Πρωινό ΤΣΑΥ

Εντάξει, δεν το λένε έτσι τώρα, αλλά δεν υπάρχει ρόφημα που να λέγεται ΕΤΑΑ-ΤΥΥ! Στην παραπάνω ‘μαγική’ εικόνα ο θεατής καλείται να μαντέψει τι κάνουν οι σκιές των ατόμων που διαφαίνονται στο τζάμι. Δεν το βρήκατε ακόμη; Περιμένουν υπομονετικά να πληρώσουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές στο εν λόγω ταμείο, μια και σήμερα τελειώνει το εξάμηνο. Στον 21ο αιώνα, όπου τα πάντα μπορούν να γίνονται αυτοματοποιημένα και εξ αποστάσεως, ο Έλληνας ασφαλισμένος πρέπει να πηγαίνει στην άλλη άκρη της πόλης και να στήνεται στην ουρά από τα χαράματα για να πληρώσει τις κρατήσεις του. Υπάρχει άραγε περίπτωση μέσα στις ποικίλες ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις που επέρχονται να εκσυγχρονισθεί και ο τρόπος πληρωμής; Κάθε αμφιβολία κατανοητή.

Ντροπή μου!

Πώς αλλιώς να εκφράσω αυτό που ένιωσα καθώς επισκέφθηκα χθες βράδυ για πρώτη φορά τον Ναό του Οσίου Δαβίδ (Μονή Λατόμου), στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης, που σήμερα πανηγυρίζει; Εκ βρέφους κάτοικος της πόλης αυτής, δεν είχα ξαναπάει εκεί, αναβάλλοντας το προσκύνημα κάθε φορά που προσπερνούσα την σχετική επιγραφή. Όπως και στο γειτονικό αγίασμα της Αγίας Ζώνης, που ρέει μέσα από έναν βράχο από σταλακτίτες. Ούτε ήξερα ότι φιλοξενεί τέτοια θάματα η πόλη μας. Εις αποκατάστασιν λοιπόν, παραθέτω την εικόνα του αγίου και τις σχετικές φωτογραφίες από την εσπερινή επίσκεψη. Βοήθειά μας ο άγιος!

«Λύκειο, Λύκειο, είσ’ εδώ;»

Η παιδεία αποτελεί τον δημόσιο χώρο όπου γίνονται ίσως τα περισσότερα πειράματα από διάφορους μαθητευόμενους μάγους, πολιτικούς και μη, και ασκείται η μεγαλύτερη και πιο ανίερη εκμετάλλευση από κόμματα και συνδικαλιστές ποικίλων αποχρώσεων που το μόνο που επιδιώκουν είναι να κλωνοποιήσουν στα παιδιά τους εαυτούς τους. Έτσι αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη η κριτική της Ελένης Μπίστικα στην Καθημερινή (25/6/2010), που αναφέρεται στην τελευταία σχεδιαζόμενη ‘μεταρρύθμιση’. Αντιγράφω την τελευταία παράγραφο, χωρίς άλλο σχόλιο:

‘Με υπολογιστή και ξένη γλώσσα στην Πρώτη Δημοτικού, με έμφαση στην ελληνική γλώσσα στο Λύκειο, με στροφή στις έρευνες και στις διατριβές αντί για την «παπαγαλία» δεν εξισώνονται στον αιώνα τον άπαντα τα δημόσια με τα ιδιωτικά σχολεία... Τα δημόσια σχολεία θέλουν καλύτερα κτίρια, θέρμανση τον χειμώνα, χώρους για άθληση, ευσυνείδητους δασκάλους με συναίσθηση της αποστολής τους. Όλα τα άλλα, τα τεχνικά εφόδια, η χρήση των υπολογιστών, είναι λεπτομέρειες. Όλη μέρα στα facebook είναι οι μαθητές και στα παιχνίδια. Η απομάκρυνση από το σχολικό βιβλίο είναι μέγα λάθος. Μαθαίνουμε ανάγνωση, δεν πατάμε πλήκτρα, όταν είμαστε έξι χρόνων. Το βιβλίο περιέχει στις σελίδες του την αίσθηση του καθήκοντος. Ο υπολογιστής γίνεται παιχνίδι στα νεαρά μυαλά, χωρίς την πρέπουσα επίβλεψη. Ας αφήσουμε τις προτάσεις και τις ιδέες, που έρχονται από την Ε.Ε. μαζί με κονδύλια ευπρόσδεκτα, και ας σκύψουμε στο πρόβλημα, που είναι: ευχαριστημένοι δάσκαλοι, αντάξιοι της αποστολής τους, και παιδιά που μπαίνουν στην τάξη όχι για να βαρεθούν ομαδικά, αλλά για να μάθουν. Καλές και άγιες οι νέες προτάσεις, αλλά ανήκουν στη σφαίρα του μη πραγματικού.’

