Πολύ πεζό και ευτελές να μιλάμε για χρήματα ενώ αντηχεί στ’ αυτιά μας το ‘Χριστός ανέστη’. Ωστόσο, σήμερα δημοσιοποιήθηκε ακόμη μια οικονομική έκθεση, ακόμη ένα προσφιλές ‘πιάτο’ των Μέσων και εργαλείο των πολιτικών για να ‘κάνουν παιχνίδι’ με τα νούμερα (είναι γνωστό ότι με τις στατιστικές μπορούμε να αποδείξουμε οτιδήποτε), είτε για να δείξουν ότι πάμε καλά (εφόσον οι ίδιοι κρατούν το τιμόνι) είτε για να μας πείσουν ότι πάμε για φούντο (εφόσον θέλουν να πάρουν το τιμόνι από τους τρέχοντες καπετάνιους για να μας φουντάρουν εκείνοι). Βέβαια το ποτήρι πάντα είναι μισογεμάτο ή μισοάδειο, ανάλογα με το πώς το βλέπει ο καθένας. Ωστόσο εξίσταται κανείς με την ‘κοινή αλογία’ (common nonsense, το αντίθετο της κοινής λογικής) όλων των ‘αναλυτών’ και των οργάνων του Μαμωνά που ονειρεύονται μια διαρκή και διαρκώς αυξανόμενη ανάπτυξη (δημιουργία ύλης εκ του μηδενός μόνο μια φορά έγινε στην ιστορία του Σύμπαντος). Η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει εκτός των άλλων και το όνειρο του Φαραώ για τις παχιές και τις ισχνές αγελάδες, που δείχνει ότι όχι μόνο τότε, αλλά και σε όλες τις εποχές οι εναλλαγές των οικονομικών καταστάσεων ήσαν δεδομένες και αναπόφευκτες, και συνεπώς των φρονίμων τα παιδιά καλά θα κάνουν πάντα να μαγειρεύουν με πρόνοια για το μέλλον και όχι να επιδίδονται ανέμελα στο ‘φάγωμεν, πίωμεν’ (και 'καταναλώσωμεν') σήμερα, που σίγουρα θα μας κάνει να πεθάνουμε της πείνας στο όχι πολύ μακρινό μέλλον.
Δεν χρειάζονται πολλά λόγια για να πεις κάτι, αρκεί να έχουν την κατάλληλη έμφαση
Τετάρτη 30 Απριλίου 2008
Παρασκευή 25 Απριλίου 2008
Σήμερον κρεμάται επί ξύλου...
‘Μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα τις την ψυχήν αυτού θη υπέρ των φίλων αυτού’.
‘Ο μαθητής ηρνήσατο, ο ληστής εβόησε: μνήσθητί μου, Κύριε, εν τη βασιλεία σου.
‘Κύριε, ο τον ληστήν συνοδοιπόρον λαβών, τον εν αίματι χείρας μολύναντα, και ημάς συν αυτώ καταρίθμησον ως αγαθός και φιλάνθρωπος’.
‘Ο Σταυρός σου, Κύριε, ζωή και ανάστασις υπάρχει τω λαώ σου, και επ’ αυτώ πεποιθότες σε τον σταυρωθέντα Θεόν ημών υμνούμεν, ελέησον ημάς’.
