υπόλοιπο 46% περίπου στα ίσα, δηλαδή από 23 μονάδες ο καθένας). Το όνομά της; ΑΠΟΧΗ. Το πρόγραμμά της; Με μια λέξη, πλήρης αδιαφορία για τα κοινά της πόλης μας. Που σημαίνει ότι όταν με το καλό θα τελειώνει η επόμενη τετραετία, το 54% των πολιτών δεν θα δικαιούνται να διαμαρτυρηθούν για όσα έγιναν ή δεν έγιναν από τη δημοτική αρχή. Όσοι ψηφίσαμε, θα εκφέρουμε τις κρίσεις μας, θετικές ή αρνητικές, με βάση τις επιλογές και τις εντυπώσεις μας. Όσοι όμως γύρισαν αδιάφορα το κεφάλι; Με τί μούτρα θα παραπονιούνται για κάτι στο οποίο ήσαν κραυγαλέα αμέτοχοι; Ελπίζουμε μόνο ότι το αποτέλεσμα θα τους κάνει να σκεφθούν ξανά τη στάση τους.

Πάει κι αυτή η Κυριακή

Καθ’ οδόν για την ψήφο αντικαθιστώ το (αδιάφορο) άσμα του ραδιοφώνου με μια από τις παλιές μου ηχογραφήσεις, και μου προκύπτει το εξαιρετικά νοσταλγικό τραγούδι του τίτλου, τραγουδισμένο από την απίστευτη φωνή της Πόπης Αστεριάδη. Άλλες εποχές τότε. Με το τραγούδι αυτό έκλεινε για μένα τον καιρό της στρατιωτικής θητείας κάθε 48ωρη άδεια (αυτές οι άδειες θα γίνουν στο εξής περισσότερες, όπως ακούσαμε, για να μειωθεί η δαπάνη τροφοδοσίας των στρατιωτών--αυτό που λένε «Ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στ’ αλεύρι»). Τώρα το τέλος της Κυριακής σημαίνει τη λήξη του εκλογικού πυρετού (μάλλον ‘δέκατα’ ήταν από άποψη ενδιαφέροντος) και την επιστροφή στην πραγματικότητα. Και η Κυριακή; «Ας καρτερούμε μι’ άλλη, που νά ’ναι ολόκληρη ζωή... μια Κυριακή τόσο μεγάλη». Και χωρίς εκλογές.

Αρχές άνευ εξουσίας;

Με την ευκαιρία των ‘αυτοδιοικητικών’ εκλογών (ας επιτραπούν τα εισαγωγικά, έτσι που τις κατάντησαν τα εκβιαστικά πολιτικά διλήμματα) αναδεικνύεται από τους αρθρογράφους το πρόβλημα της ‘γκετοποίησης’ μεγάλων πόλεων και ιδίως της πρωτεύουσας. Ας υποθέσουμε λοιπόν, για την οικονομία της συζήτησης και χωρίς καμία διάθεση ξενοφοβικής ή άλλης υστερίας, ότι ο νέος δήμαρχος της Αθήνας (όποιος και νά ’ναι) μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του αποφασίζει να μετατρέψει την πρωτεύουσα σε ελληνική πόλη και όχι σε αντίγραφο του Νταρ-ες-Σαλάμ ή του Ισλαμαμπάντ. Θα έχει το δικαίωμα να αδειάσει τα πεζοδρόμια και τις πλατείες του από το παράνομο παζάρι με Αφρικανούς πωλητές και κινεζικά προϊόντα; Μήπως θα του το απαγορεύσει η ‘κεντρική κυβέρνηση’ διότι «άλλη πολιτική έχουμε συμφωνήσει»; Θα μπορεί να καθαρίσει τους δρόμους του από την περιρρέουσα εγκληματικότητα, τη διακίνηση ναρκωτικών μέρα-μεσημέρι και την όποια άλλη παρανομία ή θα προσκρούσει σε πολιτικές διαμαρτυρίες για ρατσισμό και κοινωνικούς αποκλεισμούς; Μήπως τελικά οι αρμοδιότητες του δημάρχου περιορίζονται στην αποκομιδή των απορριμμάτων και την πλακόστρωση των πεζοδρομίων; Αν ναι, τότε ας μην έχουμε και μεγάλες προσδοκίες από τους τοπικούς άρχοντες. Όποιοι κι αν είναι.
Και επί τη ευκαιρία: με ποια λογική (και γνώση) οι ‘πρωτευουσιάνοι’ (κανάλια, εφημερίδες, πολιτικοί σχολιαστές) προσπαθούν να πείσουν εμάς τους Θεσσαλονικείς ότι ο Α ή ο Β υποψήφιος είναι καλύτερος για την πόλη μας; Επιτέλους, έχουμε ή όχι το δικαίωμα να αποφασίζουμε για τα του οίκου μας χωρίς χειραγώγηση;

Τα σκουπίδια του χρόνου

Έγραψα παλαιότερα ότι η θεολογική πτώση των Πρωτοπλάστων από φυσική άποψη σημαίνει την έναρξη της ισχύος του δευτέρου θερμοδυναμικού αξιώματος, που λέει ότι κάθε μεταβολή στη φύση συνοδεύεται από αύξηση της ‘εντροπίας’, δηλ. των αχρήστων (ύλης ή ενέργειας). Κοντά στις δυο αυτές σπατάλες θα πρέπει να προσθέσουμε και τον χρόνο. Τίποτε δεν ‘κοστίζει’ χρονικά ακριβώς τόσο. Μια διαδρομή με αυτοκίνητο θεωρητικής διάρκειας 10 λεπτών δεν διαρκεί ποτέ ακριβώς 10 λεπτά: υπάρχουν οι αναμονές στα φανάρια, ο χρόνος προετοιμασίας, οι πρακτικές δυσκολίες επιβίβασης και αποβίβασης και οτιδήποτε άλλο. Υπάρχει ο χρόνος που θα χαζέψουμε στις βιτρίνες ή στην επόμενη ιστοσελίδα ή στα ράφια του βιβλιοπωλείου ή στο περίπτερο. Αυτός ο ‘νεκρός’ χρόνος προστίθεται στην γενική εντροπία και αφαιρείται από το χρονικό ‘κεφάλαιο’ που εκμεταλλεύεται ο καθένας μας. Συχνά γράφοντας ανούσιες σκέψεις, με την ελπίδα ότι οι άλλοι θα τις διαβάσουν, χάνοντας κι εκείνοι χρόνο από κάποια άλλη δημιουργική ασχολία.

Πικρή αλήθεια

Μια γελοιογραφία μπορεί να αξίζει μερικές χιλιάδες λέξεις, και δεν αλλάζει την ουσία.
Η πραγματικότητα με το μάτι του Ηλ. Μακρή (Καθημερινή 11/11/2010).

