Κάθε τόσο εμφανίζεται στο ιατρείο ένας (ή συχνότερα μία) ασθενής με δύσπνοια που δεν επιδέχεται παθολογική ερμηνεία. Το ιστορικό, τα ευρήματα, η ακτινογραφία, η σπιρομέτρηση και ό,τι άλλο δεν υποδηλώνουν κάποιο νόσημα. Με λίγη εμπειρία υποπτεύεται κανείς την ψυχολογική αιτία της δύσπνοιας από την περιγραφή της. Έρχεται στα καλά καθούμενα, χωρίς κάποιον σαφή εκλυτικό παράγοντα, χωρίς άλλα συμπτώματα, συνήθως όταν η πάσχουσα δεν κάνει τίποτε άλλο, και δεν διακόπτει την εργασία, την άσκηση ή τον ύπνο. Έχοντας σχηματίσει κανείς ένα τέτοιο σκηνικό, πηγαίνει κατευθείαν στο ψητό: «Αγχωθήκατε πρόσφατα;» Η τελευταία άρρωστη που συνάντησα απάντησε αρνητικά. «Πώς δεν αγχώθηκες;» παρενέβη ο σύζυγος. «Δεν θυμάσαι με τη βάφτιση...;» «Δεν ήταν τίποτε», επέμεινε εκείνη. Ο σύζυγος ανέλαβε να εξηγήσει: «Γιατρέ, δεν έδωσαν το όνομά της στην εγγονή, και στενοχωρήθηκε. Δεν πήγε καν στη βάφτιση». «Ήταν μακριά το χωριό, θα κουραζόμουν», δικαιολογήθηκε η ασθενής (‘εκλογίκευση’ ονομάζει η ψυχιατρική τον αμυντικό αυτό μηχανισμό). Μετά μερικές μέρες άρχισε να εκδηλώνεται η δύσπνοια. Στενοχώρια για το όνομα; Ενοχή για την απουσία από το μυστήριο; Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου, βγάζει κάθε τόσο από μέσα της διάφορα ‘θεριά’. Και συμπτώματα.
Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2013
Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2013
Παραλειπόμενα
Εορταστικό τριήμερο τέλος, και βέβαια το νόημα της εθνικής επετείου ερμηνεύθηκε πολλαπλώς από διάφορες οπτικές γωνίες, όπως οι τυφλοί της Ινδικής ιστορίας που περιγράφουν ποικιλοτρόπως τον ελέφαντα, ανάλογα με το αν ψηλαφούν ουρά, πόδι, αυτί ή προβοσκίδα. Μας έμειναν βέβαια κάποιες εκκρεμότητες, όπως:
- Ποιος τελικά είπε ΟΧΙ, πότε και σε ποιον; (ακόμη το μελετά η επιστήμη...)
- Είναι δυνατόν να γίνονται υποκλοπές τηλεφώνων μεταξύ ‘φίλων’ ηγετών; Συμβαίνουν τέτοια πράγματα; (θυμάστε άραγε τη συνέντευξη των τριών υπουργών στην Αθήνα το 2006;)
- Ποιος προσκάλεσε ποιον να ανέβει στην εξέδρα των επισήμων, και τι αντιδράσεις προκάλεσε η πρόσκληση; (κάποτε μου πρότεινε ένας πολιτικός να περάσω για καφέ από το γραφείο του--ευτυχώς δεν πήγα, διότι σήμερα δεν ξέρω πώς μπορεί να είχα χαρακτηρισθεί)
- Γιατί μαθήτρια εθεάθη να παρελαύνει με ξυπόλητα πόδια; Από διαμαρτυρία, από ανέχεια, ακολουθώντας την τελευταία λέξη της μόδας ή από υγιεινή συνήθεια;
- Πέθανε κάποιος Lou Reed. Ποιος ήταν και γιατί έγινε τίτλος σε όλα τα Μέσα; Έχασα τίποτε που δεν τον είχα ματακούσει;
- Τέλος, εκπρόσωπος της μείζονος αντιπολίτευσης δήλωσε ότι όταν το κόμμα του γίνει κυβέρνηση θα καταργήσει τις παρελάσεις. Εδώ που τα λέμε, ποιος θα ήθελε να βλέπει να παρελαύνουν άντρες με κοτσιδάκια και αλογοουρές;
ΣΗΜ. Πιο σοβαρά, διαβάστε το πολύ ωραίο κείμενο της Βασ. Νευροκοπλή για το νόημα των εορτών.
- Ποιος τελικά είπε ΟΧΙ, πότε και σε ποιον; (ακόμη το μελετά η επιστήμη...)
- Είναι δυνατόν να γίνονται υποκλοπές τηλεφώνων μεταξύ ‘φίλων’ ηγετών; Συμβαίνουν τέτοια πράγματα; (θυμάστε άραγε τη συνέντευξη των τριών υπουργών στην Αθήνα το 2006;)
- Ποιος προσκάλεσε ποιον να ανέβει στην εξέδρα των επισήμων, και τι αντιδράσεις προκάλεσε η πρόσκληση; (κάποτε μου πρότεινε ένας πολιτικός να περάσω για καφέ από το γραφείο του--ευτυχώς δεν πήγα, διότι σήμερα δεν ξέρω πώς μπορεί να είχα χαρακτηρισθεί)
- Γιατί μαθήτρια εθεάθη να παρελαύνει με ξυπόλητα πόδια; Από διαμαρτυρία, από ανέχεια, ακολουθώντας την τελευταία λέξη της μόδας ή από υγιεινή συνήθεια;
- Πέθανε κάποιος Lou Reed. Ποιος ήταν και γιατί έγινε τίτλος σε όλα τα Μέσα; Έχασα τίποτε που δεν τον είχα ματακούσει;
- Τέλος, εκπρόσωπος της μείζονος αντιπολίτευσης δήλωσε ότι όταν το κόμμα του γίνει κυβέρνηση θα καταργήσει τις παρελάσεις. Εδώ που τα λέμε, ποιος θα ήθελε να βλέπει να παρελαύνουν άντρες με κοτσιδάκια και αλογοουρές;
ΣΗΜ. Πιο σοβαρά, διαβάστε το πολύ ωραίο κείμενο της Βασ. Νευροκοπλή για το νόημα των εορτών.
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Αέρα!
Οι σκιτσογράφοι πάντα βλέπουν τα πράγματα αλλιώς...
[Ηλ. Μακρής, Καθημερινή 26/10/13]
[Α. Πετρουλάκης, Καθημερινή 26/10/13]
Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013
Λογχόνυκτοι
Δημήτριον κτείνουσι λόγχαι, Χριστέ μου,
ζηλούντα πλευράς λογχονύκτου σης πάθος.
«Ας δανειστούμε κι εμείς κάτι από τον Άγιο Δημήτριο», λέω στη Γερόντισσα που χρειάστηκε σήμερα, ανήμερα της εορτής, να παρακεντήσω για διαγνωστικούς λόγους. Έστω και, αντί της λόγχης, με λεπτή βελόνα, έστω και με τοπική αναισθησία. Κουνάει το κεφάλι με κατανόηση. Μικρό το πάθος.
Η άλλη ‘λογχόνυκτος’, για την οποία έγραψα προχθές, μας άφησε λίγο μετά τα μεσάνυχτα, την ώρα που απέλυε η αγρυπνία του Αγίου και ψάλαμε το τρισάγιο των κεκοιμημένων. Καλή ανάπαυση να έχει.
Η άλλη ‘λογχόνυκτος’, για την οποία έγραψα προχθές, μας άφησε λίγο μετά τα μεσάνυχτα, την ώρα που απέλυε η αγρυπνία του Αγίου και ψάλαμε το τρισάγιο των κεκοιμημένων. Καλή ανάπαυση να έχει.
Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013
Ποίηση και μουσική
Ξημέρωμα. Εφτά η ώρα και είναι πλέον νύχτα ακόμη, λίγο πριν μπούμε στη χειμερινή ώρα. Ανάγνωση στους Ψαλμούς (89 και 90): ‘Κύριε, καταφυγή εγενήθης ημίν εν γενεά και γενεά’. ‘Ο κατοικών εν βοηθεία του Υψίστου εν σκέπη του Θεού του ουρανού αυλισθήσεται’. Παρήγορα κείμενα, γαληνεύουν την ψυχή μέσα σε τρικυμίες: χθες τέτοια ώρα υπέγραφα αποβιωτήριο στην κλινική. Καταπιάνομαι με τις εκκρεμότητες της ημέρας. Γράφω συνταγές στον υπολογιστή, τυπώνω και το κείμενο από το ‘Τραγούδι του νεκρού αδελφού’--παραγγελιά αυτό, τι βρίσκει κανείς στο διαδίκτυο! Ξεχασμένοι στίχοι, ιστορία μιας άλλης εποχής όπου ο θρύλος έσμιγε με την καθημερινότητα.