Τετάρτη 23 Απριλίου 2008
Βιταμίνη Ε, κάπνισμα και καρκίνος
Η πανικόβλητη γυναικεία φωνή με καλημέρισε πρωί-πρωί: ‘Γιατρέ, ακούσατε εκείνο που είπαν προχθές στην τηλεόραση ότι η βιταμίνη Ε προκαλεί καρκίνο στον πνεύμονα; Κι εγώ τι θα κάνω που παίρνω εδώ και δυο χρόνια βιταμίνη Ε με συμβουλή γιατρού;’ Όχι, δεν το είχα ακούσει. Κρίμα. ‘Μα το είπαν πνευμονολόγοι’, επιμένει η φωνή. ‘Οι πνευμονολόγοι λένε εδώ και 50 χρόνια ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα’, αντέτεινα εγώ, ‘και όμως συνεχίζετε και καπνίζετε. Τι χειρότερο μπορεί να σας κάνει η βιταμίνη Ε;’
Με την ελπίδα να βάλω τέρμα στη συζήτηση υποσχέθηκα να μελετήσω το θέμα και της ευχήθηκα καλό Πάσχα. Ωστόσο σκέφθηκα για πολλοστή φορά ότι ο άνθρωπος δεν αποδέχεται εύκολα την ευθύνη των πράξεών του. Ψυχολογικά του είναι πολύ πιο ανώδυνο να επιρρίψει το βάρος της ενοχής για τα προβλήματα της υγείας του στα διάφορα ‘Ε’ των τροφών, τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας, τους πυλώνες υψηλής τάσης της ΔΕΗ, το Τσερνομπίλ, δηλ. σε πράγματα για τα οποία πιστεύει ότι φταίνε κάποιοι άλλοι (από τους οποίους μπορεί να απαιτήσει και αποζημίωση), παρά να ομολογήσει ότι τουλάχιστον συνυπεύθυνος είναι και ο ίδιος. Την ψυχολογική αυτή αδυναμία κατανοούμε εμείς οι γιατροί, δεν πρέπει όμως να την υποθάλπουμε και να την καλλιεργούμε στους ασθενείς μας.
Η βασική διαφορά του καπνού από όλους τους άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες είναι ότι αφενός η καρκινογόνος δράση του είναι αποδεδειγμένη πέρα από κάθε αμφιβολία και αφετέρου είναι το μόνο γνωστό καρκινογόνο που βρίσκεται κυριολεκτικά και αποκλειστικά στο χέρι του χρήστη (ως προσωπική επιλογή και όχι διότι του προσφέρει κάποιο όφελος). Αν θελήσουμε να αποδεχθούμε την αλήθεια αυτή σε συλλογικό επίπεδο και να ενεργήσουμε ανάλογα, τότε μπορεί να κάνουμε κάποια ουσιαστικά βήματα για την πρόληψη της ‘επάρατης’ νόσου.
Τη Αγία και Μεγάλη Τρίτη εσπέρας…
‘… δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ. Κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει. Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας, αποσμήξω τούτους δε πάλιν τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις, ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω εκρύβη. Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με την σην δούλην παρίδης ο αμέτρητον έχων το έλεος’.
[Το χειρόγραφο είναι από την ‘Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα’ του διδάξαντός με πατρός Κωνσταντίνου Παπαγιάννη. Παρατίθεται ως μικρό αντίδωρο για τα πολλά δώρα του].
Δευτέρα 21 Απριλίου 2008
Ο τελευταίος πειρασμός
Στην πέννα του Καζαντζάκη και στον φακό του Σκορσέζε προστέθηκαν και οι εκδότες του 'Βήματος’, που αποφάσισαν, με ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στο θρησκευτικό φρόνημα των Ορθοδόξων Χριστιανών, να τους δωρίσουν το DVD της ομώνυμης ταινίας, χρονιάρες μέρες που είναι. Να υποθέσουμε ότι με την ίδια ευαισθησία προς τους απανταχού της Ελλάδος Μουσουλμάνους η εφημερίδα θα κάνει αντίστοιχη προσφορά των ‘Σατανικών στίχων’ του
Σάββατο 19 Απριλίου 2008
Θαύμα
Όταν διαβάζουμε ανάλογες διηγήσεις σε βιβλία με θαύματα διαφόρων αγίων ή προσκυνημάτων στην Ελλάδα, πολλοί από μας υποθέτω ότι διατηρούμε μια μικρή ή μεγαλύτερη επιφύλαξη μέσα μας. Είναι δυνατόν να χάθηκε ο όγκος; Κάποιο λάθος έγινε αρχικά. Ας είναι, αφού το αποτέλεσμα ήταν θετικό για τον άνθρωπο, ας το πιστεύει και για θαύμα. Όταν όμως βρίσκεσαι αντιμέτωπος με το γεγονός, όταν έχεις φωτογραφίσει τον μεγάλο και ενοχλητικό πολύποδα του οισοφάγου, τον έχεις δει ενδοσκοπικά και με όλες τις ακτινολογικές μεθόδους, του έχεις πάρει βιοψία, και μια εβδομάδα αργότερα ψάχνεις (μαζί με άλλους τρεις συναδέλφους, επί μία ώρα) να τον βρεις για να τον αφαιρέσεις κι αυτός δεν υπάρχει; Ο ορθολογισμός σου προβάλλει εξηγήσεις του τύπου ‘Πήρε τόσες μέρες αντιβίωση και υποχώρησε η φλεγμονή’. Ωστόσο, σου έρχεται στο νου και η απλούστερη, και ίσως πιο προσγειωμένη, διαβεβαίωση της προηγούμενης ημέρας, από την άλλη πλευρά: ‘Να μου το θυμηθείς, αύριο δεν θα υπάρχει’. Μπορείς να το αντικρούσεις; Απλά κάνεις το σταυρό σου, και λες ‘Δόξα σοι ο Θεός’. Όπως έλεγε ο αείμνηστος φίλος καθηγητής της Θεολογικής Βασίλης Στογιάννος, σκοπός του θαύματος δεν είναι ο εντυπωσιασμός, αλλά η δοξολογική προσκύνηση του Θεού.
