Αστρικές αηδίες

‘Ο Ερμής ανάδρομος στον Κριό’ (ή κάτι παρόμοιο ακατανόητο) γράφει η οθόνη που παίζει σιωπηλά στον τοίχο του δωματίου, ενώ εξετάζω τον άρρωστό μου στο διπλανό κρεβάτι. Πάνω από το μυστηριώδες αυτό μήνυμα μια ευτραφής ξανθιά κυρία ερμηνεύει με άκρα σοβαρότητα στην πρωινή παρουσιάστρια επώνυμου τηλεοπτικού διαύλου που ακούει με το σχετικό ενδιαφέρον τον ‘χρησμό’ και τα μαντάτα που κομίζει στους Κριογεννημένους ο ‘ανάδρομος Ερμής’ (με την όπισθεν έρχεται ή μήπως κάνει κανένα αγωνιστικό ‘τετ-α-κε’ αναγκάζοντας τον Κριό να πατήσει απότομα τα ουράνια φρένα του και να αποστείλει στον Ερμή το παράσημο της ανοικτής παλάμης, ως γνήσιος οδηγός;). Έχω μια απορία: πιστεύουν άραγε όσα λένε οι αστρολόγοι ή απλώς έχουν βρει ότι υπάρχουν αρκετά κορόιδα στον κόσμο που μπορούν να τους τρέφουν πλουσιοπάροχα για να περιγράφουν τις υποτιθέμενες αναποδιές του Ζυγού, του Ταύρου ή του Υδροχόου;

Νάρκισσε, χαίρε!

Έχω ξαναγράψει για νάρκισσους, όχι όμως για τον Νάρκισσο. Που έδωσε όσες «εισαγωγικές» και «κατατακτήριες» εξετάσεις υπάρχουν και δεν υπάρχουν για τον Παράδεισο, και τις πέρασε όλες με Άριστα, όπως συμφωνούν όλοι όσοι τον γνώρισαν. Νεφροπαθής από 14 ετών, γνώρισε την αιμοκάθαρση, τη μεταμόσχευση, την ανοσοκαταστολή, τις λοιμώξεις, τον ένα καρκίνο μετά τον άλλο, τη χημειοθεραπεία, τις ακτινοβολίες, τις πολυάριθμες επώδυνες επεμβάσεις., επί 33 χρόνια. Το σώμα του έγινε άτλαντας παθολογίας και χειρουργικής. Συναγωνίστηκε επάξια τον πολύαθλο Ιώβ και δεν γόγγυσε ποτέ, παρά έλεγε το «Νάναι ευλογημένο» όταν ο παπα-Γιώργης τον κοινωνούσε στο νοσοκομείο στη στερνή του νοσηλεία. Του ευχήθηκα το ‘Χριστός ανέστη’ ανήμερα της Λαμπρής, όταν τον είδα για τελευταία φορά: δεν ξέρω αν με κατάλαβε. Έβλεπε ήδη ‘οράματα και θάματα’, ‘α ουκ εξόν ανθρώπω λαλήσαι’. Από σήμερα τα βλέπει ‘πρόσωπο με πρόσωπο’. Και αγάλλεται.

Αθωνικές επιχορηγήσεις και βουλευτικές αποζημιώσεις

Άξια προσοχής η επισήμανση του Σταύρου Τζίμα στην ‘Καθημερινή’ (24/4/2009). Με τίτλο ‘Παράπλευρη ζημία στον Άθω’ περιγράφει το πώς η υπόθεση ‘Βατοπαίδι’ έγινε αφορμή για να παγώσουν όλες οι επιχορηγήσεις από το Δ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης προς όλες τις μονές για τα απαραίτητα έργα αναστήλωσης, που εκ των πραγμάτων ανεστάλησαν 'μέχρι νεωτέρας'. Όπως υπογραμμίζει ο γράφων, οφείλουν όλοι να αντιληφθούν ότι το Άγιον Όρος, πέραν της πνευματικής, φυλάσσει και μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά με παγκόσμια αναγνώριση, και δεν μπορεί να την αφήσει η πολιτεία να ρημάξει, ιδίως όταν τα οφειλόμενα χρήματα είναι ξένα και όχι δικά της.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι κοντά στα όποια «ξερά» καίγονται και τα χλωρά. Ή, για να δανεισθούμε ένα ανάλογο ‘κοσμικό’ παράδειγμα, ότι θα πρέπει, εξ αφορμής των φημολογούμενων ατασθαλιών ενός βουλευτή, να διακοπεί η βουλευτική αποζημίωση σε όλους, μέχρι να ξεκαθαρίσει (αλήθεια, περιμένετε κάτι τέτοιο;) η υπόθεση.

