Φαγωμάρα

Περίεργες συνήθειες έχουμε εδώ στην Ελλάδα. Είμαστε έτοιμοι, ακόμη και μετά εκατό χρόνια, να έρθουμε στα χέρια για το αν ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν άγγελος ή δαίμονας, σωτήρας ή ολετήρας της Ελλάδος (επιφυλλίδα Χ. Γιανναρά Καθημερινή 12/2/17, επιστολή Α. Γεωργίου Καθημερινή 15/2/17). Και αγνοώντας – εσκεμμένα ή μυωπικά – ότι κανένας άνθρωπος δεν ενσαρκώνει το απόλυτο αγαθό ή το απόλυτο κακό. Ιδίως όταν κατέχει δημόσιο αξίωμα, ανάλογα με τις ευρύτερες περιστάσεις μπορεί να αναδεικνύονται περισσότερο τα θετικά ή τα αρνητικά στοιχεία του, ενώ το «τελευταίον εκβάν» συνήθως κρίνει «έκαστον των πριν υπαρξάντων», κατά τον Δημοσθένη. Αν π.χ. η Μικρασιατική εκστρατεία αντί για τραγωδία είχε αποβεί θρίαμβος, θα καθόμασταν ποτέ να θυμηθούμε τις αρνητικές πλευρές του Βενιζέλου ή του Κωνσταντίνου; Όπως όμως κατέληξαν τα πράγματα, αντί για την άθλια εθνική φαγωμάρα (πριν, κατά και μετά την καταστροφή), δεν μπορούμε να κρατήσουμε ακριβώς αυτό το δίδαγμα – τις ολέθριες συνέπειες της διχόνοιας – αφήνοντας τους νεκρούς να κοιμούνται στους τάφους τους; Φτάνει πια η μαζοχιστική αναμόχλευση μιας ιστορικής γάγγραινας που μόνο μια επικίνδυνη και ανόητη πόλωση συντηρεί. 

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή]