Ο Μικρός Πρίγκιπας

Ξανάπεσε σήμερα στα χέρια μου--τι ευτυχία!--μετά από πάρα πολλά χρόνια ο ‘Μικρός Πρίγκιπας’ του Antoine de Saint Exupery (γιατί άραγε και στα βιβλία υπάρχουν 'μόδες', με αποτέλεσμα οι νεότερες γενιές να μην τον έχουν διαβάσει;). Με το πλεονέκτημα (δεν θα πω την ωριμότητα) της ηλικίας, διαβάζει κανείς περισσότερα στις παιδόμορφες αλληγορίες του συγγραφέα, που μας λέει στην αφιέρωσή του ότι «Όλοι οι μεγάλοι ήταν πρώτα παιδιά. Λίγοι τους όμως το θυμούνται». Από τα πολλά διδακτικά επεισόδια αντιγράφω ένα σύντομο απόσπασμα (κεφ. ΧΙ):

‘Τον δεύτερο πλανήτη τον κατοικούσε ένας ματαιόδοξος:
--Ω! Ω! Επίσκεψη ενός θαυμαστή! φώναξε από μακριά ο ματαιόδοξος μόλις αντίκρισε τον μικρό πρίγκιπα. Γιατί, για τους ματαιόδοξους, όλοι οι άλλοι άνθρωποι είναι θαυμαστές.
--Καλημέρα, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Τι αλλόκοτο καπέλο που φοράτε!
--Είναι για να χαιρετάω, του αποκρίθηκε ο ματαιόδοξος. Είναι για να χαιρετάω όταν με χειροκροτούν. Δυστυχώς, δεν περνά ποτέ κανένας από δω.’

Δεν ξέρω γιατί, αλλά μου θύμισε συγγραφέα ιστολογίου που περιμένει αναγνώστες. Όσοι φιλεύσπλαχνοι, ελεήστε τον ματαιόδοξο!

Η απλή λογική της δασοπυρόσβεσης

Πολλά καλά και λογικά λέγονται και γράφονται στον επίλογο κάθε μεγάλης καταστροφής (π.χ. από τον Ανεμοδείκτη της σημερινής Καθημερινής). Μακάρι να μην είχαμε φωτιές σε δάση και να μη χρειάζονταν τέτοια μέτρα και σχεδιασμοί, πραγματικοί ή φανταστικοί. Αυτό που δεν λέγεται και δεν γράφεται είναι ότι όλα αυτά τα καλά, απλά και λογικά μέτρα δεν φτάνουν σε επίπεδο πραγμάτωσης διότι και οι δασοφωτιές (όπως και τόσα άλλα θέματα, εθνικής σημασίας) γίνονται μπαλάκι κομματικής αντισφαίρισης: «έτσι θα κάνουμε εμείς όταν θα γίνουμε κυβέρνηση», «έτσι δεν πρόκειται να κάνουμε εμείς όσο το προτείνετε εσείς». Επιτέλους, πράσινοι, μπλε και όλα τα λοιπά χρώματα της ίριδος στον ίδιο γεωγραφικό χώρο ζούμε! Είμαστε όλοι ‘οικονόμοι’ (= διαχειριστές) εξ αδιαιρέτου του ίδιου φυσικού πλούτου, που υποχρεούμαστε να διαφυλάξουμε και για τους επόμενους και όχι μόνο να απολαύσουμε μέχρι καταστροφής, λέγοντας σαν τον αλήστου μνήμης Βασιλιά Ήλιο ότι ‘Εν τούτοις [το κράτος] θα πρέπει να διαρκέσει όσο και ημείς’. Μ’ αυτό το πλευρό να κοιμόμαστε....

[Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ 1/9/2009]

Κούτσουρα αναβαθμισμένα

‘20.000 κούτσουρα παρήγαγε φέτος το υπουργείο Παιδείας’, διαβάζω στη σημερινή κεφαλίδα της ιστοσελίδας της ‘Ελευθεροτυπίας’. Προφανώς ο αριθμός αναφέρεται σε όσους έμειναν εκτός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με βάση τα αποτελέσματα των γενικών εξετάσεων. Ο αριθμός όμως είναι μάλλον πολύ μεγαλύτερος, καθώς η εισαγωγή σε ανώτατη σχολή δεν σημαίνει ότι έμαθε κανείς και γράμματα. Ακούω π.χ. από καθηγητές φιλοσοφικών σχολών γλωσσικά 'μαργαριτάρια' φοιτητών τους που δεν θα περνούσαν από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο στη δική μας εποχή. Τότε που οι τάξεις είχαν 40-60 μαθητές και που ο δάσκαλος είχε την ευλογημένη επικουρία της Αγίας Βέργας, καθώς και το δικαίωμα να αφήνει στην ίδια τάξη όσους δεν έπιαναν βάση (και όχι να τους βάζει στο Πανεπιστήμιο, όπως θέλει η σύγχρονη ‘προοδευτική’ παιδεία). Οι βάσεις μπορεί να ανεβαίνουν κάθε χρόνο, αλλά ίσως αυτό απλώς να σημαίνει καλύτερης ποιότητας καυσόξυλα.

Πυρκαγιές και έκτακτα μέτρα

Ακόμη μια τραγωδία: ανθρώπινη, κοινωνική, περιβαλλοντική, εθνική. Για άλλη μια φορά συναγωνισμός στα πρωτοσέλιδα του τύπου σε πύρινες φωτογραφίες και φλογισμένους τίτλους. Και πάλι σχόλια, αναλύσεις, βυθοσκοπήσεις, αλληλοκατηγορίες, σενάρια ρεαλιστικά και φαντασιοκοπικά ανάμικτα. Είναι άραγε τόσο δύσκολο να ζητήσει κανείς κάποια αυτονόητα; Όπως:
- Αναστολή κάθε εκλογολογίας μέχρι το 2011. Δεν περισσεύουν λεφτά για φιέστες και πρόωρα μασκαραλίκια.
- Παράταση της θητείας του Προέδρου της Δημοκρατίας για ένα έτος, ώστε να εκλείψει και αυτή η ανούσια αφορμή για ‘σικέ’ προσφυγή στις κάλπες (μη μου πείτε ότι είναι αντισυνταγματικό: το Σύνταγμά μας αποδεδειγμένα είναι από λάστιχο και έχει την ευελιξία του... Τιραμόλα).
- Σχολαστική εφαρμογή (επιτέλους) των οικιστικών κανονισμών. Δεν χρειάζονται καινούργιες καταγραφές ή γνώσεις: μια ματιά στο Google Earth μπορεί να μας δείξει που υπήρχαν σπίτια μέσα σε δάση, και ποια δάση ήταν ακέραια πριν από την πυρκαγιά. Όχι άλλες αποζημιώσεις για παρανομίες, όχι αθωώσεις, ‘νομιμοποιήσεις’ και νέες καταπατήσεις.
- Επιβολή (επιτέλους) των κανόνων για μπάζα, σκουπίδια, απόβλητα, παράνομες χωματερές, καθαρισμό ξερών χόρτων και ό,τι άλλο μπορεί να εμπλέκεται άμεσα ή έμμεσα σε τέτοιες καταστάσεις.
Αν μια δημοκρατική χώρα δεν μπορεί (ή δεν θέλει) να εφαρμόζει τους κειμένους νόμους, τότε καμία έκτακτη εισφορά και κανενας βαθμός εθελοντισμού δεν πρόκειται να τη σώσει από τις καταστροφές, φυσικές ή ανθρωπογενείς.

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 1/9/2009]

Ευχάριστα νέα

Σίγουρα μια από τις πιο βαθιές ικανοποιήσεις από την άσκηση της ιατρικής είναι να μπορείς να αναγγείλεις στον άρρωστο ότι τα νέα δεν είναι άσχημα. Ότι οι φόβοι και οι ανησυχίες (δικές του και δικές σου) αποδείχθηκαν αβάσιμοι. Ότι τα όποια ενοχλήματα τον οδήγησαν σε σένα, όσο δυσάρεστα και βασανιστικά κι αν ήταν, έχουν μια απλή εξήγηση και μια αθώα αιτιολογία, και μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά. Μερικές φορές αυτό μπορεί να το πει ο γιατρός με σιγουριά από την πρώτη επαφή με τον άρρωστο, π.χ. εκεί που διακρίνει μια απλή ίωση επιπλεγμένη με άφθονο άγχος. Άλλοτε καταλήγει στη διαπίστωση αυτή μετά από αγωνία αρκετών ημερών, προκειμένου να συγκεντρώσει τα απαραίτητα στοιχεία για να τεκμηριώσει τη διάγνωση, έχοντας πορευθεί--τόσο ο ίδιος όσο και άρρωστος--‘εν μέσω σκιάς θανάτου’. Τότε το αναπάντεχα ευχάριστο αποτέλεσμα ακούγεται ακόμη πιο χαρμόσυνο: εκεί που ο ορίζοντας είχε μαυρίσει, φάνηκε φως. Ουράνιο τόξο μετά από καταιγίδα φόβων. Ας χαρούμε τη στιγμή, χωρίς καμιά έπαρση: δεν την δικαιούμαστε. Και μέσα στην ανακούφιση ας μη ξεχνούμε να πούμε ‘Δόξα τω Θεώ’.

Ν' αγαπάς

Ξανάκουσα χθες στο ραδιόφωνο το ομώνυμο τραγούδι (Στίχοι Νίκου Βελιώτη, μουσική και εκτέλεση Παντελή Θαλασσινού). Πέρα από την αναμφισβήτητη μελωδικότητά του, οι στίχοι αποπνέουν μια ατμόσφαιρα γαλήνης: αγαπάς όλο τον κόσμο, γιατί ο κόσμος είναι 'καλός λίαν'. Τι καλύτερο μπορεί να αποζητήσει κανείς;

Ν' αγαπάς τα βουνά και τα πέλαγα,
τους γνωστούς και τους άγνωρους τόπους,
τα πουλιά, τα λουλούδια, τα σύννεφα,
και πολύ ν' αγαπάς τους ανθρώπους.

Τα θεριά ν' αγαπάς και τ' ανήμερα,
τα νησιά, τα ποτάμια, τ' αστέρια.
Κι αν ποτέ σε πληγώσουν κατάστηθα
φίλοι, αγρίμια, λευκά περιστέρια,

ν' αγαπάς, να ξεχνάς και να χαίρεσαι
τη δική σου γαλήνη και κείνα
που μ' αγάπη το νου μας φωτίζουνε,
και βλασταίνουν αμάραντα κρίνα.

Offside

Απολαμβάνω το ποδόσφαιρο σαν παιχνίδι και σαν θέαμα (και τίποτε περισσότερο). Δεν έχω καμία αντίρρηση να είναι όσο πιο αθλητικό και όσο πιο έντιμο γίνεται (εντός και εκτός γηπέδου). Αυτό που δεν κατάλαβα ποτέ μου είναι η σκοπιμότητα της έννοιας του ‘οφσάιντ’. Με τις περιορισμένες μου γνώσεις πάνω στο θέμα το θεωρώ απλά ως μια ‘ζαβολιά’ των κανονισμών που στερεί τους αγώνες από μεγαλύτερα σκορ και πιο συχνές ανατροπές σκηνικού, άρα από περισσότερο σασπένς. Είμαι βέβαιος ότι αν η FIFA ή η UEFA ή όποιος άλλος διεθνής φορέας αποφάσιζε δοκιμαστικά να καταργήσει το οφσάιντ για μια σαιζόν, κανένας δεν θα ήθελε να το ξαναδεί στα γήπεδα. Μια δοκιμή ίσως πείσει και τους πιο δύσκολους.
Τα παραπάνω, που τα σκεφτόμουν από παλιά, ξαναβγήκαν στο προσκήνιο μετά από το χθεσινό 'άκυρο' πρώτο γκολ του Σαλπιγγίδη επί της Ατλέτικο...

