Σχετικότητες

Έχουμε ασχοληθεί κατά καιρούς με τα παλαβά των διαφόρων δημοπρασιών ανά τον κόσμο. Φαίνεται λοιπόν ότι όριο στην παλαβομάρα δεν υπάρχει, όπως και στο σύμπαν, σύμφωνα με τη γνωστή ρήση του Αϊνστάιν, ο οποίος εμπλέκεται στο τελευταίο ‘ρεκόρ’ στον χώρο αυτό. Διαβάζω λοιπόν ότι ένα ιδιόγραφο σημείωμα του μεγάλου επιστήμονα, γραμμένο στα γερμανικά σε επιστολόχαρτο ενός ξενοδοχείου του Τόκιο, πουλήθηκε πρόσφατα σε ανώνυμο συλλέκτη για 1.560.000 δολάρια. Η τιμή εκκίνησης των προσφορών ήταν 2000 δολάρια. Όπως αναγράφει η είδηση, το σημείωμα γράφτηκε και δόθηκε ως φιλοδώρημα σε γκρουμ του ξενοδοχείου, ο οποίος, σύμφωνα με τα τότε κρατούντα έθιμα στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, αρνήθηκε να πάρει χρηματικό πουρμπουάρ. Τι έγραφε το ακριβό μπιλιετάκι; «Μια ήσυχη και ταπεινή ζωή φέρνει περισσότερη χαρά από ένα κυνήγι επιτυχίας που συνδέεται με συνεχή ανησυχία». Ένα δεύτερο ιδιόχειρο σημείωμα του ίδιου που έγραφε, απλώς, «Όπου υπάρχει θέληση, βρίσκεται ο τρόπος», ‘έπιασε’ μόνο 240.000 δολάρια στην ίδια δημοπρασία. Προφανώς και στις δημοπρασίες όλα είναι σχετικά. 

Απόδραση

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της επιστημονικής μας εταιρείας μας έδωσε πρόσφατα το έναυσμα και την ευκαιρία για έξοδο προς την Ανατολική Μακεδονία. Έτσι φθάσαμε το Σάββατο στη Δράμα αφού κάναμε μια πρώτη προσκυνηματική ανάβαση στην Εικοσιφοίνισσα. Ο μεσημβρινός περίπατος στο πάρκο της Αγίας Βαρβάρας με το εξαιρετικό γεύμα, και με τη βοήθεια του πολύ καλού, σχεδόν θερινού καιρού, μας προετοίμασε για το υπόλοιπο της ημέρας. Μια δόση επιστήμης το απόγευμα, μάθημα για την ανακουφιστική φροντίδα το βραδάκι, και δείπνο στο ξενοδοχείο με παρέα συναδέλφων. Νυκτερινός περίπατος για την πέψη, ύπνος και πρωινή αναχώρηση για τους Ταξιάρχες, για να λειτουργηθούμε στο μοναστήρι της Σίψας, όπου ο τάφος και το λείψανο του Αγ. Γεωργίου Καρσλίδη. Πολύς κόσμος, αλλά γενική ησυχία και τάξη. «Ξέρετε, διαβάζουμε το βιβλίο του π. Κωνσταντίνου στην τράπεζα», μας λέει μια μοναχή, προσφέροντάς μας μια ιδιαίτερη ικανοποίηση. Αφού πήραμε τον καφέ μας κατευθυνθήκαμε προς την άλλη πλευρά του νομού για να επισκεφθούμε το σπήλαιο του Αγγίτη, το μοναδικό ποτάμιο σπήλαιο στα Βαλκάνια, με εντυπωσιακούς σταλακτίτες και άλλες ομορφιές. Ο ξεναγός μας πρόθυμος να μας πληροφορήσει για όσα βλέπουμε στον επισκέψιμο χώρο και όσα – περισσότερα – δεν βλέπουμε στο υπόλοιπο, πολύ εκτεταμένο μέρος του σπηλαίου. Ο τόπος είναι ιδανικός για νόστιμο παραποτάμιο γεύμα και λίγο ύπνο στο αυτοκίνητο. Δεν σου κάνει καρδιά να φύγεις, αλλά συνεχίζουμε κάνοντας τον γύρο του Μενοικίου όρους για να βγούμε στην Αλιστράτη, να συνεχίσουμε προς Μπάφρα (για σπιτικό καφέ και γλυκό) και Πρώτη Σερρών και να ανηφορίσουμε προς τον τελευταίο μας σταθμό, το πανέμορφο μοναστήρι της Ανάληψης. Η ηγουμένη Ανυσία, παλαιά γνωστή, μας περιποιείται και μας γεμίζει δώρα. Υποσχόμαστε να ξανάρθουμε, και αναχωρούμε για επιστροφή, με το επαναλαμβανόμενο ερώτημα στο μυαλό μας: σε ποια άλλη χώρα μπορεί κανείς να απολαμβάνει πνευματική και υλική τροφοδοσία, φυσικό περιβάλλον και ανθρώπινη παρουσία σε τέτοιους συνδυασμούς; Δόξα τω Θεώ!  