Παραβολές για τον καιρό της κρίσης [1]

Διόλου τυχαία, βρήκα σήμερα μπροστά μου την παρακάτω παραβολή (γνωστή σε πολλούς), από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, που την αποδίδω ελεύθερα.

Κάποιου πλούσιου τα χωράφια έδωσαν καλή σοδειά. Και αναρωτιόταν μέσα του και έλεγε: «Τι να κάνω, που δεν έχω πού να βάλω τους καρπούς μου; Αυτό θα κάνω», αποφάσισε. «Θα γκρεμίσω τις αποθήκες μου και θα χτίσω μεγαλύτερες και θα μαζέψω εκεί όλα τα γεννήματα και τα αγαθά μου, και θα πω στην ψυχή μου: ψυχή, έχεις πολλά αγαθά που σου φτάνουν για πολλά χρόνια. Ξεκουράσου, φάε, πιές, γλέντα». Και του είπε ο Θεός: «Άμυαλε, απόψε το βράδυ φεύγεις από τη ζωή. Κι όλα αυτά που ετοίμασες, σε ποιον θα μείνουν;»

Αν όλοι μας, έχοντες [κυρίως] και μη έχοντες, συλλογιζόμασταν για λίγο αυτές τις δυο φρασούλες, ίσως να ήμασταν λιγότερο άφρονες.

Στην άκρη του τούνελ

Πριν πολλά χρόνια, ως φοιτητής, είχα λάβει την πρώτη μου συνδρομή στο National Geographic (δεν υπήρχε τότε ελληνική έκδοση) ως πρωτοχρονιάτικο δώρο από τα ξαδέρφια μου. Ένα από τα πρώτα άρθρα που είχα διαβάσει ήταν για την Αϊτή, και ο τίτλος του ήταν ‘Beyond the mountains, more mountains’ (Πέρα από τα βουνά, κι άλλα βουνά), και αναφερόταν όχι τόσο στη μορφολογία του εδάφους, αλλά στα πολλά και αλλεπάλληλα εμπόδια που είχε να υπερνικήσει η φτωχή αυτή χώρα στην πορεία της για την πρόοδο, που τελευταία την ανέκοψε ο καταστροφικός σεισμός.

Γιατί αυτή η αναδρομή στο παρελθόν; Η φράση ‘Φως στην άκρη του τούνελ’ έχει γίνει καθημερινή έκφραση ευχής για έξοδο από τη μια κρίση ή στενωπό, που όμως ακολουθείται κατά πόδας από την επόμενη. Και όμως, θα έπρεπε να το περιμένουμε. Ο σιδηροδρομικός άξονας της Ελλάδος (για να συνδέσουμε το ζήτημα και με τον πολύπαθο ΟΣΕ) περνάει από δυο μεγάλους ορεινούς όγκους, του Δομοκού και του Μπράλου. Κι εκεί όπως ξέρουμε, οι γαλαρίες έρχονται απανωτές, σχεδόν χωρίς διάλειμμα. Έτσι εξηγείται το φαινόμενο. Με τα λόγια του Αισχύλου, ‘τοιούδε μόχθου τέρμα μη τι προσδόκα...’.

Δηλώσεις βαρύνουσες

• «Ως παιδαγωγοί αποφασίσαμε να μην συνεχίσουμε την αποχή, διασφαλίζοντας έτσι και την αξιοπιστία των εξετάσεων» (Πρόεδρος της ΟΛΜΕ). Αφού πρώτα διακηρύξαμε και διδάξαμε έμπρακτα την τακτική του κοινωνικού εκβιασμού. Βαρύς ο τίτλος του παιδαγωγού, ας μην τον εξευτελίζουμε περισσότερο.
• «Ανακτούμε σιγά-σιγά την εμπιστοσύνη των αγορών» (Πρωθυπουργός). Αν περιμένατε να ακούσετε για ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών, χάσατε. Στην πολιτική γλώσσα αυτό λέγεται ιεράρχηση προτεραιοτήτων.