Κυνικές σκέψεις

Νόμοι: σύνολο πολυπλόκων διατάξεων που δίνουν τη δυνατότητα στους δικηγόρους να πλουτίζουν εις βάρος του Δικαίου και στους ενόχους να βγάζουν τη γλώσσα στα θύματά τους.

Ας είμαστε τελείως κυνικοί. Ως Έλληνες πολίτες, σε τι ακριβώς μας ζημίωσε ο Χριστοφοράκος; Μάλλον σε τίποτε. Με τα λεφτά της εταιρίας που εκπροσωπούσε 'έντυσε' μερικές πολιτικές τσέπες, ανέβασε την εταιρία του πιθανώς εις βάρος κάποιων άλλων εταιριών (που θα είχαν έννομο συμφέρον να τον μηνύσουν για αθέμιτο ανταγωνισμό, μόνο που θα έπρεπε αναγκαστικά να βγάλουν και τα δικά τους ‘άπλυτα’ στη φόρα), και βρέθηκε τώρα να τον κυνηγούν αυτοί που ισχυρίζονται ότι ποτέ δεν είδαν τα χρήματά του στην τσέπη τους. Πέρα από το ‘κακό παράδειγμα’ που έδωσε σε όλους τους υπόλοιπους συνεταίρους του Ελληνικού δημοσίου, ζημίωσε κανένα από μας; Ίσως ανέβασε τις ‘πολιτικές’ φιλοδοξίες μας: οι ανερχόμενοι άνδρες και γυναίκες ασφαλώς θα ονειρεύονται (ανομολόγητα) να βρεθεί στο δρόμο τους κανένας γενναιόδωρος Χριστοφοράκος. Οι υπόλοιποι πολίτες θα κουνάμε το κεφάλι μας και θα αναρωτιόμαστε αν μας ενδιαφέρει ποσώς αν ο εν λόγω κύριος θα πάει ή όχι στη φυλακή (Ελληνική ή Γερμανική), και αν με τη φυλάκισή του θα δούμε καλύτερες μέρες στα εγχώρια πολιτικά πράγματα. Ίσως τότε να πετάξει και ο γάιδαρος.

Παναγία απρόσωπη

Αν κάποιος λερώσει, ξεσχίσει ή με όποιο τρόπο βεβηλώσει μια εικόνα της μητέρας μας, ούτε εμείς ούτε η μητέρα μας παθαίνουμε τίποτε. Μόνο ο δράστης αποκαλύπτει τον ψυχικό του κόσμο, και βέβαια συνήθως είναι άξιος συμπαθείας. Μια τέτοια βεβήλωση υπέστη η τοιχογραφία της Παναγίας στο προσκυνητάρι του ναού του Αγίου Αθανασίου (Εγνατία, Θεσσαλονίκη), ξημερώματα της Μεγάλης Πέμπτης, αν θυμούμαι καλά. Έχει ακόμη την ίδια όψη, για να μας θυμίζει όσα κρύβουμε μέσα μας και αφήνουμε κάθε τόσο να ξεχειλίζουν, με λόγια ή με πράξεις.

Σήμερα (ήδη πέρασε ο Εσπερινός), ημέρα μνήμης της Κοιμήσεώς σου, αλλά και πάντοτε, Παναγία απρόσωπη, πρέσβευε υπέρ ημών.

Το παράπονο ενός κατασκόπου

Αντιγράφω το κύριο άρθρο της σημερινής Καθημερινής (Το παράπονο, 12/8/2009), χωρίς σχόλια. Ολόκληρη η ιστορία, όπως την αφηγείται ο ήρωάς της στον Σταύρο Τζίμα, βρίσκεται εδώ.

"Είκοσι οκτώ χρόνια στις φυλακές του Ενβέρ Χότζα είναι μια ολόκληρη ζωή. Τα πέρασε ένας Βορειοηπειρώτης καταδικασμένος για κατασκοπεία υπέρ της Ελλάδος. Κατάφερε να βγει ζωντανός από τα κολαστήρια του αλβανικού καθεστώτος και αντί να τιμηθεί, αντιμετωπίζει αδιαφορία. Το ελληνικό κράτος αρνείται να αναγνωρίσει ότι είναι Έλληνας.
Είναι 83 χρόνων, ξεχασμένος σε ένα γηροκομείο. Εξιστορεί ότι έγινε κατάσκοπος για να υπηρετήσει την Ελλάδα. Τον πνίγει το παράπονο: «Πριν κλείσω τα μάτια μου, ας μου δώσουν ένα χαρτί που να λέει αυτό που αισθάνομαι και είμαι, Έλληνας δηλαδή». "

Θα τον ακούσει κανείς;

Ορόσημα

Ανοίγοντας τα Ιστολόγια σήμερα διαπίστωσα ότι το παρόν έφτασε αισίως στις 400 αναρτήσεις, ενώ το "αδελφό" Λίθοι ιάσπιδες τις 50. Ας το αναφέρω υπό τύπον "επετείου", ευχαριστώντας όλους εκείνους που δείχνουν ενδιαφέρον και σχολιάζουν τα γραφόμενα. Συν Θεώ και σε περισσότερα!

Ιός της γρίπης και Μυστήρια της Εκκλησίας

Για να σοβαρευτούμε και λίγο. Επειδή ακούστηκε και το ενδεχόμενο μετάδοσης της γρίπης από τη Θεία Κοινωνία, ας δούμε την υπεύθυνη γνώμη ενός αρμοδιωτάτου (ως καταξιωμένου επιστήμονος και Ορθοδόξου κληρικού), του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου, για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα Μυστήρια της Εκκλησίας, είτε υπάρχει επιδημία γρίπης είτε όχι. ‘Το δε περισσόν εκ του πονηρού εστι’.

Φορολογικός εξορθολογισμός

Τα οικονομικά και οι φόροι μας απασχολούν, εκόντες άκοντες, όλους. Είτε διότι υποχρεωνόμαστε κάθε τόσο να πληρώνουμε, είτε διότι ‘την πληρώνουμε’ όταν κάποιοι άλλοι δεν πληρώνουν. Μου πέρασε λοιπόν η ακόλουθη ιδέα και τη βγάζω προς τα έξω για... διαβούλευση. Θα χρησιμοποιήσω ένα υποθετικό παράδειγμα για κατανόηση (μη δοκιμάσει κανείς να ελέγξει την ακρίβεια των αριθμών). Έστω ότι κάποιος δηλώνει μέσα σε ένα δεδομένο οικονομικό έτος εισόδημα 25.000 Ευρώ, και ότι μέσα στο ίδιο έτος πληρώνει 3000 Ευρώ ως φόρο εισοδήματος για το προηγούμενο έτος, 500 Ευρώ ως φόρο ακίνητης περιουσίας και άλλα 500 Ευρώ για περαιώσεις προηγουμένων ετών (είπαμε, υποθετικά νούμερα). Εφόσον τα τρία αυτά ποσά (3000 + 500 + 500 = 4000 Ευρώ) καταβάλλονται ως άμεσοι φόροι στο κράτος, δεν μπορούν να θεωρούνται ως καθαρό (= φορολογητέο) εισόδημα. Η κοινή λογική--και η φορολογική δικαιοσύνη-- απαιτούν να αφαιρέσουμε τα ποσά αυτά, βάσει των αποδείξεων καταβολής, από το ακαθάριστο εισόδημα και να φορολογήσουμε στη συνέχεια αυτό που μένει ως καθαρό (21.000 Ευρώ στο παράδειγμά μας). Δεν ξέρω αν κάτι τέτοιοι θα μείωνε σημαντικά τα έσοδα του κράτους, ωστόσο πιστεύω ότι θα αποτελούσε μια πράξη στοιχειώδους δικαιοσύνης, αν θέλετε και ένα κίνητρο για τον φορολογούμενο να επιδιώκει να πληρώνει τους εκκρεμείς φόρους, μια και τα ποσά θα εκπίπτουν από το εισόδημά του. Σε έσχατη ανάλυση, ακόμη και ένα δόλωμα για ψηφοφόρους (που τόσο τους κυνηγούν τα κόμματα όταν τους έχουν ανάγκη).