Πέμπτη 17 Απριλίου 2008
Υπερθετικές εκτινάξεις
Τα δελτία ειδήσεων μας πληροφορούν, με τον πρέποντα στόμφο, ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη τον προηγούμενο μήνα εκτινάχθηκε (στο άκουσμα της λέξης κρατούμε την αναπνοή μας και σκύβουμε μη τυχόν μας πετύχει στην εκτίναξή του) στο 3,6%. Παίρνουμε μια ανάσα ανακούφισης και αναρωτιόμαστε, για πολλοστή φορά, πού έμαθαν τη χρήση των λέξεων οι συντάκτες και οι εκφωνητές των ειδήσεων. Τα ‘νέα ιστορικά ρεκόρ’ στην τιμή του πετρελαίου καταρρίπτουν το ένα το άλλο με τέτοια συχνότητα που η φράση έχασε πλέον την όποια πρωτοτυπία της. Οι βουτιές σε Χρηματιστήρια συναγωνίζονται τα πλονζόν του Νικοπολίδη, έστω κι αν είναι σε μικρά μονοψήφια νούμερα. Με τόσες εκτοξεύσεις γύρω μας—προς τα πάνω και προς τα κάτω—απορούμε πώς δεν γίναμε ακόμη πύραυλοι. Μήπως μας χαρακτηρίζει η υπερβολή της υπερβολής;
Δευτέρα 14 Απριλίου 2008
Πολύ χρήμα για το τίποτε
Οι εφημερίδες έσπευσαν να μας πληροφορήσουν ότι ‘συλλέκτης’ έδωσε, ούτε λίγα ούτε πολλά, 91.000 δολλάρια για να αποκτήσει φωτογραφία – με περιβολή Εύας – αλλοδαπής κυρίας που πρόσφατα έγινε ένοικος προεδρικού μεγάρου. Δεν ξέρω τι νόημα ακριβώς έχει η λέξη ‘συλλέκτης’, αλλά τουλάχιστον στην προκειμένη περίπτωση μπορώ να προτείνω τον συγκεκριμένο χουβαρντά για Όσκαρ (ή Νόμπελ) Ιδιωτείας. Η εν λόγω φωτογραφία κυκλοφορεί τόσο στις εφημερίδες όσο και στο Διαδίκτυο, χωρίς καμία χρέωση. Ίσως ένας πρόχειρος ορισμός θα μπορούσε να είναι: άνθρωπος που ξοδεύει επίτηδες πολλά χρήματα για ευτελή και παροδικής αξίας πράγματα που θα μπορούσε να αποκτήσει δωρεάν. Κρίμα που με τα λεφτά δεν αγοράζει κανείς κοινό μυαλό.
