Πολίτες και οπαδοί

Αντιγράφω από σημερινό άρθρο της Μαρίας Κατσουνάκη με τίτλο 'Η βασική εκπαίδευση' (Καθημερινή 29/9/2009) τα ακόλουθα ενδιαφέροντα:

«Για να ξεφύγουμε από τις παλιές συνήθειες, τον κύκλο της ανασφάλειας και της απόγνωσης, πρέπει να λέμε δημόσια ό,τι παραδεχόμαστε κατ’ ιδίαν», είπε ο Μπαράκ Ομπάμα στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ πριν από λίγες ημέρες...

Στο κενό που ανοίγεται ανάμεσα στο ιδιωτικό και στο δημόσιο (σε ό,τι, δηλαδή, οι πολιτικοί παραδέχονται κατ’ ιδίαν και ανασκευάζουν δημόσια) καταβαραθρώνεται η έννοια του πολίτη και επιβιώνει κλωνοποιημένη μόνον εκείνη του οπαδού.

Ο δημόσιος λόγος ταυτίζεται με αγορεύσεις κωδικοποιημένης αμηχανίας που καταλήγουν σε παροτρύνσεις του τύπου «μαζί θα παλέψουμε». Ο ιδιωτικός λόγος δεν φτάνει ποτέ στα μπαλκόνια. Είναι σκληρός, αφτιασίδωτος, σχεδόν ακατέργαστος. Όποιος τον ακούει ζεματίζεται και όποιος τον εκστομίζει καίγεται. Και την ίδια στιγμή λυτρώνεται. Γιατί η μόνη διέξοδος είναι αυτή που δεν έχει αυταπάτες.

Ομολογουμένως είναι δύσκολο να παραδέχεσαι και να ομολογείς δημόσια την πραγματικότητα. Σχεδόν πολιτική αυτοκτονία.

Άρρωστοι, σε ξένο τόπο

Πριν αρκετά χρόνια γνώρισα μια ηλικιωμένη Αγγλίδα που βρισκόταν στην Ελλάδα για διακοπές. Μια σοβαρή κρίση δύσπνοιας την έφερε στην κλινική όπου τότε εργαζόμουν. Ευτυχώς τα πράγματα πήγαν καλά: η Dorothy έκοψε την μακροχρόνια συνήθεια του καπνίσματος, ανένηψε και επέστρεψε στα περίχωρα του Manchester. Από τότε διατηρούμε τακτική ηλεκτρονική επικοινωνία. Εκείνη με ενημερώνει για κάθε πρόβλημα υγείας, από οδοντιατρικό μέχρι ορθοπεδικό, που απασχολεί την ίδια, τον άνδρα της και τους λοιπούς συγγενείς. Εγώ ερμηνεύω από μακριά τα αποτελέσματα των εξετάσεών της και την ενθαρρύνω να συνεχίσει με τις θεραπείες της. Πριν μερικά χρόνια, με αφορμή το θερινό συνέδριο της British Thoracic Society, ανταμώσαμε στα παλιά μας στέκια και ανταλλάξαμε τα νεώτερα από τις ζωές μας.
Από τότε χρειάσθηκε σε αρκετές περιπτώσεις να φροντίσω ξένους που γύρισαν στις πατρίδες τους βελτιωμένοι, όπως και μερικούς που αναχώρησαν με τη γνώση ότι τα πράγματα δυστυχώς μόνο θα χειροτέρευαν. Η εμπειρία αυτή μου έδειξε ότι η δυνατότητα της επαρκούς επικοινωνίας σε γλώσσα που οι ασθενείς μπορούσαν να καταλάβουν ήταν κυρίως αυτό που τους έκανε να αισθάνονται πιο άνετα και ελάφρωνε αισθητά τη δυσφορία που προκαλούσε η όποια παθολογική τους κατάσταση, αλλά και το ξένο περιβάλλον στο οποίο βρίσκονταν. Ένα δίδαγμα για τη σημασία της επικοινωνίας και με τους πολλούς άλλους αρρώστους που βλέπουμε κάθε μέρα, με τους οποίους συχνά δεν καταλαβαινόμαστε, έστω κι αν θεωρητικά μιλούμε την ίδια γλώσσα.