 Παναγία Εικοσιφοίνισσα

 Πάρκο Αγ. Βαρβάρας

 Η είσοδος της μονής της Σίψας

 Ένα... θύμα της φωτιάς

 Οι πηγές του Αγγίτη

 Το σπήλαιο του Αγγίτη (Μααρά)

 Η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής στο σπήλαιο

Η μονή της Αναλήψεως στην Πρώτη Σερρών

Φεγγαράκι

Το διάστημα έχει τελευταία την τιμητική του. Ανακαλύψεις επί ανακαλύψεων, τεράστιες «μαύρες τρύπες» που μέχρι τώρα δεν ξέραμε ότι υπάρχουν (χάναμε τίποτε;), ταξίδια στην άκρη του ηλιακού συστήματος, θεωρίες και εικασίες για την ύπαρξη ή όχι νερού στους δορυφόρους του Κρόνου, ολικές εκλείψεις ηλίου, ακόμη και «καλωσορίσματα» για εξωγήινους είδαμε και ακούσαμε τους τελευταίους μήνες. Καλή είναι η επιστημονική περιέργεια, χρήσιμη μέχρι ένα σημείο, καθώς μπορεί να έχει και απτά αποτελέσματα για μας τους επί γης. Η φαντασιοκοπία όμως είναι σε κάθε περίπτωση υπερβολή και αγγίζει την αρχαία «ύβριν», όταν ισχυρίζεται ότι θα φτάσει στην πρώτη αρχή του σύμπαντος, στην πρώτη στιγμή της δημιουργίας.
     Ωστόσο, φαίνεται ότι το ενδιαφέρον για τον εκτός γης κόσμο έχει και άλλα κίνητρα. Διαβάζω π.χ. στην προχθεσινή Guardian ότι Ιάπωνες αστρονόμοι ανακάλυψαν μια τεράστια σπηλιά, μήκους 50 χιλιομέτρων και πλάτους 100 μέτρων, κάτω από την επιφάνεια της Σελήνης, που θα μπορούσε να αποτελέσει βάση αστροναυτών για την εξερεύνηση του δορυφόρου μας. Με αφορμή την ανακάλυψη αυτή, η εφημερίδα μας πληροφορεί ακόμη ότι ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα, εκτός από την Ιαπωνία, σχεδιάζουν/φιλοδοξούν να εγκαταστήσουν ανθρώπους στη Σελήνη μέχρι το 2030 (ή άλλοι μέχρι το 2036). Έχοντας λύσει όλα τα πεζά επίγεια προβλήματά τους, οι μεγάλοι του κόσμου μεταφέρουν τον ανταγωνισμό για την υπεροχή τους στο «λαμπρό φεγγαράκι» των παιδικών μας χρόνων. Τι τους φταίει το καημένο;

Κέρδος

Στα πλαίσια της πρόσφατης επίσκεψης του πρωθυπουργού Α. Τσίπρα στον Λευκό Οίκο άκουσα στο ραδιόφωνο τις επίσημες δηλώσεις των δυο ηγετών. Αυτό που μου έμεινε είναι ότι ο πρόεδρος Τραμπ έκανε θετική αναφορά (ξανά και ξανά) κυρίως στο ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ που δαπανά τόσο υψηλό ποσοστό του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της (του γνωστού ΑΕΠ) σε εξοπλισμούς, διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό χιλιάδες θέσεις εργασίας σε αμερικανούς πολίτες. Με άλλα λόγια, «Μπράβο σας που ξοδεύεστε και χρεώνεστε εσείς για να έχουμε δουλειές εμείς». Κατά τα άλλα, ούτε κουβέντα για όσα τυχόν περιμέναμε. Καλές και καρποφόρες οι επαφές με μεγάλους και ισχυρούς στον κόσμο, ιδίως για κείνους...
      Κι ένα χαρακτηριστικό υστερόγραφο. Μετά τις κοινές δηλώσεις των δύο ηγετών, η πρώτη ερώτηση δημοσιογράφου προς τον πρόεδρο είχε να κάνει με την κατάργηση ή όχι του Obamacare (της υγειονομικής κάλυψης των ανασφάλιστων Αμερικανών που είχε εισαγάγει ο προκάτοχός του), και όχι με την παρουσία ενός ξένου πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο. Τόσο τους ενδιέφερε το ζήτημα (ή το πρόσωπο).

Υπάρχουν!