Ανατροπές

Δεν προσπαθώ με κανένα τρόπο να προδικάσω τι πρόκειται να γίνει στον αυριανό αγώνα με την Αργεντινή--οι ευχές για την Εθνική Ελλάδος είναι δεδομένες, και θα είμαστε περήφανοι για την ομάδα ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Ωστόσο το χθεσινό σκίτσο του Α. Πετρουλάκη (Καθημερινή) αποδίδει παραστατικά μια πραγματικότητα που έχουμε ζήσει πολλές φορές σε διαφορετικά επίπεδα στη χώρα αυτή. Η αποκαθήλωση των ειδώλων είναι τόσο γρήγορη όσο και η αναστήλωσή τους μόλις αλλάξει η φορά του ανέμου. Πάντα από την ανώδυνη ασφάλεια του καναπέ και την άνεση του κλιματιστικού, χωρίς κόπους, τρεχάματα και αντίξοες καιρικές συνθήκες, όπως τις βλέπουμε αυτές τις μέρες στη Νότια Αφρική.

Μισογεμάτο ποτήρι

Την κρίση μπορεί κανείς να τη βλέπει κάθε μέρα κι από διαφορετική γωνία. Να σκέφτεται "τηλεοπτικά" και να αναλογίζεται ότι δεν θα προλάβει να δει σύνταξη. Ότι θα είναι ευτυχισμένος αν έχει δουλειά, έστω και μέχρι τα εβδομήντα, διότι η εναλλακτική λύση είναι ακόμη πιο μαύρη. Με τους καθημερινούς κοινωνικούς μετασχηματισμούς που ενσκήπτουν πάνω του έχει κάθε λόγο να βλέπει το ποτήρι της ζωής όχι απλώς μισοάδειο, αλλά σαν να έχουν μείνει μόνο τα κατακάθια.

Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη πλευρά, που ίσως χρειάζεται την προσοχή μας. Μας τη θυμίζει ο Δ. Ρηγόπουλος στο σημερινό του σημείωμα στην Καθημερινή, με τίτλο 'Kι όμως, τα πράγματα πάνε (λίγο) καλύτερα', η τελευταία παράγραφος του οποίου μας λέει:

"Όμως, χάρη στην τρισκατάρατη κρίση, οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν εντυπωσιακά. Χάρη στην τρισκατάρατη κρίση, πολλοί άχρηστοι, πανάκριβοι δημόσιοι οργανισμοί θα πάνε από ’κει που ήρθαν. Χάρη στην τρισκατάρατη κρίση, πολλά νέα παιδιά δεν ονειρεύονται μια θεσούλα στο Δημόσιο, αλλά κάτι πιο δημιουργικό και παραγωγικό. Χάρη στην τρισκατάρατη κρίση, παράνομες προσλήψεις τύπου «Αττικό Μετρό» δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτές. Χάρη στην τρισκατάρατη κρίση, πολλά καφέ της γειτονιάς διαφημίζουν τις νέες, πολύ χαμηλότερες τιμές τους. Χάρη στην τρισκατάρατη κρίση, σκεφτόμαστε τι πήγε στραβά και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Η μόνη Ελλάδα που βουλιάζει είναι αυτό το άθλιο έκτρωμα των τελευταίων 30 ετών."

Έστω και για λίγο κάθε τόσο, αξίζει να αναλογιζόμαστε κι αυτή την πλευρά. Αν κατά τους αρχαίους, "πατήρ πάντων πόλεμος", ίσως θα μπορούσαμε να σκεφθούμε ότι "Μήτηρ πάντων κρίσις". Και να επωφεληθούμε από το γεννοβόλημά της.

Όπως στρώσαμε, κοιμόμαστε

Η κατάχρηση των απεργιών, στάσεων, καταλήψεων, πορειών και παρόμοιων εκδηλώσεων διαμαρτυρίας τα τελευταία 35 χρόνια (τις περισσότερες φορές κυριολεκτικά για ψύλλου πήδημα) έχουν απαξιώσει ακόμη και την έννοια της κοινωνικής διαμαρτυρίας στον τόπο μας. Με αποτέλεσμα όταν ο λύκος πράγματι μπαίνει στο κοπάδι, όλοι να θεωρούμε ότι ο ‘βοσκός’ εξακολουθεί να ψεύδεται, ως συνήθως.

Από την άλλη, η επί μακρόν ανοχή σε τέτοια φαινόμενα έχει ‘νομιμοποιήσει’ τον κοινωνικό εκβιασμό ως μέσο διεκδίκησης, πάντα με υπομόχλιο κάποιο άλλο τμήμα της κοινωνίας (μαθητές, οδηγοί, επιβάτες, ασθενείς, ξένα πλοία, κανένας δεν εξαιρείται, αργά ή γρήγορα). Και επιπλέον, τουλάχιστον για μερικούς αδιόρθωτα ‘ιδεολόγους’, διαιωνίζει την ψευδαίσθηση ότι υπάρχουν ανώδυνες λύσεις για αποστήματα που μόνο με χειρουργείο μπορούν να θεραπευθούν. Θα είναι πραγματικά κρίμα αν δεν βγούμε κατά τι σοφότεροι από την κρίση που, κατά γενική ομολογία (να που συμφωνούμε και σε κάτι), αντιμετωπίζουμε.

(Σημ. Το σκίτσο είναι του Α. Πετρουλάκη από τη σημερινή Καθημερινή)

Τηλεόραση

Το έλαβα σήμερα, και το κοινοποιώ... ως αφορμή για σκέψη.

Ξεβοτάνισμα

Τα χόρτα της αυλής, απείραχτα από το φθινόπωρο, έχουν στήσει μια ζούγκλα που χρειάζεται μηχανική παρέμβαση για τον... εκπολιτισμό της. Την προσοχή μου όμως τραβούν εκείνα που ξεφυτρώνουν ανάμεσα στις πέτρινες πλάκες, εκεί που νόμιζες ότι υπάρχει μόνο τσιμέντο, σε ρωγμές που δεν χωράει ένα μικρό δάχτυλο. Κι όμως πρασινίζουν, φουντώνουν, και αντιστέκονται στην προσπάθεια της εκρίζωσης, αφήνοντας πίσω τους τις ρίζες: μετά από κανένα μήνα πάλι μπροστά μας θα τα βρούμε. Από μόνα τους είναι ό,τι πιο ελάχιστο και παραμελημένο μπορούμε να φανταστούμε. Ως αντικείμενο μελέτης όμως θα μπορούσαν να απασχολήσουν πολλούς βιολόγους επί χρόνια, κάνοντάς τους να ξύνουν τα κεφάλια τους μέχρις αλωπεκίας, χωρίς να καταφέρουν να λύσουν όλα τα μυστήρια της ύπαρξής τους. Δεν συζητούμε βέβαια τη δυνατότητα δημιουργίας ενός μόνο τέτοιου χόρτου από την ανυπαρξία, ούτε το θαύμα της επιβίωσής του μέσα σ’ ένα τεχνητό και άξενο περιβάλλον (Betonwüste, έρημο από μπετόν, το ονομάζουν οι Γερμανοί).

Όσες φορές αισθανόμαστε εγκαταλελειμμένοι και αβοήθητοι στον κόσμο, ή πάλι όταν μπαίνουμε στον πειρασμό να καυχηθούμε και να κομπάσουμε για τις όποιες ‘ανακαλύψεις’ μας και να αποφανθούμε, με τον ανάλογο στόμφο, για την ύπαρξη ή όχι Δημιουργού, ας πιάσουμε να ξεβοτανίσουμε την αυλή μας. Κι ας αφιππεύσουμε από το καλάμι.

‘Η Παναγία Σουμελά ξαναβρίσκει την ψυχή της’

Σε όσους έχουν επισκεφθεί την ιστορική Μονή της Παναγίας στο όρος Μελά, είτε είναι Πόντιοι είτε όχι, η εμπειρία παραμένει αξέχαστη. Από τη μια το πανέμορφο πυκνό δάσος που την περιβάλλει, από την άλλη η ιστορία και οι παραδόσεις ενός ολόκληρου λαού που δένονται με την πατρογονική πίστη του, αλλά και το θέαμα χιλιάδων προσκυνητών από κάθε γωνιά της γης (το 2002 είχα συναντήσει δυο Νεοζηλανδούς, και όταν τους είπα ότι και η Νέα Ζηλανδία έχει πολύ ωραία φύση, μου απάντησαν «Ναι, αλλά όχι τέτοια παράδοση»), συμπεριλαμβανομένων και πολυάριθμων μουσουλμάνων που ευλαβούνται την Παναγία και ανεβαίνουν για προσκύνημα στο μοναστήρι της, αποτελούν αναμνήσεις πολύτιμες και ενισχυτικές. Έτσι διαβάζω με ιδιαίτερη συγκίνηση το σημερινό δημοσίευμα στο ΒΗΜΑ ότι ο Πατριάρχης πρόκειται να λειτουργήσει στην Παναγία Σουμελά το Δεκαπενταύγουστο, αλλά και το ότι ένας Τούρκος δημοσιογράφος συνέβαλε με τα δημοσιεύματά του στην παραχώρηση της σχετικής άδειας. Να ευχηθούμε να ολοκληρωθεί με το καλό, και για το κοινό καλό όλων.

