Απλά μαθήματα κοινής λογικής - 1

Ο Edward de Bono είναι σύγχρονος φιλόσοφος που ασχολείται με τη δημιουργική σκέψη και τη διδασκαλία της. Στον πρόλογο του ‘Water logic’ (= λογική του νερού), ενός από τα πολλά βιβλία του, αρχίζει με την ακόλουθη ιστορία. Ο Τζόνι ήταν ένα μικρό αγόρι στην Αυστραλία. Μια μέρα οι φίλοι του, για να τον πειράξουν, του έδειξαν κέρματα του ενός και των δύο δολαρίων και του πρότειναν να διαλέξει όποιο ήθελε. Στην Αυστραλία το κέρμα του ενός δολαρίου είναι αρκετά μεγαλύτερο από εκείνο των δύο δολαρίων. Ο Τζόνι διάλεξε το πιο μεγάλο σε μέγεθος κέρμα, οπότε οι φίλοι του έβαλαν τα γέλια για την ‘ανοησία’ του. Από εκεί και πέρα, κάθε φορά που ήθελαν να γελάσουν μαζί του, επαναλάμβαναν την ίδια τακτική, και ο Τζόνι κάθε φορά έπαιρνε το μεγαλύτερο κέρμα του ενός δολαρίου, προς γενική ευθυμία των φίλων του, που τον θεωρούσαν ανεπίδεκτο μαθήσεως. Κάποια μέρα, ένας περαστικός τον λυπήθηκε, τον πήρε παράμερα και του εξήγησε ότι το πιο μικρό κέρμα είχε διπλάσια αξία από το πιο μεγάλο. Ο Τζόνι τον άκουσε ευγενικά, και στο τέλος είπε: «Ναι, το ξέρω. Αλλά πόσες φορές θα μου πρόσφεραν τα νομίσματα αν είχα πάρει από την αρχή τα δύο δολάρια;»   

    Ο de Bono εξηγεί ότι η λογική του ‘είναι’ ταιριάζει σε υπολογιστές που είναι προγραμματισμένοι να επιλέγουν με βάση την αξία. Αυτή την ονομάζει ‘λογική του βράχου’, στέρεα και ακλόνητη. Η σκέψη του Τζόνι έχει να κάνει με το ‘προς τα πού’, με τις απώτερες συνέπειες της επιλογής του, και αυτή είναι η ‘λογική του νερού’, το οποίο κυλάει γύρω από στέρεα εμπόδια και ακολουθεί δρόμους που δεν υπαγορεύονται από την τυποποιημένη σκέψη του ‘βράχου’, για να καταλήξει σε λύσεις. 

    Πόσες φορές άραγε σκεφτόμαστε τις συνέπειες των καθημερινών επιλογών μας;

Ελιά η τιμημένη

Έχοντας περάσει την προηγούμενη εβδομάδα από διάφορες ελαιοπαραγωγικές περιοχές κι έχοντας απολαύσει τη θέα των ελαιώνων σε Αργολίδα και Άμφισσα, θυμήθηκα το κλασικό ποίημα του Κωστή Παλαμά για την ελιά, και το παραθέτω σαν νοσταλγική ανάμνηση από τα χρόνια του Δημοτικού, τότε που μαθαίναμε απ' έξω έργα σαν κι αυτό.

Eίμαι του ήλιου η θυγατέρα
H πιο απ' όλες χαϊδευτή.
Xρόνια η αγάπη του πατέρα
Σ' αυτόν τον κόσμο με κρατεί.
Όσο να πέσω νεκρωμένη,
Aυτόν το μάτι μου ζητεί.
  Eίμ' η ελιά η τιμημένη.

Δεν είμ' ολόξανθη, μοσχάτη
Tριανταφυλλιά ή κιτριά·
Θαμπώνω της ψυχής το μάτι,
Για τ' άλλα μάτια είμαι γριά.
Δε μ' έχει αηδόνι ερωμένη,
M' αγάπησε μία θεά·
  Eίμ' η ελιά η τιμημένη.

Όπου κι αν λάχω κατοικία,
Δε μ' απολείπουν οι καρποί·
Ως τα βαθιά μου γηρατεία
Δε βρίσκω στη δουλειά ντροπή·
Μ' έχει ο Θεός ευλογημένη
Kι είμαι γεμάτη προκοπή·
  Eίμ' η ελιά η τιμημένη.

Φρίκη, ερημιά, νερά και σκότη,
Tη γη εθάψαν μια φορά·
Πράσινη αυγή με φέρνει πρώτη
Στο Nώε η περιστερά·
Όλης της γης είχα γραμμένη
Tην εμορφιά και τη χαρά·
  Eίμ' η ελιά η τιμημένη.

Εδώ στον ίσκιο μου από κάτου
Ήρθ' ο Χριστός ν' αναπαυθεί,
Kι ακούστηκε η γλυκιά λαλιά του
Λίγο προτού να σταυρωθεί·
Το δάκρυ του, δροσιά αγιασμένη,
Έχει στη ρίζα μου χυθεί·
  Eίμ' η ελιά η τιμημένη.

Αιώνια ας είναι η μνήμη του ποιητή που μας άφησε μια τέτοια παρακαταθήκη!

Κι εμείς καλύτερα;

Κάπως έτσι δεν τελειώνουν τα παραμύθια; ‘Κι έζησαν αυτοί καλά...’. Ένα ωραίο παραμύθι ήταν και η υπόθεση Siemens. Με διάφορους δράκους, ορατούς και αόρατους, που άδραχναν ό,τι πέρναγε από το χέρι τους. Παρά τα μεγάλα λόγια και τους ιστορικούς καυγάδες και τις μεγαλόστομες εξαγγελίες, ούτε ο Τζακ (εκείνος με τη φασολιά) ούτε ο Κοντορεβιθούλης τους πείραξαν. Ζωή χαρισάμενη λοιπόν για τους δράκους, να τους κόψουμε και κανένα έκτακτο επίδομα μη τυχόν πεθάνουν της πείνας. Και που είστε; Να μη ξεχνούμε και του στραβού το δίκαιο. Αφού δεν υπάρχουν ευθύνες πολιτικών προσώπων, άρα (λογικά) ούτε ο Herr Christoforakos έχει διαπράξει κανένα αδίκημα. Ας φταίει μόνο στη Γερμανία ο άνθρωπος, να μη του σπιλώνουμε το όνομα και στην τιμημένη χώρα που ποδοπατούμε.

ΥΓ. Δεν γνωρίζω αν η φωτογραφία της Βουλής με τα κενά έδρανα έχει σχέση με την παραπάνω υπόθεση, αλλά πιο ταιριαστή απεικόνιση αυτού που στα μαθηματικά ονομάζεται ‘κενό σύνολο’ δεν μπορώ να φανταστώ (από το ΒΗΜΑ).

Χαμόγελο

Έχοντας ανακάμψει από ολιγοήμερες διακοπές (και εννοώ χωρίς τηλεόραση, ειδήσεις, διαδίκτυο και τα τούτοις όμοια), ας προσφέρω ένα δάνειο χαμόγελο, για να πέσουμε στα μαλακά.

[του Ηλ. Μακρή, Καθημερινή 27/8/2011]

Φωτογραφικό υλικό από τις διακοπές, για τους περιέργους, εν καιρώ...

Παιδείας άλωσις

 «Κόμματα και φοιτητικές παρατάξεις δεν μπορεί να έχουν λόγο στα πανεπιστήμια» υπογραμμίζει η υπουργός Παιδείας κυρία Άννα Διαμαντοπούλου. «Στο πανεπιστήμιο, δημοκρατία δεν σημαίνει ούτε κομματοκρατία, ούτε μετριοκρατία. Δημοκρατία στο πανεπιστήμιο σημαίνει αξιοκρατία, λογοδοσία, ποιότητα και αριστεία. Τα κόμματα και οι παρατάξεις δεν μπορεί να έχουν ρόλο στα πανεπιστήμια. Το πανεπιστήμιο είναι χώρος διδασκαλίας και έρευνας» [από το ΒΗΜΑ].

    Και μόνο αυτά τα λόγια αν είπε η κ. Υπουργός (και αν τα πιστεύει), δικαιούται μια θέση στο ‘Πάνθεον’ της πολιτικής ιστορίας αυτού του τόπου. Πώς όμως να τα κάνει πράξη όταν η παράταξη που εκπροσωπεί έκανε το παν για να διαβρώσει κομματικά την ανώτατη παιδεία τα τελευταία 37 χρόνια; Καλή επιτυχία στην προσπάθεια, αν και είμαι (νομίζω δικαιολογημένα) επιφυλακτικός για το τελικό αποτέλεσμα.