Μπορεί η ‘ιδιωτεία’ να είναι αρχαία ελληνική λέξη που δηλώνει αυτόν που αποκαλούμε – ειρωνικά, όχι ευαγγελικά – «πτωχὸν τῷ πνεύματι». Ωστόσο δεν αποτελεί ελληνικό προνόμιο: τη διεκδικούν ως νοοτροπία, και μάλιστα με αξιώσεις, πολλοί ανά την υφήλιο. Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα από τους Αντίποδες φιλοξένησε προ 2 εβδομάδων η Guardian. Είδε το φως, έλεγε η είδηση, το πρώτο χαλάκι εισόδου (ξέρετε, εκείνο που γράφει Welcome και χρησιμεύει για να ξελασπώνουμε τα υποδήματά μας) για εξωγήινους. Το χαλάκι παρουσιάσθηκε επίσημα στο 68ο Διεθνές Αστροναυτικό Συνέδριο στην Αυστραλία και είναι σχεδιασμένο από τον πειραματικό φιλόσοφο Jonathon Keats και τη διαστημική αρχαιολόγο Alice Gorman. Το ακλόνητο επιχείρημά των δύο ‘δημιουργών’: Ίσως δεν έχουμε συναντήσει ακόμη εξωγήινους διότι, απλούστατα, δεν τους προσκαλέσαμε!
     Δεν ξέρω πόσο θα ‘πιάσει’ το διαστημικό χαλάκι σαν εμπορικό είδος ή αν θα αποφέρει τους καρπούς που προσδοκούν οι σχεδιαστές του. Ωστόσο θα αποτολμήσω μια φιλική πρόταση. Αν τυχόν το βάλετε στην πόρτα σας, να κοιτάζετε πάντα από το ‘ματάκι’ ποιος χτυπάει το κουδούνι: ποτέ δεν ξέρετε τι μπορεί να σας περιμένει από την άλλη μεριά. Όσο για τους εξωγήινους (ούφο τους λέμε συνήθως), μη ψάχνετε στ’ άστρα: ζουν ανάμεσά μας.
     Για όσους θέλουν να το δουν και να αποκρυπτογραφήσουν τον συμβολισμο του, ιδού η σχετική φωτογραφία:

Επικοινωνία

Έχοντας γράψει και επιμεληθεί δυο εκδόσεις ενός βιβλίου για την επικοινωνία γιατρού-αρρώστου, θεωρώ ότι ξέρω κάποια πράγματα για το θέμα. Και να που βρίσκομαι μπροστά σε μια από τις δύσκολες εκείνες περιπτώσεις που καθόλου δεν σκέφθηκα να περιλάβω στο βιβλίο. Τι κάνεις όταν ο ασθενής και ο συνοδός του, άνθρωποι από ένα απόμακρο ορεινό χωριό, δεν έχουν όχι το μορφωτικό υπόβαθρο αλλά ούτε καν την στοιχειώδη φυσική αντιληπτική ικανότητα για να καταλάβουν όσα πρέπει να τους μεταδώσεις; Όσο κι αν απλουστεύω τη γλώσσα, όσο κι αν χρησιμοποιώ πρακτικά παραδείγματα, δεν πιάνουμε επαφή. Είναι σαν να μιλάω με ανθρώπους άλλης φυλής και γλώσσας. Τι θα κάνουμε όταν πάρουμε στα χέρια μας τα αποτελέσματα της βιοψίας, που υποπτεύομαι ότι θα είναι δυσοίωνα; Ελπίζω τότε να υπάρχει κάποιος άλλος συνοδός, με περισσότερη αντίληψη. Και πώς μπορείς να τους υποδείξεις κάτι τέτοιο χωρίς να τους προσβάλεις;
     Βέβαια καθόλου δεν φταίνε οι άνθρωποι ούτε για την χαμηλή νοημοσύνη ούτε για την έλλειψη παιδείας τους, και μόνο η γλώσσα της αγάπης και του ενδιαφέροντος μπορεί και γεφυρώνει το χάσμα. Ωστόσο, σαν προέκταση της εμπειρίας αυτής, συλλογίσθηκα (κι ας μη θεωρηθεί ‘ρατσιστική’ η σκέψη μου) ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν τα ίδια πολιτικά δικαιώματα π.χ. με έναν καθηγητή πανεπιστημίου ή οποιονδήποτε άλλο μορφωμένο ή φυσικώς νοήμονα πολίτη της χώρας. Προς Θεού, δεν αρνούμαι ούτε αμφισβητώ τα δικαιώματά τους. Απλώς αναρωτιέμαι πόσο καταλαβαίνουν και με τι κριτήρια συναλλάσσονται με το δημόσιο και με τους άλλους ανθρώπους, κάνουν τις δουλειές τους, ψηφίζουν σε εκλογές ή συμμετέχουν σε άλλες ενέργειες που έχουν αντίκτυπο σε όλους μας. Στις δημοκρατίες έχουν άραγε όλες οι ψήφοι το ίδιο ‘ειδικό βάρος’, είναι όλες προϊόν έλλογης σκέψης; Και υπάρχει τρόπος να ξεπερασθεί ή να διορθωθεί μια τέτοια κατάσταση; Δεν θα επιχειρήσω να δώσω απάντηση. Κύριος οίδε.
     Κι ύστερα σκέφτομαι ότι στις σύγχρονες δημοκρατίες ακόμη και οι φυσικώς νοήμονες και οι μορφωμένοι δεν αποφασίζουν ούτε ψηφίζουν πάντα και υποχρεωτικά με λογικά κριτήρια. Άλλωστε φροντίζει γι’ αυτό το ‘μιντιακό σύστημα’ και οι επικοινωνιολόγοι των κομμάτων. Γι’ αυτό πληρώνονται.

