Κυνικά καύματα

Στην Ελλάδα έχουμε μια ιδιάζουσα (για να το πώ κάπως κομψά) αντίληψη για την ισχύ των νόμων. Για παράδειγμα, αν ανάψεις φωτιά για να κάψεις χόρτα και ο άνεμος τη μετατρέψει σε πυρκαγιά, πηγαίνεις φυλακή για εμπρησμό. Αν ανάβεις μπουκάλια με βενζίνη και τα εκτοξεύεις εναντίον ανθρώπων και οχημάτων με σκοπό την πρόκληση σοβαρής υλικής και επικίνδυνης σωματικής βλάβης (είτε στην Κερατέα είτε στο κέντρο της Αθήνας), προφανώς δεν φέρεις καμία ευθύνη. Συμπέρασμα: αν βρεθείς κατηγορούμενος επειδή έκαιγες χόρτα, φρόντισε να ισχυρισθείς ότι απλώς σκόπευες να κάψεις το διπλανό αυτοκίνητο ή κάποιους που περνούσαν από το δρόμο. Αυτές οι πράξεις δεν (φαίνεται να) διώκονται ποινικά. Λάθος κάνω;

Η πινακοθήκη των ηλιθίων

Ο τίτλος ανήκει σε θεατρικό έργο του μακαρίτη Νίκου Τσιφόρου (πρωτοπαίχθηκε το 1944). Τον αναζήτησα προ καιρού στο διαδίκτυο, με την ελπίδα ότι θα αναφερόταν π.χ. σε άθροισμα βουλευτών, πολιτευτών, ενδεχομένως δημοσιογράφων ή άλλων ανδρών και γυναικών της επικαιρότητος. Απογοητεύθηκα ως προς την προσδοκία αυτή. Ωστόσο, βρήκα στην αρχή του έργου την ακόλουθη παράγραφο, που θα μπορούσε να αναφέρεται σε πολλές καταστάσεις που βλέπουμε και ζούμε γύρω μας:

‘Κυρίες και κύριοι, θα έχετε ακούσει χωρίς αμφιβολία μια λεξούλα με οχτώ γράμματα, μια χαριτωμένη μικρή λεξούλα, που απλά, χωρίς καθόλου ρομαντισμό, χωρίς έξαρσιν, λέγεται «συμφέρον». Ε, ακριβώς αυτή η λεξούλα είναι η βάσις της θεωρίας της ανθρωπίνης ηλιθιότητος. Το αλφάβητο που μαθαίνουμε να ψιθυρίζουμε όλοι μας από την στιγμή που θα ανοίξουμε τα μάτια μας στον μυρωμένον αυτόν κόσμο, ως τη στιγμή που θα τα κλείσουμε. Πάνω σ’ αυτή στηρίζεται το κάθε τι. Οι ηρωισμοί, οι ιδεολογίες, οι ανωτερότητες, οι αρετές, τα σοβαρά συγγράμματα «περί ασβεστογενών πετρωμάτων», οι Ρωμαίοι που ψιθυρίζουνε τις φεγγαρόλουστες νύχτες λόγια λατρείας στο ροζ αυτάκι της Ιουλιέττας τους, η βαμβακοπυρίτις που χάρισε στον κόσμο το Βραβείο Νομπέλ. Όλα!’

Μπορούμε, υπό τύπον ασκήσεως, να πάρουμε οποιοδήποτε από τα τρέχοντα στην ημεδαπή θέματα και να προσπαθήσουμε να διακρίνουμε τί πραγματικά κρύβεται πίσω από τα φαινομενικά ‘δίκαια’ αιτήματα της μιας ή άλλης τάξης, ομάδας, κοινωνίας, περιοχής, σωματείου, συνδικάτου, ή άλλου ατόμου ή φορέα, για τα οποία τόσος θόρυβος (μέχρι και βομβιστικού επιπέδου) γίνεται. Κι έπειτα να σκεφθούμε πόσο διαφορετικά θα τα βλέπαμε αν αντί για ‘δίκαια’ τα λέγαμε με το αληθινό τους όνομα: συμφέροντα.

Στιχομυθίες

Δεν βλέπω συχνά ειδήσεις, παρά μόνο όταν συμβαίνουν σημαντικά γεγονότα. Ωστόσο, απόψε (ΝΕΤ, 21.00) έγινα μάρτυς επεισοδίου, όπου βουλευτής της αντιπολίτευσης ερωτά υπουργό αν εβλήθη ελληνικό πολεμικό πλοίο από πύραυλο της Λιβύης, όπως άκουσε. Η απάντηση του υπουργού: «Κύριε Τάδε, δεν ήρθαμε εδώ για να μας διηγηθείτε την τηλεταινία που είδατε χθες!».