Μαγείες

Με τον τίτλο ‘H κυβέρνηση άρχισε τα θαύματα’ ο Σ. Τσίχλιας (Καθημερινή) σχολιάζει το αίτημα του πρωθυπουργού από όλους τους υπουργούς να του αναφέρουν συγκεκριμένα πόσες θέσεις εργασίας θα δημιουργήσουν το αμέσως επόμενο διάστημα. Κρίμα που το ψηλό καπέλο δεν είναι της μόδας, ώστε να μπορούν να βγάζουν από μέσα θέσεις εργασίας κατά βούλησιν, σαν λαγουδάκια. Από την άλλη μεριά, ίσως εδώ έγκειται η δυσκολία του εγχειρήματος: δεν διαθέτουμε στην κυβέρνηση πρόσωπα με προσόντα ταχυδακτυλουργού. Πού είναι τέλος πάντων η περιβόητη αξιοκρατία;

"Έσχες" χωρίς "πόθεν";

Διαβάζω χθες στο ηλεκτρονικό ΒΗΜΑ την ακόλουθη είδηση:

‘Ανάσα στην αγορά ακινήτων αναμένεται να δώσει η αναστολή του πόθεν έσχες στην αγορά πρώτης κατοικίας ως το τέλος του 2013. Σύμφωνα με διευκρινιστική εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών η αναστολή του «πόθεν έσχες» για την αγορά ή ανέγερση οποιουδήποτε ακινήτου (πρώτης κατοικίας, δευτερεύουσας κατοικίας, εξοχικής κατοικίας, καταστήματος κλπ.), ή ανέγερση οικοδομής ως την 31 Δεκεμβρίου του 2013 αφορά και στη χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων, καθώς και την κατασκευή πισίνας’.
Ας θεωρήσουμε ότι το μέτρο έχει κάποια λογική ως προς τον επιδιωκόμενο σκοπό. Η απορία μου είναι: Οι πισίνες πού κολλάνε στα ακίνητα; Από τη μια αποτελούν (και είναι...) τεκμήριο πλούτου (‘έσχες’), από την άλλη για το ‘πόθεν’, άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε; Εκτός πια κι αν υπάρχει απώτερος σκοπός: αποκτήστε εσείς ακίνητα και πισίνες, κι εδώ είμαστε εμείς να τα φορολογήσουμε, με αυξημένες αντικειμενικές αξίες και ό,τι άλλο σκαρφιστούμε μέχρι τότε. Με τέτοια μυαλά γίνεται κράτος;

‘Μού ’καψες την καρδιά!’

Τη ζημιά που κάνει γενικά το κάπνισμα την ξέραμε από χρόνια. Τώρα έρχονται οι επιδημιολόγοι να προσθέσουν μερικά πραγματικά σκληρά ‘νούμερα’ στη γνώση μας. Όπως λοιπόν γράφει πρόσφατο άρθρο στο Lancet (και ό,τι γράφεται εκεί έχει περάσει από πολλά κόσκινα αξιοπιστίας), μια στατιστική ανάλυση μελετών που κάλυπταν πάνω από 4 εκατομμύρια ανθρώπους έδειξε ότι οι γυναίκες που καπνίζουν έχουν 25% μεγαλύτερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο από τους άνδρες. Ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμη περισσότερο με τον χρόνο, με τελικό αποτέλεσμα παρόμοιο μ’ εκείνο που έχουμε ήδη δει και στον καρκίνο του πνεύμονα: συνεχιζόμενη αύξηση στις γυναίκες, ενώ στους άνδρες είναι σε μείωση (στις χώρες όπου το αντικαπνιστικό μήνυμα έπιασε τόπο νωρίτερα απ’ ό,τι στην Ελλάδα). Ας σημειωθεί ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν έναν από τους αγαπημένους στόχους της διαφήμισης των βιομηχανιών καπνού, με δόλωμα συνήθως την ‘κομψότητα’ που συνδυάζεται εικονικά με το κάπνισμα της όποιας συγκεκριμένης μάρκας.   

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ‘κάψει’ κανείς την καρδιά του. Είναι ανάγκη να το κάνει καπνίζοντας;

Σύγχρονα θαύματα

Με τον τίτλο αυτό η Ελευθεροτυπία κάνει ένα άλμα από τα αναρίθμητα τάματα που είναι αναρτημένα στην εικόνα της Παναγίας στην Τήνο στα ‘θαύματα’ τη σύγχρονης τεχνολογίας (όπως ο πύργος Burj-Kalifa στο Ντουμπάι ή το στάδιο Wembley στο Λονδίνο) και σε θαύματα της ‘Φύσης’ (ορυζώνες, σπήλαια κτλ.). Πέρα από το λογικό χάσμα που χωρίζει τα θαύματα από τα ‘θαύματα’ (από την πόλη έρχομαι...), σκέφτομαι ότι πολλοί μιλούν για την Φύση ως προσωπική οντότητα (π.χ. η Μητέρα Φύση), που όμως κανείς δεν την έχει δει και όλοι την πιστεύουν, ενώ για τον Θεό πολλοί ισχυρίζονται ότι κανείς δεν τον έχει δει και γι’ αυτό ΔΕΝ τον πιστεύουν. Γιατί αυτή η διαφορά, που δεν έχει λογική βάση; Μα, νομίζω, διότι η απρόσωπη ‘Φύση’ δεν έχει ηθικές απαιτήσεις, δεν βάζει φραγμούς στη συμπεριφορά μας, δεν μας ζητάει λόγο για τις πράξεις μας, όσο απάνθρωπες και κτηνώδεις κι αν είναι, ακόμη και με τα δικά μας ανθρώπινα μέτρα. Μας ενοχλεί βασικά η ιδέα ότι κάποια στιγμή κάπου θα πρέπει να απολογηθούμε, Κάποιος θα μας κρίνει για όσα σκεφτήκαμε, είπαμε και πράξαμε. Αυτού του είδους η προσωπική ευθύνη για όλα δεν μας κάθεται καλά. Προτιμούμε μια ζωή χωρίς συνέπεια, και χωρίς συνέπειες, με τα... φυσικά αποτελέσματα που βλέπουμε γύρω μας.

Μπουκιά και ΦάΠΑ

Όπως μάθαμε όλοι πρόσφατα, από τον Σεπτέμβριο αυξάνεται ο ΦΠΑ στα είδη εστίασης και τα ροφήματα. Η εξαγγελία αυτή γεννάει εύλογες απορίες. Για παράδειγμα, τα γιαούρτια που δεν προορίζονται για κατανάλωση αλλά για εκτόξευση κατά πολιτικών προσώπων τι ΦΠΑ θα πληρώνουν; Μια καί έρχεται χειμώνας, το «Σαλέπι ζεστό μαλακτικό!» θα υπόκειται κι αυτό σε ΦάΠΑ; Στους πολυώνυμους καφέδες που σερβίρονται στην Ελλάδα θα προστεθεί ο ΦΑΠέ και ο ΦΑΠουτσίνο; Και τι θα γίνει με τους... μεγαλοεισοδηματίες κουλουρτζήδες, παγωτατζήδες και υπαίθριους πωλητές καλαμποκιού και συναφών προϊόντων; Τόση φορολογητέα ύλη θα περνάει απαρατήρητη; Σε τί κράτος ζούμε, τέλος πάντων;

Επτά χρόνια γέφυρα

 Σαν σήμερα πριν 7 χρόνια εγκαινιάσθηκε η γέφυρα ‘Χαρίλαος Τρικούπης’ που συνδέει το Ρίο με το Αντίρριο, την Πελοπόννησο με τη Δυτική Στερεά Ελλάδα. Μερικούς μήνες αργότερα είχαμε την ευκαιρία να την περπατήσουμε και προς τις δυο κατευθύνσεις, και να βγάλουμε πολύ ωραίες φωτογραφίες, μερικές από τις οποίες βλέπουμε στη συνέχεια.

Δυο χρόνια αργότερα, στη διάρκεια μιας πτήσης, ένα κενό στα σύννεφα μας έδωσε μια φευγαλέα πανοραμική άποψη της γέφυρας, και σας τη χαρίζουμε κι αυτή!

Με την ευχή οι όποιες γέφυρες να υπάρχουν πάντα για να ενώνουν, και όχι για να χωρίζουν τους ανθρώπους και τους τόπους, να τα εκατοστήσει ο 'Χαρίλαος Τρικούπης'.