Πετάει, πετάει...

Χωρίς σχόλια...

[Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 13/10/2017]

Κίνητρα

Εδώ και μέρες τα ΜΜΕ μας θυμίζουν κάθε τόσο ότι από την προσεχή φορολογική δήλωση και στο εξής παύει να ισχύει και η τελευταία φοροαπαλλαγή, εκείνη για ιατροφαρμακευτικές δαπάνες. Σε απλά ελληνικά: ξεχάστε τις αποδείξεις από γιατρούς, οδοντιάτρους και κλινικές, δεν πρόκειται να σας χρειαστούν σε τίποτε απολύτως. Αυτό είναι το μήνυμα προς τους ασθενείς, ενώ προς τους αντίστοιχους επαγγελματίες είναι το ακριβώς αντίθετο: μην τυχόν και δεν κόψετε αποδείξεις, μαύρο φίδι που σας έφαγε! Ο παραλογισμός στο απόγειό του, με διπλή σφραγίδα, εγχώρια και ξένη. Μόνο κίνητρο για τη συμπεριφορά των πολιτών η απειλή της τιμωρίας. Πουθενά ενθάρρυνση, πουθενά επιβράβευση.
     Βέβαια σε μια πολιτισμένη, ευνομούμενη, τέλος πάντων κανονική κοινωνία, ο κάθε επαγγελματίας θα έκοβε την πρέπουσα απόδειξη, ανεξάρτητα από την χρηστικότητά της για τον αποδέκτη. Όταν όμως έχει φτάσει Οκτώβριος και τα επαγγελματικά έσοδα από την αρχή του έτους (ακόμη και σε καλές περιπτώσεις) μόλις έχουν φτάσει να καλύπτουν τις έως τώρα φορολογικές και ασφαλιστικές δαπάνες, μπορούμε να μιλούμε για πολιτισμένη, ευνομούμενη, τέλος πάντων κανονική κοινωνία; Για μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού το δίλημμα είναι ανάμεσα στην επιβίωση και την εξόφληση χρεών προς το δημόσιο. Με το δεδομένο αυτό και απορρίπτοντας μετά χλευαστικού γέλωτος τις μεγαλόστομες επίσημες εξαγγελίες περί πλεονασμάτων και άλλων πρασίνων ίππων, ποιος νομίζετε ότι θα είναι ο χαμένος;

Έμφυλα "δικαιώματα"

‘Αν είναι το δικαίωμα αμαρτία’ τιτλοφορεί το χθεσινό φύλλο του το Έθνος, εννοώντας ως ‘δικαίωμα’ τον αυτοπροσδιορισμό του φύλου με απλή δήλωση (ακόμη και στην… ώριμη ηλικία των 15 ετών) και βαφτίζοντας αναχρονιστικούς, σκοταδιστές και παρωχημένους όσους σκέφτονται με την κοινή παραδοσιακή λογική και την πίστη ότι ο Θεός μας έπλασε «ἄρσεν καὶ θῆλυ» (όχι… ΛΟΑΤΚΙ), ότι το φύλο είναι ένα από τα τάλαντα που έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο, καθένα με τις ιδιαιτερότητες και τα προσόντα του, για να εκπληρώνει την αποστολή για την οποία βρίσκεται στον κόσμο αυτό, τον οποίο διαφεντευόμαστε αυθαίρετα και προσδιορίζουμε όπως θέλουμε, χωρίς αναφορά και συμμόρφωση προς τον Κτίστη και μοναδικό ιδιοκτήτη του.

     Αλλά αν είναι ‘δικαίωμα’ ο αυτοπροσδιορισμός, δεν είναι πολύ περισσότερο δικαίωμα (χωρίς εισαγωγικά) η στοιχειώδης επιβίωση; Δεν είναι δικαίωμα η απόδοση στους εργαζομένους όσων πλήρωσαν μια ζωή σε φόρους, κρατήσεις, γενικά υποχρεώσεις προς το κράτος; Δεν είναι βάναυση καταπάτηση δικαιώματος η κάθετη, οριζόντια και διαγώνια περικοπή των συντάξεων και των επιδομάτων; Όχι των χαριστικών και καταχρηστικών, αλλά των απολύτως δικαίων και νομίμων. Το δικαίωμα αυτό, θεσμικά κατοχυρωμένο εδώ και δεκαετίες, το είδαμε να πετιέται στον κάλαθο των αχρήστων από τους κάποτε δήθεν αριστερούς δήθεν διεκδικητές του. Που σήμερα, αντί να ασχολούνται με ζωτικά θέματα ουσίας, κάνουν παρδαλές επιδείξεις ‘προοδευτικότητας’ «πειθόμενοι τοῖς ρήμασι» των ξένων υποβολέων τους.