Κι ύστερα περιμένουν να μας νοιάζει ποιος θα είναι δήμαρχος και ποιος περιφερειάρχης. Μήπως αυτός θα μας ανοίξει το αλεξίπτωτο στο γκρεμό;

Από τον Νέο Κόσμο

Όπως υποσχέθηκα, μερικές φωτογραφικές γεύσεις από το Βανκούβερ (Καναδάς), όπου βρέθηκα πρόσφατα για μεγάλο συνέδριο της ειδικότητάς μου. Φάτε μάτια...

Θέα της πόλης από τη μεριά του πανεπιστημίου, με σύννεφα.

Φθινοπωρινά χρώματα σε αστικό τοπίο (Stanley Park).

Θαλάσσιες συγκοινωνίες, με αστικό εισιτήριο. Γιατί δεν τις ζηλεύουμε στη Θεσσαλονίκη;Θέα του Stanley Park και της πόλης από υδροπλάνο (αυτό δεν ανήκει στις αστικές συγκοινωνίες--μην τα θέλετε όλα τζάμπα!)Ατμοκίνητο ρολόι στην παλιά Gastown. Σφυρίζει σαν το Big Ben.

Κήπος στην Πανεπιστημιούπολη--οι φοιτητές εδώ δεν γράφουν σε τοίχους.

Καθρέφτισμα του φθινοπώρου στην όχθη του Stanley Park.

Προγονικά τοτέμ, ενθύμια των Πρώτων Φυλών που έμεναν εδώ.

Η ελληνική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, με σεβασμό στην παράδοση.

Το ηρώο της ελληνικής κοινότητας, έξω από τον Άγιο Γεώργιο, στο Kitsilano.

Υ.Γ. Λυπούμαι που δεν πήρα φωτογραφίες από το μποτιλιάρισμα στην πόλη--δεν το είδα πουθενά!

Ενοικιάζεται δρόμος

Σε πρόσφατη επίσκεψη στο Βανκούβερ του Καναδά [φωτογραφίες προσεχώς] έμαθα ότι η εκεί ελληνική κοινότητα ‘κλείνει’ μία μέρα κάθε χρόνο κεντρικό δρόμο για εορταστικές πολιτιστικές εκδηλώσεις (Greek Day). Προσοχή: το ‘κλείσιμο’ δεν είναι τζάμπα. Το ημερήσιο ενοίκιο για την εκχώρηση του δρόμου είναι 120 χιλιάδες δολάρια (όχι, δεν τα πληρώνουμε εμείς οι από εδώ, για να μην ανησυχείτε). Να μια καλή σκέψη που μπορεί να γεμίσει κάποια άδεια ταμεία. Κάθε φορέας που επιθυμεί να κλείσει δρόμο ή τμήμα του (για οποιοδήποτε σκοπό) να υποχρεούται να καταβάλει το ανάλογο τίμημα (μπορούν να ισχύσουν και αντικειμενικές αξίες, ανάλογα με τον δρόμο και την έκταση που κλείνεται). Αν δεν γεμίσουν τα ταμεία, τουλάχιστον ίσως να ανοίξουν μερικοί δρόμοι. Σε κάθε περίπτωση κέρδος θα έχουμε.

Μπροστά στην κάλπη

Εξαπανέκαθεν το νεοελληνικό επίθετο ‘κάλπικος’ σήμαινε τον ψεύτικο, τον νοθευμένο. Που σημαίνει ότι η κάλπη θεωρείται de facto κακόφημη. Περίεργο, μια και το ‘μαγικό κουτί’ της δημοκρατίας εκφράζει--υποτίθεται--τη λαϊκή βούληση. Ωστόσο, η τελευταία δεν μένει ανέπαφη από επηρεασμούς και λαθροχειρίες. Η νόθευση του αποτελέσματος δεν περιορίζεται μόνο στην ταχυδακτυλουργική αλλοίωση του πραγματικού περιεχομένου του κουτιού: αυτή είναι ακραία, χονδροειδής και απηρχαιωμένη πρακτική. Σήμερα είναι πιο εκλεπτυσμένη και βασίζεται στην ψυχολογία των μαζών, τις τεχνικές της σύγχρονης πλύσης εγκεφάλου με τη διαφήμιση, τον καταιγιστικό βομβαρδισμό από τα ΜΜΕ, τον προεκλογικό εκφοβισμό (αν δεν ψηφίσετε εμένα, θα έρθουν τα τανκς, θα ακολουθήσει αποσταθεροποίηση, θα σας σύρω σε άλλες εκλογές κ.ο.κ.), την εκμετάλλευση του φόβου της ανασφάλειας. Εδώ υπάγεται και η μετάθεση του ζητουμένου: οι εκλογές μπορεί να είναι συνδικαλιστικές, αυτοδιοικητικές ή ευρωπαϊκές, αλλά εμείς τις χαρακτηρίζουμε (εφόσον μας συμφέρει) ως δημοψηφίσματα υπέρ ή κατά του μνημονίου, και αντιστρόφως (τα έχουμε ξαναγράψει αυτά). Τέλος, ως νοθεία κάποιας μορφής μπορεί να νοηθεί και η ερμηνεία των αποτελεσμάτων κατά το δοκούν, ως εντολή για αλλαγές ή ως ‘λευκή επιταγή’ για να συνεχίσουμε να κάνουμε τα ίδια.

Με πλήρη επίγνωση ότι κανένα αποτέλεσμα δεν πρόκειται να εκφράσει στο ελάχιστο την πραγματική επιθυμία της μεγάλης πλειοψηφίας του κόσμου για μια ισορροπημένη προσέγγιση στην πραγματικότητα, χωρίς ακρότητες και με σεβασμό στους ανθρώπους, την ιστορία και τη θέση της χώρας αυτής, ας προσεγγίσουμε και τις αυριανές εκλογές κατά συνείδηση. Ίσως δεν είναι τυχαίο (τί είναι άλλωστε;) το γεγονός ότι πρώτη φορά τα μεγάλα κόμματα επιδίδονται σε τέτοιο αγώνα για να ανατρέψουν την έκδηλη αδιαφορία του κοινού. ‘Πλησμονή γαρ απάντων’, θα μας έλεγε ο Ισοκράτης. Σε απλά ελληνικά, μας μπουχτίσατε.

