Συγκρούσεις και διαφωνίες

 Κάθε τόσο, με κάποια αφορμή, ακούγεται από φωνές δημοσίων προσώπων, δημοσιογράφων, αναλυτών και άλλων το αίτημα για από κοινού (= υπερκομματική) αντιμετώπιση ορισμένων χρονίων προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας. Τρέχουσα αφορμή η οπαδική βία, αλλά και κάποια άλλα ζητήματα μικρότερης μεν έντασης, όχι όμως κατώτερης σημασίας. Το αίτημα πηγάζει από την ‘πλησμονήν’, το μπούχτισμα από αρνητικά φαινόμενα, τη συνειδητοποίηση ότι το πράγμα δεν πάει παραπέρα, ότι δεν πρέπει να περιμένουμε το επόμενο θύμα για να κάνουμε όλοι μαζί κάτι ουσιαστικό. Είναι γενική απαίτηση, συνάδει με την κοινή λογική, τι άλλο θέλουμε επιτέλους;
     Εκείνη η κοινή λογική είναι το ζητούμενο. Μια λογική που θα ξεπερνάει κομματικές νοοτροπίες και συνήθειες δεκαετιών, που θα βάζει στην άκρη προσωπικές φιλοδοξίες και εγωισμούς του τύπου «Είναι αδιανόητο να συνεργασθώ εγώ μ’ αυτόν». Ή ακόμη και του τύπου «Θα συμφωνήσουμε μόνο εφόσον γίνει το δικό μου». Πώς όμως να φθάσει κανείς στο σημείο αυτό σύγκλισης όταν ο γενικός κανόνας στη δημόσια ζωή είναι η αντιπαράθεση και ο ανταγωνισμός σε τόνους οξύτητος; Πόσο συχνά διαβάζουμε ή ακούμε θετικές ειδήσεις ή καλά σχόλια ή εκδηλώσεις αμοιβαίας συνεννόησης; Και πόσο – για να είμαστε εντελώς ειλικρινείς – τραβούν την προσοχή μας καταστάσεις όπου όλα πάνε καλά και όλοι ζουν ευτυχισμένοι;
     Ξέρουμε βέβαια ότι στη λογοτεχνία το ζητούμενο είναι η σύγκρουση, που ανεβάζει την αγωνία και το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι την κάθαρση, η οποία μπορεί να καταλαμβάνει μόνο την τελευταία σελίδα, με ιδανική μορφή το λεγόμενο happy end. Θα μπορούσε κανείς να γράψει (ή θα άντεχε να διαβάσει) ένα βιβλίο 500 σελίδων με περιγραφές ευτυχισμένων στιγμών από την αρχή ως το τέλος; Ωστόσο η διαφορά της λογοτεχνίας από την πραγματικότητα είναι ότι στην πρώτη ο συγγραφέας οδηγεί τα πράγματα όπως εκείνος τα θέλει και γράφει το τέλος κατά την επιθυμία του, ενώ στην αληθινή ζωή συχνά τα γεγονότα παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας, με ανεξέλεγκτη και δυσάρεστη κατάληξη.
      Μια παρένθεση, όχι άσχετη με το θέμα. Πριν αρκετά χρόνια είχε κυκλοφορήσει σε μετάφραση ένα αρκετά επιτυχημένο βιβλίο του Charlie Shedd με τίτλο ‘Γράμματα στην Κατερίνα’, με συμβουλές ενός πατέρα προς την κόρη του που επρόκειτο να παντρευτεί. Μεταξύ άλλων έδινε και μερικούς «επίσημους κανόνες για έναν σωστό και τίμιο τσακωμό». Σημειώνω κάποιους: «Ο τελικός σκοπός κάθε τσακωμού είναι η βαθύτερη κατανόηση του άλλου». «Ελέγχετε συχνά τα όπλα σας για να βεβαιωθείτε πως δεν είναι επικίνδυνα». «Προσπαθήστε να κατεβάζετε αντί να ανεβάζετε τον τόνο της φωνής σας». Πώς σας φαίνονται;
     Η διαφωνία δεν πρόκειται να λείψει από τα ανθρώπινα πράγματα, και αυτό είναι φυσιολογικό. Ωστόσο δεν πρέπει να οδηγεί σε σύγκρουση τραυματική, από την οποία δεν είναι δυνατή ή εύκολη η ανάκαμψη. Άλλο είναι η διαφορετική γνώμη και η προσπάθεια συγκερασμού απόψεων ώστε να παραχθεί ένα θετικό αποτέλεσμα με κοινή προσπάθεια, και άλλο ο καυγάς χωρίς διάθεση συνεννόησης και προαγωγής του γενικού συμφέροντος. Η διάκριση των δύο είναι δείγμα πολιτισμού, και εξαρτάται από την παιδεία και καλλιέργεια που προσφέρει μια κοινωνία στα μέλη της. Αν μάθουμε από μικροί να κουβεντιάζουμε ήσυχα, όμορφα κι απλά, δεν θα φθάνουμε να ανταλλάσσουμε προσβολές, ύβρεις, γροθιές και μαχαιρώματα για οποιαδήποτε αφορμή. Γένοιτο!