Αλλού και εδώ

Τα Μέσα μας πληροφορούν σήμερα ότι ο σκηνοθέτης Ρόμαν Πολάνσκι συνελήφθη στην Ελβετία βάσει Αμερικανικού εντάλματος που χρονολογείται από το 1977 για βιασμό ανήλικης. Ούτε η διασημότητα του δράστη (που απέφυγε να πάει να παραλάβει Όσκαρ στις ΗΠΑ το 2001 για να μη συλληφθεί) ούτε τα 32 χρόνια που πέρασαν οδήγησαν σε παραγραφή του αδικήματος ή σε αποσιώπηση του γεγονότος. Στον τόπο μας δεν μας λένε καν τα ονόματα των κουκουλοφόρων που συλλαμβάνονται για αξιόποινες πράξεις (προστασία προσωπικών δεδομένων ή συγκάλυψη επώνυμων γονέων;), ενώ η παραγραφή είναι δεδομένη για οποιοδήποτε αδίκημα, αρκεί να οι δικηγόροι να παίξουν το ανάλογο ‘κατενάτσιο’ με τα ποικίλα νομικά τερτίπια. Άλλοι τόποι, άλλα ήθη.

Συμεών

Αντί να γράψω δικά μου λόγια, απόψε σας προτείνω να διαβάσετε τον Συμεών. Καλή σας νύχτα!

Ξύλινες γλώσσες

Ο Θάνος Σιαφάκας είναι από τους ραδιοφωνικούς δημοσιογράφους που ακούω ευχάριστα την ώρα που οδηγώ. Σήμερα άρχισε την ‘Πρώτη Σελίδα’ του (ΝΕΤ 105.8) με το ρητορικό ερώτημα: ‘Γιατί, ενώ είναι γενικά ευχάριστο να βλέπεις νέους ανθρώπους να ασχολούνται με την πολιτική, δεν ακούς από κανέναν κάτι που να διαφέρει από τον ξύλινο λόγο στον οποίο μας έχουν συνηθίσει οι παλιοί του είδους;’
Η απάντηση είναι δυστυχώς πολύ απλή. Από τη στιγμή που τα κόμματα και όχι τα πρόσωπα είναι ο κυρίαρχος θεσμός στον πολιτικό χώρο, οι ιδέες και οι λέξεις που τις εκφράζουν θα βγαίνουν αποκλειστικά από το κομματικό φωτοτυπείο και όχι από σκεπτόμενους ανεξάρτητους ανθρώπους που θα έχουν τη φρεσκάδα της πρωτοτυπίας και το θάρρος της γνώμης. Τα πρόβατα που βγαίνουν από το μαντρί τα τρώει ο λύκος. Εντελώς δημοκρατικά, και με τις ευλογίες του θεσμού της κομματικής πειθαρχίας, κάθε χρώματος.

Ανατομία ενός debate

Ήρθε και πέρασε κι αυτό το debate. Λίγο από περιέργεια για το νέο φρούτο, λίγο από μάλλον φρούδη ελπίδα ότι μπορεί να ακούγαμε κάτι καινούργιο και πιο ουσιαστικό από τα τετριμμένα και χιλιοειπωμένα, το είδαμε κι αυτό. Διαφορετικό ήταν: είχαμε μια λίγο μεγαλύτερη αμεσότητα στον διάλογο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ακούσαμε όσα θα θέλαμε. Μάλλον καθένας «άκουσε» (ανάλογα με την κομματική του απόκλιση) αυτό που ευχόταν: τον αρχηγό του να τα βγάζει πέρα σε μια καινούργια πισίνα (και τα δυο επιτελεία δήλωσαν ικανοποιημένα). Εκείνο που ήταν σκέτη αγανάκτηση ήταν οι ‘αναλύσεις’ των ποικίλων δημοσιογράφων μετά το ματς (κάτι που το έχουν μάθει καλά από τους αγώνες ποδοσφαίρου και μπάσκετ: αν το παιχνίδι κρατάει 90 λεπτά, το pre-game αρχίζει δυο ώρες νωρίτερα, ενώ ο επίλογος--η νεκροψία του παιχνιδιού--μπορεί να παίζεται για μέρες). Έτσι άκουσα σήμερα ρεπόρτερ ιδιωτικού καναλιού να περιγράφει πώς ο εις εκ των υποψηφίων «για να δείξει την καλή φυσική του κατάσταση» ανέβηκε τρεις ορόφους με τα πόδια στο στρατηγείο της ΕΡΤ, ενώ ο άλλος πήρε το ασανσέρ. Δεν μας είπε όμως το κυριότερο: Ένα-ένα τα πήρε τα σκαλιά ή δυο-δυο; Από την απάντηση θα κρίνονταν πολλά.