Σαλίγκαρος

Το άκακο και βραδυκίνητο αυτό πλάσμα θυμίζει συνειρμικά διάφορες καταστάσεις. Όπως τη δοκιμασία οπισθοπορείας σε σχήμα S που έπρεπε να εκτελέσουμε κάποτε για να περάσουμε τις εξετάσεις για το δίπλωμα οδήγησης (ούτε την ηλικία μας δεν μπορούμε να κρύψουμε...). Ή το ανέκδοτο για τον αετό που, βλέποντας ένα σαλίγκαρο έξω από τη φωλιά του σε ένα πανύψηλο βουνό, τον ρώτησε πώς έφτασε εκεί πάνω. «Έρποντας, γλείφοντας, και με τα κέρατά μου», ήταν η απάντηση. Όχι άγνωστη στην περιρρέουσα πραγματικότητα.

‘Ει αλλήλους δάκνετε και κατεσθίετε...’

Αξίζει να διαβάσει κανείς το άρθρο του Στ. Τζίμα με τίτλο ‘Το παιχνιδάκι στην Ουγγαρία’ (Καθημερινή 11/6/2010), που παρουσιάζει σε πολύ λίγες γραμμές πώς διαμορφώθηκε η οικονομική κρίση στη χώρα αυτή και ποιος ο ρόλος των κυρίων πολιτικών κομμάτων. Μια χαρακτηριστική παράγραφος:

‘Η Ουγγαρία αποτελεί μέρος του πολιτικού παράδοξου το οποίο συντελείται σε χώρες της Ευρώπης. Συνίσταται αυτό το παράδοξο στο ότι τα κόμματα της λαϊκής Δεξιάς εναντιώνονται στα μέτρα λιτότητας για ψηφοθηρικούς λόγους, αφήνοντας να βγάλουν το φίδι από την τρύπα κεντροαριστερές κυβερνήσεις, οι οποίες αποδεικνύονται υπάκουα παιδιά στις επιταγές του ιδεολογικά μισητού ΔΝΤ’.

Έχουν άραγε άδικο όσοι υποστηρίζουν (όπως και ο γράφων) ότι η μόνη σοβαρή απάντηση στην κρίση θα ήταν μια κυβέρνηση υπεράνω κομμάτων που θα είχε ως μόνη ενασχόληση να αναμορφώσει τη χώρα οικονομικά και κοινωνικά και όχι να αναλίσκεται σε εξεταστικές επιτροπές πολλαπλών πορισμάτων (όπως οι ερωτήσεις επιλογής στα διαγωνίσματα και τα τηλεοπτικά παιχνίδια); Αλλά βέβαια κάτι τέτοιο θα σήμαινε αυτοκατάργηση των κομμάτων. Κι έτσι προτιμούμε να ‘αναλισκόμεθα υπ’ αλλήλων’ (κοινώς να τρώμε ο ένας τον άλλο), για να συμπληρώσουμε το χωρίο του τίτλου, από τον Απ. Παύλο (Γαλ. 5:15). Καλή μας χώνεψη λοιπόν!

Μιζέρια

Μεταξύ αστείου και σοβαρού, μπορεί να ορισθεί ως η κατάσταση που προκύπτει είτε από την υπερβολική εξάρτηση από τη 'μίζα' είτε από την παντελή έλλειψή της (κατά το ιταλικό ‘porca miseria’). Μάλλον στο ίδιο αποτέλεσμα καταλήγει κανείς και από τους δυο δρόμους.