Ελέφαντες και πάσσαλοι

Διάβασα κάτι ενδιαφέρον στο ιστολόγιο ‘Γιατί εδώ είναι Ελλάδα’ και το παραφράζω. Στο τσίρκο δένουν τα μικρά ελεφαντάκια σ’ ένα πασσαλάκι που είναι μόλις αρκετά ισχυρό για να αντέχει στη δύναμη των μικρών. Τα ελεφαντάκια προσπαθούν, αλλά δεν μπορούν να αποσπασθούν από το πασσαλάκι, και σιγά-σιγά εγκαταλείπουν τις προσπάθειες. Έτσι μεγαλώνουν και εξακολουθούν να είναι δεμένα στα ίδια μικρά πασσαλάκια, χωρίς καν να σκέφτονται ότι μπορούν πλέον εύκολα να ελευθερωθούν.

Όπως γράφει ο ιστολόγος, υπάρχουν άτομα που αντιμετωπίζουν και την παραμικρή αρχική δυσκολία αρνητικά, σπεύδοντας στο συμπέρασμα ότι ‘Εδώ δεν γίνεται τίποτε’. Η  απογοήτευση στο πρώτο βήμα οδηγεί σε παραίτηση από κάθε άλλη προσπάθεια, και φυσικά με τον τρόπο αυτό δεν γίνεται καμία πρόοδος. Διδακτικό για όλους μας.

Οικονομικές επιστήμες

Οικονομολόγος είναι ο επιστήμονας που αύριο θα σου εξηγήσει γιατί οι προβλέψεις που έκανε χθες δεν επαληθεύθηκαν σήμερα. Πολλοί από αυτούς απασχολούνται σε οίκους αξιολόγησης, κυβερνητικά επιτελεία και διεθνείς οργανισμούς, και ‘δουλεύουν’ όλους εμάς τους υπόλοιπους. Με βάση τις πρόσφατες αστοχίες τους στις προβλέψεις για την Αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία (ακούγεται ότι έπεσαν έξω κατά μερικά τρισεκατομμύρια δολάρια--ψιλά πράγματα), αναμένεται αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών των οικονομικών σχολών. Έτσι ακούγεται ότι στα υποχρεωτικά μαθήματα θα περιλαμβάνονται η αστρολογία, η οιωνοσκοπία και η χαρτομαντεία, ενώ στα επιλεγόμενα ή ‘εναλλακτικά’ μαθήματα οι φοιτητές θα μπορούν να διδάσκονται και το διάβασμα του φλιτζανιού του καφέ. Το νέο σύστημα αναμένεται να φέρει αποτελέσματα σε βάθος δεκαετίας.   

Ματιά στο παρελθόν

Η ηλικιωμένη κυρία είναι παλαιά ασθενής μου. Αυτή τη φορά τηλεφώνησε για να κλείσει ραντεβού για τον αδελφό της. Ήρθαν μαζί. Ευτυχώς ο ίδιος δεν έχει τίποτε σοβαρό--περισσότερο φόβος και ανησυχία παρά αρρώστια. Δεν κάπνισε ποτέ, αλλά «από δώδεκα χρόνων έπαιζα ακορντεόν σε ταβέρνες, και μύριζα όλο τον καπνό εκεί μέσα», όπως λέει ο ίδιος. Τους καθησυχάζω ότι όλα είναι εντάξει. Η ηλικιωμένη κυρία επιμένει να πληρώσει εκείνη την επίσκεψη. «Γιατρέ, να κάνω κι εγώ κάτι για τον αδελφό μου», λέει, και η φωνή της δεν μπορεί να κρύψει αυτό που αισθάνεται. «Από μικρός στη βιοπάλη, πέντε αδέλφια αυτός μας μεγάλωσε». Η συγκίνησή της είναι ολοφάνερη, σχεδόν ψηλαφητή. Θυμίζει κάτι από εκείνα τα κοινωνικά δράματα που παλιά αντιμετωπίζαμε με μισοειρωνικά χαμόγελα σαν ‘μελό’ στις ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες. Τόσο ξέραμε.