'Γλαύκα εις Αθήνας'

Προφανώς δεν έχουμε μονοπώλιο στις ‘έξυπνες’ ενέργειες στην Ελλάδα. Διαβάζω στη σημερινή Guardian ότι ένα μικρό ατμοκίνητο τραίνο που εξυπηρετεί τουριστικές κυρίως ανάγκες στην πόλη Merthyr Tydfil της Νότιας Ουαλίας δεν χρησιμοποιεί κάρβουνο από το τοπικό ορυχείο (απόσταση 3 μίλια), αλλά το εισάγει από τη Σιβηρία (απόσταση 3000 μίλια). Κι αυτό, διότι υπάρχει κανονισμός που δεν επιτρέπει τη μεταφορά του κάρβουνου με φορτηγά, παρά μόνο με τραίνα, και δεν υπάρχει ‘βολική’ γραμμή για να πηγαίνει το κάρβουνο ως το σημείο όπου λειτουργεί η ατμομηχανή! Αυτά σε μια χώρα που κάποτε είχε το πιο ονομαστό κάρβουνο στον κόσμο, σε σημείο που η αγγλική έκφραση ‘φέρνει κάρβουνο στο Κάρντιφ’ να ισοδυναμεί με τη δική μας ‘κομίζει γλαύκα εις Αθήνας’.
Ας σημειώσω επί τη ευκαιρία ότι η ονομασία της πόλης Merthyr Tydfil σημαίνει ‘Μάρτυς Tydfil’. Η Tydfil ήταν τοπική πριγκίπισα, που σκοτώθηκε από τους βάρβαρους Πίκτες σε μια εισβολή τους στην Ουαλία τον 5ο μ.Χ. αιώνα, στο χώρο της τοπικής εκκλησίας, και αργότερα αγιοποιήθηκε. Μάλιστα ο μακαριστός Ουαλός ιερομόναχος π. Βαρνάβας (από τον οποίο έμαθα τα παραπάνω) διατηρούσε εκεί ένα μικρό μετόχι με παρεκκλήσι αφιερωμένο στη μάρτυρα (που αγίασε στην προ του Σχίσματος περίοδο).

Σεπτέμβρης

Στους πρόποδες του Κάτω Ολύμπου, λίγο έξω από τα Τέμπη, με θέα τον Κίσσαβο. Όσο μας τον αποκαλύπτουν τα σύννεφα, που σήμερα σχεδόν πατούν τις κορυφές των δένδρων. Η βροχή που άρχισε από τη νύχτα συνεχίζεται. Το πράσινο έχει λάμψει από φρεσκάδα. Φυσική, ανόθευτη, αμόλυντη από πολιτικές ή οικολογικές προεκτάσεις. Όλες οι αποχρώσεις του γύρω μας. Θυμούμαι που έλεγα στους Άγγλους όταν διαμαρτύρονταν--πάντα με στωικότητα--για τον καιρό τους: «Η βροχή είναι το αντίτιμο που πληρώνετε για να ζείτε όλο τον χρόνο μέσα σ’ έναν κήπο». Έτσι κι εδώ. Μπροστά στη χαμηλή βεράντα, ο ιβίσκος κρατάει ακόμη τα τελευταία λουλούδια του, που στάζουν δροσιά. Τα τελευταία τριαντάφυλλα δείχνουν αυτάρεσκα τα χρώματά τους. Πιο πέρα άγουροι λωτοί, καστανά ακτινίδια, μοσχάτα σταφύλια, μια μανόλια χωρίς άνθη. Μια γάτα κάνει νωχελικό μασάζ στις γλάστρες. Παράδεισος με βροχή. ‘Πάντα εν σοφία εποίησας’.

Το ψευδογεγονός ως είδηση

Υπό τον τίτλο αυτό ο γνωστός δημοσιογράφος Π. Μανδραβέλης (Καθημερινή 18/9/2009) κατακρίνει το φαινόμενο οι δημοσιογράφοι να ασχολούνται περισσότερο με την παραπολιτική παρά με την πολιτική, μετατρέποντας ψευδογεγονότα σε ειδήσεις. Καταλήγει δε με το ρητορικό ερώτημα: Μπορεί να λαμβάνονται πολιτικές αποφάσεις με τα κουτσομπολιά που δημοσιοποιούνται από τα ΜΜΕ;
Μα, τι άλλο βιώνουμε ως καθημερινή εμπειρία παρά την ανάδειξη ψευδογεγονότων; Τα πάντα ανάγονται σε φημολογίες, διαρροές (συχνά εσκεμμένες: ακόμη και το ρήμα ‘διαρρέω’ από αυτοπαθές κατάντησε ενεργητικό), διαδόσεις και επαναλήψεις τους (με τη μέθοδο του λέγε-λέγε χτίζεται μια ‘εικονική πραγματικότητα’). Όπως ο ιατρικός πληθωρισμός οδηγεί σε ιατρογενή νοσηρότητα, έτσι και ο δημοσιογραφικός ή ‘μιντιακός’ πληθωρισμός οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε κατασκευή γεγονότων δια της φαντασιολογίας.

Καλλιστεία και debate

Δεν έχω σε καμία απολύτως υπόληψη τον θεσμό των ‘καλλιστείων’ (πολιτικά ορθός όρος για ‘χλιδάτη’ μορφή σωματεμπορίας). Ωστόσο, με δεδομένες τις ατέρμονες συζητήσεις των ημερών για τους όρους της τηλεμαχίας των δυο υποψηφίων πρωθυπουργών, ίσως μπορούμε να δανειστούμε κάποιες ιδέες από τους διαγωνισμούς ομορφιάς. Εκεί, ως γνωστόν οι υποψήφιες Μις, Σταρ και Τρεχαγύρευε παρελαύνουν με επίσημες τουαλέτες, με μαγιό κτλ. Σ’ ένα καθώς πρέπει πολιτικό debate λοιπόν οι επίδοξοι ηγέτες θα μπορούσαν να εμφανίζονται διαδοχικά με κοστούμι και γραβάτα, με κοστούμι και χωρίς γραβάτα, με φόρμα γυμναστικής, με φόρμα και κράνος εργασίας, με τα μανίκια σηκωμένα, χειρονομούντες και σε στάση προσοχής, με κλειστό και ανοιχτό το στόμα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να κάνουμε αντικειμενικές και απόλυτα αξιοκρατικές συγκρίσεις.

Βολεματάκια

Ακούω (και δεν έχω λόγο να αμφιβάλλω) ότι σε γραφείο υποψηφίου βουλευτή (μόνο ενός άραγε;) έχουν αποσπασθεί άτομα που έχουν προσληφθεί στο δημόσιο για τα νοσηλευτικά τους προσόντα. Και κάνω τις ακόλουθες υποθέσεις:
- Ο εν λόγω υποψήφιος έχει πρόβλημα υγείας και χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό στο γραφείο του, γιατί δεν ξέρεις τί γίνεται καμιά φορά.
- Ο εν λόγω υποψήφιος προαλείφεται για θέση σχετιζόμενη με την υγεία και χρειάζεται εκ του σύνεγγυς ενημέρωση από ανθρώπους του χώρου.
- Το νοσηλευτικό προσωπικό υπάρχει για να απαντά σε ερωτήματα σχετικά με τη γρίπη.
- Και μια τελευταία: αν το επεισόδιο καταγγελθεί επίσημα στα κομματικά όργανα, ο εν λόγω υποψήφιος θα εξαιρεθεί από τα ψηφοδέλτια των μεθεπομένων εκλογών (όχι της 4ης Οκτωβρίου) επειδή θα έχει εμπλακεί σε ‘σκάνδαλο διαφθοράς’. Εδώ δεν είναι μπανανία!

[Το σκίτσο του Η. Μακρή από την Καθημερινή 15/2/2009]