Συνεχίζω με πρόγευμα, απαραίτητο καύσιμο για τη μέρα που έχει ήδη αρχίσει. Κάνω μια σύντομη επίσκεψη στην τράπεζα. Προχθές το Δημόσιο μας πλήρωσε χρέη δύο ετών από ιατρικές επισκέψεις, κουρεμένα αλλά καλύτερα από το τίποτε: τα είχα από καιρό ξεγράψει. Σήμερα παίρνει πίσω τα μισά με τον τέταρτο (και τελευταίο για φέτος;) φόρο ακινήτων. Ας μην αθροίσω τα ποσά που πληρώσαμε συνολικά, θα μου χαλάσει την ψυχολογία. Φεύγω εγκαίρως για να προμηθευτώ ‘πρόγευμα’ και για το αυτοκίνητο. Το πρώτο πρατήριο έχει ξεμείνει από απλή αμόλυβδη. Το δεύτερο μου προτείνει την ενισχυμένη σε τιμή ευκαιρίας. Απορρίπτω την προσφορά: καθένας κοιτάζει το δικό του όφελος. Απέναντι ένας μαθητής με λευκό πουκάμισο ανηφορίζει με τη σημαία στον ώμο. Δοκιμαστική παρέλαση; Όχι. Μερικές εκατοντάδες μέτρα παραπάνω, στην Πυλαία, περιμένουν σήμερα τον Πατριάρχη. Αστυνομία παντού, στη διασταύρωση μια μοτοσικλέτα από την ομάδα ΔΙΑΣ. Μακριά μαύρα μαλλιά κάτω από το λευκό κράνος--μήπως είναι η Ήρα; Αν σταματήσω και τη ρωτήσω μήπως τη λένε Καλυψώ, θα καταλάβει το υπονοούμενο; Όχι αν δεν έκανε Οδύσσεια στο Γυμνάσιο: ‘Δία θεάων’ ονομάζει την νύμφη της Ωγυγίας ο Όμηρος. Αφήνω το ανέκδοτο για άλλη φορά, δεν είναι μέρα για παρεξηγήσεις.
Στο συνωστισμένο σαλόνι της κλινικής βλέπω μια γνωστή φυσιογνωμία: είναι ο παλιός μου καθηγητής στην ειδικότητα. Ανταλλάσσουμε χαιρετισμούς, μόλις την περασμένη εβδομάδα τον σκεφτόμουν. Από εκεί και μετά η αδρεναλίνη ανεβαίνει απροσδόκητα και κατακόρυφα. Το πρώτο ραντεβού είναι ήδη εδώ. Το οξύμετρο έχει ξεμείνει από μπαταρίες, το δεύτερο το ίδιο, και δεν κατέγραψε και τη νυκτερινή εξέταση, άρα θα πρέπει να την επαναλάβω. Κάνω τις απαραίτητες αλλαγές, συνεχίζω, εν μέσω τηλεφωνημάτων από δυο μεριές: το κινητό και το εσωτερικό χτυπούν εναλλάξ, εκ συστήματος. Πριν προλάβω να δω τον πρώτο έρχεται ο δεύτερος, και ο τρίτος. Καθένας χρειάζεται τις δικές του εξετάσεις. Πάνω-κάτω στο ακτινολογικό για να βλέπω τα αποτελέσματα. Όλα καθησυχαστικά, μεγάλη υπόθεση. Ευτυχώς το ηλεκτρονικό σύστημα δεν παίζει καθυστερήσεις σήμερα, αλλά κάθε φορά απαιτεί από την αρχή τους κωδικούς του, τα συνθηματικά του, τις διαγνώσεις του, τα ICD-10 του. Κάπου ανάμεσα, ένα μήνυμα: ‘Δώσατε λάθος ΑΜΚΑ’ (πού το ξέρει;) Βρίσκω το σωστό, επαναλαμβάνω τη διαδικασία, όλα εντάξει. Σπαστικό. Ευτυχώς από το πρωί μου έχει κολλήσει το εμβατήριο των ταυρομάχων από την ‘Κάρμεν’ του Μπιζέ, και το επαναλαμβάνω σε κάθε κενό: μου ανεβάζει τη διάθεση, με προετοιμάζει για το επόμενο επεισόδιο. Πρέπει να το σφύριξα τουλάχιστον δέκα φορές από το πρωί. Λες και φορτίζει τη δική μου μπαταρία.
Μου χρειάζεται οπσωσδήποτε στην επόμενη άρρωστη, που είναι 45 χρόνων και μετά βίας ζυγίζει 35 κιλά. Ο καρκίνος είναι ζωγραφισμένος πάνω στο πρόσωπο και το σώμα της με τα πιο ζοφερά χρώματα (είναι άραγε αυτό το ‘απόκριμα του θανάτου’ που λέει ο Απόστολος Παύλος;). Αυτή τη φορά έχει γεμίσει υγρό. «Θα σε τρυπήσω», της λέω. Ακόμη και η ανακουφιστική παρέμβαση είναι καμιά φορά επώδυνη. Το υγρό δεν είναι το συνηθισμένο κίτρινο ή αιμορραγικό: η όψη και η οσμή του προδίδουν τα αναερόβια μικρόβια που το προκαλούν, μια συλλογή γεμάτη πύον, που καλύτερα να αδειάσει για να διευκολύνει την υποχώρηση της λοίμωξης. Μακάρι να την βοηθήσει λιγάκι, στον όσο χρόνο της απομένει μέχρι το τέλος. Κάρμεν και πάλι!
Ο ρυθμός αυτός συνεχίζεται επί τέσσερεις ώρες. Μυστήριο πράγμα! Όταν υπολογίζεις ότι θα έχεις ελεύθερο χρόνο και παίρνεις μαζί σου γραφική εργασία για διεκπεραίωση, ξέχνα την, δεν υπάρχει κενό ούτε για ανάσα. Μόνο για το εμβατήριο του Μπιζέ, και συνεχίζουμε. Πρέπει να πάω και στο πανεπιστήμιο. Ευτυχώς βρίσκω στο τηλέφωνο την γραμματέα της σχολής. Φοβόμουν ότι με την απεργία μπορεί να έλειπε. Με μια ώρα καθυστέρηση βρίσκομαι εκεί. Τα χαρτιά του αδελφού μου δεν είναι έτοιμα, πρέπει να ξανασταλούν οι φόρμες από την Αμερική. Με εξυπηρετεί χωρίς καμία γκρίνια ή δυσανασχέτηση. Καλό αυτό, μάθημα και για μένα. Έχει μπροστά της αλληλογραφία απ’ όλο τον κόσμο: «Η Καλιφόρνια είναι η χειρότερη στη γραφειοκρατία», μου λέει.
Επόμενος σταθμός το απέναντι πανεπιστημιακό νοσοκομείο. Φίλος καθηγητής μου έχει ζητήσει να δώσω γνώμη για κάποιους ασθενείς. [Εμβόλιμη συντεχνιακή σημείωση: Ολόκληρο το νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ δεν διαθέτει ούτε έναν πνευμονολόγο, ενώ έχει δεκάδες γιατρούς όλων των άλλων ειδικοτήτων. Ουδέν σχόλιον]. Πρόσθετη πνευματική κούραση, και μάλιστα σε ώρα που φαγητό και ύπνος είναι οι μόνες επιθυμίες μου. Ωστόσο η ανταλλαγή απόψεων με τους νεώτερους συναδέλφους είναι πάντα αναζωογονητική: βλέπουμε ενδιαφέρουσες ακτινογραφίες και δύσκολους αρρώστους. Λίγη βοήθεια για εκείνους, σημαντική διανοητική πρόκληση και τροφή για μένα. Αμοιβαίο όφελος. Ώρα για σπίτι.
Το απόγευμα είναι διαφορετικό. Δουλειά σε πιο ήπιο ρυθμό για ένα δίωρο, που αφήνει χρόνο για το γράψιμο που ήθελα να κάνω το πρωί. Αυτό θέλει και υπόκρουση. Αρχίζω με Μπαχ στο YouTube, συνεχίζω με Ροδρίγο, φτάνω στο ‘Αντάτζιο σε σολ μινόρε’. Έρχεται ένας παλιός γνωστός για μια συνταγή. «Τι σταθμό ακούς, γιατρέ;» με ρωτάει. Του εξηγώ. Δεν έχει ξανακούσει το όνομα του Αλμπινόνι, παρακολουθεί σχεδόν με έκσταση το φανταστικό κομμάτι. «Ακούγεται άνετα και από έναν που δεν ξέρει», μου λέει. Μαζί με τη συνταγή τελειώνει και η μουσική. Σηκώνεται να φύγει, με ευχαριστεί και για τα δυο. «Πάρε και τη μουσική μαζί σου», του λέω και του γράφω το όνομα του συνθέτη και του έργου. Συνταγή κι αυτή, καλύτερη από ψυχοφάρμακο. Τέλος.
Κάπου στην ‘Πολυάννα’ γράφει ότι δεν υπάρχει επιστημονική εξήγηση για τις μέρες που όλα πάνε στραβά. Θέλω να πιστεύω ότι τίποτε δεν πήγε στραβά σήμερα. Ωστόσο, δεν υπάρχει εξήγηση ούτε για τις μέρες που όλα έρχονται σωρηδόν, χωρίς ανάσα. Κλείνω τη μέρα ακούγοντας το ενθουσιαστικό φινάλε της ‘Αρλεζιέν’, και πάλι από τον Μπιζέ. Αύριο θα είναι μια άλλη μέρα (αυτό από τη Σκάρλετ Ο’Χάρα). Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν.
[Σημείωση για τους μουσόφιλους: Το αντάτζιο υπάρχει σε όσες βερσιόν θέλετε, και σχεδόν για κάθε όργανο--διαλέξτε όποια σας ταιριάζει].