     Στην Αποκάλυψη διαβάζουμε την παραγγελία του αγγέλου που ανακοινώνει την καταστροφή της Βαβυλώνος: «ἔξελθε ἐξ αὐτῆς ὁ λαός μου, ἵνα μὴ συγκοινωνήσητε ταῖς ἁμαρτίαις αὐτῆς, καὶ ἵνα ἐκ τῶν πληγῶν αὐτῆς μὴ λάβητε» [Αποκ. 18: 4]. Η Ελλάδα μας δυστυχώς όσο πάει μοιάζει όλο και περισσότερο με την Βαβυλώνα της Αποκάλυψης. Δεν ξέρουμε τι πληγές μας επιφυλάσσονται για τα χάλια μας, και αν θα μας οδηγήσουν σε διόρθωση. Δεν μπορούμε να φύγουμε όλοι από τη χώρα, μπορούμε όμως να μη «συγκοινωνήσουμε ταῖς ἁμαρτίαις αὐτῆς». Κι ας θυμηθούμε και την άλλη παραγγελία του ίδιου προφητικού βιβλίου: «ὁ ἀδικῶν ἀδικησάτω ἔτι, καὶ ὁ ῥυπαρὸς ῥυπαρευθήτω ἔτι, καὶ ὁ δίκαιος δικαιοσύνην ποιησάτω ἔτι, καὶ ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι» [Αποκ. 22: 11]. Που σημαίνει τελικά την προσωπική ευθύνη του καθενός για τον δρόμο που θα ακολουθήσει ως το τέλος, ανεξάρτητα από όσα βλέπει να διαδραματίζονται γύρω του. Άλλωστε, και ο λογαριασμός στο ‘ταμείο’ της εξόδου θα είναι κι εκείνος αυστηρά προσωπικός, χωρίς δυνατότητα εξαγοράς και χωρίς δόσεις.

Τηλεφωνικές παρενοχλήσεις

Μια συνέπεια της τεχνολογικής εξέλιξης των επικοινωνιών είναι η εισβολή της τηλεφωνικής διαφήμισης στη ζωή μας. Γνωστές (και λιγότερο γνωστές) εταιρείες μας καλούν, συνήθως στα κινητά μας, συχνά μάλιστα σε ώρες κοινής ησυχίας, για να μας κάνουν προσφορές ή να μας ζητήσουν να επιβεβαιώσουμε τα στοιχεία μας (ΑΦΜ, ηλεκτρονικές και άλλες διευθύνσεις κτλ.). Επειδή δυστυχώς έχουν πληθύνει οι απάτες και οι απατεώνες στον κόσμο μας, και επειδή δεν υπάρχει τρόπος πρακτικά να επιβεβαιώνουμε την γνησιότητα αυτών που μας καλούν, αλλά και επειδή δεν έχουμε καμιά υποχρέωση ή επιθυμία να δίνουμε τα προσωπικά μας στοιχεία από το τηλέφωνο, μήπως είναι καιρός να καταργηθεί δια νόμου η τηλεφωνική διαφήμιση; Όσοι χρειαζόμαστε αγαθά και υπηρεσίες ξέρουμε και πού να τα βρούμε. Για να δώσω ένα ακραίο παράδειγμα, πώς θα φαινόταν σε τελείως αγνώστους μου αν τους πρότεινα τηλεφωνικά να τους κάνω μια βρογχοσκόπηση σε τιμή ευκαιρίας; Γιατί να αντιμετωπίζουμε την κινητή τηλεφωνία, την ηλεκτρική ενέργεια ή τη συνδρομητική τηλεόραση διαφορετικά ως προς τους κανόνες εμπορικής προώθησης;

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 7/10/2017]

Πεντηκοστή

Μια ιδιαίτερη ευλογία μας επεφύλαξε η σημερινή μέρα: να παρευρεθούμε στη χειροτονία στον τρίτο βαθμό της ιερωσύνης του π. Στεφάνου Τόλιου, που προχθές εξελέγη μητροπολίτης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου. Συγκίνηση ιδιαίτερη, μια και ο νέος επίσκοπος μεγάλωσε στην ενορία των Αγ. Αποστόλων, όπου συμψάλαμε για πολλά χρόνια, είχε πνευματικό τον μακαρίτη τον πατέρα μας, αργότερα τον διαδέχθηκε ως προϊστάμενος του ναού, και τέλος μας συμπαραστάθηκε στην κοίμηση και την εξόδιο ακολουθία του. Πέρα όμως από τις προσωπικές μνήμες, το μυστήριο με την ψαλλομένη ακολουθία της Πεντηκοστής μας θύμισε ζωηρά ότι η αρχιερωσύνη στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι μια μακρά αδιάσπαστη αλυσίδα, η αρχή της οποίας ανάγεται στο υπερώο της Ιερουσαλήμ, όπου την ιστορική εκείνη ημέρα «ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό» όταν «ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας... καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός... καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου». Είθε αυτό το Άγιο Πνεύμα που «πάντα χορηγεῖ» και «ὅλον συγκροτεῖ τὸν θεσμὸν τῆς Ἐκκλησίας» να φωτίζει και να οδηγεί πάντα τόσο τον νέο μητροπολίτη όσο και όλους τους Ορθοδόξους κληρικούς, ανωτέρους και κατωτέρους, στους δύσκολους και προκλητικούς καιρούς που ζούμε. Πάτερ Στέφανε, άξιος!

