Άλλοτε και τώρα

Πρόσφατα η υφυπυργός Παιδείας Δόμνα Μιχαηλίδου απάντησε απαξιωτικά στην πρόταση του Δημήτρη Νατσιού να ψάλλεται ο εθνικός ύμνος και να επαίρεται η σημαία στα σχολεία κάθε Δευτέρα. Αναχρονισμός και οπισθοδρόμηση θεωρήθηκε κάτι που επί χρόνια κάναμε καθημερινά στα σχολεία μας (μήπως πάθαμε τίποτε και δεν το ξέρουμε;). Το επεισόδιο αυτό δυστυχώς δείχνει τί πνεύμα επικρατεί και επιβάλλεται στην εκπαίδευση.

     Σε μια εποχή που μυξοθρηνούμε κάθε τόσο την φυγή τόσων χιλιάδων Ελλήνων στην αλλοδαπή, τί κάνουμε ως κράτος για να εμπνεύσουμε και να καλλιεργήσουμε στους νέους ανθρώπους την έννοια της πατρίδας; Κάποτε αποκαλούσαμε ‘χωνευτήρι’ (melting pot) την Αμερική, που αφομοίωνε τους κάθε λογής μετανάστες. Σήμερα τείνουμε να ομοιάσουμε κι εμείς μ’ αυτήν, αφαιρώντας από την καθημερινότητά μας καθετί που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως συνεκτικός κρίκος αφενός με τις ρίζες μας και αφετέρου με τους γύρω μας. Έτσι, θυμόμαστε τη σημαία και τον εθνικό ύμνο μας μόνο όταν κερδίζουμε κάποιο χρυσό μετάλλιο σε αθλητικούς αγώνες. Ξεθωριάζουμε την ιστορία και την πίστη μας σε σημείο που να γίνονται άχρωμες, άοσμες και άγευστες. Υιοθετούμε άκριτα οτιδήποτε εισαγόμενο, χωρίς να το εξετάζουμε στην ουσία του. Και με όλα αυτά, όπως στο γνωστό ανέκδοτο του Νασρεντίν Χότζα, πριονίζουμε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε.

     Με αφορμή το γεγονός αυτό θυμήθηκα τα αθάνατα λόγια του Σωκράτη προς τον Κρίτωνα, που τον παρακινεί να δραπετεύσει από την φυλακή και να γλιτώσει την θανατική καταδίκη που του έχει επιδικάσει η πατρίδα του:

     «Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν ἡ πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον καὶ ἐν μείζονι μοίρᾳ καὶ παρὰ θεοῖς καὶ παρ᾽ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσι».

     Αυτά και άλλα παρόμοια μας δίδασκαν τότε στα σχολεία.