Εβδομήντα χρόνια μετά το ΟΧΙ

Η διχόνοια που βαστάει
ένα σκήπτρο η δολερή
καθενός χαμογελάει
«πάρ’ το» λέγοντας «και σύ».
[Δ. Σολωμός, Ύμνος εις την Ελευθερίαν, στρ. 144]

Μερικά διδάγματα φαίνεται ότι τα παίρνουμε είτε πολύ αργά είτε καθόλου. Τα αξιοποιούν άλλοι για λογαριασμό μας (δηλ. για να πληρώνουμε εμείς τον λογαριασμό). Ας πάρουμε ως παράδειγμα την κατάσταση που ζούμε όλοι, ως λαός και χώρα. Σε μια εθνική κρίση ποια θα ήταν η φυσιολογική αντίδραση; Μια ηγεσία εθνικής ενότητας και ομοψυχίας, υπεράνω κομμάτων, που θα προσπαθούσε να εμπνεύσει πνεύμα συνοχής και να δημιουργήσει συνθήκες εθνικής επιβίωσης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, παραμερίζοντας τις διαφορές που μπορεί να υπάρχουν σε κάθε ανθρώπινο σύστημα, λέγοντας ‘ΟΧΙ’ εκεί που πρέπει και σύροντας κόκκινες γραμμές, όχι ως σχήματα λόγου αλλά ως φλέβες έτοιμες για κόψιμο. Μια τέτοια ηγεσία δεν αφήνει εύκολα περιθώρια εκμετάλλευσης και παρέμβασης από Τρίτους. Αντίθετα, μια διαρκής διελκυστίνδα δυο (τουλάχιστον) ‘αιωνίων’ κομματικών αντιπάλων δημιουργεί την αστάθεια της τραμπάλας, που δημιουργεί ευκαιρίες επηρεασμού σε όποιον επιθυμεί να ρίχνει το βάρος του στη μία ή την άλλη πλευρά, κατά περίπτωση, ώστε το αποτέλεσμα να είναι «Μονά-ζυγά δικά μας» (δηλ. δικά του). Έτσι, πάντα η στρατηγική του Τρίτου είναι να φροντίζει να έχει τουλάχιστον δυο παίκτες διαθέσιμους για να ποντάρει, είτε χύνοντας το απαραίτητο ‘λαδάκι’ είτε τείνοντας το σκήπτρο της εξουσίας. Στις πιο αθώες περιπτώσεις. Υπάρχουν και τα ‘θερμά’ επεισόδια, για ρεζέρβα.

Μην ειπούν στο στοχασμό τους
τα ξένα έθνη αληθινά:
"Σάν μισούνται ανάμεσό τους
δεν τους πρέπει ελευθεριά".
[Ύμνος εις την Ελευθερίαν, στρ. 147]

Ένα τίτλος για Guinness

Διαβάζω στο χθεσινό Βήμα: ‘Τέλος στο ζήτημα της Θάλειας Δραγώνα έβαλε η υπουργός Παιδείας Αννα Διαμαντοπούλου, κάνοντας δεκτή την παραίτησή της από τη θέση της Ειδικής Γραμματέως Ενιαίου Διοικητικού Τομέα Θεμάτων Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, Εκπαίδευσης Ελληνοπαίδων Εξωτερικού, Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και Αποκέντρωσης’ (πάρτε και μιαν ανάσα, βρε παιδιά!).

Ελπίζω με την παραίτηση (για την οποία δεν χάσαμε και πολύ ύπνο) να καταργηθεί και η αντίστοιχη θέση, μπροστά στην μακροσκελή ονομασία της οποίας χάνουν το χρώμα τους οι επίσημοι τίτλοι όλων των μοναρχών, πατριαρχών και φεουδαρχών ανά την υφήλιο.

Τω Πολιούχω

Σε μια εποχή γενικής ισοπέδωσης και αλλοτρίωσης, εν ονόματι της τεχνολογικής προόδου και της οικονομικής ανάπτυξης, δεν πρέπει να αφήσουμε να περάσει αμνημόνευτη η εόρτιος ημέρα του Αγίου της Θεσσαλονίκης. Τι καλύτερο από τους ποιητικούς στίχους του δοξαστικού του Ανδρέου του Ιεροσολυμίτου:

«Τον λόγχαις κληρωσάμενον της σωτηρίου πλευράς την χάριν, της νυγείσης τη λόγχη, εξ ης ημίν πηγάζει ο Σωτήρ ζωής και αφθαρσίας νάματα, Δημήτριον τιμήσωμεν, τον σοφώτατον εν διδαχαίς και στεφανίτην εν μάρτυσι, τον δι’ αίματος τελέσαντα τον της αθλήσεως δρόμον και θαύμασιν εκλάμψαντα πάση τη οικουμένη, τον ζηλωτήν του Δεσπότου και συμπαθή φιλόπτωχον, τον εν πολλοίς και πολλάκις κινδύνοις χαλεποίς των Θεσσαλονικέων προϊστάμενον, ου και την ετήσιον μνήμην γεραίροντες δοξάζομεν Χριστόν τον Θεόν, τον ενεργούντα δι’ αυτού πάσι τα ιάματα».

Ένα κύμα λιγότερο

Δεν είναι το πλήθος των ασμάτων που τραγούδησαν που κάνει κάποιες φωνές ξεχωριστές. Είναι το χρώμα τους, και τα συναισθήματα και οι αναμνήσεις που δημιουργούν τα λίγα και μελωδικά τραγούδια που μας άφησαν, όπως εκείνα στις ‘Ανθολογίες’ του Γιάννη Σπανού από την πολύ νεανική εποχή του ‘Νέου Κύματος’. Μια από τις φωνές εκείνες, η Καίτη Χωματά, άφησε τον κόσμο αυτό προχθές. Η πολύχρονη μάχη της με τον καρκίνο πέρασε (ευτυχώς) σιωπηλά, μακριά από την ανθρωποφάγα ‘δημοσιότητα’. Τώρα αναπαύθηκε, στα 64 της χρόνια. Θα ακούμε πάντα τις ηχογραφήσεις της και θα τη θυμόμαστε με την ίδια συγκίνηση, όπως τότε.

Εικονικά και πραγματικά σκάνδαλα

Στην κρίσιμη περίοδο που διερχόμαστε, μπορούν να αναδειχθούν μερικά νεόκοπα επαγγέλματα και να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της ανεργίας. Όπως εκείνα του σκανδαλοθήρα, του σκανδαλολόγου, του σκανδαλοπλόκου, και άλλα παρεμφερή. Αφορμές δεν μας λείπουν, είτε πραγματικές είτε εικονικές, που δεν διαφέρουν μεταξύ τους, αφού τις μεν πρώτες τις αντιμετωπίζουμε ωσάν να μην υπάρχουν, ενώ τις δεύτερες τις ανάγουμε σε μείζονα θέματα. Για παράδειγμα, κάθε δημόσιο νοσοκομείο κρύβει μέσα του ένα ‘Βατοπέδι’ ή μια Siemens, σε σπατάλες, υπερτιμολογήσεις, προμήθειες, που στην αθωότερη περίπτωση θα αποτελούσαν μνημεία απερισκεψίας και στη χειρότερη ποινικά αδικήματα πρώτου μεγέθους. Να υποθέσουμε ότι ουδείς πταίει για όλες αυτές τις ιστορίες που διαβάζουμε κάθε μέρα στον τύπο, ή μήπως ισχύει κι εδώ η... πάγκαλος ρήσις ότι «όλοι μαζί τα φάγαμε»;