Λάζαρος και Θωμάς

Λάζαρος και Θωμάς. Δυο πολύ γνωστές Βιβλικές μορφές, μάρτυρες της Αναστάσεως. Με τον ένα ο Χριστός «επιστώσατο την κοινήν ανάστασιν προ του πάθους», ο άλλος με την «καλήν απιστίαν» του «των πιστών τας καρδίας εις επίγνωσιν ήξεν», όπως μας λέει η υμνογραφία. Τους τιμούμε και τους δύο ως ‘παραστάτες’ πριν και μετά το Πάσχα.

Λάζαρος και Θωμάς. Δυο λιγότερο γνωστοί, σύγχρονοι ‘μάρτυρες’. Λίγες μέρες πριν από το Σάββατο του Λαζάρου μας άφησε ο Λάζαρος, λίγες μέρες πριν από την Κυριακή του Θωμά, ο Θωμάς. Και οι δυο αντιμετώπισαν την «επάρατη νόσο», ο ένας για μερικά χρόνια, ο άλλος για μερικούς μήνες. Και οι δυο έδωσαν μαθήματα υπομονής και καρτερίας στους γύρω τους, και σ’ αυτούς που είχαν το προνόμιο να τους γνωρίσουν. Και οι δυο αναμένουν πλέον την κοινή ανάσταση.

10 χρόνια από τον βομβαρδισμό της Σερβικής τηλεόρασης

Αυτό μας θυμίζουν σήμερα τα Διαδικτυακά Μέσα. Και όλης της Σερβίας, θα πρόσθετα, για να μη ξεχνούμε εύκολα και βολικά την ‘ανθρωπιστική’ επέμβαση του ΝΑΤΟ στη γειτονιά μας. Χωρίς να δίνουμε κανένα δίκαιο σε απάνθρωπες ενέργειες από όποια πλευρά κι αν διαπράττονται, ακόμη και από τους ομοδόξους Σέρβους, θα νιώθαμε κάπως πιο άνετα αν η ‘έκρηξη ανθρωπισμού’ της Δύσης εκδηλωνόταν λιγότερο μεροληπτικά και περιλάμβανε π.χ. το πρόσφατο ‘γάζωμα’ της Γάζας, αν επιτρέπεται το 'μαύρο' λογοπαίγνιο. Ή, ακόμη καλύτερα, αν εκδηλωνόταν με όντως ανθρώπινο τρόπο. Παντού και πάντα.

Εκ του ανεσπέρου φωτός

«Ανέστη Χριστός, και νεκρός ουδείς επί μνήματος»
Ο Χριστός ανέστη! Τι άλλο θέλουμε;

Μέγα Σάββατο

«Σήμερον ο Άδης στένων βοά: συνέφερέ μοι ει τον εκ Μαρίας γεννηθέντα μη υπεδεξάμην. Ελθών γαρ επ’ εμέ το κράτος μου έλυσε, πύλας χαλκάς συνέτριψε, ψυχάς ας κατείχον το πριν, Θεός ων, ανέστησε. Δόξα, Κύριε, τω Σταυρώ σου και τη Αναστάσει σου».

[Επιτάφιος Αγ. Γεωργίου Κιλκίς, φωτογραφία του Τάσου Ναούμη]

"Τι ανταποδώσωμεν...;"

Κατά παράκληση αγαπητού και τακτικού αναγνώστη, παραθέτω κάποιες πληροφορίες για τον σταυρικό θάνατο βασισμένες σε όσα παρουσιάζει ο αείμνηστος καθηγητής Σπ. Μακρής στο σχετικό πόνημά του. Όσοι δυσκολεύονται με τέτοιου είδους ’ιατροδικαστικές’ περιγραφές μπορούν να διακόψουν εδώ την ανάγνωση, ή να πάνε στην τελευταία παράγραφο.