Δεν έχω τίποτε με κανέναν από τους συνομιλητές, ούτε γνωρίζω την ορθή απάντηση. Ακόμη και ο πιο έξυπνος άνθρωπος μπορεί να κάνει μια ανόητη ερώτηση, ακόμη και ο πιο σοβαρός μπορεί να πετάξει ένα φραστικό πυροτέχνημα ‘κατεψυγμένο’. Είναι όμως δυνατόν αυτές οι μπούρδες (ίνα μή τι χείρον είπω) να αποτελούν μέρος του κεντρικού δελτίου ειδήσεων της κρατικής τηλεόρασης; Τόσο ζηλεύουν κάποιοι τις επιδόσεις των ιδιωτικών καναλιών; Και επί της ουσίας, τέτοιοι άνθρωποι διαχειρίζονται τις δημόσιες υποθέσεις εν καιρώ κρίσεως;

Μεταστροφές

Ο Μπέρναρντ Νάθανσον ήταν μαιευτήρας στις ΗΠΑ και είχε εκτελέσει συνολικά κάπου 75.000 εκτρώσεις. Ο ίδιος περιέγραφε τον εαυτό του ως ‘Εβραίο άθεο’. Ωστόσο, άρχισε να προβληματίζεται πάνω στην ανάπτυξη της ζωής του εμβρύου, ιδίως όταν αυτή έγινε ορατή με τους υπερήχους, ώσπου το 1979 σταμάτησε οριστικά τις εκτρώσεις, δηλώνοντας: «Είναι αναμφίβολο ότι η ζωή αρχίζει με τη σύλληψη και απαιτεί όλη την προστασία και την ασφάλεια που απολαμβάνει καθένας από μας». Από εκτελεστής εμβρύων ο Νάθανσον έγινε σφοδρός πολέμιος των εκτρώσεων και υπερασπιστής του δικαιώματος στη ζωή. Το 1984 παρουσίασε το γνωστό βίντεο ‘Η σιωπηρή κραυγή’, όπου παρουσιάζει με τη βοήθεια των υπερήχων την ενδομήτρια ανάπτυξη και τελικά την έκτρωση ενός εμβρύου 12 εβδομάδων. Εκεί το στόμα του παιδιού φαίνεται να ανοίγει σε μια σιωπηρή κραυγή, καθώς αυτό προσπαθεί να αποφύγει τα χειρουργικά εργαλεία που πρόκειται να το καταστρέψουν. Ο Νάθανσον έγραψε βιβλία κι έδωσε διαλέξεις σε όλο τον κόσμο για την προστασία του αγέννητου παιδιού, προκαλώντας έτσι την πολεμική των συναδέλφων του και του κινήματος υπέρ των εκτρώσεων και του ‘δικαιώματος στην επιλογή’. Τέλος, στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ρώτησε ένα φίλο του Καθολικό ιερέα, με τον οποίο επί πολλά χρόνια συζητούσε τις μεταφυσικές του ανησυχίες: «Πάτερ, θέλω να γίνω Καθολικός. Τι πρέπει να κάνω;». Βαπτίσθηκε το 1996, στα 70 του, ενώ τον ίδιο χρόνο πήρε πτυχίο βιοηθικής από το Πανεπιστήμιο Vanderbilt.

Ο Νάθανσον απεβίωσε στις 21 Φεβρουαρίου 2011, σε ηλικία 85 ετών. Παραφράζοντας τον αρχαίο Σόλωνα, θα μπορούσε κανείς να συλλογισθεί, με αφορμή την πορεία του στη ζωή: ‘Μηδένα προ του τέλους κατάκρινε’.

Σημ. Πληροφορήθηκα τον θάνατο του Νάθανσον από το British Medical Journal (για την ανάγνωσή του χρειάζεται συνδρομή στο περιοδικό). Ωστόσο, μπορεί κανείς να βρει τη βιογραφία του στη Wikipedia, ενώ το βίντεο ‘The Silent Scream’ υπάρχει στο YouTube (σε 5 μέρη).

Σας θυμίζει κάτι;

Ένα κείμενο που συναντούμε συχνά στην Αγγλία αναρτημένο πάνω από γραφεία υπαλλήλων σε υπηρεσίες, νοσοκομεία και αλλού. Νομίζω δεν ισχύει μόνο για εκεί. Η μετάφραση δική μου, υπολείπεται του πρωτοτύπου.

‘We the Willing, led by the Unknowing,
are doing the Impossible for the Ungrateful.
We have done so much for so long with so little,
we are now qualified to do anything with nothing’.

‘Εμείς οι Πρόθυμοι, οδηγούμενοι από τους Άσχετους,
κάνουμε το Αδύνατο για τους Αχάριστους.
Έχουμε κάνει τόσα πολλά επί τόσο πολύ καιρό με τόσο λίγα,
που τώρα έχουμε τα προσόντα να κάνουμε οτιδήποτε με το τίποτε’.

Ελληνική άνοιξη

Ο καιρός σήμερα προκαλούσε για έξοδο, και μια και υπήρχε και η κατάλληλη καλή συντροφιά, βρεθήκαμε στις όχθες της Κερκίνης και στο γειτονικό Ακριτοχώρι.

Τελικά, πόσο λίγο γνωρίζουμε την ομορφιά του τόπου μας, φυσική και πνευματική...

‘Με χίλιες γλώσσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει
όποιος πεθαίνει σήμερα, χίλιες φορές πεθαίνει’.