Στη βιτρίνα της εφορίας

Διαβάζουμε στον τύπο ότι, εφόσον το επιτρέψει η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, στο εξής όλες οι φορολογικές δηλώσεις, δικαίων και αδίκων, θα είναι ‘ανοιχτά βιβλία’ στη βιτρίνα του Διαδικτύου. Πώς ακριβώς θα βοηθήσουν οι δημόσιες δηλώσεις στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής; Άγνωστο. Σίγουρα θα εκθρέψουν την περιέργεια (και τη ζήλια;) του καθενός, αλλά και θα κατευθύνουν προς τους πλέον προσοδοφόρους ‘στόχους’ επίδοξους κλέπτες και διαρρήκτες. Λέγεται σκωπτικά ότι τα λάθη είναι ανθρώπινα, αλλά για να τα κάνεις πραγματικά σαλάτα χρειάζεσαι κομπιούτερ. Κατ’ αναλογίαν, πέρα από την συνήθη ανθρώπινη βλακεία, υπάρχει και η ψηφιακά ενισχυμένη ιδιωτεία, που στην εποχή μας προσφέρει άπειρες δυνατότητες ανάπτυξης, και μάλιστα με τις ευλογίες του κράτους.

Παραθέτω μόνο ένα σύντομο σχετικό σχόλιο του Ν. Ξυδάκη (Καθημερινή 19/10/2010) : «Το Διαδίκτυο και η τεχνολογία είναι κενά δοχεία, που απαιτούν ως περιεχόμενο σκέψη, σχέδιο και κατανόηση· η δημοκρατία δεν επιτελείται με γκάτζετ. Η ανάρτηση των φορολογουμένων στα διαδικτυακά τσιγκέλια, σαν σφάγια, σαν αντικείμενα ηδονοβλεψίας, δεν είναι ανοιχτή διακυβέρνηση σε δημοκρατικό κράτος, είναι υπεκφυγή».

Κάθε θάμα...

Ποιος νόμος εφαρμόσθηκε ποτέ σωστά στη χώρα αυτή, για να περιμένουμε ότι θα εφαρμοσθεί και η απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς χώρους; Οι εστιάτορες και άλλοι συναφείς επαγγελματίες θεώρησαν ότι έπεσε η κίνησή τους χωρίς σταχτοδοχεία στα τραπέζια, κι έτσι αποφάσισαν να τα επαναφέρουν. Κι ας λέει άλλα ο νόμος. Τέτοιες λεπτομέρειες θα κοιτάμε τώρα; Με ανάλογο τρόπο ίσως, κάποιοι σκέφτηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους ότι οικονομικά τους συμφέρει να μη πληρώνουν φόρους, κατ’ εξακολούθησιν. Η λογική είναι ίδια: το συμφέρον της τσέπης υπεράνω νόμων (και υγείας).

Ξερόλες

Πολύ χαρακτηριστική λέξη (δεν την έχουμε μονοπώλιο: και οι αγγλόφωνοι μιλάνε για know-alls), που περιγράφει διάφορους τύπους που βλέπουμε συχνά στην τηλεόραση. Όπως τους δυο παρουσιαστές της ‘Πρώτης Γραμμής’ του ΣΚΑΪ, που απέδρασαν από τη ΝΕΤ όταν μαθεύτηκε ευρέως πόσο στοιχίζουν στο ελληνικό δημόσιο. Ο εντελώς απαξιωτικός τρόπος με τον οποίο μιλούσαν σήμερα το πρωί στην ευγενέστατη Πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιώς για την ηλεκτρονική συνταγογραφία δεν μπορούσε να συγκαλύψει το μέγεθος της άγνοιάς τους. Η αναγραφή μιας ιατρικής συνταγής δεν είναι ούτε video game ούτε chat για να το παίζουν 16χρονα, όπως ισχυρίσθηκαν. Προϋποθέτει κανόνες ασφαλείας (για όλους τους εμπλεκόμενους), ορθή πληκτρολόγηση στοιχείων (τα ορθογραφικά ‘λαθάκια’ των μηνυμάτων δεν συγχωρούνται στη φαρμακολογία), άνεση χρόνου (που δεν υπάρχει πάντα στα ιατρεία, ιδίως των Ταμείων), και εκπαίδευση σε συγκεκριμένο λογισμικό (που δεν νομίζω ότι έγινε στην παρούσα περίπτωση), πέρα από την γενικότερη εξοικείωση με τους υπολογιστές, που πολλοί παλαιότεροι συνάδελφοι δεν την έχουν (ούτε μπορεί κανείς να τους ψέξει γι’ αυτό). Από ξερόλες στην Ελλάδα καλά πάμε. Αυτό που λείπει είναι άνθρωποι με γνώση και υπευθυνότητα στην εφαρμογή της. Σε κάθε τομέα.

Ένας διασώστης για την Ελλάδα;

Η ιδέα μου ήρθε καθώς διάβαζα αυτές τις μέρες διάφορα δημοσιεύματα για τη διάσωση των μεταλλωρύχων της Χιλής. Όπως π.χ. το κείμενο του Άγγελου Στάγκου (Καθημερινή, 15/10/10) με τίτλο ‘Τιμή και δόξα στον Λουίς Ουρζούα’ (τον επικεφαλής της βάρδιας την ώρα της κατάρρευσης) που [αντιγράφω] «ανακηρύχθηκε σε ηγετική φυσιογνωμία μεγάλου βεληνεκούς. Που στήριξε τους άντρες του, επέβαλε σύμπνοια, πειθαρχία και συντροφικότητα..., όταν οι ίδιοι ήξεραν ότι οι ελπίδες διάσωσής τους ήταν μηδαμινές και κανείς δεν περίμενε να τους βρουν ζωντανούς. Που κατάφερε να καταπολεμήσει τον πανικό και που σαν αληθινός ηγέτης φρόντισε πρώτα να διασωθούν όλοι οι άλλοι και να βγει τελευταίος αυτός στην επιφάνεια. Και που όταν βγήκε, γονάτισε και τραγούδησε τον εθνικό ύμνο της χώρας του... ».

Επειδή τα χαρακτηριστικά που μας περιγράφει ο αρθρογράφος ‘φωτογραφίζουν’ τον άνθρωπο που χρειάζεται η σημερινή Ελλάδα για να τη βγάλει από το ‘ορυχείο’ στο οποίο οι διάφοροι 'ηγέτες' και 'σωτήρες' την έχουν ρίξει, ας προσλάβουμε επιτέλους τον Λουίς Ουρζούα στην τεχνική ηγεσία της χώρας, μήπως και δούμε κάποιο φως στην άκρη του τούνελ.