Παιδιά χωρίς πόδια;

Σε παραθαλάσσιους οικισμούς θερινής διαβίωσης βλέπω τα τελευταία χρόνια να πληθαίνουν οι μπόμπιρες που κυκλοφορούν, με άνεση και περίσσιο στυλ, με ηλεκτροκίνητα οχήματα. Οι ηλικίες τους οδηγούν με ασφάλεια στο συμπέρασμα ότι πριν καλά-καλά ορθοποδήσουν οι νεαροί αυτοί βλαστοί (κυρίως άρρενες) απέκτησαν γονική άδεια οδήγησης. Ακριβώς στο στάδιο που ο αναπτυσσόμενος ανθρώπινος οργανισμός πρέπει να μάθει να στέκεται στα δυο πόδια του και να αναπτύξει ανάλογα το νευρικό και μυοσκελετικό του σύστημα, οι καλοπροαίρετοι γονείς, θείοι και λοιποί συγγενείς στρέφουν το ενδιαφέρον του παιδιού στη μηχανοκίνηση. Αν το παιδί δεν μάθει να στέκεται, να βαδίζει και να τρέχει, αν δεν πέσει κι αν δεν γδάρει τα γόνατά του στην ανάλογη ηλικία (όπως κάναμε όλοι μας), πιθανώς θα το πάθει με τρόπο πιο επώδυνο αργότερα. Δεν μας φτάνει που ξεχάσαμε να εργαζόμαστε χειρωνακτικά, στο μέλλον δεν θα μαθαίνουμε ούτε να περπατούμε.

Μικρά επίκαιρα

• (Του ανταποκριτού μας) Αναστάτωση επικρατεί στα Ζωνιανά της Κρήτης μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης ότι προτίθεται να αποποινικοποιήσει τη χρήση της κάνναβης. Όπως δήλωσε εκπρόσωπος των τοπικών παραγωγών, η απελευθέρωση του μέχρι τώρα κλειστού επαγγέλματός τους θα επιφέρει κάθετη πτώση της τιμής της ‘φούντας’ με αποτέλεσμα να τους οδηγήσει σε οικονομικό μαρασμό. Εξήγγειλε μάλιστα δυναμικές κινητοποιήσεις.
• Κατά μία βαθμίδα, από ΑΑΑ σε ΑΑ+, υποβάθμισε η διαβόητη Standard & Poor’s την οικονομία των ΗΠΑ, για πρώτη φορά στην ιστορία τους (ως γνωστόν, για όλα υπάρχει μία πρώτη φορά). Με άλλα λόγια, από standard (= πρότυπη) την έκανε poor (= πτωχή). Φτώχια καταραμένη… Στο μεταξύ η Κίνα προτείνει να καθιερωθεί ένα παγκόσμιο νόμισμα για να αποφεύγουμε τις ανισορροπίες. Αυτό είναι που λένε λαϊκά, «Τά’χαμε χύμα, θα μας έρθουν και τσουβαλάτα».
• Διάβαζα πρόσφατα στη Guardian ότι στην Αγγλία η μία μετά την άλλη οι (ιδιωτικές) εταιρείες ενέργειας ανέβασαν την τιμή του ηλεκτρικού και του αερίου κατά 18%. Όπως σχολίαζε κάποιος αναγνώστης, στο παρελθόν όλοι οι αρμόδιοι είχαν βαλθεί να πείσουν το καταναλωτικό κοινό ότι η ιδιωτικοποίηση μέσω του ανταγωνισμού θα ρίξει τις τιμές. Τώρα που οι εταιρείες ενεργούν με κανόνες ‘καρτέλ’, τι έχουν να πουν οι ολοφάνερα κοντόφθαλμοι πολιτικοί, όλων των αποχρώσεων;

Κερδοσκοπία

Και τώρα στόχος η Ισπανία, μετά η Ιταλία, και βάλε... Έχει τέλος η απληστία; Θα πει ποτέ ο κερδοσκόπος "φτάνει"; Θα χαρίσει ποτέ ο τοκογλύφος χρέη ή τόκους; Πώς τόσοι βραβευμένοι οικονομολόγοι είναι τόσο αφελείς ώστε να θριαμβολογούν ότι "θωράκισαν την οικονομία της Ευρωζώνης" ή ότι "έβαλαν πάτο στο βαρέλι" ή όποιο άλλο χαριτωμένο σχήμα λόγου θέλετε; Δεν είμαι ειδικός, αλλά κάνω τη σκέψη ότι όλα αυτά τα 'παιγνίδια' διαπράττονται στα χρηματιστήρια. Ας πάρουν λοιπόν τα ενδιαφερόμενα κράτη (ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού, ή και του Ειρηνικού) μια γενναία απόφαση κι ας κλείσουν αυτά τα τεμένη του χρήματος πιλοτικά π.χ. για ένα μήνα. Στο διάστημα αυτό ας αναλογισθούν σοβαρά (όχι με τη μέθοδο της ομφαλοσκοπίας) και ας καταλήξουν επιτέλους τί είδους οικονομία θέλουν να συμπήξουν. Κι ας θεσπίσουν κανόνες, όρια και ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε να μην αφήνουν περιθώρια στον κάθε παγκόσμιο απατεώνα να παίζει σε βάρος των λαών τους. Αλλά μάλλον ονειρεύομαι: είναι δυνατό να γίνει κάτι τέτοιο όταν όλοι προσδοκούν κέρδη από τον τζόγο; Μόνο που η χασούρα είναι περισσότερη, και όσο πάει και μεγαλώνει. Όπως σε κάθε τυχερό παιχνίδι.

