Ιοί και άνθρωποι

Διαβάζω την ακόλουθη φράση σε πρόσφατο κείμενο του Παντελή Μπουκάλα (Καθημερινή 5/5/2021): «Ο ιός, επιβιωτικά πονηρότατος, εξακολουθεί να βρίσκεται λίγο πιο μπροστά από τις επιστημονικές επιτεύξεις και την κοινωνική άμυνα». Μου φέρνει στη σκέψη κάτι που αναλογιζόμουν παλιά για το κράτος δικαίου και την κάθε είδους παρανομία. Με λίγα λόγια, ο παράνομος έχει ελευθερία κινήσεων και μπορεί να ενεργεί όποτε θελήσει, να κάνει ό,τι θέλει, να έχει εμπόδιο μόνο τις εξωτερικές περιστάσεις που ευνοούν λιγότερο ή περισσότερο τα σχέδιά του. Αντίθετα, ο Νόμος (αστυνομία, δικαιοσύνη, δημόσιες υπηρεσίες) έχει δεδομένους μηχανισμούς και γραμμές πορείας που πρέπει υποχρεωτικά να ακολουθήσει για να εκπληρώσει την αποστολή του, που μεταξύ άλλων είναι και η αποτροπή της παρανομίας. Οι διαδικασίες αυτές, που προβλέπονται από το Σύνταγμα και αναπτύσσονται σε πολυάριθμους νόμους, διατάγματα και επίσημες αποφάσεις, υπάρχουν για να αποφεύγουν τις καταχρήσεις εξουσίας και τις υπερβάσεις των αρμοδίων οργάνων, να προστατεύουν τους αθώους, να παρέχουν ακόμη και στους ενόχους το ευεργέτημα της αμφιβολίας μέχρις αποδείξεως της ενοχής. Όλα αυτά απαιτούν χρόνο, υπόκεινται σε γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, ακόμη και σε εξωθεσμικές παρεμβάσεις ανωτέρων ή άλλων παραγόντων. Είναι φανερό από τη σύγκριση ότι στον αγώνα δρόμου η παρανομία προηγείται. Παρένθεση: αυτός είναι και ο λόγος που κάθε τόσο εμφανίζονται ταινίες με ‘ήρωες’ που ενεργούν αντισυμβατικά και παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους και ξεκαθαρίζουν μέσα σε λίγα λεπτά κακοήθεις καταστάσεις που ταλαιπωρούν την κοινωνία επί δεκαετίες, χωρίς να δίνουν πεντάρα για το γράμμα του νόμου. Αυτά στον κινηματογράφο.

     Κι ερχόμαστε στις αρρώστιες και τους ιούς. Κι αυτοί, τηρουμένων των αναλογιών, μας προσπερνούν στο τρέξιμο. Ζωντανοί οργανισμοί, πλασμένοι να υπάρχουν, να επιζούν και να εξελίσσονται με προσαρμογή στο περιβάλλον, έχουν εκατομμύρια χρόνια ιστορίας και ‘εμπειρίας’ πίσω τους. Απέναντί τους η ανθρώπινη επιστήμη έχει να αντιπαρατάξει γνώση και έρευνα κάποιων εκατοντάδων ετών (και κυρίως του τελευταίου αιώνα), η οποία γνώση έχει τη βασική ιδιότητα της μυθικής Λερναίας Ύδρας: για κάθε νέο πράγμα που γνωρίζουμε ανακύπτουν περισσότερα ερωτηματικά που ζητούν απάντηση. Ακόμη, η εφαρμογή της γνώσης σε κλινικό επίπεδο πρέπει να γίνεται με αυστηρούς κανόνες ασφαλείας, να υπακούει σε πολυάριθμες ρυθμίσεις, να περνάει από επιτροπές και συμβούλια, να πληροί κριτήρια και προδιαγραφές αυστηρές, να υπόκειται ακόμη και σε εξωθεσμικές παρεμβάσεις ή σε πιέσεις πολιτικής ή οικονομικής σκοπιμότητας. Όλα αυτά χρειάζονται χρόνο. Στο μεταξύ βέβαια ο τυχών ιός δεν περιμένει: αλλάζει μορφή και ιδιότητες, φτιάχνει ένα νέο στέλεχος και συνεχίζει το έργο της επιβίωσής του, αγνοώντας τελείως τόσο τις δικές μας προσπάθειες όσο και την ανθρώπινη δυστυχία που αφήνει στο πέρασμά του. 

     Τα παραπάνω γράφονται από ανθρώπινη σκοπιά, εντελώς φυσιοκρατικά, χωρίς να βάζουμε στην εξίσωση την Πρόνοια του Θεού Δημιουργού, που δεν παύει να υπάρχει και να έχει στα σχέδιά του τόσο τους ιούς όσο και τους ανθρώπους. Και περιμένει την λογική ανταπόκριση των λογικών πλασμάτων του.