Φθινοπωρινές εικόνες

Γαλήνη

Τέλος εποχής

Οι άλλες... ομπρέλλες

Αγώνας ανάβασης

Τα πετεινά του ουρανού... σε επίγειες αναζητήσεις.

Κρύο, καιρός για πετρέλαιο;

Πέρασα πολλούς χειμώνες στην Αγγλία. Δεν θυμάμαι ποτέ να έζησα το φαινόμενο της ατέρμονης συζήτησης για το πετρέλαιο θέρμανσης και τις τιμές του, και για το αν είναι ή όχι νοθευμένο ή αν κλέβουν οι μεταφορείς στην παράδοση ή ό,τι άλλο σχετικό. Ίσως διότι εκεί ΔΕΝ χρησιμοποιούν πετρέλαιο για τη θέρμανση. Μήπως εκεί βρίσκεται τελικά το πρόβλημα; Αν έχεις ένα καύσιμο (ή άλλο ευρείας κατανάλωσης προϊόν) που το φοροτιμολογείς διαφορετικά για δυο διαφορετικές χρήσεις, αμέσως δημιουργείς μια εστία παρανομίας και καταδολίευσης. Η λύση; Για να βάλουμε λίγο το μυαλό να δουλέψει...

Ακρόπολη

Από τη στιγμή που χαρακτηριστικό του μεταπολιτευτικού ελληνικού κρατιδίου είναι η κατάλυση (συχνά με επίσημες αποφάσεις) κάθε ιερού και οσίου, από τη γλώσσα μέχρι την ιστορία, δεν θα πρέπει να μας ξαφνιάζει ο αποκλεισμός της Ακρόπολης από διαμαρτυρόμενους συμβασιούχους, που την θεωρούν περίπου αποκλειστικό τσιφλίκι τους. Αποτελεί φυσική προέκταση των καταλήψεων σε σχολεία, πανεπιστήμια, υπουργεία και εθνικούς δρόμους, που τόσο καλά γνωρίζουμε. Με δεδομένη την εικόνα αυτή (όποιος θέλει ας διαβάσει ξένες εφημερίδες για να καταλάβει τις συνέπειες τέτοιων ενεργειών), δεν θα πρέπει να μας παραξενέψει αν μια μέρα («Θού, Κύριε, φυλακήν...») ανατεθεί η φύλαξη των μνημείων μας σε ξένους διαχειριστές. Εκείνοι τουλάχιστον θα τα αντιμετωπίζουν με λίγο περισσότερο σεβασμό.

Από τη Χιλή στον κόσμον όλο

[Σκίτσο του Ηλ. Μακρή, Καθημερινή 14/10/2010]

Οι ιστορίες ανέλπιστης επιβίωσης υπό τελείως αντίξοες συνθήκες, από την ‘Οδύσσεια’ και τον ‘Ροβινσώνα Κρούσο’ μέχρι τη συντριβή του ουρουγουανού αεροπλάνου στις Άνδεις το 1972 (όπου οι επιζήσαντες τράφηκαν με τα πτώματα συνταξιδιωτών τους), αποτελούσαν πάντα προσφιλές θέμα συγγραφέων και αναγνωστών. Το ίδιο και οι ιστορίες δραματικής διάσωσης, που βέβαια παίρνουν παγκόσμιες διαστάσεις χάρη στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης. Τα δυο σενάρια συνευρέθηκαν στην ιστορία των μεταλλωρύχων της Χιλής, την περιπέτεια των οποίων όλος ο κόσμος παρακολούθησε με αγωνία τους τελευταίους μήνες. Η δημοσιότητα έχει τις κακές και τις καλές της πτυχές. Ας μείνουμε στις δεύτερες: ολόκληρος ο πλανήτης, ανεξάρτητα από προέλευση, πίστη, ιδεολογίες, διαμάχες, ενώθηκε τόσο καιρό σε ανησυχία, συμπαράσταση, πρακτική βοήθεια και προσευχή για το καλύτερο αποτέλεσμα. Τώρα που η γιγαντιαία αυτή προσπάθεια έφτασε σε αίσιο τέλος, τί περισσότερο από ένα μεγάλο ‘Δόξα τω Θεώ’ να πει κανείς; Και να κρατήσουμε το δίδαγμα ότι ως άνθρωποι έχουμε πολύ περισσότερα που μας ενώνουν από αυτά που (τεχνητά τις πιο πολλές φορές) μας χωρίζουν.

Εντελώς ειλικρινά

Πολύς λόγος έγινε, και θα συνεχίσει να γίνεται, στα ΜΜΕ για το ποιος πρωθυπουργός βάφτισε τη χώρα που κυβερνούσε/κυβερνά ‘διεφθαρμένη’. Εδώ που φτάσαμε όμως, και όπως φτάσαμε:

- Δεν μας ενδιαφέρει ποιος έκλεψε περισσότερα. Προτιμούμε να μη κλέβει κανείς από εδώ και πέρα.
- Δεν μας ενδιαφέρει ποιος έχει πει μέχρι τώρα τα περισσότερα ψέματα. Προτιμούμε από εδώ και μπρος να ακούμε και να λέμε την αλήθεια.
- Δεν μας ενδιαφέρει η κομματική αντιπαράθεση. Προτιμούμε τη δημιουργική σύνθεση απόψεων από υπεύθυνα πρόσωπα, κάθε προέλευσης.
- Δεν μας ενδιαφέρει η συνδικαλιστική ή επαναστατική γυμναστική, εις βάρος του κοινού καλού. Προτιμούμε την προαγωγή του κοινού καλού και την εξυπηρέτηση των βασικών ανθρωπίνων αναγκών, με δεδομένες τις περιστάσεις.
- Δεν μας ενδιαφέρει τί δεν έγινε ως τώρα. Προτιμούμε από εδώ και πέρα την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και την ανάληψη ατομικών και συλλογικών ευθυνών του καθενός, μικρού και μεγάλου.
- Δεν μας ενδιαφέρει το κομματικό χθες. Προτιμούμε ένα εθνικό σήμερα, που να δημιουργεί προοπτική για το αύριο.

