Επικοινωνία

Έχοντας γράψει και επιμεληθεί δυο εκδόσεις ενός βιβλίου για την επικοινωνία γιατρού-αρρώστου, θεωρώ ότι ξέρω κάποια πράγματα για το θέμα. Και να που βρίσκομαι μπροστά σε μια από τις δύσκολες εκείνες περιπτώσεις που καθόλου δεν σκέφθηκα να περιλάβω στο βιβλίο. Τι κάνεις όταν ο ασθενής και ο συνοδός του, άνθρωποι από ένα απόμακρο ορεινό χωριό, δεν έχουν όχι το μορφωτικό υπόβαθρο αλλά ούτε καν την στοιχειώδη φυσική αντιληπτική ικανότητα για να καταλάβουν όσα πρέπει να τους μεταδώσεις; Όσο κι αν απλουστεύω τη γλώσσα, όσο κι αν χρησιμοποιώ πρακτικά παραδείγματα, δεν πιάνουμε επαφή. Είναι σαν να μιλάω με ανθρώπους άλλης φυλής και γλώσσας. Τι θα κάνουμε όταν πάρουμε στα χέρια μας τα αποτελέσματα της βιοψίας, που υποπτεύομαι ότι θα είναι δυσοίωνα; Ελπίζω τότε να υπάρχει κάποιος άλλος συνοδός, με περισσότερη αντίληψη. Και πώς μπορείς να τους υποδείξεις κάτι τέτοιο χωρίς να τους προσβάλεις;
     Βέβαια καθόλου δεν φταίνε οι άνθρωποι ούτε για την χαμηλή νοημοσύνη ούτε για την έλλειψη παιδείας τους, και μόνο η γλώσσα της αγάπης και του ενδιαφέροντος μπορεί και γεφυρώνει το χάσμα. Ωστόσο, σαν προέκταση της εμπειρίας αυτής, συλλογίσθηκα (κι ας μη θεωρηθεί ‘ρατσιστική’ η σκέψη μου) ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν τα ίδια πολιτικά δικαιώματα π.χ. με έναν καθηγητή πανεπιστημίου ή οποιονδήποτε άλλο μορφωμένο ή φυσικώς νοήμονα πολίτη της χώρας. Προς Θεού, δεν αρνούμαι ούτε αμφισβητώ τα δικαιώματά τους. Απλώς αναρωτιέμαι πόσο καταλαβαίνουν και με τι κριτήρια συναλλάσσονται με το δημόσιο και με τους άλλους ανθρώπους, κάνουν τις δουλειές τους, ψηφίζουν σε εκλογές ή συμμετέχουν σε άλλες ενέργειες που έχουν αντίκτυπο σε όλους μας. Στις δημοκρατίες έχουν άραγε όλες οι ψήφοι το ίδιο ‘ειδικό βάρος’, είναι όλες προϊόν έλλογης σκέψης; Και υπάρχει τρόπος να ξεπερασθεί ή να διορθωθεί μια τέτοια κατάσταση; Δεν θα επιχειρήσω να δώσω απάντηση. Κύριος οίδε.
     Κι ύστερα σκέφτομαι ότι στις σύγχρονες δημοκρατίες ακόμη και οι φυσικώς νοήμονες και οι μορφωμένοι δεν αποφασίζουν ούτε ψηφίζουν πάντα και υποχρεωτικά με λογικά κριτήρια. Άλλωστε φροντίζει γι’ αυτό το ‘μιντιακό σύστημα’ και οι επικοινωνιολόγοι των κομμάτων. Γι’ αυτό πληρώνονται.