Και μια σχετική παρατήρηση: στο λογαριασμό του κινητού τηλεφώνου διαβάζω: Τέλος κινητής τηλεφωνίας (= έσοδο του κράτους) και δίπλα ΦΠΑ 19% ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΤΕΛΟΥΣ. Τι άλλο απέμεινε; Μήπως ΦΠΑ και επί του φόρου εισοδήματος; Μπορεί κανείς να το εξηγήσει αυτό;

Κρίσιμες σπατάλες

Εν μέσω ποικίλων κρίσεων (παγκοσμίων και εγχωρίων), συνεχών επικρίσεων (εσωτερικών και από τρίτους) για τα εν Ελλάδι τεκταινόμενα και συγκρίσεων με το τί γίνεται αλλού, φαίνεται ότι εν πολλοίς ‘αγρόν αγοράζουμε’. Διαβάστε λοιπόν το απολαυστικό όσο και αφυπνιστικό κομμάτι της Μαριάννας Τζιαντζή (Καθημερινή 8/8/09) με τίτλο ‘Από τα χρυσά κουτάλια στις χρυσές πομάδες’, για τις μάσκες ομορφιάς από πανάκριβα προϊόντα, σκεφθείτε καλά αν πρέπει να γελάσετε ή να ξεσπάσετε σε λυγμούς, και προβληματισθείτε. Αντιγράφω μόνο μερικές φράσεις, ενδεικτικά:

‘Κρίση, ποια κρίση; Στην Ελλάδα το χρυσάφι μάς περισσεύει και το απλώνουμε στο πρόσωπό μας όπως το βούτυρο στη φρυγανιά. Στα golden boys αντιστοιχούν τα golden girls ή μάλλον κυρίες με golden moutra ή golden face. Kι επειδή το όριο της γυναικείας φιλαρέσκειας είναι το άπειρο, υπάρχουν και άλλα υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο στην κουζίνα αλλά και στο μπουντουάρ, όπως το χαβιάρι. Η αισθητικός είπε επίσης ότι υπάρχουν και μάσκες με «κόκκους διαμαντιού», οι οποίες υποθέτουμε ότι είναι ακόμα πιο δραστικές’. (διαβάστε το ολόκληρο--αξίζει!)

Άλλο δείγμα της κρίσης: σε δείπνο μετά από κάποιο κοινωνικό γεγονός, έχοντας χορτάσει με το παραπάνω από τα διάφορα ‘πρώτα πιάτα’, βλέπουμε να μένουν σχεδόν ανέγγιχτες οι πολλές και μεγάλες πιατέλες με το ‘κύριο πιάτο’. Και θυμόμαστε (αλήθεια;) Εκείνον που, αφού χόρτασε με τα πέντε ψωμιά τις χιλιάδες του κόσμου, είπε στους μαθητές: "Συναγάγετε τα περισσεύσαντα κλάσματα ίνα μη τι απόληται". Πόσους τόννους τέτοιων κλασμάτων πετούμε καθημερινά;

Γοργά παρεστιγμένα

Οι πιο παρατηρητικοί αναγνώστες θα διαπίστωσαν ασφαλώς την αλλαγή της ονομασίας του ιστολογίου και το σχετικό σχόλιο που τη συνοδεύει. Όπως γνωρίζουν οι περί την Βυζαντινή μουσική ενδιατρίβοντες, το ‘γοργό’ συντομεύει τον χρόνο εκτέλεσης μιας μουσικής νότας στο μισό, ενώ ‘παρεστιγμένο’ σημαίνει ότι τα δυο μισά είναι άνισα, με την έμφαση να δίνεται στο πρώτο ή το δεύτερο μισό, ανάλογα με τη θέση της ‘στιγμής’. Νομίζω πως ο συγκεκριμένος τίτλος αποδίδει ακριβώς το ζητούμενο: να τονίζονται με συντομία κάποια θέματα, μείζονα ή ελάσσονα, που ελκύουν το ενδιαφέρον του γράφοντος. Ευπρόσδεκτη πάντα η συμφωνία, αλλά και η αντίστιξη.

Με αφορμή την Επίδαυρο

Έχω γράψει κι άλλη φορά για τις σύγχρονες τάσεις παραμόρφωσης των θεατρικών έργων, με αφορμή μια παράσταση Σαίξπηρ που το ΚΘΒΕ την έκανε αγνώριστη. Πιστεύω όμως, ως γενική αρχή, ότι τα κάθε είδους έργα (και οπωσδήποτε τα κλασικά) πρέπει να αποδίδονται κατά το δυνατόν με σεβασμό προς το πνεύμα της εποχής που γράφτηκαν: ο Αισχύλος ως Αισχύλος, ο Σαίξπηρ ως Σαίξπηρ, ο Ίψεν ως Ίψεν. Δεν γνωρίζω τι ‘ανοσιούργημα’ διαπράχθηκε πρόσφατα στην Επίδαυρο και προκάλεσε το γιουχάισμα των θεατών, αλλά όσοι θέλουν να κάνουν ‘πειραματικό’ θέατρο ή σκηνοθετικές ακροβασίες, μπορούν να ασχοληθούν με τις μορφές αυτές τέχνης είτε σε μη κλασικά έργα είτε έξω από τους καθιερωμένους παραδοσιακούς χώρους. Δεν είναι κακό να σέβεται κανείς στοιχειωδώς τους συγγραφείς και τα έργα τους, αλλά και κάποιους χώρους με ιστορία και παράδοση. Υπάρχουν γύρω μας τόσες ευκαιρίες για νεωτερισμούς που κανείς δεν θα μπορούσε να μιλήσει για περιθωριοποίηση της ελευθερίας του κάθε θεατρικού δημιουργού. Δεν χρειάζεται να τα ισοπεδώσουμε όλα.

Κεφάλια ή μάρμαρα;

Τελικά κατέστρεψαν ή όχι κάποιοι Χριστιανοί γλυπτά της Ακρόπολης; Πιθανώτατα ναι. Μετά από αιώνες αγρίων διωγμών, αποκλειστική σχεδόν αιτία των οποίων ήταν ότι οι Χριστιανοί δεν θυσίαζαν στο Δία ή την Αθηνά, θα ήταν εξαιρετικά περίεργο (ίσως αφύσικο) να μη βρεθούν κάποιοι που έβγαλαν το άχτι τους στις μαρμάρινες απεικονίσεις των θεών της αρχαιότητας. Κακώς, κάκιστα, αλλά είναι προτιμότερο να γκρεμίζονται μάρμαρα από το να κόβονται κεφάλια. Από απόσταση ασφαλείας αρκετών αιώνων μπορούμε βέβαια να κάνουμε κριτική με την άνεση της πολυθρόνας. Ίσως αυτό να ήταν το μόνο σχόλιο που χρειαζόταν από πλευράς Εκκλησίας για το πολύκροτο βίντεο του Κώστα Γαβρά στο Μουσείο της Ακρόπολης. Κάθε άλλη εκδήλωση ή απαίτηση (για περικοπή, λογοκρισία κτλ) αποτελεί απλώς διαφήμιση και προβολή. Εδώ που τα λέμε, όταν με το καλό επισκεφθούμε το μουσείο, στο βίντεο θα εξαντλήσουμε το ενδιαφέρον μας;

Σημ. Βλέπε και τη γνώμη του καθηγητή Ν. Σταμπολίδη, διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, για το θέμα αυτό.