Διευκρινίζω ότι τα γραφόμενα αναφέρονται στον τρόπο θανάτου οποιουδήποτε ανθρώπου επί του σταυρού, και όχι αποκλειστικά στον θάνατο του Ιησού. Ως Θεός ο Κύριος με τη λέξη ‘Τετέλεσται’ ‘παρέδωκε το πνεύμα’. Ως άνθρωπος έπαθε σαν κάθε άλλο κατάδικο της εποχής εκείνης. Ο μηχανισμός του θανάτου από την ανάρτηση στο σταυρό ήταν μια αργή και βασανιστική ασφυξία, που οφείλεται στη συμπίεση των πνευμόνων, της καρδιάς και των μεγάλων αγγείων από το βάρος του σώματος και την άνωση του διαφράγματος. Την τακτική αυτή (γνωστή με την ονομασία Aufbinden) χρησιμοποίησε ο Γερμανικός στρατός ως σωφρονιστική ποινή, και αργότερα ως μέσο βασανισμού στο Νταχάου. Ο κρατούμενος κρεμόταν από τα δεμένα στην ανάταση χέρια του έτσι ώστε τα πόδια του να μην αγγίζουν το έδαφος. Η αναπνοή και η επιστροφή του αίματος προς την καρδιά εμποδιζόταν, κάτι που οδηγούσε σε συμφόρηση του πάνω μέρους του σώματος μέχρι και παραμόρφωση του προσώπου, όπως και στον απαγχονισμό (ας θυμηθούμε το σπαρακτικό "Υιέ μου, πού το κάλλος έδυ της μορφής σου;" της Παναγίας στην υμνογραφία). Αν δεν διακοπτόταν έγκαιρα η ανάρτηση, το θύμα υπέκυπτε μετά από πολύωρη οδύνη. Ο σταυρωμένος είχε τη ‘δυνατότητα’ να χαλαρώνει κάπως την πίεση ρίχνοντας το βάρος στα καρφωμένα πόδια του, γεγονός που έδινε απλώς μια αναβολή στο θάνατο και μια παράταση στην αγωνία του, μια και συνοδευόταν από φρικτούς πόνους στα σημεία των καρφιών. Γι’ αυτό και το σπάσιμο των σκελών ήταν η χαριστική βολή, που έκοβε την τελευταία διέξοδο ανακούφισης. Στην περίπτωση του Χριστού αυτό δεν συνέβη, διότι ο Κύριος είχε ήδη παραδώσει το πνεύμα. Ωστόσο, ο λογχισμός της πλευράς, ακόμη κι αν είχε απομείνει στοιχείο βιολογικής ζωής στο ανθρώπινο σώμα του, θα επέφερε οπωσδήποτε τον θάνατο με την επιπλέον πρόκληση ενός ανοικτού πνευμοθώρακα.

Όλα αυτά τα εφευρήματα της ανθρώπινης κακίας (τη εμπνεύσει του αρχεκάκου Διαβόλου) προστέθηκαν στον ήδη φραγγελωμένο Ιησού με τα καρφωμένα χέρια και πόδια. Ως ευγνώμονες προσκυνητές του Σταυρού ας μη μείνουμε στη συναισθηματική συγκίνηση των ημερών, αλλά ας αναλογισθούμε το μέγεθος του λύτρου που πληρώθηκε για μας. ‘Τι ανταποδώσωμεν τω Κυρίω περί πάντων ων ανταπέδωκεν ημίν;’

Εκ του πιεστηρίου

Καλό και βολικό το ιστολόγιο και τα ηλεκτρονικά κείμενα, αλλά με το τυπωμένο χαρτί μας συνδέει μια άλλη σχέση. Όσοι διαβάζουν τη σελίδα αυτή θα θυμούνται ότι κάπου ανέφερα ότι τα κείμενα κάποια στιγμή θα εκδοθούν σε βιβλίο. Από χθες αυτό είναι πραγματικότητα. Οι Εφήμερες ΙΣΤΟ...δρομίες δεν έχουν την αξίωση να γίνουν best seller, ούτε να αποφέρουν οποιοδήποτε κέρδος. Όποιος τις θέλει, είτε για τον εαυτό του είτε για δώρο, μπορεί να τις βρει στο University Studio Press (ISBN 978-960-12-1805-2). Όσοι φίλοι γιορτάζουν προσεχώς, ας κάνουν λίγη υπομονή...

Μνήμη Σπύρου Μακρή

Αναπάντεχα έλαβα χθες μια πρόσκληση από τηλεοπτικό σταθμό της πόλης μας να μιλήσω για τον τρόπο θανάτου του Χριστού στο σταυρό. Ασυνήθιστο το αίτημα, μια πρόκληση για σκέψη. Ευτυχώς υπήρχε ‘πρώτος διδάξας‘, ο αείμνηστος καθηγητής της αναισθησιολογίας Σπύρος Μακρής, του οποίου την ομιλία με θέμα ‘Η επιστήμη μπροστά στη Σταύρωση και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού’ είχα την τιμή να προλογίσω περίπου τέτοια εποχή, πριν 31 χρόνια. Ξαναδιαβάζοντας το κείμενό του θυμήθηκα τον Πανεπιστημιακό Δάσκαλο (με κεφαλαία γράμματα) που συναντούσα περιστασιακά όρθιο στο λεωφορείο (ως ένα εξ ημών), που μας μιλούσε πάντα ευγενέστατα στον πληθυντικό, που έδινε παράδειγμα ακέραιου χαρακτήρα, σωστού επιστήμονα και πιστού ανθρώπου. Που στην εξόδιό ακολουθία του ο Άγιος Δημήτριος ήταν κατάμεστος (και) από τους φοιτητές του. Που άφησε ένα πρότυπο ζωής και συμπεριφοράς σε πολλούς από εκείνους που ευτύχησαν να παρακολουθήσουν τα μαθήματά του, εντός και εκτός αμφιθεάτρου. Αιωνία θα είναι η μνήμη του!

ΣΗΜ. Ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας βρίσκεται στον παραπάνω σύνδεσμο.

"Οι μηχανές μου"

Η φυσαρμόνικα της εισαγωγής λίγο πριν από τις εννιά σήμερα (ΝΕΤ 105.8) μου έφτιαξε τη διάθεση, καθώς ο νους έκανε flashback σχεδόν σαράντα χρόνια στο τραγούδι του τίτλου που ακολούθησε (ερμηνεία: Λήδα Χαλκιαδάκη και Σπύρος Βλασσόπουλος). Αν γεννηθήκατε μετά το 1972, δεν το προλάβατε. Το είχα περιλάβει σε μια από τις πρώτες κασέτες που είχα ηχογραφήσει τότε, μαζί με το 'Ποπ κορν', κάτι από Ντέμη Ρούσο, τη 'Συντροφιά' (Πασχάλης) και το 'Σπίτι μου, σπιτάκι μου' και τον 'Μαύρο αητό' (Νανά Μούσχουρη). Και να σκεφτεί κανείς ότι δεν είχαν ακόμη εισβάλει οι υπολογιστές στη ζωή μας. Ωστόσο οι στίχοι του Ανδρέα Αγγελάκη θα ταίριαζαν ακόμη περισσότερο σ' αυτούς:

"Πώς αγαπώ τις μηχανές μου, πώς αγαπώ να τις κοιτάω
κι αν θέλω κατιτί να κάνω ένα κουμπί τους να πατάω...
Πώς αγαπώ τις μηχανές μου, όλα ρολόι τώρα πάνε,
δεν έχω φίλους, τι τους θέλω; Οι μηχανές πιο ωραία μιλάνε.
Πώς αγαπώ τις μηχανές μου, κάθομαι μόνος μου στο σπίτι,
και στις οχτώ η ώρα ανάβω ηλεκτρικό Αποσπερίτη".

Τα κρυπτά δημοσιεύονται

Όπως μας πληροφορούν οι ειδήσεις, εκδόθηκε η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την οποία οι πάροχοι υπηρεσιών Ίντερνετ υποχρεούνται να διατηρούν αρχεία με τους αποδέκτες των ηλεκτρονικών μηνυμάτων των συνδρομητών τους και με τις ιστοσελίδες που αυτοί επισκέπτονται. Επίσημα πλέον, το απόρρητο του Διαδικτύου αίρεται (κάτι που φανταζόμασταν ότι μπορεί να γίνεται ήδη ανεπίσημα). Γεγονός που επιβεβαιώνει με έναν ακόμη τρόπο την Ευαγγελική ρήση ότι ‘ουδέν εστι κρυπτόν ο ου φανερόν γενήσεται’. Ακόμη και το τελευταίο κλικ του ποντικιού μας.

Τρεις άρρωστοι

Δεν θυμούμαι τα τελευταία 14 χρόνια να πλησιάζουν Χριστούγεννα ή Πάσχα και να μην έχω στα χέρια μου τη διάγνωση ενός καινούργιου καρκίνου. Που σαν κεραυνός σε ξάστερο ουρανό έρχεται να γκρεμίσει το είδωλο του κόσμου που ζούσε ο άρρωστος μέχρι τότε, και να του δείξει (όχι μόνο σ’ εκείνον, αλλά και σε μένα και σε όλους τους γύρω) την πραγματικότητα, ότι δηλαδή η ζωή αυτή έχει ένα όριο.

Όπως στη Μαρία, που επί ένα μήνα παρακολουθούσε το πάνω μέρος του σώματός της να διογκώνεται σε μέγεθος διπλάσιο του συνηθισμένου, και την αναπνοή της να γίνεται όλο και πιο δύσκολη, σε σημείο που να μη μπορεί να ξαπλώσει. Τα κλινικά σημεία της απόφραξης της άνω κοίλης φλέβας σε συνδυασμό με μια χαρακτηριστική ακτινολογική εικόνα προχωρημένου καρκίνου πνεύμονα δημιουργούν μια τελείως δυσοίωνη προοπτική για το μέλλον της. Κάτι που η ίδια ίσως δεν κατανοεί και δεν θέλει να ερευνήσει παραπέρα. Στα 57 της.

Σήμερα ξαναείδα και τη Μαντώ, και τρόμαξα να τη γνωρίσω. Έχει μείνει η μισή, κι έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος από την αισιόδοξη ψυχολογία της. Η θεραπεία φαίνεται να την βοήθησε κάπως, αλλά με τί κόστος; Παλεύει να κρατήσει το γενναίο της πρόσωπο για να ζήσει όσο γίνεται καλύτερα τις μέρες που έρχονται, που μπορεί να αποτελούν (όπως και της Μαρίας) το τελευταίο Πάσχα με τους δικούς της.

Εκείνος που από φέτος θα γιορτάζει διαφορετικά το Πάσχα είναι ο κυρ-Αντώνης. Έξη μήνες μετά τη διάγνωση του καρκίνου, άφησε σήμερα το απόγευμα τον κόσμο αυτό για τον Κόσμο όπου ‘ουκ έστι πόνος’, ανάμεσα στις δυο αδελφές που τον στήριξαν και τον συνόδευσαν στον τελευταίο αυτό δρόμο. Αιωνία η μνήμη του!

[Σημ. Τα ονόματα έχουν τροποποιηθεί].

Απεργία και υγεία

«Γιατρέ, τι μπορούμε να κάνουμε; Είχαμε ραντεβού για ακτινοβολίες την Πέμπτη, αλλά εκείνη τη μέρα γίνεται απεργία. Τηλεφωνήσαμε και μας είπαν να πάμε την επόμενη Πέμπτη. Γίνεται να πεις κάτι για να μας βάλουν νωρίτερα;»

Τι να πεις, και σε ποιόν; Το εξειδικευμένο τμήμα κάνει μερικές εκατοντάδες θεραπείες κάθε μέρα, σε ανθρώπους καρκινοπαθείς που έρχονται από τις τέσσερεις άκρες της Βορείου Ελλάδος. Μία μέρα εκτός λειτουργίας σημαίνει μετάθεση όλων αυτών των ‘περιστατικών’ στην πλησιέστερη δυνατή ημερομηνία, που δεν είναι πιο κοντά από μια εβδομάδα. Μπορούν οι άρρωστοι αυτοί να περιμένουν τόσο; Η κατάσταση των περισσοτέρων είναι τέτοια που δεν σηκώνει πολλές αναβολές. Η ‘ημερομηνία λήξεως’ είναι ήδη ορατή, και συχνά η πάλη γίνεται για την ποιότητα της ζωής που τους απομένει. Είναι δυνατόν να προβάλλεται ως δικαιολογία για την καθυστέρηση της ανακουφιστικής θεραπείας η λέξη ‘απεργία’; Έχω το δικαίωμα (ή το καθήκον) ως γιατρός να ‘μεσολαβήσω’ υπέρ κάποιου, δηλαδή να παρακάμψω κάποιον άλλον (ή άλλους);

Με όλη την κατανόηση που μπορεί να έχει κανείς για αιτήματα πιεστικά, κοινωνικά, δίκαια (ας αφήσουμε στην άκρη τα υπόλοιπα), πιστεύω ότι οι έννοιες ‘απεργία’ και ‘υγεία’ είναι ασύμβατες. Μάλιστα υπάρχει και μια τραγική ειρωνεία στην όλη υπόθεση. Όταν το μόνιμο παράπονο είναι ότι υπό κανονικές συνθήκες δεν επαρκεί το προσωπικό στα νοσηλευτικά ιδρύματα, τότε η έκφραση ‘προσωπικό ασφαλείας’ για τις ημέρες απεργίας μόνο ως παραλογισμός μπορεί να εκληφθεί. Κάτι ξέρουν οι Άγγλοι που το ονομάζουν ‘skeleton crew’.

[Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ, 7/4/2009]

Μακριά από τη δημοσιότητα

Δεν την επιζητούν. Δεν χρησιμοποιούν τα Μέσα ως ‘μέσον’ για να επιτύχουν εξυπηρετήσεις και εκδουλεύσεις, που ούτως ή άλλως δικαιούνται από το ‘κράτος πρόνοιας’. Το να τους γνωρίζεις είναι προνόμιο για λίγους. Κι αυτό για λίγο, όσο χρειάζεται για να βγουν από ένα αδιέξοδο επεισόδιο στον μακρύ δρόμο της φροντίδας, που βαδίζουν καθημερινά επί χρόνια, αγόγγυστα, χωρίς να εύχονται να έλθει το τέλος. Και να συνεχίσουν τον δρόμο με το ίδιο κουράγιο, με τα μάτια στραμμένα Ψηλά, ‘ποτέ από το χρέος μη κινούντες’. Ξεπερνώντας τα εμπόδια που βάζει μπροστά τους το ‘σύστημα’ με τις επιτροπές, τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, τις αιτήσεις, τα δικαιολογητικά ξανά και ξανά (μετά από εικοσιπέντε χρόνια ολικής αναπηρίας θα περίμενε κανείς ότι δεν χρειάζονται πλέον άλλες ‘επαναλήψεις’). Κάθε καινούργιο πρόβλημα στην πορεία της αρρώστιας που δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί στο σπίτι σημαίνει μεταφορά στα χέρια σε δυο ορόφους, ενός ανθρώπινου πλάσματος που ζει ακόμη χάρη στις θυσίες δυο ηλικιωμένων γονέων, που εξακολουθούν να λένε το ‘Ευχαριστώ’ από την καρδιά τους, πρώτα στον Θεό και μετά σε καθέναν που τους δίνει ακόμη μια ελπίδα ότι η Αθηνά θα εξακολουθήσει να είναι μέλος της οικογένειάς τους και κέντρο του ενδιαφέροντός τους, έστω κι αν επί χρόνια τώρα δεν έχει κουνήσει τα χέρια ή τα χείλη της.

Σημ. Αφιερώνεται σε όλους όσοι καθημερινά και δημόσια κινούν χέρια και χείλη μόνο για να πετροβολούν και να υβρίζουν προς κάθε κατεύθυνση.

Κίτρινη και κόκκινη κάρτα

Λογάριαζα να γράψω κανένα ‘ψέμα’ (μέρα που είναι), αλλά η πραγματικότητα μας ξεπερνάει: το ψέμα έχει γίνει ψωμοτύρι, κι έτσι ας πούμε και μια αλήθεια, που λέει και το παλιό τραγουδάκι...

Μια και μας είναι πολύ πιο οικεία η γλώσσα του ποδοσφαίρου, ας σκεφθούμε τι θα γινόταν αν κάποιος διαιτητής συνέχιζε να δείχνει μόνο κίτρινες κάρτες στους παίκτες που έπαιζαν αντιαθλητικά ή έκαναν σκληρά μαρκαρίσματα ή ό,τι άλλο, λέγοντάς τους κάθε φορά ότι την επόμενη φορά θα αποβληθούν. Αν η αποβολή δεν έρχεται ποτέ, πόσοι θα πιστέψουν τον ασπόνδυλο διαιτητή και θα συμμορφώσουν ανάλογα το παιχνίδι τους, εφόσον ξέρουν ότι η ατιμωρησία είναι δεδομένη;

Με όση φαντασία διαθέτουμε, ας μεταφέρουμε το παράδειγμα στην αστυνομία, τις πρυτανικές αρχές των πανεπιστημίων μας, και βέβαια στο σύνολο του ‘πολιτικού κόσμου’, που φέρουν μεν τον τίτλο του ‘διαιτητή’, αλλά δεν τολμούν να βγάλουν την κόκκινη κάρτα σε όσους συνεχίζουν να μετατρέπουν σε αρένα την καθημερινή ζωή της χώρας.