Έννομη τάξη

Ίσως η φράση του τίτλου έχει καταντήσει πλέον ανέκδοτο στην Ελλάδα. Μια ματιά γύρω μας είναι αρκετή για να μας πείσει ότι οι έννοιες ‘νόμος’ και ‘τάξη’ είναι πολύ σχετικές στη χώρα που ζούμε. Ερμηνεύονται κατά το δοκούν, και βέβαια αντιπροσωπεύουν συνήθως το συμφέρον εκείνου που τις χρησιμοποιεί. Μάλιστα για συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους ‘νόμος’ είναι απλώς το δίκιο μιας ορισμένης τάξης ανθρώπων. Δηλαδή όλοι οι άλλοι είναι παράνομοι; Ακόμη, όταν ακούμε από επίσημα χείλη ότι «θα διασφαλισθεί η έννομη τάξη», και ψάχνουμε να βρούμε με το κιάλι πώς ακριβώς διασφαλίζεται η τάξη αυτή με κλειστούς δρόμους, καταλήψεις διοδίων, αποκλεισμούς σιδηροδρομικών γραμμών, αεροδρομίων και λιμανιών, και πυρπολήσεις αυτοκινήτων, τί άλλο να περιμένουμε; Ή θα πρέπει να ομολογήσει το κράτος ότι αδυνατεί να επιβληθεί, ή να βρει τρόπο ώστε να λειτουργεί η κοινωνία εις πείσμα των κάθε είδους εκβιασμών που προάγουν μόνο το δικό τους ‘δίκαιο’, τον ελληνιστί αποκαλούμενο τσαμπουκά. Όταν όμως έχεις κατάφωρα ανεχθεί ως πολιτεία την ανομία ως κανόνα ζωής επί τριάντα τόσα χρόνια, πώς να απεξαρτηθείς από αυτή την άτιμη την ‘πρέζα’;

Εθνική τύφλα

Το ηλεκτρονικό ΒΗΜΑ μας πληροφορεί σήμερα ότι υπάρχει νησί στην Ελλάδα (Ιόνιο) που έχει 2% του πληθυσμού ‘τυφλούς’ που παίρνουν ανάλογα οικονομικά βοηθήματα, χάρη στην πολιτική στήριξη διαφόρων υγειονομικών επιτροπών σε κατάλληλες χρονικές συγκυρίες. Γενικότερα, η αναπηρία φαίνεται ότι έχει βαθιές ρίζες στην Ελλάδα. Είτε για να βγάλουμε σύνταξη ή επίδομα, είτε για να πάρουμε μεταγραφή από σχολή του εξωτερικού ή απαλλαγή από το στρατό, ήταν μέχρι πρό τινος γνωστή η συνταγή να αποκτούμε κάθε λογής νόσο, από τρέλλα μέχρι καρκίνο, που ως δια μαγείας ή θαύματος θεραπευόταν μόλις επιτυγχανόταν το ποθούμενο. Καιρός δεν είναι να ασχοληθεί η πολιτεία π.χ. με όσους μεταγράφηκαν σε παλαιότερες εποχές ως ‘καρκινοπαθείς’ ή ‘ψυχασθενείς’ και τώρα έχουν πτυχία και (γιατί όχι;) κατέχουν και δημόσιες θέσεις; Ή μήπως κι εκεί θα βρίσκονται τίποτε ‘δικά μας παιδιά’, οπότε πού να τα σκαλίζουμε τώρα;