Φιλολογικές απαντήσεις

"Έως πότε τας ψυχάς ημών αίρεις;" Κοινώς, μη μας κρατάς σε αγωνία. Δεν γνωρίζω πόσοι έχασαν τον ύπνο τους ψάχνοντας την απάντηση στο τεστ της περασμένης εβδομάδας, αλλά δεν έχω ιδιαίτερες τύψεις (μάλλον δεν ήταν πολλοί). Πάντως έλαβα σωστές απαντήσεις από την 'Λήμνο' (βλασφημα, μαρτυρα), καθώς και από φιλόλογο που επιθυμεί επαγγελματική ανωνυμία (απαντα, απατα, ερωτα, μαχαιρα, αγια, αγρυπνα, χωρια, μοναχο, χρονια). Εύγε! Για την ιστορία, η αφορμή μου δόθηκε από την 'έρευνα', την οποία ακολούθησε η 'μέριμνα'. Ως γενικότερος κανόνας προτάθηκε (από έτερον φιλόλογον στόμα) ότι πολλά από τα ρήματα που λήγουν σε -αω μπορούν να χωρέσουν στην κατηγορία αυτή. Να πού μπορεί να οδηγήσει μια τυχαία παρατήρηση. Όποιος έχει να προτείνει κάτι ανάλογα ενδιαφέρον στο μέλλον, ευπρόσδεκτος!

Ο άνθρωπος με το χαμόγελο

Αν ‘καρδίας ευφραινομένης πρόσωπον θάλλει’, τότε η καρδιά του κυρ-Κώστα βρισκόταν σε διαρκή ευφροσύνη. Σε όλες τις νοσηλείες που υπαγόρευαν οι εννιά δεκαετίες της ζωής του και οι διάφορες αρρώστιες του το χαμόγελο δεν έλειπε από το πρόσωπό του. Ακόμη και στην τελευταία, που αποδείχθηκε καταληκτική. Ακόμη και τη μέρα που άφησε τον κόσμο αυτό, μέσα στη δύσπνοιά του, με δυο παροχές οξυγόνου τελείως ανεπαρκείς, το πλατύ χαμόγελο ήταν εκεί, ιδίως όταν κάποιος πλησίαζε το κρεβάτι του. Όχι από άνοια, άγνοια ή αδιαφορία, αλλά με πλήρη επίγνωση της κατάστασής του. Ένας άνθρωπος ειρηνικός και ειρηνεμένος, με τον εαυτό του, με τους άλλους, με τον Θεό. Αιωνία η μνήμη του.

Αφιέρωση

Αφιερώνεται σε όσους από τη ‘γερουσία’ της πολιτικής (βαρώνους και μη) επιμένουν να χοροπηδούν στην πολιτική σκηνή δοκιμάζοντας την αντοχή της (και τα νεύρα μας), και μη έχοντας να επιδείξουν τίποτε περισσότερο από την ηλικία και το όνομά τους (ούτε καν μια κοινοβουλευτική ερώτηση):

«Είμαστε ακόμα στη σκηνή, ζωντανοί σαν ροκ συγκρότημα,
κι αν μας αντέξει το σκοινί θα φανεί στο χειροκρότημα»
[από το γνωστό άσμα της Άλκηστης Πρωτοψάλτη]

Αν το ελληνικό κράτος δεν προκηρύξει 'απόσυρση' των 'παλαιάς τεχνολογίας' πολιτικών, ίσως θα πρέπει κάποια στιγμή να σκεφθεί σοβαρά την ίδρυση ενός ιδιαίτερου θεσμικού οργάνου. Στην αρχαία Αθήνα είχαν το Πρυτανείον, σήμερα θα μπορούσαν να το ονομάσουν ΚΑΠΗ της Βουλής. Ήδη υπάρχουν αρκετοί με τα απαραίτητα ‘μόρια’ για εγγραφή.

Yes, Minister!

Ιδιαίτερα δηκτική (με χαρακτηριστικά βρετανικό τρόπο), πάντα επίκαιρη, αλλά κυρίως σε προεκλογικές περιόδους, η φερώνυμη παλιά σειρά του BBC. Στο πρώτο της επεισόδιο (που κάθισα και το ξαναείδα απόψε) ο νεοεκλεγείς βουλευτής Jim Hacker κάθεται δίπλα στο τηλέφωνο και τρώει τα νύχια του περιμένοντας το κουδούνισμα που θα τον καλεί να παρουσιαστεί στο πρωθυπουργικό γραφείο της Downing Street για να αναλάβει υπουργείο στην καινούργια κυβέρνηση. Αυτή η εικόνα μου ήρθε στο νου καθώς διάβαζα χθες στις εφημερίδες τα σχόλια για τις πικρίες «ιστορικών στελεχών» διαφόρων κομμάτων που περίμεναν εναγωνίως την πρόσκληση για το ‘ψηφοδέλτιο’ που τελικά δεν ήρθε.