Κυριακή 13 Απριλίου 2008
Το εθνικό σπορ των δημοσκοπήσεων
Τέσσερεις ‘πανελλαδικές’ ανακοινώθηκαν σήμερα από τα Μέσα: διαλέγετε και παίρνετε. Θεωρητικά, με το παιχνιδάκι αυτό μπορούμε κάθε εβδομάδα να αλλάζουμε κυβέρνηση («Σήμερα καταλληλότερος για πρωθυπουργός κρίνεται ο Α»). Δεν έχει σημασία αν το Σύνταγμα προβλέπει εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια: εμείς σήμερα έχουμε άλλη γνώμη. Πού να περιμένουμε μέχρι το 2011; Ούτε μας πολυενδιαφέρει αν ο εκάστοτε επικεφαλής παρήγαγε ή σκοπεύει να παραγάγει έργο: τα ποσοστά των σφυγμομετρήσεων μετράνε. Αν μάλιστα διευρύνουμε το είδος και υποβάλλουμε κάθε φορά τις ανάλογες έντεχνες ερωτήσεις, μπορούμε να πετυχαίνουμε και άλλους, πιο πεζούς αλλά όχι λιγότερο φιλόδοξους στόχους. Ποιος πρέπει να προΐσταται του Ελεγκτικού Συνεδρίου; Ποιον να βάλουμε διοικητή στο Νοσοκομείο Άνω Βούρλων ή στο Χ Σώμα Στρατού; Ποια δασκάλα θα πάρει την Α’ Δημοτικού στο κενό μονοθέσιο της ακριτικής επαρχίας Β; Ποιος υπουργός πρέπει να αναδομηθεί την προσεχή εβδομάδα; Ποιος θα αντικαταστήσει τον Ιακώβου στην Εθνική Άρσης Βαρών; Με τόσες ερωτήσεις και αντίστοιχες ψηφοφορίες δεν χρειάζονται άλλες ειδήσεις στα Δελτία. Εξάλλου, όλα τα άλλα θέματα απλώς δεν υπάρχουν. Η δημοσκόπηση για τη δημοσκόπηση.
Πέμπτη 10 Απριλίου 2008
Η Φανή που φεύγει
Η Φανή συνάντησε πρώτη φορά τον καρκίνο στα 25. Τα τελευταία έξη χρόνια γνώρισε διάφορες ιατρικές ειδικότητες και έμαθε κυριολεκτικά ‘στο πετσί της’ πάμπολλες ιατρικές πράξεις, καθεμιά με τον πόνο της, μικρό ή μεγάλο. Πρώτη φορά τη συνάντησα, και ζούσε μέσα στον φόβο. Όταν ο γιατρός της είπε ότι θα χρειαστεί ξανά παρακέντηση, έκλαιγε επί δυο μέρες, μέχρι να πάρει τη μεγάλη απόφαση να έρθει. Η προηγούμενη εμπειρία, δέκα μέρες νωρίτερα, ήταν επώδυνη για την ψυχή της διότι ακριβώς πόνεσε το καταπονημένο σώμα της (‘Πονάει το σώμα, αλλά πάσχει το ανθρώπινο πρόσωπο’, όπως δίδαξε η μεγάλη Cicely
Ο Μέγας Κανών στους Αγίους Δώδεκα
Τετάρτη 9 Απριλίου 2008
Με πότισες φαρμάκι...
Αποκαλυπτική συζήτηση με φαρμακευτικό αντιπρόσωπο. Ο λόγος για αντιβιοτικό που κυκλοφορεί εδώ και χρόνια, με καλές επιδόσεις στο χώρο του. ‘Ξέρεις, γιατρέ, για το χάπι των 500 mg πέρασε η περίοδος της πατέντας κι έτσι έπεσε η επίσημη τιμή του. Οπότε τώρα η εταιρεία προωθεί το 250άρι, για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε κι εμείς τις θέσεις μας’. Σημείωση: το κουτί των 250 mg (με 6 χάπια, αντίστοιχα με 3 των 500 mg στην άλλη συσκευασία) κοστολογείται επίσημα στο ΤΡΙΠΛΑΣΙΟ της νέας τιμής του ‘500’ (το ένα έπεσε από τα 8 Ευρώ στα 5, το άλλο κάνει 15 Ευρώ).