Συνεχίζω με πρόγευμα, απαραίτητο καύσιμο για τη μέρα που έχει ήδη αρχίσει. Κάνω μια σύντομη επίσκεψη στην τράπεζα. Προχθές το Δημόσιο μας πλήρωσε χρέη δύο ετών από ιατρικές επισκέψεις, κουρεμένα αλλά καλύτερα από το τίποτε: τα είχα από καιρό ξεγράψει. Σήμερα παίρνει πίσω τα μισά με τον τέταρτο (και τελευταίο για φέτος;) φόρο ακινήτων. Ας μην αθροίσω τα ποσά που πληρώσαμε συνολικά, θα μου χαλάσει την ψυχολογία. Φεύγω εγκαίρως για να προμηθευτώ ‘πρόγευμα’ και για το αυτοκίνητο. Το πρώτο πρατήριο έχει ξεμείνει από απλή αμόλυβδη. Το δεύτερο μου προτείνει την ενισχυμένη σε τιμή ευκαιρίας. Απορρίπτω την προσφορά: καθένας κοιτάζει το δικό του όφελος. Απέναντι ένας μαθητής με λευκό πουκάμισο ανηφορίζει με τη σημαία στον ώμο. Δοκιμαστική παρέλαση; Όχι. Μερικές εκατοντάδες μέτρα παραπάνω, στην Πυλαία, περιμένουν σήμερα τον Πατριάρχη. Αστυνομία παντού, στη διασταύρωση μια μοτοσικλέτα από την ομάδα ΔΙΑΣ. Μακριά μαύρα μαλλιά κάτω από το λευκό κράνος--μήπως είναι η Ήρα; Αν σταματήσω και τη ρωτήσω μήπως τη λένε Καλυψώ, θα καταλάβει το υπονοούμενο; Όχι αν δεν έκανε Οδύσσεια στο Γυμνάσιο: ‘Δία θεάων’ ονομάζει την νύμφη της Ωγυγίας ο Όμηρος. Αφήνω το ανέκδοτο για άλλη φορά, δεν είναι μέρα για παρεξηγήσεις.
Στο συνωστισμένο σαλόνι της κλινικής βλέπω μια γνωστή φυσιογνωμία: είναι ο παλιός μου καθηγητής στην ειδικότητα. Ανταλλάσσουμε χαιρετισμούς, μόλις την περασμένη εβδομάδα τον σκεφτόμουν. Από εκεί και μετά η αδρεναλίνη ανεβαίνει απροσδόκητα και κατακόρυφα. Το πρώτο ραντεβού είναι ήδη εδώ. Το οξύμετρο έχει ξεμείνει από μπαταρίες, το δεύτερο το ίδιο, και δεν κατέγραψε και τη νυκτερινή εξέταση, άρα θα πρέπει να την επαναλάβω. Κάνω τις απαραίτητες αλλαγές, συνεχίζω, εν μέσω τηλεφωνημάτων από δυο μεριές: το κινητό και το εσωτερικό χτυπούν εναλλάξ, εκ συστήματος. Πριν προλάβω να δω τον πρώτο έρχεται ο δεύτερος, και ο τρίτος. Καθένας χρειάζεται τις δικές του εξετάσεις. Πάνω-κάτω στο ακτινολογικό για να βλέπω τα αποτελέσματα. Όλα καθησυχαστικά, μεγάλη υπόθεση. Ευτυχώς το ηλεκτρονικό σύστημα δεν παίζει καθυστερήσεις σήμερα, αλλά κάθε φορά απαιτεί από την αρχή τους κωδικούς του, τα συνθηματικά του, τις διαγνώσεις του, τα ICD-10 του. Κάπου ανάμεσα, ένα μήνυμα: ‘Δώσατε λάθος ΑΜΚΑ’ (πού το ξέρει;) Βρίσκω το σωστό, επαναλαμβάνω τη διαδικασία, όλα εντάξει. Σπαστικό. Ευτυχώς από το πρωί μου έχει κολλήσει το εμβατήριο των ταυρομάχων από την ‘Κάρμεν’ του Μπιζέ, και το επαναλαμβάνω σε κάθε κενό: μου ανεβάζει τη διάθεση, με προετοιμάζει για το επόμενο επεισόδιο. Πρέπει να το σφύριξα τουλάχιστον δέκα φορές από το πρωί. Λες και φορτίζει τη δική μου μπαταρία.
Μου χρειάζεται οπσωσδήποτε στην επόμενη άρρωστη, που είναι 45 χρόνων και μετά βίας ζυγίζει 35 κιλά. Ο καρκίνος είναι ζωγραφισμένος πάνω στο πρόσωπο και το σώμα της με τα πιο ζοφερά χρώματα (είναι άραγε αυτό το ‘απόκριμα του θανάτου’ που λέει ο Απόστολος Παύλος;). Αυτή τη φορά έχει γεμίσει υγρό. «Θα σε τρυπήσω», της λέω. Ακόμη και η ανακουφιστική παρέμβαση είναι καμιά φορά επώδυνη. Το υγρό δεν είναι το συνηθισμένο κίτρινο ή αιμορραγικό: η όψη και η οσμή του προδίδουν τα αναερόβια μικρόβια που το προκαλούν, μια συλλογή γεμάτη πύον, που καλύτερα να αδειάσει για να διευκολύνει την υποχώρηση της λοίμωξης. Μακάρι να την βοηθήσει λιγάκι, στον όσο χρόνο της απομένει μέχρι το τέλος. Κάρμεν και πάλι!
Ο ρυθμός αυτός συνεχίζεται επί τέσσερεις ώρες. Μυστήριο πράγμα! Όταν υπολογίζεις ότι θα έχεις ελεύθερο χρόνο και παίρνεις μαζί σου γραφική εργασία για διεκπεραίωση, ξέχνα την, δεν υπάρχει κενό ούτε για ανάσα. Μόνο για το εμβατήριο του Μπιζέ, και συνεχίζουμε. Πρέπει να πάω και στο πανεπιστήμιο. Ευτυχώς βρίσκω στο τηλέφωνο την γραμματέα της σχολής. Φοβόμουν ότι με την απεργία μπορεί να έλειπε. Με μια ώρα καθυστέρηση βρίσκομαι εκεί. Τα χαρτιά του αδελφού μου δεν είναι έτοιμα, πρέπει να ξανασταλούν οι φόρμες από την Αμερική. Με εξυπηρετεί χωρίς καμία γκρίνια ή δυσανασχέτηση. Καλό αυτό, μάθημα και για μένα. Έχει μπροστά της αλληλογραφία απ’ όλο τον κόσμο: «Η Καλιφόρνια είναι η χειρότερη στη γραφειοκρατία», μου λέει.
Επόμενος σταθμός το απέναντι πανεπιστημιακό νοσοκομείο. Φίλος καθηγητής μου έχει ζητήσει να δώσω γνώμη για κάποιους ασθενείς. [Εμβόλιμη συντεχνιακή σημείωση: Ολόκληρο το νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ δεν διαθέτει ούτε έναν πνευμονολόγο, ενώ έχει δεκάδες γιατρούς όλων των άλλων ειδικοτήτων. Ουδέν σχόλιον]. Πρόσθετη πνευματική κούραση, και μάλιστα σε ώρα που φαγητό και ύπνος είναι οι μόνες επιθυμίες μου. Ωστόσο η ανταλλαγή απόψεων με τους νεώτερους συναδέλφους είναι πάντα αναζωογονητική: βλέπουμε ενδιαφέρουσες ακτινογραφίες και δύσκολους αρρώστους. Λίγη βοήθεια για εκείνους, σημαντική διανοητική πρόκληση και τροφή για μένα. Αμοιβαίο όφελος. Ώρα για σπίτι.
Το απόγευμα είναι διαφορετικό. Δουλειά σε πιο ήπιο ρυθμό για ένα δίωρο, που αφήνει χρόνο για το γράψιμο που ήθελα να κάνω το πρωί. Αυτό θέλει και υπόκρουση. Αρχίζω με Μπαχ στο YouTube, συνεχίζω με Ροδρίγο, φτάνω στο ‘Αντάτζιο σε σολ μινόρε’. Έρχεται ένας παλιός γνωστός για μια συνταγή. «Τι σταθμό ακούς, γιατρέ;» με ρωτάει. Του εξηγώ. Δεν έχει ξανακούσει το όνομα του Αλμπινόνι, παρακολουθεί σχεδόν με έκσταση το φανταστικό κομμάτι. «Ακούγεται άνετα και από έναν που δεν ξέρει», μου λέει. Μαζί με τη συνταγή τελειώνει και η μουσική. Σηκώνεται να φύγει, με ευχαριστεί και για τα δυο. «Πάρε και τη μουσική μαζί σου», του λέω και του γράφω το όνομα του συνθέτη και του έργου. Συνταγή κι αυτή, καλύτερη από ψυχοφάρμακο. Τέλος.
Κάπου στην ‘Πολυάννα’ γράφει ότι δεν υπάρχει επιστημονική εξήγηση για τις μέρες που όλα πάνε στραβά. Θέλω να πιστεύω ότι τίποτε δεν πήγε στραβά σήμερα. Ωστόσο, δεν υπάρχει εξήγηση ούτε για τις μέρες που όλα έρχονται σωρηδόν, χωρίς ανάσα. Κλείνω τη μέρα ακούγοντας το ενθουσιαστικό φινάλε της ‘Αρλεζιέν’, και πάλι από τον Μπιζέ. Αύριο θα είναι μια άλλη μέρα (αυτό από τη Σκάρλετ Ο’Χάρα). Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν.
[Σημείωση για τους μουσόφιλους: Το αντάτζιο υπάρχει σε όσες βερσιόν θέλετε, και σχεδόν για κάθε όργανο--διαλέξτε όποια σας ταιριάζει].