Επί τη ευκαιρία, ίσως πρέπει κάποιο κανάλι να ξαναπαίξει όλη τη σειρά: η πολιτική και οι μηχανορραφίες της δεν περιορίζονται από τόπο και χρόνο.

Ο ετοιμοθάνατος

Κάτω από τον μακάβριο αυτό τίτλο βρήκα στο ιστολόγιο της Ελευθερίας την ακόλουθη μαντινάδα του Γ. Σηφάκη (Ρέθυμνο), και την αντιγράφω με ευχαριστίες για την παραχώρηση. Διατυπώνει με χαρακτηριστικό τρόπο μια πικρή αλήθεια...

Ο ΕΤΟΙΜΟΘΑΝΑΤΟΣ

Μπήκα σε μια εντατική
κι είντα θαρρείτε βρήκα,
έανα ετοιμοθάνατο
που τον φωνάζουν ΙΚΑ.

Κύριε ΙΚΑ, είπα του
είντα κοντό συμβαίνει
και είντα νοιώθει ο άνθρωπος
την ώρα που ποθαίνει.

Δεν μπόρεσε ο δυστυχής
απάντηση να δώσει
γιατι τον είχαν οι γιατροί
καλά διασωληνώσει.

Ένα χαρτί μου ζήτησε
και μού 'γραψε απάνω
αλλοίμονο στσι ζωντανούς
όταν θα αποθάνω.!!!!!!!!!

‘Εν άλλοις πταίομεν...’

Καθισμένος για άλλη μια φορά στην οδοντιατρική έδρα. Η σύριγγα με το αναισθητικό αποτελεί το προοίμιο για την επόμενη ώρα, αλλά και την εγγύηση ότι η ώρα αυτή θα περάσει όσο γίνεται πιο ανώδυνα. ‘Συγγνώμη που σε ταλαιπωρώ’, μου λέει η Μαρία, φίλη παλιά από τις φοιτητικές μέρες, που χρόνια τώρα αποκαθιστά με επιτυχία τις φθορές του χρόνου και της σχετικής προσωπικής αδιαφορίας μου για τους 32 υπόλευκους εργάτες που τόσες φορές τη μέρα ακούραστα διευθετούν το ζωτικό ζήτημα της διατροφής μου. Της εξηγώ ότι έχω υποβάλει πάμπολλους ασθενείς στην αιχμηρή ταλαιπωρία της τοπικής αναισθησίας (για να μη μιλήσω για πιο επώδυνες ιατρικές πράξεις), κι έτσι μου αξίζει να υφίσταμαι κι εγώ κάθε τόσο το αντίστοιχο ‘βάσανο’. Όπως και σε τόσα άλλα πράγματα στη ζωή αυτή, 'εν άλλοις πταίομεν και εν άλλοις παιδευόμεθα'.

Για να δούμε...

Ας σας υποβάλω κι εγώ σ’ ένα δικό μου τεστ:

Βρείτε μια τρισύλλαβη ελληνική λέξη, που να αποτελεί αυτούσια και έγκυρη ελληνική λέξη σε όποια συλλαβή κι αν βάλουμε τον τόνο [ισχύουν οι κανόνες του μονοτονικού], χωρίς άλλη μεταβολή στην ορθογραφία της.

Η σωστή απάντηση θα δημοσιευθεί σε 1 εβδομάδα (προσωπικά γνωρίζω δυο τέτοιες λέξεις, αλλά αν κανείς προτείνει κάτι διαφορετικό και σωστό, θα κερδίσει μια εύφημη μνεία στο Ιστολόγιο--ας μην επιδιώκουμε πάντα υλικά οφέλη!).