Ετών 33

Όσο προχωρούν τα χρόνια, τόσο πληθαίνουν οι ασθενείς που είναι μικρότεροί μας σε ηλικία. Φυσικό είναι. Και όταν μεν οι διαγνώσεις είναι αθώες και υπάρχει θεραπεία, πάει καλά. Όταν όμως ατενίζεις τον καρκίνο πρόσωπο με πρόσωπο, να φράζει με το άσχημο κεφάλι του τον ένα πνεύμονα σαν απαίσια σμέρνα έτοιμη να δαγκώσει όποιον πλησιάσει το λημέρι της, νιώθεις το δάγκωμα στα δικά σου σωθικά. Δεν τη βλέπεις μόνο εσύ. Ο άρρωστος, παλικάρι στα χρόνια του Χριστού, είναι ξύπνιος: δεν θέλησε καταστολή για τη βρογχοσκόπηση. Μισογερμένος στο μαξιλάρι βλέπει στην οθόνη τον αντίπαλο σε όλες του τις διαστάσεις και τα χρώματα. Παρακολουθεί και καταλαβαίνει τις συζητήσεις μας, όσο κρυπτογραφικές κι αν είναι αυτές. Ξέρει για τις οστικές μεταστάσεις, ξέρει τι γίνεται και τι τον περιμένει. Και το πιο εκπληκτικό μέσα σ’ αυτόν τον χαμό, το χαμόγελο δεν λείπει από το πρόσωπό του, πριν και μετά την εξέταση. Αυτό μας ενθαρρύνει και συγχρόνως μας πονάει ακόμη περισσότερο. Πώς το γράφει ο Αδελφόθεος Ιάκωβος; «Τὴν ὑπομονὴν ᾿Ιὼβ ἠκούσατε, καὶ τὸ τέλος Κυρίου εἴδετε». Την έχουμε μπροστά μας ζωντανή την υπομονή του Ιώβ στο πρόσωπο του Γιώργου. Σηκώνει τον σταυρό του εδώ και τρία χρόνια, και τώρα βλέπει το τέλος να εγγίζει. Ο Θεός ξέρει πώς νιώθει μέσα του, εξωτερικά όμως μας δίνει ο ίδιος κουράγιο.
     Τελειώνουμε τη βρογχοσκόπηση, παίρνουμε τις βιοψίες, ευτυχώς χωρίς προβλήματα, φεύγει εκείνος με το φορείο για το δωμάτιό του, σπεύδω να εγκαταλείψω κι εγώ το εργαστήριο από την πλαϊνή πόρτα για να μη δουν οι υπόλοιποι τα δάκρυά μου. Κι εγώ τα δικά τους. 

   Σημ. Για όσους δεν ξέρουν την όψη της σμέρνας...