Φυσική και ηθική αυτουργία

Η Linda Norgrove ήταν μια 36χρονη σκωτσέζα που είχε αφιερώσει τη ζωή της στο να βοηθάει τους κατοίκους του Αφγανιστάν, όπως γράφει η χθεσινή Guardian, να καλλιεργούν άλλα φυτά εκτός από τις υπνοφόρες παπαρούνες του οπίου. Η Linda, που είχε απαχθεί τον Σεπτέμβριο, ‘θανατώθηκε από τους απαγωγείς της’ (κατά την επίσημη ανακοίνωση--υπάρχει και η πληροφορία ότι σκοτώθηκε από μια χειροβομβίδα που ρίχθηκε μέσα στο δωμάτιο όπου την κρατούσαν) στη διάρκεια επιχείρησης απελευθέρωσής της από τον αμερικανικό στρατό. Οι εμπλεκόμενες χώρες και ο διεθνής τύπος φυσικά, και πολύ ορθά, καταδίκασαν τη δολοφονία μιας γυναίκας που μόνο καλό έκανε εκεί που βρισκόταν. Δεν προχώρησαν βέβαια στο κρίσιμο ερώτημα αν η ζωή της Norgrove θα είχε διατρέξει ποτέ κίνδυνο αν δεν υπήρχε η μαζική και χρόνια εισβολή ξένων στρατευμάτων στη χώρα που αυτή βοηθούσε. Φαίνεται ότι η αρχή της αυτονομίας και αυτοδιαχείρισης, θεμέλιο της σύγχρονης δεοντολογίας (όχι μόνο της ιατρικής), δεν ισχύει για όλους...

Υστερόγραφο: Δυστυχώς οι στρατιωτικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι ο θάνατος της Norgrove ήταν 'παράπλευρη απώλεια' από ρίψη χειροβομβίδας από αμερικανό στρατιώτη μέσα στο δωμάτιο όπου ήταν φυλακισμένη [Guardian]. Τουλάχιστον η αλήθεια δεν συγκαλύφθηκε.

Κρίση ειλικρινείας

Τέλος πάντων, ούτε ένα μυστικό δεν μπορεί να κρατήσει αυτός ο κ. Γιούνκερ. Άργησε βέβαια λίγο, αλλά τελικά το άνοιξε το στοματάκι του, και τί μας είπε; Ότι οι Ευρωπαίοι ήξεραν, διέβλεπαν, τέλος πάντων το είχαν πάρει χαμπάρι ότι η Ελλάδα πάει για κρίση, τουλάχιστον από το 2008. Ωστόσο, συνέχιζαν να κάνουν παιχνίδι εις βάρος της, να αυξάνουν τις εξαγωγές προς αυτήν, εν γνώσει τους ότι βρίσκεται σε δύσκολη οικονομική θέση, αυξάνοντας έτσι το εξωτερικό χρέος της και οδηγώντας την μαθηματικά και σίγουρα στη χρεοκοπία. Το ‘γεμάτο πιστόλι’ βρισκόταν από καιρό πάνω στο τραπέζι, μόνο που ήταν στραμμένο προς την δική μας κατεύθυνση, αλλά αυτό δεν μπορούσε να μας το πει δημόσια ο πρόεδρος του Eurogroup (η δεοντολογία, βλέπεις). Όταν έχεις τέτοιους ‘συνεταίρους’, τι χρειάζονται οι ανταγωνιστές; Παράλληλα με το δικό μας χρονίως σαθρό πολιτικό και οικονομικό οικοδόμημα και τους δομήτορές του, δεν έχουν κάποιες ευθύνες και όσοι σάλευαν τα θεμέλιά του για να πέσει κάποια στιγμή; Σε ποιο ακριβώς διεθνές δικαστήριο παραπέμπονται οι κερδοσκόποι και οι έμποροι των εθνών; Έλα όμως που, όπως λέει το Δίκαιο, ‘ένοχος ένοχον ου ποιεί’; Ποιός να τους καταγγείλει, έχοντας καθαρή τη δική του συνείδηση;

Σκουπίδια

Εδώ και εβδομάδες βλέπουμε τους κάδους των απορριμμάτων στην πόλη μας να υπερχειλίζουν και να δημιουργούν το αδιαχώρητο στο γύρω οδόστρωμα και στα πεζοδρόμια. Χαράς ευαγγέλια για τις γάτες και τους διάφορους ρακοσυλλέκτες. Η αιτία; Την άκουσα σήμερα το πρωί σε τοπικό δίαυλο και την καταγράφω, διότι ίσως μας ενδιαφέρει εν όψει των επερχομένων δημοτικών εκλογών (πού τις θυμήθηκα τώρα;). Ελλείψει ανταλλακτικών (!), από τα 65 απορριμματοφόρα του δήμου κυκλοφορούν μόνο τα 14, και βέβαια πού να προλάβουν; Με όλη την ευσυνειδησία και τον μόχθο των σκληρά εργαζομένων στην καθαριότητα (όπου παρατηρείται ολοένα αυξανόμενος αριθμός γυναικών), η ‘κόπρος του Αυγεία’ είναι ατελείωτη, όπως κι εκείνη των τηλεοπτικών καναλιών. Κι εμείς συνεχίζουμε να στοιβάζουμε κι άλλες σακούλες πάνω στους σωρούς.

Η αισθητική του καπνού

Πώς μπορείς να είσαι γιατρός ή αρχιτέκτονας, και μάλιστα καταξιωμένος στη δουλειά σου, και να βρωμάς καπνίλα από την απόσταση της συνηθισμένης κοινωνικής επαφής (που για μια κλινική ιατρική εξέταση γίνεται ακόμη πιο στενή); Ζητώ συγγνώμη από όποιον θίγεται από την περιγραφή αυτή, αλλά θα ανεχόταν ο ίδιος τη σκέψη να μυρίζουν οι κάλτσες του ή ο ιδρώτας του; Όλοι μας έχουμε δεχθεί στα ιατρεία μας ασθενείς κτηνοτρόφους που δεν μπορούν, με όλη την καλή διάθεση και προσπάθειά τους, να διώξουν τελείως την οσμή του χώρου εργασίας τους, που τους συνοδεύει παντού. Οι ίδιοι έχουν απευαισθητοποιηθεί στην οσμή αυτή, που όμως είναι βαριά και δυσάρεστη για τον κάθε άλλο. Το ίδιο γίνεται και με τον καπνό, που η μπόχα του είναι μια αηδιαστική πραγματικότητα. Πέρα από την επαγγελματική ευθύνη για προαγωγή της υγείας και το καλό προσωπικό παράδειγμα, το θέμα έχει και την καθαρά ‘αισθητική’ πλευρά του.

Κανένας νέος φόρος...

[Σκίτσο του Ηλ. Μακρή, Καθημερινή 6/10/2010]

Πριν λίγο καιρό ακούγαμε (από επίσημα χείλη, βεβαίως-βεβαίως) ότι δεν θα επιβληθεί κανένας νέος φόρος μέσα στο 2011. Ο προϋπολογισμός λοιπόν μας έφτασε, εμπρός βήμα ταχύ! Κάτι λέει για πρόσθετους φόρους 5 δις (μόνο...). Η παλιά παροιμία με τα κεράσια στην εποχή μας λέγεται αλλιώς: Όπου ακούς πολλές διαψεύσεις, κράτα μικρό καλάθι. Ή καλύτερα, μη κουράζεσαι: άσε το καλάθι στο σπίτι.