Η κυρα-Δέσποινα δεν θα ξαναφτιάξει κέικ

«Έχω κάνει τηγανίτες με μέλι, έλα να τις πάρεις».
«Κυρα-Δέσποινα, είσαι καλά;»
«Έχω δύσπνοια».
Αυτή ήταν η κυρα-Δέσποινα. Πρώτα τα κεράσματα, και μόνο αν τη ρωτούσες η υγεία της. Τα προβλήματα και οι στενοχώριες της κάθε λογής, όχι μόνο ιατρικά. Μόνο σπάνια όμως με καλούσε για τις αρρώστιες της, που τις περνούσε στο πόδι μέχρι τα 83 της, ενώ τα χειροποίητα γλυκά δεν έλειπαν ποτέ από το τραπέζι. Ακόμη και σήμερα, που της είπα ότι χρειάζεται επειγόντως εισαγωγή, η τελευταία κουβέντα της ήταν «Πάρε τα γλυκά!». Δυστυχώς έπαθε ανακοπή μέσα στο ασθενοφόρο, και οι εντατικές προσπάθειες ανάνηψης δεν απέδωσαν. Έφυγε όρθια, όπως το ήθελε, αφήνοντας έτοιμο ακόμη και το κέρασμα ‘της παρηγοριάς’. Για το συγχώριο.
Όσοι γευθήκατε ποτέ το αξέχαστο κέικ της κυρα-Δέσποινας, πείτε και για την ψυχή της το «Κύριε ελέησον».

Νέα, περήφανη εποχή

Τουρκικά Φάντομ ‘έξυσαν’ χθες το κατάρτι της φρεγάτας ‘Σαλαμίνα’ έξω από τη Χίο. Αυτό, αν δεν το καταλάβατε, λέγεται νέα εποχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Περήφανη, αγέρωχη, απτόητη. Όχι σαν εκείνους τους ραγιάδες που έλεγαν «Σφάξε με, αγά μου, ν’ αγιάσω»!

‘Ημάρτομεν, ηνομήσαμεν’

Το 1993 στην Αγγλία, μετά τη δολοφονία του νηπίου James Bulger από δυο ανήλικα παιδιά, διάβασα σε ιατρικό περιοδικό τη γνώμη κάποιου ψυχιάτρου που υποστήριζε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η συστηματική έκθεση των παιδιών σε γραφικές απεικονίσεις βίαιας συμπεριφοράς στα ΜΜΕ, τα βιντεοπαιχνίδια και τα κόμικς τα εξωθεί σε πράξεις βίας. Δεν ξέρω αν κατά τη γνώμη του εν λόγω ψυχιάτρου θα έπρεπε να κάνουμε τυφλές τυχαιοποιημένες μελέτες (και σε πόσα παιδιά) για να ‘αποδείξουμε’ το αυτονόητο, ότι δηλ. ο μιμητισμός και η αντιγραφή ‘προτύπων’ (θετικών ή αρνητικών) καλλιεργούν συμπεριφορές. Αν ισχύει το αντίθετο, τότε τζάμπα ξοδεύονται δισεκατομμύρια σε διαφημίσεις κάθε είδους εμπορικών ειδών, που σκοπό έχουν--τί άλλο;--να μας κάνουν να αλλάξουμε συμπεριφορά.

Έκανα και πάλι τις παραπάνω σκέψεις καθώς άκουσα σήμερα στις ειδήσεις για τη δολοφονία 80χρονου γέροντα στην Κερκίνη Σερρών από δυο ανήλικα κορίτσια, για 10 ευρώ. Όχι όμως μόνο αυτές: η γενική απουσία προτύπων, η oλοκληρωτική έλλειψη αναφοράς σε ηθικό κώδικα ζωής, η περιρρέουσα απαισιόδοξη ατμόσφαιρα με την αέναη ενασχόληση με τα οικονομικά, και βέβαια η προβολή της βίας ως μεθόδου επίλυσης κάθε είδους προβλήματος, δεν μπορεί παρά να οδηγήσουν τουλάχιστον μερικούς ανθρώπους σε πράξεις απονενοημένες, από κάθε άποψη. Αν κηρύσσεται εθνικό πένθος για απώλειες προσωπικοτήτων ή για πολύνεκρες τραγωδίες, πολύ περισσότερο θα έπρεπε να κηρύσσεται για τέτοια γεγονότα που είναι συμπτώματα μιας κοινωνικής-πνευματικής αποσύνθεσης. Για την οποία όλοι φέρουμε μερίδιο ευθύνης.