Τετάρτη 23 Οκτωβρίου 2013
Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία
[Το προχθεσινό σκίτσο λειτούργησε ως καταλύτης για κάποιες σκέψεις. Έτσι, τις παραθέτω σήμερα για κοινό προβληματισμό]
Δίκοπα μαχαίρια τα συνθήματα. Με λιτό και επιγραμματικό τρόπο προβάλλουν αιτήματα που φαίνονται δίκαια, πραγματικά, ουσιαστικά. Παράδειγμα, το πασίγνωστο σύνθημα του τίτλου: ποιος δεν το άκουσε πάμπολλες φορές από το 1973 κι έπειτα; Από την άλλη βέβαια, πολύ εύκολα γίνονται αντικείμενο παρερμηνείας, παραφθοράς, καπηλείας, λάβαρα πολέμου, βολικός τρόπος προσηλυτισμού και εκμετάλλευσης ιδίως νέων και αδιάφθορων ανθρώπων από φανατικούς ιδεολόγους κάθε είδους για την προώθηση των δικών τους σκοπών. Παράδειγμα, το ίδιο τρίλεξο σύνθημα.
Ψωμί: Απαραίτητο για την διατροφή του ανθρώπου, που από την εποχή της Γένεσης ακόμη το κερδίζει με τον ιδρώτα του προσώπου του. Δεν τρώγει ‘αργόν άρτον’, όπως ίσως θα ήθελαν κάποιοι, χωρίς κόπο και αντίστοιχη προσφορά εργασίας, υπηρεσίας, διακονίας προς το σύνολο. Από την άλλη, είδαμε σε όχι πολύ μακρινές εποχές, χιλιάδες τόννους τρόφιμα να καταστρέφονται, να θάβονται σε χωματερές, να πετιούνται στα σκουπίδια από τραπέζια τόσο βαρυφορτωμένα που θα μπορούσαν να χορτάσουν πλήθη πεινασμένων. Τώρα, με το φάσμα της πείνας ορατό, θα πούμε το ψωμί ψωμάκι.
Παιδεία: Μεγάλο αγαθό, με ‘πικρές ρίζες και γλυκείς καρπούς’, κατά τους προγόνους. Δυστυχώς, διαστρεβλωμένο από τους απογόνους, που εν πολλοίς την θεωρούν συνώνυμη της τεμπελιάς, της κοπάνας, της δικαιολογίας για επ’ αόριστον παράταση της παιδικής/εφηβικής ηλικίας, της άκοπης και ‘δικαιωματικής’ απόκτησης ‘τίτλων’ και ‘πτυχίων’ συχνά με αξία μικρότερη του χάρτου εκτύπωσής τους. Αποτέλεσμα: η ισοπέδωση προς τα κάτω, οπότε όλοι αναλίσκονται στο κυνήγι των μεταπτυχιακών μήπως και μπορέσουν κάποια στιγμή να ξεχωρίσουν από την μάζα των ‘πτυχιούχων’.
Ελευθερία: Όλοι την υπόσχονται, λίγοι την ζουν ή την πραγματώνουν. Για πολλούς ισχύει αυτό που γράφει ο Απ. Πέτρος, ‘ελευθερίαν επαγγελλόμενοι, αυτοί δούλοι υπάρχοντες της φθοράς’. Στην εποχή μας η ανελευθερία παίρνει διάφορες μορφές, όπως π.χ. η εκούσια υποδούλωση στα Μέσα, η εκχώρηση των προσωπικών στοιχείων στον ηλεκτρονικό λαβύρινθο του Διαδικτύου, ή η τυφλή υποταγή σε ακραίες ιδεολογίες που δεν σταματούν μπροστά στο έγκλημα. Και άλλες πολλές.
Είπαμε: καλό το σύνθημα. Αρκεί να ξέρουμε τι ακριβώς ζητούμε, το αυθεντικό και όχι το (κάθε είδους) γενόσημο.
Δίκοπα μαχαίρια τα συνθήματα. Με λιτό και επιγραμματικό τρόπο προβάλλουν αιτήματα που φαίνονται δίκαια, πραγματικά, ουσιαστικά. Παράδειγμα, το πασίγνωστο σύνθημα του τίτλου: ποιος δεν το άκουσε πάμπολλες φορές από το 1973 κι έπειτα; Από την άλλη βέβαια, πολύ εύκολα γίνονται αντικείμενο παρερμηνείας, παραφθοράς, καπηλείας, λάβαρα πολέμου, βολικός τρόπος προσηλυτισμού και εκμετάλλευσης ιδίως νέων και αδιάφθορων ανθρώπων από φανατικούς ιδεολόγους κάθε είδους για την προώθηση των δικών τους σκοπών. Παράδειγμα, το ίδιο τρίλεξο σύνθημα.
Ψωμί: Απαραίτητο για την διατροφή του ανθρώπου, που από την εποχή της Γένεσης ακόμη το κερδίζει με τον ιδρώτα του προσώπου του. Δεν τρώγει ‘αργόν άρτον’, όπως ίσως θα ήθελαν κάποιοι, χωρίς κόπο και αντίστοιχη προσφορά εργασίας, υπηρεσίας, διακονίας προς το σύνολο. Από την άλλη, είδαμε σε όχι πολύ μακρινές εποχές, χιλιάδες τόννους τρόφιμα να καταστρέφονται, να θάβονται σε χωματερές, να πετιούνται στα σκουπίδια από τραπέζια τόσο βαρυφορτωμένα που θα μπορούσαν να χορτάσουν πλήθη πεινασμένων. Τώρα, με το φάσμα της πείνας ορατό, θα πούμε το ψωμί ψωμάκι.
Παιδεία: Μεγάλο αγαθό, με ‘πικρές ρίζες και γλυκείς καρπούς’, κατά τους προγόνους. Δυστυχώς, διαστρεβλωμένο από τους απογόνους, που εν πολλοίς την θεωρούν συνώνυμη της τεμπελιάς, της κοπάνας, της δικαιολογίας για επ’ αόριστον παράταση της παιδικής/εφηβικής ηλικίας, της άκοπης και ‘δικαιωματικής’ απόκτησης ‘τίτλων’ και ‘πτυχίων’ συχνά με αξία μικρότερη του χάρτου εκτύπωσής τους. Αποτέλεσμα: η ισοπέδωση προς τα κάτω, οπότε όλοι αναλίσκονται στο κυνήγι των μεταπτυχιακών μήπως και μπορέσουν κάποια στιγμή να ξεχωρίσουν από την μάζα των ‘πτυχιούχων’.
Ελευθερία: Όλοι την υπόσχονται, λίγοι την ζουν ή την πραγματώνουν. Για πολλούς ισχύει αυτό που γράφει ο Απ. Πέτρος, ‘ελευθερίαν επαγγελλόμενοι, αυτοί δούλοι υπάρχοντες της φθοράς’. Στην εποχή μας η ανελευθερία παίρνει διάφορες μορφές, όπως π.χ. η εκούσια υποδούλωση στα Μέσα, η εκχώρηση των προσωπικών στοιχείων στον ηλεκτρονικό λαβύρινθο του Διαδικτύου, ή η τυφλή υποταγή σε ακραίες ιδεολογίες που δεν σταματούν μπροστά στο έγκλημα. Και άλλες πολλές.
Είπαμε: καλό το σύνθημα. Αρκεί να ξέρουμε τι ακριβώς ζητούμε, το αυθεντικό και όχι το (κάθε είδους) γενόσημο.
Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2013
Συνθήματα
Από το 1973 και μετά ένα είναι το σύνθημα που κυριαρχεί σε κάθε είδους κοινωνική διαμαρτυρία, άσχετα από το στενό αντικείμενό της:
[Του Ηλία Μακρή, Καθημερινή 20/10/2013]
Βέβαια, τα συνθήματα, όπως και οι ιδέες και οι άνθρωποι που τις εκφράζουν, υπόκεινται στους βιολογικούς νόμους των μεταλλάξεων. Αυτο εκφράζει, με περισσή ευγλωττία και δωρική λιτότητα, ο σκιτσογράφος. Για το πώς φθάσαμε εδώ, και για την αλλοίωση που έχουν υποστεί οι έννοιες, και γι' αυτούς που τις εκφύλισαν σε βαθμό κακουργήματος, θα μιλήσει η ιστορία... όταν γραφτεί.
Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013
Φαύλος κύκλος
Ξεκινούμε χθες αργά το βράδυ για οικογενειακή επίσκεψη. Αφετηρία το ανατολικό άκρο της πόλης, με κατεύθυνση προς δυσμάς, στον κύριο οδικό άξονα της Εγνατίας. Αν και κοντεύει εννιά, η κίνηση θυμίζει ώρα αιχμής. Όλες οι λωρίδες γεμάτες, τα οχήματα σέρνονται όταν δεν είναι ακίνητα. Κάτι τρέχει, λέμε και οι δύο, ας περιμένουμε να δούμε. Δεν φταίει το φανάρι της Μαρτίου, που συχνά προκαλεί ένα μίνι μποτιλιάρισμα. Το πράγμα συνεχίζεται μέχρι τη Συνδίκα, χωρίς να διαφαίνεται φως στον ορίζοντα. Απεναντίας, μέχρι το βάθος του άξονα, εκεί που γίνεται η καμπή στο παλιό στρατιωτικό νοσοκομείο, τα κόκκινα πίσω φανάρια των οχημάτων είναι συνεχείς γραμμές. Να στρίψουμε, προτείνει το καλό μου ήμισυ. Αριστερά στη Μπότσαρη, πιάνουμε την Κωνσταντινουπόλεως, άλλος κόσμος εδώ: φεύγουμε ολοταχώς σε άδειο δρόμο. Μπράβο, καλή ιδέα! Μέχρι τη συμβολή της Δελφών όμως. Εδώ κολλάμε πάλι, χειρότερα από πριν. Ο σηματοδότης αλλάζει και ξαναλλάζει, και τίποτε δεν κινείται. Από την άλλη κατεύθυνση δεν έρχεται κανένα αυτοκίνητο. Κακό σημάδι: προφανώς ο αποκλεισμός είναι καθολικός. Δεν γνωρίζουμε το ‘κώλυμα’: αθλητικό; πολιτικό; διαμαρτυρία; Το αποτέλεσμα ίδιο είναι. Όπως έλεγε ένας άγγλος μοναχός, καλός ελληνιστής, στη χώρα μας λέμε ότι έχει πολλή κίνηση όταν τα πάντα είναι ακίνητα. Τι παραδοξολογία! Να πάμε πιο χαμηλά είναι η επόμενη επιλογή. Αναστρέφουμε στη Δελφών με προοπτική να κατέβουμε Παρασκευοπούλου. Κι εδώ ουρές βλέπουμε. Καλύτερα να επιστρέψουμε. Ήδη έχουμε γράψει πάνω από μισή ώρα για απόσταση δυο χιλιομέτρων, με ανάλογη επιβάρυνση της ατμόσφαιρας σε καυσαέριο. Ας μην υπολογίσω τον αριθμό των αυτοκινήτων που κάνουν την ίδια εργασία με τις μηχανές να δουλεύουν στο ρελαντί. Ένα τηλέφωνο να μη μας περιμένουν άδικα, και γραμμή για το σπίτι. Καλή η ιδέα, ατυχής η εκτέλεση. Κρίμα που δεν ξέρουμε τον ένοχο, να ζητήσουμε εξεταστική επιτροπή για τον φαύλο κύκλο του σαββατόβραδου.
Υστερόγραφο: Ο ‘ένοχος’ ήταν ο 2ος Νυχτερινός Ημιμαραθώνιος Θεσσσαλονίκης, με πάνω από 12.000 συμμετοχές, όπως διαβάζω. Κατόπιν τούτου η σκέψη για προανακριτική επιτροπή ακυρώνεται. Ο ιδρώτας που έχυσαν όλοι αυτοί ας είναι η... δίκαια τιμωρία τους!
Υστερόγραφο: Ο ‘ένοχος’ ήταν ο 2ος Νυχτερινός Ημιμαραθώνιος Θεσσσαλονίκης, με πάνω από 12.000 συμμετοχές, όπως διαβάζω. Κατόπιν τούτου η σκέψη για προανακριτική επιτροπή ακυρώνεται. Ο ιδρώτας που έχυσαν όλοι αυτοί ας είναι η... δίκαια τιμωρία τους!
Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2013
Έγωγε!
Πέρυσι είχαμε τους υδραίους μαγαζάτορες που δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να ελέγξει το ΣΔΟΕ τις εμπορικές συναλλαγές τους. Φέτος τη σκυτάλη πήραν οι κερκυραίοι: συνδικαλιστές του τοπικού Νοσοκομείου κλείδωσαν τους επιθεωρητές υγείας που πήγαν να διαπιστώσουν κατά πόσον βρίσκονται στη θέση τους οι εργαζόμενοι. Κατά την παράδοση, ‘του Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υπομένει’. Κι επειδή δεν είμαστε ρατσιστές, δεν κάνουμε διάκριση σε ζυγούς και ελέγχους: είτε ξένοι είναι είτε δικοί μας, δεν τους θέλουμε, βρε αδερφέ! Εμείς ελέγχουμε και αξιολογούμε καθημερινά οι ίδιοι τους εαυτούς μας (το έχει δηλώσει αυτό πανεπιστημιακός πρύτανης), και ουαί και αλίμονο σε όποιον διαφωνεί με τη δική μας κρίση. Τι να τις κάνουμε τις αξιολογήσεις (ανθρώπων, ιδρυμάτων, θεσμών) όταν έχουμε την υψηλότερη δυνατή ιδέα για το Εγώ μας; Αυτά είναι εργαλεία για τους αμαθείς δυτικούς που δεν κόβει και πολύ το κεφάλι τους. Εμείς είμαστε ο εξυπνότερος, σοφώτερος, ικανώτερος λαός του κόσμου, με το χέρι πάντα απλωμένο στη ζητιανιά, για να συνεχίσουμε να είμαστε εξυπνότεροι, σοφώτεροι, ικανώτεροι... με τον δικό μας τρόπο. Και μη νομίσετε ότι το ‘Εμείς’ πιάνει και όλους εσάς: σχήμα λόγου είναι, πληθυντικός της μεγαλοπρεπείας λέγεται.
Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2013
Το παράπονο του υπολογιστή
Εδώ και κάμποσο καιρό ο υπολογιστής μου σέρνει τα πόδια του. Ξέρω, από τα γεράματα είναι, μια και ανήκει ήδη στην τρίτη ηλικία για το είδος του. Σήμερα, με αφορμή κάποιες υπερβολικές καθυστερήσεις, του έβαλα τις φωνές, κι εκείνος μου... έβγαλε γλώσσα και με έβαλε στη θέση μου. Ιδού ο διάλογος:
Κομπιούτερ μου τεμπέλικο και σκυλοβαρεμένο
τι σ’ έπιασε και σέρνεσαι και δεν καλοδουλεύεις;
Με κρέμασες στο Ίντερνετ, και θα σε ανακυκλώσω.
Μη με πετάς, αφέντη μου, μόνο αναβάθμισέ με.
Εκείνο το antivirus πολύ βαρύ μου πέφτει.
Βάλε μου νιό προσέσορα να τρέχει, να καλπάζει.
Βάλε μου μνήμη μπόλικη που να χωρεί τα πάντα
βάλε και RAM με το κιλό για να με διαφεντεύεις.
Πάρε και Office σύγχρονο να γράφεις τα Γοργά σου,
νά ’ναι το Ιστολόγιο πάντα Παρεστιγμένο.
Κομπιούτερ μου τεμπέλικο και σκυλοβαρεμένο
τι σ’ έπιασε και σέρνεσαι και δεν καλοδουλεύεις;
Με κρέμασες στο Ίντερνετ, και θα σε ανακυκλώσω.
Μη με πετάς, αφέντη μου, μόνο αναβάθμισέ με.
Εκείνο το antivirus πολύ βαρύ μου πέφτει.
Βάλε μου νιό προσέσορα να τρέχει, να καλπάζει.
Βάλε μου μνήμη μπόλικη που να χωρεί τα πάντα
βάλε και RAM με το κιλό για να με διαφεντεύεις.
Πάρε και Office σύγχρονο να γράφεις τα Γοργά σου,
νά ’ναι το Ιστολόγιο πάντα Παρεστιγμένο.
Τρίτη 15 Οκτωβρίου 2013
Της Ελλάδος φρουροί
Στη χώρα μας έχουμε δει και ακούσει τόσο πολλά και περίεργα που θα λέγαμε ότι δεν μας ξαφνιάζει πλέον (σχεδόν) τίποτε. Το τελευταίο που μάθαμε είναι ότι η επικείμενη παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη θα έχει φέτος και μηχανοκίνητα, μια και γνωστός εφοπλιστής και μεγαλοδιακινητής υγρών καυσίμων προσφέρει ως χορηγία τα απαραίτητα ώστε να βγουν ξανά τα τανκς στους δρόμους--και μην πάει ο νους σας στο κακό αμέσως!
Για να θυμηθούμε λίγη νεώτερη ιστορία, αυτό γινόταν κάθε χρόνο, μέχρι που ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών και τότε υπουργός Οικονομίας αποφάσισε να μη παρελαύνουν οχήματα για λόγους οικονομίας. Σωστή κίνηση, έχει ακόμη και περιβαλλοντικό όφελος: τα πεζοπόρα τμήματα δεν ξοδεύουν πετρέλαιο, άρα ούτε ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα. Τώρα, λένε οι ‘κακές γλώσσες’ (βλέπε Φαληρέα), ο νυν υπουργός Αμύνης αποφάσισε να ‘βγει με κόκκινο’ στον συνάδελφό του (που του 'έφαγε' το υπουργείο Εξωτερικών και δεν του επέτρεψε να χρησιμοποιεί το πρωθυπουργικό αεροσκάφος) και ακύρωσε την προηγούμενη απόφαση, και μάλιστα μέσα στην εκλογική έδρα του πρώτου. Απίστευτο; Δυστυχώς τίποτε δεν είναι πλέον.