Θεωρίες συνωμοσίας

Έχω ανάμικτα συναισθήματα απέναντι στις λεγόμενες Θεωρίες Συνωμοσίας (που ως γενικό μοτίβο έχουν ότι πίσω από κάθε φαινόμενο, φυσικό, βιολογικό, οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό κτλ. υπάρχουν σκοτεινές και υστερόβουλες επιδιώξεις, που τελικά στόχο έχουν να βάλουν όλο τον κόσμο στο χέρι). Το ίδιο ισχύει και για την τρέχουσα γρίπη, για την οποία ακούγονται πολλά και διάφορα (ποιος κερδίζει από τα εμβόλια και τα αντι-ιικά φάρμακα, ποιος Αμερικανός πολιτικός έχει μετοχές στην κάθε εταιρεία, και πάει λέγοντας). Βέβαια ο Απόστολος Πέτρος μας λέει ότι ο διάβολος ‘ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη’, που σημαίνει ότι κάθε πονηρία και κακία προέρχεται από αυτόν. Ωστόσο, υπάρχει ένα αγιορείτικο ανέκδοτο για κάποιον μοναχό που σοφίστηκε έναν ιδιαίτερα σύνθετο τρόπο για να ψήσει ένα αυγό σε καιρό νηστείας. Όταν ο ηγούμενος τον ρώτησε πώς το σκέφθηκε, εκείνος απάντησε: «Ο διάβολος μου έβαλε την ιδέα, Γέροντα», οπότε εμφανίζεται προσβεβλημένος ο διάβολος και διαμαρτύρεται: «Ούτε μου πέρασε από το μυαλό κάτι τέτοιο!». Που σημαίνει ότι μερικές φορές μπορεί και στον διάβολο να δίνει ο άνθρωπος μαθήματα.

Για να ξαναγυρίσουμε στη γρίπη (όχι, δεν θα σας δώσω οδηγίες για το τι να κάνετε, γι’ αυτές είναι υπεύθυνα τα τηλεοπτικά κανάλια, και βοήθειά σας!), βλέπουμε μια αμφιθυμική στάση του κοινού και των δημοσιολόγων. Από τη μια συζητούμε με αρκετή δόση πικρίας (και ζήλιας;) για το πόσα θα κερδίσουν οι φαρμακοβιομηχανίες (και οι μέτοχοί τους) από τα φάρμακα και τα εμβόλια, από την άλλη κοπτόμαστε για το αν θα φτάσουν τα εμβόλια για όλους, και μήπως πρέπει να πάρουμε περισσότερα, δηλ. να αυξήσουμε ακόμη περισσότερο τα κέρδη εκείνα που καταδικάζουμε. Τελικά τι ακριβώς θέλουμε;

Ο τελευταίος μιας γενεάς

Ο λόγος για τον Δημήτριο Παπαδημητρίου, απόστρατο υποστράτηγο Υγειονομικού, που ετελειώθη εν ειρήνη προχθές, ενώ βάδιζε ήδη στο εκατοστό έτος της ηλικίας του (1910-2009). Γιός του προπάππου μου, παπα-Γρηγόρη Παπαδημητρίου, με ανεδέχθη εκ της κολυμβήθρας από τα χέρια του πατέρα του, για να με παραδώσει στη μητέρα μου, που ο ίδιος είχε βαπτίσει και στεφανώσει. Έχοντας υπηρετήσει την πατρίδα σε καιρούς χαλεπούς και έχοντας τιμηθεί με πολλές στρατιωτικές διακρίσεις, θεωρούσε ως υψίστη τιμή το ρητό που είχε αναρτημένο στον τοίχο του γραφείου του, ανάμεσα στα διπλώματα και τις εύφημες μνείες: «Ο καυχώμενος εν Κυρίω καυχάσθω». Ευτύχησε να δει ‘κύκλω της τραπέζης του ως στελέχη τα έκγονά του’, και όλοι μας ευτυχήσαμε να παίρνουμε τις ευχές από το διαυγέστατο πνεύμα του σε κάθε προσωπική και οικογενειακή περίσταση, ευχάριστη ή θλιβερή (όπως ο πρόσφατος θάνατος του ανεψιού του Γρηγόρη, μετά από δύσκολη ασθένεια). Ήδη ‘προσετέθη προς τους πατέρας αυτού’. Χθες τον προπέμψαμε χωρίς θρήνους, με το ‘Χριστός ανέστη’, όπως του άρμοζε. ‘Μακάριοι οι νεκροί οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες’.