Η απάτη της εικόνας

«Το είδα με τα μάτια μου», λέμε όταν θέλουμε να βεβαιώσουμε κάτι ως αληθινό. Σήμερα συνηθέστερα βλέπουμε με τα τηλεοπτικά ‘μάτια’, που η αλήθεια τους μόνο ως δεδομένη δεν μπορεί να θεωρηθεί. Πέρα από τη μεροληψία στην επιλογή των εικόνων που βλέπουμε στα λεγόμενα ‘Δελτία Ειδήσεων’, υπάρχουν και άλλα πρακτικά τεχνάσματα με τα οποία ο αποπροσανατολισμός γίνεται τόσο πλήρης και οφθαλμοφανής που σχεδόν τον αγνοείς. Έτσι π.χ. το ρεπορτάζ για ένα προσεχές ευρωπαϊκό οικονομικό συμβούλιο ανακυκλώνει εικόνες από προηγούμενες συνεδριάσεις, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται τέως ευρωπαίοι υπουργοί σε ενεργούς ρόλους (χωρίς να κάνει τον κόπο ο υπεύθυνος σταθμός να σημειώσει ότι πρόκειται για πλάνα αρχείου). Ακόμη, η παράθεση γεγονότων ή επικειμένων καταστάσεων, μέτρων κτλ. δεν γίνεται με χρονική σειρά αλλά με διάφορα πρωθύστερα, με αποτέλεσμα συχνά να βλέπουμε ‘τα τ’ εόντα τα τ’ εσόμενα προ τ’ εόντα’ χωρίς να ξέρουμε ποια είναι τετελεσμένα και ποια είναι μελλούμενα. Οι τίτλοι στο κάτω μέρος της οθόνης όχι σπάνια δεν έχουν καμιά σχέση με τις εικόνες. Τη σύγχυση επιτείνει η ανάμιξη της αναγγελίας των ειδήσεων με τον σχολιασμό από ποικίλους εικοτολόγους, που αναπτύσσουν πραγματικές ή συχνότερα υποθετικές προεκτάσεις των γεγονότων, συνήθως με τόνους εκφοβισμού του κοινού. Αν προσθέσουμε στο σκηνικό αυτό τη γλώσσα του σώματος των περισσοτέρων εκφωνητών (σήκωμα των φρυδιών, γούρλωμα των ματιών, κινήσεις χεριών και άρση της φωνής), καθώς και το φόντο που συνήθως δείχνει άσχετες κινούμενες παραστάσεις από πολλές πηγές, τότε αναρωτιέται κανείς αν υπάρχει περίπτωση να αποκομίσει κάτι ουσιαστικό από μια τέτοια παράσταση, που θυμίζει περισσότερο ανάκριση τρίτου βαθμού παρά ενημερωτική εκπομπή.

Εγκαινισμός

Μέσα στον αποπροσανατολισμό, την ταραχή και τη σύγχυση που καλλιεργεί η σύγχρονη ζωή, κάποια γεγονότα λειτουργούν ως ορόσημα παρήγορα και ελπιδοφόρα. Έτσι, σήμερα αξιωθήκαμε να μετάσχουμε στα εγκαίνια του ιστορικού ιερού ναού των Αγίων Αποστόλων, μέσα στον οποίο μεγαλώσαμε πνευματικά, κατηχηθήκαμε και ευλογηθήκαμε με πολλούς τρόπους. Χτισμένος δίπλα στα τείχη της πόλης ως Καθολικό Μονής της Παναγίας, περί το 1312, κάπου 120 χρόνια πριν από την άλωση της Θεσσαλονίκης (1430), και έχοντας μετατραπεί σε ισλαμικό τέμενος (‘Σοούκ σου τζαμί’, δηλ. τέμενος του κρύου νερού) κατά την Τουρκοκρατία, ο ναός δεν είχε εγκαινιασθεί μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912. Σήμερα, σχεδόν έναν αιώνα αργότερα και επτά αιώνες από την ανέγερσή του, ο Μητροπολίτης Άνθιμος καθαγίασε την νέα Αγία Τράπεζα και εγκαινίασε πλέον επίσημα τον ναό. Κατά την Ορθόδοξη θεολογία, όπου παρίσταται ο επίσκοπος και τελείται η Θεία Λειτουργία, εκεί υπάρχει η Εκκλησία ολόκληρη. Έτσι, το ιστορικό αυτό γεγονός αποδεικνύει για μια ακόμη φορά προσωρινά και ρέοντα τα ανθρώπινα πράγματα και εκείνους που τα μηχανεύονται, ενώ η Εκκλησία ‘υπέρ τον ήλιον λάμπει’, κατά τον Χρυσόστομο, δίνοντας και σε μας ένα μήνυμα αισιοδοξίας μέσα σε όλα τα δεινά και δυσάρεστα που βλέπουμε και φοβόμαστε για το μέλλον. ‘Τα εκείνων έσβεσται, τα ταύτης αθάνατα’. Δόξα τω Θεώ.