Δεν παραξενεύει το γεγονός ότι τέτοιες μεγαλόψυχες χειρονομίες μπορεί να ανταλλάσσονται μεταξύ ανωτέρων δημοσίων λειτουργών. Ωστόσο, το να γίνονται οι εθνικές εορτές αντικείμενο προσωπικών μονομαχιών μεταξύ ανδρών που η εγκεφαλική τους ουσία έχει το ειδικό βάρος της κολοκύθας είναι εξοργιστικό. Τι άλλο να περιμένει κανείς από τέτοιους ‘πεφυσιωμένους ασκούς’;
Για να θυμηθούμε λίγη νεώτερη ιστορία, αυτό γινόταν κάθε χρόνο, μέχρι που ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών και τότε υπουργός Οικονομίας αποφάσισε να μη παρελαύνουν οχήματα για λόγους οικονομίας. Σωστή κίνηση, έχει ακόμη και περιβαλλοντικό όφελος: τα πεζοπόρα τμήματα δεν ξοδεύουν πετρέλαιο, άρα ούτε ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα. Τώρα, λένε οι ‘κακές γλώσσες’ (βλέπε Φαληρέα), ο νυν υπουργός Αμύνης αποφάσισε να ‘βγει με κόκκινο’ στον συνάδελφό του (που του 'έφαγε' το υπουργείο Εξωτερικών και δεν του επέτρεψε να χρησιμοποιεί το πρωθυπουργικό αεροσκάφος) και ακύρωσε την προηγούμενη απόφαση, και μάλιστα μέσα στην εκλογική έδρα του πρώτου. Απίστευτο; Δυστυχώς τίποτε δεν είναι πλέον.
Δεν παραξενεύει το γεγονός ότι τέτοιες μεγαλόψυχες χειρονομίες μπορεί να ανταλλάσσονται μεταξύ ανωτέρων δημοσίων λειτουργών. Ωστόσο, το να γίνονται οι εθνικές εορτές αντικείμενο προσωπικών μονομαχιών μεταξύ ανδρών που η εγκεφαλική τους ουσία έχει το ειδικό βάρος της κολοκύθας είναι εξοργιστικό. Τι άλλο να περιμένει κανείς από τέτοιους ‘πεφυσιωμένους ασκούς’;
Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2013
Χαρτάκια
Όπου κι αν στρέψω τη ματιά μου, στο γραφείο, στις τσέπες μου, στο σπίτι και στη δουλειά, σε ράφια και συρτάρια, βλέπω να με κυκλώνει ένα πλήθος από χαρτάκια κάθε λογής και σχήματος και μεγέθους. Άλλοτε κανονικά και τετραγωνισμένα, άλλοτε πρόχειρα και μάλλον βιαστικά σχισμένα από κάποιο τετράδιο, μπλοκ, παλιό φάκελλο ή ό,τι άλλο. Συχνά είναι 'παλίμψηστα', γραμμένα δίπλα σε άλλο άσχετο κείμενο (εκείνη η μανία να αξιοποιώ τους λευκούς χώρους) ή στην πίσω του πλευρά. Σημειώσεις κάθε μορφής, άλλοτε σαφείς και άλλοτε κρυπτογραφημένες. Υπενθυμίσεις. Λίστες εργασιών σε εκκρεμότητα. Διευθύνσεις και τηλέφωνα (συχνά έχω ξεχάσει σε ποιον ανήκουν). Ασθενείς και συνάδελφοι. Προσχέδια κειμένων για το ιστολόγιο. Υποχρεώσεις που ολοκληρώθηκαν, άλλες που περιμένουν τη σειρά τους. Ημερομηνίες και προθεσμίες: να τηλεφωνήσω εδώ, να γράψω εκεί, να στείλω κάτι αλλού. Ιδέες για μελλοντικό γράψιμο (άφθονες...). Βιβλιογραφικές παραπομπές, που πιθανώτατα δεν θα αναζητήσω ποτέ. Εργαστηριακά αποτελέσματα που πήρα τηλεφωνικά και ελπίζω να τα έχω περάσει στα ανάλογα αρχεία. Μισοσβησμένα και ξεχασμένα. Άλλα χρήσιμα και άλλα--ευτυχώς ή δυστυχώς--τελείως άχρηστα, από τη στιγμή που αγνοούσα παντελώς την ύπαρξή τους. Αφθονούν σαν τα μικρόβια, 'μολύνουν' το περιβάλλον, και καμιά φορά προκαλούν νοερές ζυμώσεις και παράγουν κείμενα σαν κι αυτό, κάποιο Σάββατο πρωί ή μια Τρίτη μετά τα μεσάνυχτα.
Μπορώ χωρίς αυτά; Δύσκολο το βλέπω. Όσες φορές δοκίμασα να απαλλαγώ από την παρουσία τους, διαπίστωσα ότι έχουν την αναγεννητική ικανότητα της Λερναίας Ύδρας: για καθένα που καταστρέφω εμφανίζονται άλλα δύο ή τρία. Έχουν γίνει τρόπος ζωής ή τουλάχιστον εργασίας (αυτό που οι λατινομαθείς ονομάζουν modus vivendi ή operandi), εργαλείο καθημερινής χρήσης. Γράφονται εύκολα, καταστρέφονται πολύ δύσκολα, και συχνά με κάποιο μικρό πόνο: καθένα είναι μια απώλεια. Πολλές από τις σημειώσεις αυτές δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ (τόση αξία έχουν). Και μόνο το ανασκάλεμά τους τρώει ώρες. Όσες φορές επεχείρησα να τα περάσω στον υπολογιστή, απλώς τα έχασα σε κάποιο ηλεκτρονικό βάραθρο. Δεν βλέπονται, λησμονιούνται, για να με ξαφνιάσουν ξανά σε μια μελλοντική εκκαθάριση του σκληρού δίσκου.
Για στάσου όμως. Εκείνο το 'ψυχογενής δύσπνοια' που βλέπω εδώ, μαζί με δυο φρασούλες από το ιστορικό της άρρωστης, μπορεί να γίνει ένα πολύ κειμενάκι. Σας αφήνω λοιπόν για να το δουλέψω τώρα. Στη βράση κολλάει το σίδερο.
Μπορώ χωρίς αυτά; Δύσκολο το βλέπω. Όσες φορές δοκίμασα να απαλλαγώ από την παρουσία τους, διαπίστωσα ότι έχουν την αναγεννητική ικανότητα της Λερναίας Ύδρας: για καθένα που καταστρέφω εμφανίζονται άλλα δύο ή τρία. Έχουν γίνει τρόπος ζωής ή τουλάχιστον εργασίας (αυτό που οι λατινομαθείς ονομάζουν modus vivendi ή operandi), εργαλείο καθημερινής χρήσης. Γράφονται εύκολα, καταστρέφονται πολύ δύσκολα, και συχνά με κάποιο μικρό πόνο: καθένα είναι μια απώλεια. Πολλές από τις σημειώσεις αυτές δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ (τόση αξία έχουν). Και μόνο το ανασκάλεμά τους τρώει ώρες. Όσες φορές επεχείρησα να τα περάσω στον υπολογιστή, απλώς τα έχασα σε κάποιο ηλεκτρονικό βάραθρο. Δεν βλέπονται, λησμονιούνται, για να με ξαφνιάσουν ξανά σε μια μελλοντική εκκαθάριση του σκληρού δίσκου.
Για στάσου όμως. Εκείνο το 'ψυχογενής δύσπνοια' που βλέπω εδώ, μαζί με δυο φρασούλες από το ιστορικό της άρρωστης, μπορεί να γίνει ένα πολύ κειμενάκι. Σας αφήνω λοιπόν για να το δουλέψω τώρα. Στη βράση κολλάει το σίδερο.
Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2013
Άγιος Ληστής
Τη ιβ' του αυτού μηνός..., σήμερα δηλαδή, εκτός των άλλων αγίων ο συναξαριστής αναφέρει και κάποιον που μόνο αγιοσύνη δεν φανταζόταν. Μια ζωή μέσα στο έγκλημα πέρασε: ακόμη και τα ιερά κείμενα κακούργο τον χαρακτηρίζουν. Τι ακριβώς έκανε; Ο Θεός το ξέρει. Τι είπε; "Μνήσθητί μου, Κύριε". Λίγα λεπτά πριν του σπάσουν τα σκέλη για να πεθάνει πάνω στο σταυρό, δίπλα σ' Εκείνον που τον διαβεβαίωσε "Μαζί μου σήμερα στον Παράδεισο". Ούτε το όνομά του δεν ξέρουμε, κι όμως πήρε την πρώτη θέση. Κι άνοιξε το δρόμο για τόσους και τόσους άλλους.
Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2013
Δονήσεις
Εκεί που πίνεις τον πρωινό καφέ και προσπαθείς να καταλάβεις μέσα από τους
τηλεοπτικούς διαλόγους αν θα πληρώσεις νέους φόρους κι αν η κινητικότητα είναι
απλώς ένας ευφημισμός για τις απολύσεις ή η θεσμική ονομασία αυτού που στο
στρατό εκφραζόταν με το παράγγελμα "Τρέχουμε τώρα!", εκεί που σκέφτεσαι τις
εκκρεμότητες της ημέρας, ξαφνικά το έδαφος σείεται για ένα δευτερόλεπτο. Το
φωτιστικό της οροφής και τα κλειδιά στην πόρτα εκτελούν μια-δυο εκκρεμοειδείς
κινήσεις και σταματούν όσο να κάνεις το σταυρό σου. Πώς αλλάζει το σκεπτικό μετά
από μια τέτοια υπόμνηση! Πόσα πράγματα δεν περνούν σε δεύτερη μοίρα όταν νιώθεις
"την γην συνταρασσομένην", το στερεό να γίνεται "κλόνος"! "Η αγάπη σείει την
γην", έγραφε ο μακαρίτης π. Θεόκλητος Διονυσιάτης μετά τον σεισμό του 1978. Κι
εμείς, που συνήθως λησμονούμε την Αγάπη, σειόμεθα κάθε τόσο απ' αυτήν, για να
μην αποκοιμόμαστε.
Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2013
Βραβειο και ρεκόρ
Η Alice Munro, καναδή συγγραφέας γνωστή κυρίως για τα διηγήματά της, είναι η αποδέκτρια του φετινού Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το γεγονός είναι οπωσδήποτε σημαντικό, και έρχεται ως επιστέγασμα μιας σειράς πολλών άλλων διακρίσεων και μεγάλων βραβείων που έχει λάβει στα 82 χρόνια της ζωής της. Ωστόσο, μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση κάτι άλλο: το βιογραφικό της σημείωμα στην αγγλόφωνη Wikipedia έχει ήδη συμπληρωθεί με τη διάκριση αυτή (κάτι που έτυχε να παρατηρήσω στο παρελθόν για άλλους ανθρώπους ή γεγονότα) που απονεμήθηκε... σήμερα! Αν δεν υπήρξε κάποια εκ των προτέρων ειδοποίηση των διαχειριστών του συστήματος για την απόφαση της επιτροπής βραβεύσεων, τότε θα έλεγα ότι η ταχύτητά τους αποτελεί ρεκόρ στον χώρο της επικαιροποιημένης πληροφόρησης, που πρακτικά θα ήταν αδύνατη με οποιοδήποτε άλλο μέσο.
Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2013
Εκπρόσωποι
Διαβάζουμε στις ειδήσεις με έκπληξη και ουκ ολίγη αγανάκτηση ότι συνδικαλιστής του νοσοκομείου ‘Σωτηρία’ στην Αθήνα απαίτησε από την πρόεδρο του νοσοκομείου 50.000 ευρώ για να μη προχωρήσει σε κατάληψη του νοσοκομείου. Οι εργαζόμενοι του ιδρύματος αντιδρούσαν (με τίνος υποκίνηση άραγε;) στην παραχώρηση μέρους του οικοπέδου στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών για την ανέγερση μονάδας μελετών βιοϊσοδυναμίας γενόσημων φαρμάκων, ενός προγράμματος με χρηματοδότηση ΕΣΠΑ. Οι παντογνώστες εργαζόμενοι χαρακτήριζαν το έργο αυτό ‘ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας στον ιδιωτικό τομέα’ και άλλα τέτοια πρωτάκουστα, και τα χρήματα θα χρησιμοποιούνταν δήθεν για να τους πείσουν... περί του αντιθέτου. Δεδομένου ότι, σύμφωνα με το αστυνομικό δελτίο, στο σπίτι του συνδικαλιστή βρέθηκε και οπλοστάσιο, να υποθέσουμε ότι το ‘συνδικάτο’ που υπηρετούσε ανήκε στο σωματείο του Αλ Καπόνε; Πάντως η όλη υπόθεση ανοίγει ένα παράθυρο υποψίας για τη δράση, τα κίνητρα και τις μεθόδους των διαφόρων κατ’ επάγγελμα ‘εκπροσώπων’ των εργαζομένων σε διαφόρους χώρους, που κατά καιρούς ταλαιπωρούν με ποικίλες ενέργειες τους κατοίκους αυτής της χώρας. Προς γνώσιν.
Τρίτη 8 Οκτωβρίου 2013
Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013
Γυαλιά και καπέλλο
Όπως μας πληροφορεί η Guardian, ο σκηνοθέτης Γούντι Άλλεν απέσυρε από την Ινδία
την τελευταία του ταινία 'Blue Jasmine', διότι η εκεί νομοθεσία απαιτεί να
προβάλλονται αντικαπνιστικά μηνύματα σε κινηματογραφικές σκηνές που δείχνουν
πρόσωπα να καπνίζουν. Επειδή η ταινία του Γούντι Άλλεν έχει δυο τέτοιες σκηνές,
ο σκηνοθέτης είχε δυο επιλογές: ή να 'κοπούν' οι σκηνές αυτές ή να δεχθεί την
προβολή των μηνυμάτων. Εκείνος προτίμησε την ολική απόσυρση. Δικαίωμά του βέβαια
να μη θέλει την λογοκρισία στο έργο του, αλλά νομίζω ότι θα πρέπει να παραδεχθούμε τους
Ινδούς που επιμένουν να εφαρμόζουν τους αντικαπνιστικούς νόμους ανεξάρτητα από το πόσο
διάσημος είναι ο σκηνοθέτης ή πόσο καλές κριτικές έχει πάρει η ταινία. Σε απλά
ελληνικά, αυτοί μας βάζουν τα γυαλιά, κι εμείς τους βγάζουμε το καπέλλο.
Κυριακή 6 Οκτωβρίου 2013
Πολιτικά
Καθημερινά βλέπουμε σε διάφορες χώρες να αναδεικνύονται φαινόμενα πολιτικής συμπεριφοράς που μας κάνουν να αναρωτιόμαστε αν αυτοί που ίσως με κάποιο δέος χαρακτηρίζουμε ως ‘εκλεγμένους εκπροσώπους της λαϊκής βούλησης’ έχουν τελικά τα νοητικά αλλά και τα ηθικά προσόντα για να ασκούν τα υπεύθυνα αξιώματα στα οποία τους αναβιβάζουμε. Ξεκινώντας από την ημεδαπή (δεν χρειάζονται συγκεκριμένα παραδείγματα: οι τυχόν εξαιρέσεις θα μας προξενούσαν περισσότερη κατάπληξη) πηγαίνουμε λίγο παραέξω και βλέπουμε στην γείτονα Ιταλία τα καμώματα και το ανεβοκατέβασμα στην εξουσία ενός χαρακτήρα που λες και βγαίνει από την διασκεδαστική opera buffa. Διασχίζουμε τον Ατλαντικό και συναντούμε στη ‘μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου’ αντιπολιτευτικές τακτικές που οδηγούν σε αναστολή λειτουργίας του ομοσπονδιακού κράτους των ΗΠΑ, με απρόβλεπτες ακόμη οικονομικές συνέπειες. Το συμπέρασμα; Τελικά οι πολιτικοί και η πολιτική είναι τα ίδια παντού. Μόνο τα μεγέθη και τα τεχνάσματα διαφέρουν. Ο Μακιαβέλι φαίνεται να υπερισχύει του Καποδίστρια, ο καιροσκόπος του ιδεολόγου, το ατομικό συμφέρον του κοινού καλού, ο θεσμικός απατεώνας του απλού έντιμου πολίτη. Για πάντα; Όχι βέβαια: άχρι καιρού.
Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2013
Ομόνοια
Στον δημόσιο βίο μας, η έννοια του τίτλου παραπέμπει μόνο στην ομώνυμη πλατεία της Αθήνας, που κι αυτή έχει χάσει την φυσιογνωμία της (αν και έχω να την δω χρόνια). Δεν μας πολυαρέσει ως ιδέα, όπως φαίνεται. Ή ακριβέστερα, δεν αρέσει σε κάποιους, και καλλιεργούν την αντίθετή της με κάθε μέσο και σε κάθε ευκαιρία. Η συνεννόηση, η ομοφωνία, η κοινή εθνική γραμμή πλεύσης φαντάζουν σαν θανάσιμα πολιτικά αμαρτήματα που πρέπει να τα αποφύγουμε πάση θυσία. Το «πάταξον μεν, άκουσον δε» του Θεμιστοκλή προς τον Ευρυβιάδη ερμηνεύεται ως στάση άτακτης υποχώρησης (γι’ αυτό και ποτέ σχεδόν δεν ακούγεται...). Ο εξόριστος Αριστείδης πέρασε νύχτα από την Αίγινα στην Αττική για να ειδοποιήσει τον Θεμιστοκλή (που τον είχε εξορίσει) για τις κινήσεις του Περσικού στόλου, παραμερίζοντας την πικρία του μπροστά στον εθνικό κίνδυνο. Εμείς συνηθέστερα ψάχνουμε να βρούμε πώς θα ‘πατάξουμε’ πρώτοι ή πώς θα ανταποδώσουμε το πλήγμα, αδιαφορώντας για το ότι σε κάθε καυγά κάποιοι άλλοι επωφελούνται από τη σύγχυση και την ταραχή. Κι ο διάβολος σε κάθε περίπτωση τρίβει τα χέρια του...
Σκέφτηκα τα παραπάνω καθώς διάβασα σήμερα στο Διαδίκτυο ωραία κείμενα της Β. Νευροκοπλή (Το σκήπτρο της διχόνοιας) και του Χ. Τσούκα (Πόνος που χωρίζει και πόνος που ενώνει), πάνω στο ίδιο θέμα: τη διχόνοια και τον διχασμό. Μπορούμε, αντί για τις συνήθεις συναισθηματικές σπασμωδικές μας ενέργειες (που εύκολα μεταβάλλονται υπό την χειραγώγηση των Μέσων) να σκεφτούμε ώριμα και ψύχραιμα; Αν ναι, τότε έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Σκέφτηκα τα παραπάνω καθώς διάβασα σήμερα στο Διαδίκτυο ωραία κείμενα της Β. Νευροκοπλή (Το σκήπτρο της διχόνοιας) και του Χ. Τσούκα (Πόνος που χωρίζει και πόνος που ενώνει), πάνω στο ίδιο θέμα: τη διχόνοια και τον διχασμό. Μπορούμε, αντί για τις συνήθεις συναισθηματικές σπασμωδικές μας ενέργειες (που εύκολα μεταβάλλονται υπό την χειραγώγηση των Μέσων) να σκεφτούμε ώριμα και ψύχραιμα; Αν ναι, τότε έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Πέμπτη 3 Οκτωβρίου 2013
Στάχτη στα μάτια;
Το ‘χρυσάφι της αυγής’ αποδεικνύεται τις μέρες αυτές αποτελεσματικό και ως μελάνη σουπιάς. Μονοπωλεί τα δελτία ειδήσεων, τις τηλεοπτικές συζητήσεις και διενέξεις, τις περισπούδαστες πολιτικές αναλύσεις, προκαλεί συνταγματικές ανησυχίες και εκλογικούς καημούς, ‘παίζει’ ατερμόνως ως εικόνα σε μεγέθυνση πίσω από τις πλάτες όλων των παρουσιαστών, κι έτσι ξαναβλέπουμε μέχρι αηδίας τα ίδια πρόσωπα, τις ίδιες χειροπέδες, τις ίδιες κουκούλες, να περνούν τις ίδιες πόρτες, να κατεβαίνουν τις ίδιες σκάλες, να κάνουν τις ίδιες χειρονομίες. Εμετός. Προφανώς άλλες ειδήσεις δεν υπάρχουν: ούτε το γενικό ‘κλείσιμο’ του Αμερικανικού ομοσπονδιακού κράτους (τεχνητό ή πραγματικό;) ούτε η φημολογούμενη στάση πληρωμών από τη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη δικαιούνται μερικά δευτερόλεπτα αναγγελίας. Τελικά το πλεόνασμα πληροφόρησης είναι πολύ χειρότερο από το έλλειμμα ενημέρωσης: άλλωστε όλοι οι ‘κατασκευαστές πλυντηρίων’ αυτό συνιστούν.
Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2013
Ντόροθυ
Έλαβα χθες βράδυ ένα ηλεκτρονικό μήνυμα αλλιώτικο από τα άλλα. Ένα μικρό καμπανάκι σήμανε όταν στον τίτλο είδα το όνομα ‘Ντόροθυ Κ.’: ο αποστολέας συνήθως δεν γράφει το όνομά του σαν θέμα. Όσο να κάνω τη σκέψη είχα ήδη διαβάσει την ουσία. Με πολλή λύπη ο γιος της ανακοίνωνε σε όσους ήσαν γραμμένοι στον κατάλογο των επαφών της ότι η Ντόροθυ είχε πεθάνει ξαφνικά εκείνο το πρωί.
Έγραψα παλιότερα πώς τη γνώρισα ως ασθενή ένα καλοκαίρι που είχε έλθει για διακοπές στη Χαλκιδική, εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. Χρόνια βαριά καπνίστρια, διακομίσθηκε στην κλινική σε άσχημη αναπνευστική κατάσταση, αλλά ανένηψε και επέστρεψε στα περίχωρα του Μάντσεστερ όπου ζούσε με τον σύζυγό της, εγκαταλείποντας πίσω της οριστικά την έξη του καπνίσματος. Από τότε μου έστελνε τακτικά ηλεκτρονικές αναφορές για την υγεία της, τα οικογενειακά της, τις χαρές και τις στενοχώριες της. Ήταν ανελλιπής στην αλληλογραφία, ζητούσε γνώμες και συμβουλές, κι εγώ προσπαθούσα να την ενθαρρύνω από μακριά. Μια ιδιαίτερη μορφή τηλε-ιατρικής.
Ξανανταμώσαμε μια φορά μόνο, μετά από μερικά χρόνια, όταν βρέθηκα στα μέρη της για ένα συνέδριο: η χαρά της δεν περιγράφεται. Από τότε άλλαξαν πολλά, αλλά η τακτική επικοινωνία μας συνεχίσθηκε. Υπό μία έννοια, βρισκόταν πιο κοντά από πολλούς γνωστούς με τους οποίους είμαστε στην ίδια πόλη, αλλά σχεδόν ποτέ δεν βλεπόμαστε. Τό τελευταίο της μήνυμα ήταν τον Ιούλιο: έγραφε ότι σε λίγες μέρες θα έκλεινε τα 79. Θα μου λείψουν τα γράμματά της. Αιωνία ας είναι η μνήμη της.
Έγραψα παλιότερα πώς τη γνώρισα ως ασθενή ένα καλοκαίρι που είχε έλθει για διακοπές στη Χαλκιδική, εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. Χρόνια βαριά καπνίστρια, διακομίσθηκε στην κλινική σε άσχημη αναπνευστική κατάσταση, αλλά ανένηψε και επέστρεψε στα περίχωρα του Μάντσεστερ όπου ζούσε με τον σύζυγό της, εγκαταλείποντας πίσω της οριστικά την έξη του καπνίσματος. Από τότε μου έστελνε τακτικά ηλεκτρονικές αναφορές για την υγεία της, τα οικογενειακά της, τις χαρές και τις στενοχώριες της. Ήταν ανελλιπής στην αλληλογραφία, ζητούσε γνώμες και συμβουλές, κι εγώ προσπαθούσα να την ενθαρρύνω από μακριά. Μια ιδιαίτερη μορφή τηλε-ιατρικής.
Ξανανταμώσαμε μια φορά μόνο, μετά από μερικά χρόνια, όταν βρέθηκα στα μέρη της για ένα συνέδριο: η χαρά της δεν περιγράφεται. Από τότε άλλαξαν πολλά, αλλά η τακτική επικοινωνία μας συνεχίσθηκε. Υπό μία έννοια, βρισκόταν πιο κοντά από πολλούς γνωστούς με τους οποίους είμαστε στην ίδια πόλη, αλλά σχεδόν ποτέ δεν βλεπόμαστε. Τό τελευταίο της μήνυμα ήταν τον Ιούλιο: έγραφε ότι σε λίγες μέρες θα έκλεινε τα 79. Θα μου λείψουν τα γράμματά της. Αιωνία ας είναι η μνήμη της.
Τρίτη 1 Οκτωβρίου 2013
Ανεμοστρόβιλος
«Μια και θα λείψεις αυτές τις μέρες, ευκαιρία είναι να συγυρίσουμε το γραφείο σου», μου ανακοίνωσε το έτερον ήμισυ (αυτό που οι Άγγλοι ευγενικά ονομάζουν ‘my better half’). Η καλοπροαίρετη αυτή απόφαση έφτασε στ’ αυτιά μου περίπου σαν προειδοποιητικό τηλεφώνημα ότι επίκειται βομβιστική επίθεση, ή σαν έκτακτη αναγγελία ακραίων καιρικών φαινομένων. Η προηγούμενη εμπειρία έλεγε ότι τίποτε δεν θα βρισκόταν στη συνηθισμένη θέση του μέσα στο γνωστό και εν πολλοίς ελεγχόμενο χάος. Κατά την επιστροφή διαπίστωσα ότι η ‘απειλή’ είχε πραγματοποιηθεί. Βιβλία, περιοδικά, σημειώματα, αποκόμματα, ανάτυπα άρθρων, φωτογραφίες, φάκελλοι αρχειοθέτησης (ή συσσώρευσης), όλα υποβλήθηκαν στο γνωστό παιχνίδι με τις μουσικές καρέκλες: το καθένα ‘κάθησε’ κάπου αλλού. Άντε τώρα να το βρεις και να το επαναφέρεις στη θέση του. Κι όλα αυτά γιατί; Για να φύγουν μερικά χιλιοστά σκόνης που ο χρόνος και ‘η των αέρων ευκρασία’ είχαν παραχώσει ανάμεσά τους; Αρρώστια κι αυτό το συγύρισμα!
Ωστόσο, προσπαθώντας να βρω κάποια άκρη στο νέο, αναβαθμισμένο χάος, θυμήθηκα τον Καραγκιόζη που έλεγε: «Εγώ τα παλιά χρέη τα ξεχνάω. Τα καινούργια τα αφήνω να παλιώσουν, για να τα ξεχάσω κι εκείνα. Έτσι δεν χρωστάω ποτέ». Διάφορα χαρτιά, άρθρα, διαφημιστικά φυλλάδια, αποκόμματα, ‘περισσεύματα κλασμάτων’ που είχαν κάποτε αποθησαυρισθεί ως ενδεχομένως μελλοντικώς χρήσιμα πήραν την άγουσα προς τον κάδο της ανακύκλωσης. Κι έτσι ‘εδικαιώθη η συμβία από των έργων αυτής’. Τι σου είναι ο χρόνος... Σχετικοποιεί την αξία των πάντων. Θα το θυμάμαι; Κι αυτό σχετικό είναι, όπως θα αποδείξει κάποιο επόμενο συγύρισμα, ίσως μετά από μερικά χρόνια.
Ωστόσο, προσπαθώντας να βρω κάποια άκρη στο νέο, αναβαθμισμένο χάος, θυμήθηκα τον Καραγκιόζη που έλεγε: «Εγώ τα παλιά χρέη τα ξεχνάω. Τα καινούργια τα αφήνω να παλιώσουν, για να τα ξεχάσω κι εκείνα. Έτσι δεν χρωστάω ποτέ». Διάφορα χαρτιά, άρθρα, διαφημιστικά φυλλάδια, αποκόμματα, ‘περισσεύματα κλασμάτων’ που είχαν κάποτε αποθησαυρισθεί ως ενδεχομένως μελλοντικώς χρήσιμα πήραν την άγουσα προς τον κάδο της ανακύκλωσης. Κι έτσι ‘εδικαιώθη η συμβία από των έργων αυτής’. Τι σου είναι ο χρόνος... Σχετικοποιεί την αξία των πάντων. Θα το θυμάμαι; Κι αυτό σχετικό είναι, όπως θα αποδείξει κάποιο επόμενο συγύρισμα, ίσως μετά από μερικά χρόνια.