Μετάθεση ευθύνης

«Γιατρέ, είμαι ο Μάκης. Μπορείς να μου γράψεις μια συνταγή για το εμβόλιο;»
    Ο Μάκης είναι γείτονάς μου από τότε που γύρισα από την Αγγλία, πολύ μικρότερός μου. Δυστυχώς όλα τα χρόνια που τον ξέρω καπνίζει ενάμισι πακέτο τη μέρα. Μια φορά με επισκέφθηκε επαγγελματικά με αφορμή μια βρογχίτιδα. Η σπιρομέτρησή του ήταν στο κατώτερο φυσιολογικό όριο. Του είπα τότε τα σχετικά, ότι αν συνεχίσει έτσι, σε λίγα χρόνια θα έχει μόνιμη βλάβη, και τότε θα είναι αργά. Κούνησε το κεφάλι. «Δοκίμασα μια φορά», μου είπε. Το ίδιο κι ο πατέρας του. «Kατά μάνα κατά κύρη, κατά γιο και θυγατέρα» που λέει η παροιμία. «Δεν φτάνει», του είχα πει. «Πόσες φορές έπεσες όταν μάθαινες να περπατάς; Δεν ξανασηκώθηκες;»
     Τώρα μου ζητάει να του γράψω εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο. Εδώ θα μπορούσαμε να στήσουμε ολόκληρη συζήτηση, καθώς έχω κάποια άποψη για το θέμα. Δεν είναι όλα τα εμβόλια ίδια. Ο πνευμονιόκοκκος δεν είναι σαν τον ιό της ιλαράς, δεν κάνει μεγάλες επιδημίες με εκατοντάδες κρούσματα και δεκάδες θύματα. Προσβάλλει κυρίως ευπαθείς ομάδες, άτομα με συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου. Και στα 27 χρόνια που ασκώ την ειδικότητα δεν έχω συναντήσει πρόβλημα μαζί του στις διαστάσεις που το παρουσιάζουν οι διαφημίσεις του εμβολίου. Ωστόσο, από τότε που πρωτοβγήκε στην αγορά, οι προτεινόμενες ενδείξεις του όλο και διευρύνονται, με μάλλον ασαφή κριτήρια. Τέτοιες τακτικές είναι που κάνουν ζημιά και στα άλλα, τα πιο αποτελεσματικά και απαραίτητα εμβόλια.
     Τι να του κάνω; Αν μπορούσα να βάλω σε μια ζυγαριά τον επίφοβο γι’ αυτόν πνευμονιόκοκκο από τη μία και από την άλλη το κάπνισμα, θα του έδειχνα προς τα πού θα έκλινε (μάλλον θα κατρακυλούσε) η ισορροπία. Καταλαβαίνω όμως πόσο εύκολη ψυχολογικά είναι η κίνησή του. «Έκανα εμβόλιο, είμαι εντάξει», θα λέει στον εαυτό του. Αποσείω την ευθύνη, συνεχίζω να καπνίζω αμέριμνος. Κι όταν (μη γένοιτο!) συμβεί κάτι, θα απορεί και θα εξίσταται πώς έγινε αυτό, αφού είχε κάνει και εμβόλιο.
     Σε παλιότερες εποχές, οι δάσκαλοι μας έδιναν ένα χαρτί που έπρεπε να το διαβάσει ο γονιός μας και να υπογράψει: «Έλαβον γνώσιν. Ο κηδεμών». Σήμερα δεν έχουμε τέτοιες συνήθειες. Έτσι ετοιμάζω τη συνταγή, και σαν υστερόγραφο βάζω επάνω της ένα αυτοκόλλητο χαρτάκι: «Μάκη, το εμβόλιο ΔΕΝ σε προφυλάσσει από τις συνέπειες του καπνίσματος». Έχω κι εγώ τις δικές μου επαγγελματικές ευθύνες, σε κάποιον πρέπει να πετάξω το μπαλάκι. 

Τα όπλα, οι νόμοι και το σύνταγμα

Από τα πιο αμφιλεγόμενα νομοθετήματα στις ΗΠΑ είναι η Δεύτερη Τροπολογία του Συντάγματος, που κατοχυρώνει το δικαίωμα των πολιτών να κατέχουν και να φέρουν όπλα. Όπως μαθαίνω από την ‘παντογνώστρια’ Wikipedia, το δικαίωμα αυτό απέβλεπε στο να επιτρέπει στους πολίτες να οργανώνουν σώματα πολιτοφυλακής, να συμμετέχουν στην εφαρμογή του νόμου, να ανθίστανται σε τυραννικές κυβερνήσεις, να αποτρέπουν εισβολείς, να καταστέλλουν εξεγέρσεις (π.χ. από σκλάβους), καθώς και να διευκολύνει την αυτοάμυνα. Η τροπολογία θεσπίσθηκε το 1791, δεκαπέντε μόλις χρόνια μετά τον πόλεμο της Αμερικανικής ανεξαρτησίας, και από τότε έχει δώσει αφορμή για πλήθος νομικές μάχες και ενστάσεις και διενέξεις, πάντα με το ίδιο αρνητικό αποτέλεσμα. Δεν είναι καθόλου αστείο: αν ένας υποψήφιος πρόεδρος στις ΗΠΑ θέλει να χάσει τις εκλογές, το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι να αμφισβητήσει τη δεύτερη τροπολογία. Και το πνεύμα αυτό έχει περάσει στην όλη κουλτούρα της Αμερικανικής ζωής, όπως αυτή αποτυπώνεται στον κινηματογράφο και την τηλεόρασή της. Ως προς το συγκεκριμένο θέμα ο χρόνος στις ΗΠΑ έχει σταματήσει στα 1791.
     Όλη αυτή η δωρεάν νομική επιμόρφωση παρέχεται με αφορμή μια ακόμη ανθρωποσφαγή, αυτή τη φορά στο Λας Βέγκας: 59 νεκροί και πάνω από 500 τραυματίες είναι ο μέχρι στιγμής απολογισμός. Ένας ο δράστης – σώφρων, σαλεμένος, φανατικός, δαιμονισμένος, αδιάφορο – δεκάδες τα όπλα που είχε γύρω του, εντελώς ανυποψίαστα τα θύματά του. Το έργο έχει ‘παιχθεί’ πολλές φορές, σε διάφορες πολιτείες, με την ίδια κατάληξη, και δυστυχώς χωρίς να φαίνεται φως στον ορίζοντα. Οι συζητήσεις που γίνονται κάθε φορά, όχι για απαγόρευση των όπλων (Θεός φυλάξοι!) αλλά π.χ. για έλεγχο του ποινικού μητρώου ή της ψυχικής υγείας αυτών που τα αγοράζουν ή για περιορισμό του αριθμού των σφαιρών που μπορεί να αγοράσει κανείς, βρίσκουν πάντα απέναντί τους το τείχος του οργανωμένου λόμπι που λέγεται National Rifle Association, που ισχυρίζεται ότι δεν σκοτώνουν τα όπλα αλλά οι άνθρωποι. Να απαγορευθούν λοιπόν οι άνθρωποι; Όπως διαβάζουμε, τα εντελώς αυτόματα (πολεμικά) όπλα έχουν αυστηρούς περιορισμούς στην πώλησή τους. Ωστόσο, μπορεί να αγοράσει κανείς, απολύτως νόμιμα και με μόλις 100 δολάρια, μηχανισμούς που μετατρέπουν τα ημιαυτόματα πυροβόλα όπλα σε πλήρως αυτόματα, με ταχυβολία που δεν μπορεί να πετύχει το ανθρώπινο δάχτυλο στη σκανδάλη (κάτι που πιθανώς χρησιμοποίησε ο εκτελεστής του Λας Βέγκας). Κι αν δεχθούμε το συνήθως προβαλλόμενο επιχείρημα της αυτοάμυνας, ποιος θα μπορούσε να αμυνθεί με προσωπικό οπλισμό απέναντι στον παράφρονα που από τον 32ο όροφο του ξενοδοχείου ‘κατάβρεχε’ με σφαίρες τις χιλιάδες του κόσμου στην πλατεία;  
     Από τους αρχικούς προβλεπόμενους σκοπούς της Δεύτερης Τροπολογίας, κανένας δεν ισχύει τον 21ο αιώνα. Ο μόνος σκοπός που εξυπηρέτησε αποτελεσματικά η ανεξέλεγκτη οπλοκατοχή στις ΗΠΑ ήταν και είναι οι μαζικές δολοφονίες. Όπως λένε, αν το μόνο εργαλείο που έχεις είναι το σφυρί, τότε όλα τα προβλήματα σου μοιάζουν με καρφιά (αν έχεις όπλο, τότε όλοι θα σου μοιάζουν με στόχους). Και όπως είπε κάποτε ο πρόεδρος Τζόνσον, την όποια νομοθεσία δεν την εξετάζεις με βάση τα οφέλη που θα επιφέρει αν εφαρμοσθεί σωστά, αλλά με γνώμονα τις αδικίες που θα προκαλέσει και τη ζημιά που θα κάνει αν εφαρμοσθεί λανθασμένα. Ισχύει ακόμη και για τις τροπολογίες του συντάγματος.

A la carte

Προ 10ημέρου ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος μας γνωστοποίησε έγγραφο του Υπουργού Υγείας, βάσει του οποίου σε νομοσχέδιο του Υπ. Δικαιοσύνης με θέμα «Ευρωπαϊκή εντολή έρευνας στις ποινικές υποθέσεις – εναρμόνιση της νομοθεσίας με την οδηγία 2014/41/ΕΕ» περιλαμβάνεται διάταξη με την οποία παρατείνεται η τρέχουσα θητεία των Διοικητικών Συμβουλίων κ.ά. οργάνων των Ιατρικών Συλλόγων από τρία σε τέσσερα χρόνια (όλως τυχαίως, φέτος θα έπρεπε να είχαμε εκλογές στους συλλόγους). Αφήνοντας στην άκρη την βαθιά, σχεδόν μεταφυσική σχέση του εν λόγω νόμου με την επιμέρους διάταξη (όπως λέμε π.χ. παγωτό στρατσιατέλλα γαρνιρισμένο με αντσούγιες), μας πειράζει μια τέτοια απόφαση; Εξαρτάται πώς τη βλέπει κανείς. Κάποιοι λένε ότι το Υπ. Υγείας ‘τα έχει βρει’ με την τρέχουσα διοίκηση του Πανελληνίου, που δεν του βγάζει γλώσσα σε τίποτε για τα κακώς κείμενα στην Υγεία, και δεν θέλει να χαλάσει μια τόσο αρμονική συνεργασία. Τι πιο απλό και βολικό από μια παράταση θητείας;

     Γενικά δεν πιστεύω σε θεωρίες συνωμοσίας. Αυτό όμως δεν με εμποδίζει να είμαι καχύποπτος απέναντι σε ανθρώπους και θεσμούς που δίνουν τέτοιες και άλλες παρόμοιες αφορμές. Ποιος μας εγγυάται ότι το 2019 δεν θα υπάρξει μια 'διάταξη' (προσαρτημένη ίσως σε νόμο π.χ. περί ορεινών βοσκοτόπων ή περί υποχρεωτικού τεχνικού ελέγχου των αλιευτικών σκαφών ανοικτής θαλάσσης) που θα παρατείνει την θητεία της τρέχουσας κυβέρνησης από τέσσερα σε πέντε χρόνια; Όταν ψηφίζονται αυθαίρετα διατάξεις σαν την παραπάνω ή όταν οι συνθέσεις των θερινών τμημάτων της Βουλής ρυθμίζονται κατά το συμφέρον, τι άλλο θέλουμε για να πεισθούμε ότι έχουμε μια ‘α λα καρτ’ δημοκρατία;