Βραβείο Quadriga 2010

Το ομώνυμο βραβείο (quadriga= στα λατινικά, το τέθριππο άρμα, όπως εκείνο που βρίσκεται πάνω στην Πύλη του Βραδεμβούργου), και μάλιστα για την ειλικρίνεια (όπως στη γνωστή ρήση "Λεφτά υπάρχουν") απένειμαν φέτος οι Γερμανοί στον Γνωστό Ανώνυμο Πολιτικό (‘ΓΑΠ’) που κάθε τόσο επισκέπτεται την Ελλάδα στη διάρκεια των ανά τον κόσμο περιοδειών του (βλέπε εδώ). Όπως έγινε και με το Νόμπελ Ειρήνης, που απονεμήθηκε στον πρόεδρο Ομπάμα μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του και πριν καλά-καλά τον γνωρίσει ο κόσμος. Φαίνεται ότι τα διεθνή βραβεία δίνονται πλέον με προοπτική: επιβραβεύονται οι καλές προθέσεις (με τις οποίες ως γνωστόν είναι στρωμένος ο δρόμος για την κόλαση), με την ελπίδα ότι θα γίνουν και πράξη. Και λησμονείται εκείνο το Δημοσθενικό «τελευταίον εκβάν» που κρίνει «έκαστον των πριν υπαρξάντων».

Σημ. Για την ερμηνεία της βράβευσης βλέπε και το σχόλιο του Π. Μπουκάλα στην Καθημερινή (5/10/2010).

Το σπίτι ενός ‘παλαβού μπογιατζή’

Πριν πάμπολλα χρόνια (ξεχνώ πλέον πόσα) βρέθηκα ένα καλοκαίρι στη Λέσβο, και χάρη στα ξαδέλφια μου που παρεπιδημούσαν εκεί επισκέφθηκα στη Βαρειά και το σπίτι/μουσείο του Θεόφιλου (Χατζημιχαήλ), του γνωστού λαϊκού ζωγράφου που έχει απαθανατισθεί και στη σύγχρονη ελληνική μούσα (Νότης Μαυρουδής, Νταλάρας κτλ.). Η ζωγραφική του χαρακτηριστική (χωρίς να είμαι ειδικός θα την περιέγραφα ως ένα κράμα λαϊκής αγιογραφίας και Φαγιούμ), η θεματολογία του ποικίλη, με κύριες πηγές την ελληνική ιστορία και μυθολογία καθώς και τη λαογραφία. Όποιος την έχει δει δεν την ξεχνάει εύκολα. Χωρίς αμφιβολία το έργο του αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά για το νησί του και για την Ελλάδα ολόκληρη. Και τώρα διαβάζουμε (ΒΗΜΑ) ότι το σπίτι του 'παλαβού μπογιατζή', που στεγάζει 86 έργα του, είναι περίπου έτοιμο να καταρρεύσει, τόσο από την επίσημη εγκατάλειψη (λειτουργεί με μια συμβασιούχο υπάλληλο, απλήρωτη από την αρχή του έτους), όσο και από την υγρασία που απειλεί τα ευαίσθητα ζωγραφικά δημιουργήματα. Δηλαδή μόνο ό,τι μεταφέρεται στις μεγάλες πόλεις έχει ελπίδα προστασίας; Το επί του Πολιτισμού Υπουργείο έχει κάτι να πει γι' αυτό;

Το μακρύ καλοκαίρι των βουλευτών

Καθημερινά δεν λείπουν οι ποικίλες αφορμές για να ‘βγαίνουμε από τα ρούχα μας’ στη χώρα αυτή την παραδεισένια που τόσο ανάξια (όπως φαίνεται) απολαμβάνουμε. Ίσως δεν θα πρέπει τίποτε να μας εκπλήσσει πλέον. Ωστόσο, διαβάζοντας το σημερινό σχόλιο του Κ. Ζούλα με τον παραπάνω τίτλο (Καθημερινή), αναρωτιέται κανείς τί άλλο ‘θαυμαστό’ μας διαφεύγει. Μαθαίνουμε λοιπόν ότι:
- Οι βουλευτές μας πληρώνονται για να κάθονται κάπου δυόμισυ μήνες το χρόνο (όταν δουλεύουν τα θερινά τμήματα).
- Ότι διαλύουν τη Βουλή κάπου τον Μάιο και την ξανανοίγουν τον Οκτώβριο.
- Ότι η συμμετοχή στα θερινά τμήματα πληρώνεται υπερωριακά (μας κάνουν και χάρη δηλαδή που εργάζονται, ή που συμμετέχουν σε ειδικές επιτροπές).

Αν δεν σας φτάνουν όλα αυτά, διαβάστε και το πρόσφατο άρθρο του Ν. Βαφειάδη (‘Ρεπορτάζ στη Βουλή’) για να μάθετε και περισσότερα από τα τελούμενα στα Παλαιά Ανάκτορα. Και τέλος, αναρωτηθείτε μαζί με τους γράφοντες μήπως τελικά οι 100 που απαρτίζουν κάθε θερινό τμήμα φτάνουν και περισσεύουν για να βγαίνει η δουλειά. Κατά τα άλλα, κατηγορούν τους πολίτες για την απαξίωση της πολιτικής.

Φρόνιμοι ως οι όφεις

Νουμηνία σήμερα, και οι θιασώται της Βυζαντινής υμνογραφίας και μουσικής τιμούν τους Αγίους Ρωμανό Μελωδό και Ιωάννη Κουκουζέλη. Κι εγώ κάθομαι και συγχύζομαι με το SMS που πήρα κάποια στιγμή το απόγευμα: «Αυτό το Σαββατοκύριακο μιλήστε περισσότερο. Η COSMOTE σας κάνει δώρο τα πρώτα 60 λεπτά από ώρα τάδε έως τάδε».