Το άκρον άωτον της κυριολεξίας

Φυλλομετρώντας ηλεκτρονικά τη γερμανική εφημερίδα 'Die Welt' βρέθηκα σ’ ένα κουίζ 50 ερωτήσεων με τίτλο ‘Πόσο καλά γνωρίζετε τη Βίβλο’. Θέλοντας να δω μέχρι πού θα με πάνε τα γερμανικά που ήξερα κάποτε, άρχισα να απαντώ τις ερωτήσεις επιλογής. Οι περισσότερες σχετίζονταν με γεγονότα, πρόσωπα ή φράσεις της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, αλλά μερικές αναφέρονταν αποκλειστικά στη μετάφραση της Βίβλου από τον Λούθηρο και όχι στο βιβλικό περιεχόμενο. Κάθε ερώτηση συνοδευόταν από απάντηση-σχόλιο, με τεκμηρίωση από σχετικό χωρίο. Το ‘κερασάκι’ ήταν το εξής κρίσιμο ερώτημα: ‘Σύμφωνα με τη Βίβλο, ποια είναι η θερμοκρασία της κόλασης;’ Μη μπορώντας να θυμηθώ κάποια σχετική αναφορά, απάντησα επιλέγοντας τυχαία ένα από τα νούμερα που προτείνονταν: 333, 444, 555, 666 ή 777 βαθμοί Κελσίου. Η απάντηση είχε την εξής αιτιολογία: Εφόσον σύμφωνα με την Αποκάλυψη στην κόλαση κυριαρχεί η φωτιά και το θειάφι, η θερμοκρασία δεν μπορεί να είναι πάνω από 444,5 βαθμούς, διότι το θειάφι τήκεται στη θερμοκρασία αυτή! Ήξερα ότι η ορθολογική ερμηνεία της Γραφής μπορεί να δημιουργεί προβλήματα, αλλά ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα έφτανε μέχρι αυτό το σημείο. Αν θέλετε, γελάστε.


[Για τους τυχόν περίεργους, η βαθμολογία μου ήταν 37 στις 50 ερωτήσεις].

Η ανοχή των αμνών

Μέσα στην προεκλογική περιρρέουσα ατμόσφαιρα η απόφαση των Γερμανών να μην εκδώσουν τον Herr Christoforakos στην Ελλάδα πέρασε περίπου στα ψιλά των ειδήσεων, αν και έδωσε αφορμή για ανάλογα σχόλια σε γνωστούς αρθρογράφους όπως ο Ν. Ξυδάκης (Καθημερινή 5/9/2009 ). Γράψαμε και άλλη φορά ότι, υπό αυστηρή έννοια, ως Έλληνες πολίτες δεν μας ενδιαφέρει τόσο ο δωροδότης (= ιδιώτης που κοιτάει το συμφέρον του) όσο οι τυχόν πολιτικοί δωρολήπτες (= δημόσιοι άνδρες που είναι ταγμένοι να υπηρετούν το κοινό συμφέρον). Επειδή οι υποψίες στρέφονται προς δυο τουλάχιστον πολιτικές πλευρές, και επειδή οι πολιτικοί άνδρες, συνεπικουρούμενοι και από την ανεξάρτητη δικαιοσύνη (Ελληνική και Γερμανική), φρόντισαν να εξασφαλίσουν τη σιωπή του βασικού μάρτυρα, θα είμαστε ιδιαιτέρως υπόχρεοι στις εν λόγω πολιτικές παρατάξεις αν δεν χρησιμοποιήσουν την υπόθεση Siemens ως προεκλογικό επιχείρημα. Έχει και η ανοχή των αμνών τα όριά της.

Μετά τη ρίψη του κύβου

Θέλαμε δεν θέλαμε λοιπόν, (ξανα)πάμε σε εκλογές. Όποιος δεν θέλει (ή δεν μπορεί) να ζυμώσει, ξαναπιάνει το κόσκινο, μήπως και βγει το αλεύρι ζυμωμένο αυτή τη φορά. Με όση καλή διάθεση κι αν έχει κανείς να συμβάλει στο κοινό καλό, δεν μπορεί παρά να μείνει με την εντύπωση ότι μερικοί ‘κάνουν παιχνίδι’ (ένθεν κακείθεν) εις βάρος της ουσίας, που είναι η διακυβέρνηση της χώρας. Η καλή διάθεση πολύ σύντομα μετατρέπεται σε αδιαφορία, διότι δυστυχώς το έργο το έχουμε ξαναδεί.
Τι θα θέλαμε για να αισιοδοξήσουμε, πάντα συγκρατημένα;
- Λιγότερο κουτσομπολιό και περισσότερη εργασία
- Λιγότερη αντίπραξη και περισσότερη συνεννόηση
- Όχι δηλώσεις επί δηλώσεων, δεν αποτελούν έργο
- Όχι δικαιολογίες του τύπου «Αυτά παραλάβαμε από σας»
- Περισσότερο ανδρισμό και ανάληψη ευθυνών όταν πιανόμαστε στα πράσα
- Ενδιαφέρον για το καλό του τόπου, και όχι για το συμφέρον της όποιας παράταξης
- Εκλογές αυστηρά κάθε τέσσερα χρόνια, και όχι για ψύλλου πήδημα ή Προέδρου ψήφισμα.