Ευχαριστούμε θερμά τους... αυτουργούς της σημερινής ημέρας. Και δόξα τω Θεώ!

Εθνική εορτή...

‘Επί την ηλίου δύσιν’ της φετινής επετείου, φυλλομετρώντας ηλεκτρονικά το ΒΗΜΑ, διαβάζω το παρακάτω κείμενο του καθηγητή Ι.Μ. Κονιδάρη και το παραθέτω αυτούσιο για τον σχετικό προβληματισμό, έστω και κατόπιν εορτής (οι υπογραμμίσεις δικές μου).

Ανεξάρτητα από το τι οι ιστορικοί θεωρούν ότι πράγματι έλαβε χώρα την ημέρα εκείνη του 1821, η 25η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ήδη από το έτος 1838 με βασιλικό διάταγμα ως εθνική εορτή.

Την ημέρα της εθνικής εορτής της Ελλάδος συνέρχεται η κρίσιμη, ως συνήθως, Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά... Και πέρυσι το ίδιο είχε γίνει, στις 25 και 26 Μαρτίου 2010. Ασφαλώς θα υπάρχουν κάποιοι λόγοι. Προφανώς, όμως, δεν υπήρξε και καμία αντίρρηση από μέρους μας.

Διερωτώμαι, όμως... Θα γινόταν ποτέ Σύνοδος Κορυφής την ημέρα της εθνικής εορτής της Γαλλίας ή της Γερμανίας; Θα δεχόταν ποτέ, για παράδειγμα, ο πολύς Σαρκοζί ή η «σιδηρά» καγκελλάριος Μέρκελ να υποβαθμισθεί με τον τρόπο αυτό η εθνική εορτή των χωρών τους; Δεν νομίζω να το διανοείται κανείς!

Και βέβαια δεν θα κάνω λόγο για τις μεγάλες γιορτές της Ορθοδοξίας, όπως το Πάσχα... Διότι τότε θα κινδύνευα να θεωρηθώ και οπισθοδρομικός.

Αφού, άλλωστε, δεν αντέχει κανείς να ορθώσει το ανάστημά του για την εθνική εορτή της χώρας του, στις θρησκευτικές θα κολλήσουμε τώρα;

Ευαγγελισμός

Όταν η Ποίηση αναλαμβάνει να ‘ντύσει’ την Θεολογία, το αποτέλεσμα είναι εξαίσιο:

‘Το απ’ αιώνος μυστήριον ανακαλύπτεται σήμερον,
και ο Υιός του Θεού Υιός ανθρώπου γίνεται,
ίνα του χείρονος μεταλαβών μεταδώ μοι του βελτίονος.
Εψεύσθη πάλαι Αδάμ και Θεός επιθυμήσας ου γέγονεν.
Άνθρωπος γίνεται Θεός ίνα θεόν τον Αδάμ απεργάσηται.
Ευφραινέσθω η κτίσις, χορευέτω η φύσις,
ότι Αρχάγγελος Παρθένω μετά δέους παρίσταται,
και το Χαίρε κομίζει, της λύπης αντίθετον.
Ο δια σπλάγχνα ελέους ενανθρωπήσας Θεός ημών, δόξα σοι’.

[Δοξαστικό Αίνων, Θεοφάνους]

Λεφτά στον αέρα

[Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 24/3/2011]

Μια και όλα μεταφράζονται σε χρήμα, ακόμη και οι πιο καταστροφικές ενέργειες του ανθρώπου, ας δούμε μερικά στοιχεία που μας δίνει η εφημερίδα Guardian με αφορμή τον βομβαρδισμό της Λιβύης:
• Το κόστος πτήσης για τέσσερα αεροσκάφη Tornado GR4 είναι 35.000 λίρες την κάθε ώρα. Οι πύραυλοι Storm Shadow και Brimstone που εκτοξεύουν τα αεροσκάφη αυτά κοστίζουν 750.000 με 800.000 λίρες έκαστος.
• Τα 10 μαχητικά Typhoon έχουν κόστος πτήσης περίπου 70.000 λίρες την ώρα.
• Το υποβρύχιο HMS Triumph έχει ημερήσιο λειτουργικό κόστος μέχρι 200.000 λίρες, ενώ οι πύραυλοι Tomahawk που εκτοξεύει κοστίζουν 500.000 λίρες το τεμάχιο.
• Οι δυο φρεγάτες HMS Cumberland και HMS Westminster κοστίζουν την ημέρα περίπου 90.000 λίρες. Μάλιστα η HMS Cumberland επέστρεφε για απόσυρση, οπότε η πολεμική χρήση της είναι επιπλέον του κρατικού προϋπολογισμού.
Φαίνεται ότι κάπως έτσι επιχειρεί να μειώσει η Βρετανία το τεράστιο δημόσιο χρέος της. Μπορούμε, αν θέλουμε, να κάνουμε ανάλογες σκέψεις και για τις δικές μας επιχειρησιακές δαπάνες.

Σκουπίδια forever!