Εμπρηστικές απειλές

‘Η Θεσσαλονίκη θα καεί αν πειράξετε τον Ηρακλή’ διαβάζουμε σε τοίχο της πόλης, αλλά και προχθές σε τοπική εφημερίδα. Τέτοιοι τίτλοι μπορεί να τραβάνε βλέμματα, αλλά και να βάζουν φωτιές. Μεταφορικές, αλλά και κυριολεκτικές. Γι’ αυτό και θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται όχι απλώς με περίσκεψη, αλλά με αυτο-λογοκρισία, τουλάχιστον από τους έχοντες νου. Δεν γνωρίζω το θέμα και μπορεί κάλλιστα ο Ηρακλής να έχει δίκαιο. Πόσο όμως θα το βρει αν παραλύσει ή χειρότερα αν καεί η πόλη που τον φιλοξενεί; Θα ιδρώσει κανενός το αυτί για το δικό του μέλλον; Ακόμη και ως απειλή ακούγεται παράλογη μια τέτοια διακήρυξη. Αλλά ποιος είπε ποτέ ότι ο χώρος του επαγγελματικού ποδοσφαίρου αποτελεί φυτώριο ορθής σκέψης και λογικής;

Μια ακόμη πασιέντσα

Όση παρατηρητικότητα, τέχνη και μνήμη κι αν βάλει κανείς, το παιχνίδι της πασιέντσας στον υπολογιστή δεν παύει να είναι τύχη. Δεν ξέρω τι ακριβώς θα έδειχναν οι στατιστικές, αλλά πρόχειρα υπολογίζω ότι περισσότερες φορές χάνουμε παρά κερδίζουμε (ιδίως όταν μετρούμε με το σύστημα ‘Λας Βέγκας’). Κι όμως, ο εθισμός και η ελπίδα (γράφε ψευδαίσθηση, γνωστή από τον ‘Παίκτη’ του Ντοστογιέφσκι) ότι στον επόμενο γύρο κάτι θα αλλάξει και θα ανακτήσουμε τα χαμένα (που ευτυχώς στον υπολογιστή είναι μόνο εικονικά) μας κρατούν ‘κολλημένους’ μεταξύ ποντικιού και οθόνης. Και το χρέος συσσωρεύεται. Όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά και σε οικογενειακό, κοινωνικό, εθνικό, όταν παίζουμε σε άλλα ‘παίγνια’ της καθημερινής ζωής. Και η θηλιά σφίγγεται ακόμη περισσότερο στο λαιμό τον δικό μας, αλλά και των επιγόνων μας. Σε βαθμό ασφυξίας. Μέχρι την αυτοπυρπόληση.

Πειρατεία

Ό,τι σχόλιο κι αν γράψει κανείς για θέμα στο οποίο εμπλέκεται το Ισραήλ, μοιραία θα χαρακτηρισθεί με όρους πόλωσης. Αν γράψει ‘υπέρ’, θα θεωρηθεί Σιωνιστής, αν εκφρασθεί ‘κατά’, θα είναι αντισημίτης. Κι αυτό, διότι το σχόλιο πάντοτε θεωρείται μέσα από το πρίσμα μιας μακράς ιστορίας με θρησκευτικές, ιδεολογικές, γεωπολιτικές και οικονομικές ρίζες. Επιχειρώντας να αποφύγουμε ένα τέτοιο ‘μπλέξιμο’, ας δούμε το σημερινό συμβάν, αυτό καθ’ εαυτό. Μια έφοδος ενόπλων (ανεξαρτήτως εθνικότητος) σε πλοίο (ανεξαρτήτως προέλευσης) σε διεθνή ύδατα (οπουδήποτε της γης), και μάλιστα με αιματηρά αποτελέσματα, είναι πράξη πειρατείας, τελεία. Από τη στιγμή που διαπράχθηκε το αδίκημα, τα όποια επιχειρήματα, δικαιολογίες ή ελαφρυντικά έχουν θέση μόνο στο δικαστήριο.