Αν την επαύριο των εκλογών ξυπνήσουμε σε μια χώρα με τέτοιες προδιαγραφές, δεν θα μας στενοχωρήσει ιδιαίτερα το χρώμα του κερδισμένου. Αν ξαναζήσουμε τα ίδια φαινόμενα, όποιο χρώμα κι αν τα προκαλεί θα μας είναι εξίσου αδιάφορο.

Ο νόμος της σειράς

Δεν υπάρχει επαρκής επιστημονική εξήγηση για τον λεγόμενο ‘νόμο της σειράς’. Όπως ξέρουμε από την ιατρική πράξη, συχνά βλέπουμε σε μικρό χρονικό διάστημα, ακόμη και μέσα στην ίδια μέρα, δυο ασθενείς (όχι ‘περιστατικά’!) με σχεδόν πανομοιότυπα προβλήματα. Δεν εννοούμε κοινές παθήσεις (π.χ. δυο ασθενείς με άσθμα) ή επιδημικές καταστάσεις (άτομα με την ίδια ίωση). Προ καιρού μου έδειξαν τις ακτινογραφίες ενός αρρώστου που φαινόταν να ‘φιλοξενεί’ δυο ανεξάρτητους καρκίνους, σε πνεύμονα και ουροδόχο κύστη. Το επόμενο πρωί είδα άλλον ασθενή με έκδηλο καρκίνο στον πνεύμονα και ύποπτο καρκίνο στον προστάτη. Οπωσδήποτε η πρόσφατη εμπειρία μας δημιουργεί μια αυξημένη διαγνωστική εγρήγορση ή υποψία για την επόμενη περίπτωση. Δεν είναι όμως αυτή η πλήρης ερμηνεία του φαινομένου. Οι απλές συμπτώσεις είναι στατιστικά δυνατές, αλλά ποια μπορεί να είναι η αριθμητική πιθανότητα να δει ένας γιατρός μέσα σε 24 ώρες δυο ασθενείς που καθένας φιλοξενεί δυο καρκίνους, κάτι που σε άλλον μπορεί να μη τύχει σε μια ολόκληρη ζωή; Το μυστήριο παραμένει.

Ο σκοπός και ο αυτοσκοπός

Όλο και πιο συχνά έχει κανείς την αίσθηση ότι στη χώρα αυτή μπερδεύουμε τον σκοπό με τα μέσα. Στη δημόσια ζωή ένας μεγάλος και βασικός σκοπός είναι η διακυβέρνηση της χώρας, κι ένα από τα μέσα για την υλοποίηση του σκοπού αυτού είναι και οι εκλογές. Έλα όμως που οι πάντες βάλθηκαν να μας πείσουν ότι οι εκλογές είναι αυτοσκοπός. Με πρωτοπόρα τα κόμματα και τα γνωστά Μέσα, όλοι εξαναγκαζόμαστε τεχνηέντως να ασχολούμαστε εμβριθώς με το ‘μέσον’, κι αν ποτέ σκεφτόμαστε τον σκοπό, σταματούμε στην επιφάνειά του, την εξουσία, που είναι το περιτύλιγμα της διακυβέρνησης και όχι η ουσία, δηλ. η ευθύνη. Μόλις κάποιος καταφέρει να περιβληθεί την ‘λαμπράν της υπατείας περιβολήν’, αρχίζει το μαλλιοτράβηγμα: πώς ο άλλος να αρπάξει τη στολή από τον πρώτο, χωρίς κανένας να ασχολείται με την ουσία. Επικοινωνία, δημοσκοπήσεις, έρευνες, δελτία ‘ειδήσεων’, φήμες, διαδόσεις, διαρροές, πολυπαραθυρικές αναλύσεις, όλα κατατείνουν στην αρπαγή του παπλώματος (για να θυμηθούμε τον Νασρεντίν Χότζα), για το οποίο γίνεται όλος ο καυγάς. Σαν τα μωρά (διανοητικά, όχι ηλικιακά) παιδιά που μόλις χάσουν μια παρτίδα σ’ ένα παιχνίδι ζητούν να παίξουν και δεύτερο, μήπως και κερδίσουν. ‘Αεί παίδες’ οι Έλληνες, και ιδίως οι πολιτικοί τους.