Και πάλι σκουπίδια. Τέλος δεν έχουν οι αιτίες για τη συσσώρευση των λόφων με τα απορρίμματα κάθε τόσο στους δρόμους και τις γωνιές της πόλης. Κάποτε ήταν οι πιο γνωστές και συνηθισμένες: κλειστές χωματερές, απεργία του προσωπικού καθαριότητος. Προ καιρού ακούσαμε για την έλλειψη ανταλλακτικών για τα αυτοκίνητα. Η πιο πρόσφατη εξήγηση: μείναμε από καύσιμα. Εφτακόσια χιλιάρικα το χρέος μέχρι τώρα, κάποια στιγμή έκλεισε η στρόφιγγα. Και έλα που τα ρημάδια δεν μπορούν να κινηθούν με... μούστο! Τουλάχιστον εκεί ο δήμαρχος θα μπορούσε να συνεισφέρει από τους αμπελώνες του. Να δούμε τί θα μας προκύψει την επόμενη φορά.

Όνειρα γλυκά

Την 21η Μαρτίου την ξέραμε μόνο ως πρώτη μέρα της άνοιξης. Αστρονομικά βέβαια, διότι στην πράξη ο Μάρτης δικαιώνει ακόμη το παραδοσιακό του όνομα. Να όμως που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θέλει να τη γιορτάζουμε... κλινήρεις και καθεύδοντες. Εκτός κι αν καταφέρνουμε να κοιμόμαστε όρθιοι, γεγονός όμως που υποδηλώνει ότι έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Δεν πρόκειται βέβαια για αστείο. Όλοι μας σχεδόν έχουμε κακές συνήθειες ως προς τον ύπνο μας, στις οποίες προσθέσαμε τα τελευταία χρόνια και την μεταμεσονύκτια ενασχόληση με την ιστογραφία. Να τολμήσουμε να μιλήσουμε για ‘δικαίωμα στον ύπνο’; Ίσως έτσι να μας απασχολήσει λίγο πιο σοβαρά. Καληνύχτα μας!

Κοσμικές αντιθέσεις

Η Ιαπωνία μετράει εδώ και μέρες τις μέχρι τώρα πληγές της, και αγωνιά για την επόμενη: μετά τις ορατές καταστροφές, οι αθέατες συνέπειες της ραδιενέργειας. Η Λιβύη είναι από χθες ο επόμενος στόχος των δυτικών βομβαρδισμών: διορθώνεται άραγε ένα κακό με ένα άλλο; Ας αναλογισθούμε το ερώτημα. Και το Κιλκίς δέχθηκε σήμερα την ευλογημένη επίσκεψη του λειψάνου του Αγίου Λουκά του χειρουργού, Επισκόπου Συμφερουπόλεως και Ομολογητού. Ο κατανυκτικός Εσπερινός στον Αη-Γιώργη του λόφου ήταν όντως κατανυκτικός (‘Χαλινούς αποπτύσας τους πατρικούς’), η Παράκληση στον Άγιο πολύ όμορφη, η ομιλία του π. Νεκταρίου για τον Χριστό ως σταυρωμένο Μεσσία επίκαιρη και εμπνευσμένη. Η ατμόσφαιρα μυσταγωγική, ο κόσμος πολύς, η ησυχία υποδειγματική παρά το μήκος της όλης ακολουθίας. Μια διαφορετική ημέρα.

Αρχαίο πνεύμα...

Διάβασα προχθές ότι η αγγλική ΕΠΟ ‘έριξε’ πέντε αγωνιστικές ημέρες αποκλεισμό από τον πάγκο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στον ‘πολύ’ σερ Άλεξ Φέργκιουσον, για τα αρνητικά σχόλιά του για διαιτητές αγώνων όπου η ομάδα του έχασε. Βλέπετε, ούτε ο τίτλος ευγενείας ούτε η προσωπική ‘ιστορία’ κάποιου παρέχει ασυλία απέναντι στον νόμο. Το γράψαμε κι άλλη φορά: στις ευνομούμενες χώρες, ακόμη και πρίγκιπες και υπουργοί χάνουν το δίπλωμά τους αν βρεθούν να οδηγούν με οινόπνευμα στο αίμα πάνω από το όριο. Θα τολμούσε στην Ελλάδα τροχονόμος να υποβάλει σε αλκοτέστ όχι υπουργό, αλλά τον σωφέρ του συνεργάτη του κολλητού του, χωρίς να ρισκάρει τη δουλειά του;
Τις απέλπιδες αυτές σκέψεις έκανα έχοντας τις προηγούμενες μέρες ακούσει διάφορα για κασέτες και στημένους αγώνες, για παράγκες και παραμάγαζα, και για άλλες αγνές πρακτικές που διέπουν τον κόσμο του επαγγελματικού ‘άθλητισμού’, και βλέποντας βέβαια κάθε τόσο τη συμπεριφορά των δήθεν φιλάθλων, και αυτών που τους προστατεύουν και τους ενθαρρύνουν. Χρειάζονται συγκρίσεις;

Βιολιστές στη στέγη

Στην εισαγωγή του γνωστού μιούζικαλ ‘Ο βιολιστής στη στέγη’ μαθαίνουμε πώς οι κάτοικοι του χωριού Ανατέφκα γίνονταν ‘από δυο χωριά’ κάθε φορά που ανέφερε κάποιος μια παλιά ιστορία για το πώς ένας πρόγονός τους πούλησε σε άλλον ένα μουλάρι για άλογο. Κάπως έτσι και στην Ελλάδα του 2011: όταν θέλουμε να καυγαδίσουμε δημόσια, αρχίζουμε να κατηγορούμε τους απέναντι για το πώς φτάσαμε στο σημερινό μας χάλι, και τα βέλη πετούν σύννεφο. Θλιβερό το θέαμα (και κυρίως το άκουσμα) της χθεσινής ‘προ ημερησίας’ στη Βουλή για το χάος που ανοίγεται (ή ανοιγόταν) μπροστά μας και για το πώς το γλιτώσαμε (ή δεν το γλιτώσαμε, ανάλογα με την οπτική γωνία), με τους τόνους όπως πάντα ανεβασμένους. Στενοκεφαλιά απίθανη ένθεν κακείθεν, διανθισμένη με γλωσσικούς ‘μαργαρίτες’ σχεδιασμένους έτσι ώστε να συνεγείρουν σε πειθαρχικό χειροκρότημα τους βουλευτές του αντιστοίχου χρώματος (πράσινους, βένετους, ερυθρούς, πορτοκαλόχροες και βάλε). Περί όνου σκιάς ο καυγάς, αρχαίο σπορ σύμπαντος του ελλαδικού χώρου, και όχι μόνο των Αβδήρων, όπως ισχυριζόταν ο Δημοσθένης. Μπορεί ποτέ να πάει μπροστά αυτή η χώρα;

Ο επιβλέπων

Τα Μέσα αναγγέλλουν ότι όλοι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες θα υποβληθούν σε ‘τεστ αντοχής’ για να διαπιστωθεί η επάρκειά τους σε τυχόν καταστροφές. Τίνος μεγέθους άραγε; Μπορούν να αναπαραγάγουν τα 8,9 Ρίχτερ ή το τσουνάμι που ακολούθησε ώστε η προσομοίωση να είναι κατά το δυνατόν ρεαλιστική; Μέχρι τώρα π.χ. οι αντισεισμικές κατασκευές είχαν προδιαγραφές για σεισμό κάποιους μεγέθους. Αν ο επόμενος είναι μεγαλύτερος, πόσο μας κατοχυρώνουν; Τα αντίστοιχα πιστοποιητικά μάλλον θα πρέπει να γράφουν αυτό που αναφέρεται (για λόγους νομικής κατοχύρωσης από τυχόν ευθύνες) στις γνωματεύσεις των ιατρικών δοκιμασιών κόπωσης: «αρνητική για στεφανιαία νόσο, με τους περιορισμούς της γνωστής ευαισθησίας της μεθόδου». Μήπως θα πρέπει να θυμηθούμε, με πρώτους τους θρησκευτικούς μας ταγούς που έχουν και περιβαλλοντικές ευαισθησίες, ότι ο Δαβίδ αναγνώριζε ότι ο Θεός είναι ‘ο επιβλέπων επί την γην και ποιών αυτήν τρέμειν’; Όση τεχνολογία κι αν στήσαμε γύρω μας, η πανάρχαια ποίηση των Ψαλμών διατηρεί την ισχύ και το κύρος της. Τί μας πειράζει να το παραδεχθούμε κι εμείς, και να ‘κλίνωμεν τας καρδίας και τα γόνατα’;

Υ.Γ. Διαβάστε οπωσδήποτε το μεστό κείμενο του πατρός Ιωνά από την Ταϊβάν με τίτλο ‘Προσευχηθείτε για την Ιαπωνία’.

Είπαν...

«Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τις προεκλογικές μας υποσχέσεις. Θα τις θυμόμαστε πάντοτε με νοσταλγία» (Γιάννης Ιωάννου, ο γνωστός σκιτσογράφος, δημιουργός του ‘Τρίτου Δρόμου’. Τον θυμάστε, αλήθεια αυτόν τον ‘δρόμο’; Σίγουρα είχε τη δική του ιστορία).

Επιδόματα

Τα διάφορα επιδόματα δεν είναι από μόνα τους ούτε ‘πονηρά’ ούτε υποχρεωτικά κατακριτέα. Αυτό που τα αδικεί και τα κάνει να φαντάζουν εξωφρενικά είναι τα ονόματά τους. Διαβάστε μερικά απ’ αυτά, όπως βγήκαν στη φόρα πρόσφατα, και βγάλτε συμπέρασμα:

• Επίδομα προθέρμανσης αυτοκινήτου (ΟΤΕ)
• Επίδομα πλυσίματος χεριών (ΟΣΕ)
• Επίδομα προπέλας (Λιμενικό)
• Επίδομα κεραίας (ΗΣΑΠ)
• Μεταφοράς φακέλου (Δημόσιο)
• Επίδομα παραλαβής - παράδοσης λεωφορείων.
• Επίδομα έγκαιρης προσέλευσης (ΕΘΕΛ)
• Επίδομα αποτελεσματικότερης διεκπεραίωσης υποθέσεων (Υπουργείο Δικαιοσύνης)
• Επίδομα Φαξ (ΔΕΗ)
• Ετήσιο επίδομα χρήσης του κυλικείου (Όμιλος Ελληνικών Πετρελαίων)

Ομολογώ ότι έμεινα στη ‘μεταφορά φακέλου’. Η ‘αναγκαιότητα’ της ύπαρξής του εξηγεί γιατί διάφορα χαρτιά που καταθέτουμε στο Δημόσιο συχνά καθυστερούν να φτάσουν στον προορισμό τους. Εκείνο το επίδομα φταίει! Αν δεν το δίνει ο επίσημος εργοδότης, τότε μάλλον από κάπου αλλού το περιμένει ο υπάλληλος...

Γλώσσα λανθάνουσα

«Αβάσιμες αστρολογικές προβλέψεις (τέλος χαρτομαντικές ικανότητες)...». Με τις φράσεις αυτές αρχίζει διαφημιστική αγγελία αστρολόγου σε ημερήσια εφημερίδα. Δεν ξέρω αν πέρασε από... φιλολογική διόρθωση, αλλά υποπτεύομαι ότι δεν ήθελε να γράψει ακριβώς αυτό (ίσως ‘αλάνθαστες’ και ‘τέλειες’; μήπως μετέφρασε την αγγελία στο Google translator;). Όπως και να έχει το πράγμα, νομίζω ότι μας είπε ολόκληρη την αλήθεια για την τέχνη του/της. Έστω και ανεπίγνωστα. Καλές δουλειές λοιπόν!

Σεισμός

Θυμάστε εκείνες τις λογοτεχνικές εκφράσεις για τη ‘μητέρα όλων των μαχών’ που ακούγονταν πριν αρκετά χρόνια στους πολέμους του Ιράκ; Με ανάλογους όρους, που όμως βρίσκονται πιο κοντά στην πραγματικότητα, θα μπορούσε κανείς να περιγράψει τα 8,9 Ρίχτερ του σεισμού του Σεντάι στην Ιαπωνία με το τσουνάμι που ακολούθησε. Αν και ο προηγούμενος χρόνος μας επεφύλαξε πραγματικά καταστροφικούς ‘κλόνους γης’ (Χιλή, Αϊτή, Νέα Ζηλανδία εις διπλούν) με χιλιάδες θύματα, εν τούτοις το αριθμητικό μέγεθος και η διάρκεια της ιαπωνικής δόνησης δεν έχουν προηγούμενο, τουλάχιστον στις δικές μας περιορισμένες μνήμες. Κι αν μια πλούσια χώρα με υποδομές και με αξιοθαύμαστη πειθαρχία λαού υποφέρει δεινώς κάτω από τις συνέπειες ενός τέτοιου πλήγματος, μπορεί κανείς να φαντασθεί τί θα γινόταν υπό συνθήκες παρόμοιες με τις δικές μας. Ξαφνικά υποθέσεις όπως επιτόκια δανεισμού, δείκτες Νικέι, κρατικά ομόλογα, μικρότητες και ψυχρότητες μεταξύ ανθρώπων και κρατών γίνονται τόσο ασήμαντα, τόσο τιποτένια. Αναρωτιέσαι τί μπορούν να προσφέρουν σε οποιονδήποτε οι καταθέσεις του σε δολάρια ή γιεν, τα αποθέματά του σε χρυσό, πετρέλαιο ή πλατίνα, το όποιο status έχει στον μικρόκοσμο όπου ζει, όταν μερικά δευτερόλεπτα ταραχής αρκούν για να σωριάσουν το οικοδόμημα που με τόσο ευτελή υλικά έχουμε χτίσει όλοι γύρω μας.

Αιώνιοι

Όχι αντίπαλοι. Φοιτητές. Τους ακούγαμε σαν ιδέα, γνωρίζαμε ότι υπάρχουν, να που τώρα έχουμε και ποσοτικά στοιχεία. Κάπου 360.000 άτομα σε όλη την επικράτεια (από 600.000 περίπου συνολικά φοιτητές σε όλη τη χώρα) δεν γράφτηκαν στο ηλεκτρονικό σύστημα παραλαβής συγγραμμάτων, άρα δεν φοιτούν. Με τι ασχολούνται; Δεν το γνωρίζουμε. Γιατί μπήκαν τότε στις σχολές; Μπορεί ο καθένας να το φαντασθεί. Γιατί δεν σπουδάζουν; Σίγουρα θα υπάρχουν και κάποιοι με σοβαρούς λόγους, και αυτό θα πρέπει να ερευνηθεί από τους αρμόδιους φορείς. Ωστόσο ο αριθμός και τα στοιχεία που τον συνοδεύουν θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο σοβαρής σκέψης--και δράσης--από κάθε υπεύθυνο. Όπως και να έχει το πράγμα, αυτή η διαπίστωση και δημοσιοποίηση θα πρέπει να θεωρηθεί ένα βήμα μπροστά. Αρκεί να έχει και συνέχεια και να μη σκοντάψει στις γνωστές νεοελληνικές αντιδράσεις της ‘ακαδημαϊκής’ κοινότητας.