Όλες οι μέθοδοι επικοινωνίας έχουν τα καλά και τα κακά τους. Οι ψηφιακές δεν εξαιρούνται, και μάλιστα έχουν περισσότερα και από τα μεν και από τα δε. Καταλαβαίνω π.χ. την αξία που έχει να μου υπενθυμίζει η επιστημονική εταιρεία της ειδικότητάς μου με e-mail ή με SMS την προσεχή εκπαιδευτική εκδήλωσή της. Ωστόσο, διαφημιστικές τηλεφωνικές κλήσεις (ιδίως σε ώρες τελείως ακατάλληλες), μηνύματα spam και απρόσκλητα SMS αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία αυτών που οι Άγγλοι ονομάζουν ‘pet hates’ (= πράγματα που μας αρέσει να μισούμε). Κι ας μη ξεχνούμε και τους εξελιγμένους απατεώνες: σήμερα μου τηλεφώνησαν από κάποιον αριθμό Αγγλίας στο κινητό και μου ζήτησαν την ηλεκτρονική μου διεύθυνση για να ενημερώνομαι (δήθεν) για ερευνητικά προγράμματα της επιστήμης μου (αναζήτησα τον αριθμό στο Internet, και φαίνεται ότι είναι κερδοσκοπικός, στην καλύτερη περίπτωση). Τραπεζικά προϊόντα, πιστωτικές κάρτες, προσκλήσεις για καταχώριση στον Χρυσό Οδηγό και τους ποικίλους κλώνους του ή για αλλαγή τηλεφωνικής σύνδεσης, κινεζικές εταιρείες δημιουργίας ιστοσελίδων, online φαρμακεία και άλλοι ‘αεριτζήδες’ θα πρέπει κάποια μέρα να εξοστρακισθούν από τον ψηφιακό χώρο. Αρκετό αέρα τους δώσαμε!

Αριθμητικά μυστήρια

Όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή, ανακοινώθηκε η νέα πολιτική για τα τέλη κυκλοφορίας, έναν από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους βάλλεται οικονομικά το αυτοκίνητο (ας μην ασχοληθούμε με τους υπόλοιπους). Η ‘λογική’ των τελών έχει--τι άλλο;--εισπρακτικό χαρακτήρα. Με κάπως περίεργο τρόπο όμως. Διαβάζοντας κανείς τους σχετικούς πίνακες παραξενεύεται από τους αριθμούς των κυβικών που χωρίζουν τα διάφορα ‘κλιμάκια’: δεν υπάρχουν γενικά μεταξύ τους στρόγγυλοι αριθμοί (π.χ. εκατοντάδες ή χιλιάδες), παρά μόνο στα άκρα. Γιατί π.χ. στα 1929 κυβικά συντελείται ένα Ολυμπιακό άλμα από τα 270 στα 600 ευρώ; Δεν γνωρίζω τον ακριβή κυβισμό όλων των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν, αλλά οι ‘περίεργοι’ αριθμοί (785, 1071, 1357, 1548, 1738 κτλ) παραπέμπουν σε φωτογραφικές διατάξεις που ευνοούν κάποια μοντέλα σε βάρος του ανταγωνισμού. Μακάρι να πέφτω έξω.

Μια πιο λογική πολιτική στα τέλη κυκλοφορίας θα μπορούσε να λαμβάνει υπόψη το συνολικό εμβαδόν που καταλαμβάνει κάθε όχημα που κυκλοφορεί στους δρόμους. Έτσι, για παράδειγμα, ένα Smart έχει εμβαδόν 4 τετραγωνικά μέτρα, ενώ ένα Porsche Cayenne περίπου 9,22 τετραγωνικά και μια Lincoln Continental 9,9 τετραγωνικά. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι διαφορές ανάμεσα σε μικρά και μεγάλα οχήματα δεν είναι τόσο εντυπωσιακές όσο θα φανταζόταν, κάτι που βέβαια αποθαρρύνει την... φοροεισπρακτική διάθεση του νομοθέτη. Δεν χρειάζεται να ανησυχεί όμως: η διαφορά στην κατανάλωση υπερκαλύπτει τις τυχόν απώλειες.

Μπάι-μπάι, Μπάγιεβιτς!

Συγγνώμη για το... αγγλικό, αλλά το λογοπαίγνιο μου ήρθε αυθόρμητα και δεν ήθελα να το χαλάσω. Δεν έχω προσωπικά υπέρ ή κατά του συγκεκριμένου ανδρός, αλλά γενικά τον συμπαθώ σαν παρουσία στον ποδοσφαιρικό χώρο. (Ξανα)παίρνει λοιπόν των ομματιών του ο άνθρωπος που έχει προπονήσει σχεδόν όλες τις ελληνικές ομάδες, και που εισέπραξε την γνωστή ελληνική ευγνωμοσύνη (σε πλαστικά καθίσματα γηπέδου, στην πιο μοντέρνα εκδοχή της) κάθε φορά που η ομάδα που διηύθυνε δεν τα πήγαινε καλά. Εδώ που τα λέμε, και πολύ κάθισε στην ΑΕΚ, μετά τον πρόσφατο προπηλακισμό που είχε υποστεί από οργανωμένους ‘οπαδούς’. Δείγμα του φιλάθλου πνεύματος που κυριαρχεί στον επαγγελματικό ‘αθλητισμό’.

Άνθρακες ο θησαυρός;

Φαντάζομαι ότι δεν υπάρχει κάτοικος αυτής τη χώρας (και όχι μόνο) που δεν έχει ακούσει ή διαβάσει ad nauseam τα τελευταία χρόνια τη λέξη 'Βατοπαίδι' (και με τις δυο γραφές της). Ακόμη και οι πιο καλοπροαίρετοι έφτασαν να σκέφτονται ότι "καπνός χωρίς φωτιά δεν υπάρχει" και ότι "δεν μπορεί, κάτι ύποπτο τρέχει εκεί πέρα". Ακόμη κι αν υπήρξαν οι εκ του αντιθέτου σχολιαστές και οι σοβαροί υπέρμαχοι της μοναστικής πολιτείας του Άθωνα, που υπογράμμισαν τη ζημιά που γίνεται όταν καίμε ξερά και χλωρά μαζί, η ζημιά δεν ξεγίνεται εύκολα. Και φτάνουμε τώρα να διαβάζουμε (βλέπε εδώ) ότι 'Δεν προκύπτει ζημία για το Δημόσιο από τις ανταλλαγές της μονής', σύμφωνα με τις επίσημες εκθέσεις τριών διαφορετικών ειδικών οίκων αξιολόγησης. Πώς είπατε; Κι εμείς για ποιο λόγο βγάζουμε τα μάτια μας τόσα χρόνια; Έλα ντε! Αφού δεν είμαστε διατεθειμένοι να αγνοήσουμε τα δολώματα που μας πετούν κάθε τόσο για να αυτοαπασχολούμαστε δημιουργικά και να παραβλέπουμε τα παιγνίδια που παίζονται εις βάρος μας, τότε είμαστε άξιοι της τύχης μας. Κάπως έτσι την πάθαμε με τις υποκλοπές (Κοριοί, κοράκια και Ιούλιος Καίσαρας), και με άλλα πολλά. Θα βάλουμε ποτέ μυαλό; Κατά προτίμηση πριν είναι πολύ αργά.