Ελάτε τώρα και αποδείξτε μου την υψηλή λογική του κράτους που θέλει το ΙΔΙΟ φάρμακο στην ΙΔΙΑ δοσολογία (500 mg την ημέρα) για την ΙΔΙΑ διάρκεια θεραπείας (3 μέρες) να πωλείται με τόσο διαφορετική τιμή. Η εθνικά οικονομική συνείδηση ενός εντίμου γιατρού θα υπαγόρευε: ‘γράφω το φθηνότερο, αφού το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το ίδιο’. Αλλά, ‘φίλος μεν Πλάτων, φιλτάτη δ’ αλήθεια’. Στην προκειμένη περίπτωση ο ‘φίλος’ είναι ο αντιπρόσωπος που γνωριζόμαστε τόσα χρόνια, που ίσως βρεθεί χωρίς δουλειά αν οι πωλήσεις στο τέλος του έτους δεν αποδείξουν τις καλές προωθητικές προσπάθειές του, και που φεύγοντας δεν παραλείπει να μου υπενθυμίσει, ‘εν παρόδω’, ότι η προσφορά για εκείνο το συνέδριο που συζητήσαμε προ καιρού εξακολουθεί να ισχύει. Πόσων γιατρών, και για πόσο διάστημα, θα αντέξει η ‘εθνικά οικονομική συνείδηση’ σε τέτοιες φιλικές εισηγήσεις; Και γιατί τον ρόλο της συνείδησης θα πρέπει να τον παίζει ο κάθε γιατρός, τη στιγμή που οι επιτροπές των υπουργείων που καθορίζουν τις επίσημες τιμές των φαρμάκων δείχνουν έμπρακτα ότι μόνο για την εθνική οικονομία δεν ενδιαφέρονται;
Σάββατο 5 Απριλίου 2008
Βάρη ασήκωτα
Όσοι εξ ημών γνωρίσαμε τις ‘Επικίνδυνες αποστολές’ ως τηλεοπτικό σήριαλ πριν από την εποχή του Tom Cruise, θυμόμαστε το ‘κλισέ’ που συνόδευε κάθε μαγνητοφωνημένη διαταγή προς τον Τζιμ Φελπς για μια νέα αποστολή: ‘Αν κανείς από σας συλληφθεί ή σκοτωθεί, το υπουργείο θα αρνηθεί ότι γνωρίζει εσάς και τη δράση σας’. Ένας τέτοιος όρος πρόσθετε στο ψυχροπολεμικό ‘σασπένς’ της φαντασίας που ακολουθούσε. Ωστόσο, υπό το φως της αποκάλυψης για ντοπάρισμα των 11 αθλητών της άρσης βαρών, που δήθεν πέφτει πάνω μας ως έκπληξη με βάρος ίσο με το σύνολο των κιλών που σηκώνουν καθημερινά όλα αυτά τα παιδιά, μήπως πρέπει να αυτοσκοπηθούμε και να ομολογήσουμε συλλογική ευθύνη και ενοχή παρόμοια με εκείνη που αρνιόταν να ομολογήσει το φανταστικό ‘υπουργείο’; Θέλω να πω δηλαδή ότι όσο το χρυσάφι και το ασήμι στόλιζε τα βάθρα των αγώνων υπό τους ήχους του εθνικού ύμνου μας, φαντάζομαι ότι καθένας θα καταπίεζε μέσα του τη σκέψη ‘Λες να παίρνουν και τίποτε έξτρα;’ χωρίς να πάψει να χειροκροτεί και να συμμερίζεται την ακριβοπληρωμένη δόξα των άλλων. Τώρα που το φως των προβολέων πέφτει πάνω στους ήρωες (εξακολουθούν να είναι τέτοιοι, ακόμη κι αν τους σουβλίσουμε από σήμερα—τα αναβολικά οι αθλητές δεν τα παίρνουν ούτε μόνοι τους ούτε εν αγνοία διαφόρων άλλων), οι υπόλοιποι (από τις ηγετικές κορυφές μέχρι τον τελευταίο πολίτη) αρκούμαστε να πιάνουμε τη σκιά και να ελπίζουμε να περάσει όσο γίνεται πιο γρήγορα και ανώδυνα (για μας τους υπόλοιπους) αυτή η ιστορία, ή να ξορκίζουμε με δηλώσεις το κακό που μας βρήκε σαν να μη ξέραμε τίποτε. Μέχρι να περάσει η μπόρα.
Δυστυχώς τέτοιες αποκαλύψεις θέτουν όλα τα προηγούμενα μετάλλια υπό αμφισβήτηση. Κι επειδή ο σπόρος της καχυποψίας εύκολα βγάζει κορμό και κλαδιά, λυπάται κανείς ιδιαίτερα εκείνους που ίσως αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα, αλλά θα συμπαρασυρθούν στο αθλητικό ‘εξώτερο πυρ’ με την ετικέτα ‘Έτσι κάνουν όλοι’. Μήπως μετά τα βιολογικά προϊόντα θα πρέπει ν’ αρχίσουμε να καλλιεργούμε και ‘βιολογικό αθλητισμό’, χωρίς ρεκόρ, ψηφιακά χρονόμετρα και φώτο-φίνις;