Το μνημόνιο της υγείας

Συζητώντας με ασθενή (κάποιας ηλικίας) αυτές τις μέρες, άκουσα ένα γνωστό σενάριο: «Από την καρδιά ξεκίνησα, αλλά μετά μου βρήκαν ζάχαρο. Άρχισαν να πονούν τα πόδια, πήγα στον ορθοπεδικό. Κάτι ζαλάδες και πονοκέφαλοι, να ο νευρολόγος. Τώρα εσύ μου λες ότι έχω και αναπνευστικό πρόβλημα. Μα εγώ ποτέ μου δεν είχα πάει σε γιατρό!» Πώς μου ήρθε και του λέω: «Ξέρεις, η κατάσταση της υγείας είναι σαν το μνημόνιο. Όλοι έχουμε υποχρεώσεις, και κάποια στιγμή πρέπει να τις εξοφλήσουμε. Άλλοι το κάνουν νωρίς ή σταδιακά, άλλοι περιμένουν μια ζωή, οπότε τα βρίσκουν μπροστά τους μαζεμένα». Η γυναίκα του αρρώστου γέλασε: ήταν, λέει η καλύτερη παρομοίωση που είχε ακούσει. Καλή ή κακή, απλώς δείχνει ότι η πραγματικότητα του ‘μνημονίου’ εισέβαλε στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Για καλό ή για κακό.

Ψηφιακή Σαρακοστή

Σύμφωνα με την Αμερικανίδα κοινωνιολόγο Diane Broadnax, χρειαζόμαστε αποτοξίνωση αν:

1. Καθόμαστε να φάμε με το κινητό δίπλα μας

2. Κοιτάμε σε περισσότερες από μια οθόνες ταυτόχρονα (π.χ. στην τηλεόραση γράφοντας συγχρόνως μήνυμα στο κινητό)

3. Στέλνουμε SMS με το κινητό χωρίς να συντρέχει κάποιος λόγος, την ώρα που βρισκόμαστε με κάποιον οικείο μας

4. Κοιμόμαστε με το κινητό ανοιχτό στο κομοδίνο

5. Παίρνουμε συστηματικά το λάπτοπ στο κρεβάτι

6. Είχαμε έσω και ένα καυγά με κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο με αφορμή τις νέες τεχνολογίες

7. Γράφουμε μήνυμα στο κινητό ενώ οδηγούμε

8. Δεν βγαίνουμε πλέον έξω, αλλά προτιμούμε να μιλάμε μέσω «τσατ» με φίλους

9. Δεν κλείνουμε ποτέ το κινητό μας τηλέφωνο

10. Στις οικογενειακές συναθροίσεις κάθε μέλος βλέπει διαφορετική οθόνη (κινητό, τηλεόραση, κομπιούτερ).

Αντέγραψα τον παραπάνω ‘δεκάλογο’ από το περιοδικό ‘Ιωάννης ο Βαπτιστής’ [Μάρτιος 2011]. Ο συντάκτης του σχετικού άρθρου π. Δανιήλ Αεράκης προτείνει να βάλουμε στο φετινό μας πρόγραμμα και τη νηστεία από την ηλεκτρονική λαιμαργία και εξάρτηση. Μπορούμε;

Γραφή και ανάγνωση

Διάβασα προ καιρού στη ‘Μακεδονία’ ότι, σύμφωνα με νορβηγική επιστημονική έρευνα, μαθαίνουν καλύτερα οι μαθητές αλλά και οι ενήλικοι που γράφουν με το χέρι αντί να πληκτρολογούν, ενώ το ίδιο συμβαίνει με όσους διαβάζουν από ένα βιβλίο αντί από οθόνη. Φαίνεται ότι η παραδοσιακή γραφή και ανάγνωση ενεργοποιούν περισσότερο τις αισθήσεις μας και προσφέρουν εντονότερα σήματα ανάδρασης από τους μύες και τα άκρα των δακτύλων μας σε σχέση με την επαφή των χεριών με το πληκτρολόγιο. Παράλληλα, επειδή απαιτείται περισσότερος χρόνος και νοητική προσπάθεια για να γράψει κάποιος με το χέρι, αυτό βοηθά στη μνημονική εγχάραξη.

Εξάλλου, η εμπειρία μας διδάσκει ότι είναι πολύ δύσκολο να πείσεις παιδιά που έμαθαν να δουλεύουν στο φευγαλέο περιβάλλον της οθόνης ότι πρέπει να πιάσουν ένα βιβλίο στο χέρι και να επιμείνουν στη μελέτη ενός κειμένου. Το έλλειμμα προσοχής που τους δημιουργείται από την εναλλασσόμενη εικόνα δεν επιτρέπει συγκεντρωμένη ανάγνωση και κατανόηση. Αυτά τα απλά πράγματα όμως είναι μάλλον δυσνόητα για τους εγκεφάλους που σχεδιάζουν τις ψηφιακές μεταμορφώσεις της παιδείας στην Ελλάδα.

Ανεπηρέαστη γνώμη

Κάποτε ένας μακαρίτης Άγγλος γιατρός έγραφε ότι παρακολούθησε σε κάποιο συνέδριο την πιο βαρετή ομιλία που είχε ακούσει ποτέ. Όταν στο διάλειμμα ρώτησε ποιος ήταν ο ομιλητής, πληροφορήθηκε ότι ήταν ο διάσημος κ. Τάδε που είχε πάρει κάποιο μεγάλο βραβείο (τύπου Νόμπελ), οπότε έπιασε τον εαυτό του να σκέφτεται: «Τι λέγειν, τι βαθύς στοχασμός!». Που σημαίνει ότι συχνά διαμορφώνουμε τις απόψεις μας για πρόσωπα ή καταστάσεις ανάλογα με κάποιο προσχηματισμένο στερεότυπο, και όχι σύμφωνα με την αντικειμενική αξία (ή βλακεία) αυτού που βλέπουμε. Ποια γνώμη είναι άραγε η σωστή;
Τώρα που το σκέφτομαι, η ιστορία μου θυμίζει το κλασικό παραμύθι του Άντερσεν για τα καινούργια ρούχα του βασιλιά. Μόνο το μικρό παιδί παρατηρεί ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός, ενώ όλοι οι άλλοι είτε τον κολακεύουν ανερυθρίαστα είτε θαυμάζουν αυθυποβαλλόμενοι μέσα στην ατμόσφαιρα της γενικής αυταπάτης.

Δυο παλικάρια

Θα μπορούσαν να είναι δικά μας παιδιά, ή κάποιοι φίλοι τους. Που κάνουν μια σκληρή ζωή για ένα μεροκάματο θανάτου, που η συμπεριφορά τους στηλιτεύεται με κάθε ευκαιρία από πολιτικούς (τους οποίους υποχρεούνται να προστατεύουν), που χλευάζονται από κάθε λογής ‘χώρους’ ως ‘μπάτσοι’, που δέχονται τις πέτρες και τις μολότωφ των κάθε καρυδιάς κουκουλοφόρων, που δεν ξέρουν αν θα γυρίσουν το βράδυ στο σπίτι τους ή θα βρεθούν σε κάποιο νεκροτομείο. Μιλάμε για τους δυο νεαρούς αστυνομικούς που σκοτώθηκαν σήμερα σε ώρα υπηρεσίας. Να εξηγούμαστε: όλες οι ανθρώπινες ζωές είναι πολύτιμες. Μόνο που μερικές είναι, όπως φαίνεται, πιο αναλώσιμες από κάποιες άλλες.

Ένα όνομα και μια ηλικία

Εδώ και χρόνια συνηθίζω να διαβάζω τις αγγελίες των κηδειών στους δρόμους της πόλης, ιδίως στην Αγία Σοφία και τα πέριξ. Άνθρωποι γνωστοί και άγνωστοι, επώνυμοι και ταπεινοί, πρόσωπα που αποτελούν κομμάτι του ‘παζλ’ της ιστορίας πέρασαν κατά καιρούς και τράβηξαν την προσοχή μου. Συνάδελφοι, παλαιοί δάσκαλοι και καθηγητές μου, στρατιωτικοί, ακαδημαϊκοί και λογοτέχνες, και βέβαια κάθε τόσο ασθενείς που γνώρισα σε κάποια φάση της αρρώστιας τους. Όπως αυτός που ‘συνάντησα’ σήμερα φεύγοντας από το ιατρείο. Το όνομα (Νίκος...) μόνο κάτι αόριστο μου θύμιζε, αλλά ο συσχετισμός του με την ηλικία (ετών 45) μου τα είπε όλα. Δεν συμβαίνει συχνά να βλέπω νέους ασθενείς με δύσκολα νοσήματα. Τον συγκεκριμένο τον είχα δει μία μόνο φορά. Τι θυμόμουν απ’ αυτόν; Είχε ένα σπάνιο κλινικό σημείο, από εκείνα που μας έδειχναν στις εξετάσεις του Βασιλικού Κολλεγίου Παθολόγων για να δώσουμε διάγνωση με μια ματιά (spot diagnosis). Τόσα χρόνια πνευμονολόγος, το είχα δει μόνο δυο ή τρεις φορές. Και παρόλο που ήταν άνθρωπος μορφωμένος και εργαζόμενος σε καλή θέση, ήταν ανασφάλιστος. Ποτέ δεν του είχε περάσει η σκέψη ότι μπορεί να αρρωστήσει, και μάλιστα από προχωρημένο καρκίνο. Η μάχη με την αρρώστια δόθηκε σε άλλο χώρο, και δεν είχαμε πλέον επικοινωνία. Έφτασε τα δυο χρόνια σχεδόν από τη διάγνωση. Κάτι ήταν κι αυτό, ένας ακόμη κόκκος άμμου στην παραμονή της αιωνιότητας.