Αποκρυστάλλωση

Κάθε τόσο μας δίνονται αφορμές να αναρωτηθούμε για τη νοητική επάρκεια των συνανθρώπων μας, για τη λογική που διέπει τις αποφάσεις και τις πράξεις τους, και να καταλήξουμε σε σοβαρές αμφιβολίες.
     Ένα πρόσφατο παράδειγμα. Διαβάζω ένα εκτενές ρεπορτάζ στη Guardian για τους κρυστάλλους. Τι είναι οι ‘κρύσταλλοι’; Με απλά λόγια, κομμάτια πέτρας κάθε λογής (κυρίως ορυκτές ενώσεις πυριτίου όπως ο χαλαζίας) με περίεργα ονόματα, χρώματα και σχήματα, που πωλούνται σε εξωφρενικές τιμές, επενδυμένοι τεχνηέντως με κάθε είδους μαγικές ιδιότητες: θεραπεύουν τα πάντα (ανάλογα με την πέτρα), εγγυώνται ευεξία, διορθώνουν τα στραβά, ομορφαίνουν τα άσχημα, ό,τι θέλετε θα το βρείτε σ’ έναν κρύσταλλο. Ακόμη και ‘εναλλακτική πνευματικότητα’. Πρέσβεις και διαφημιστές της διάφορες διασημότητες (ηθοποιοί, τραγουδιστές και άλλοι) που πληρώνουν και προάγουν κάθε λογής παλαβομάρα (εν προκειμένω η λέξη ‘ψώνιο’ περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια τόσο το προϊόν όσο και τους αγοραστές του). Με άλλα λόγια, μια παγκόσμιας κλίμακας οργανωμένη, πανάκριβη και προφανώς κερδοφόρα κομπίνα, με ουκ ολίγα θύματα. Αυτή τη νοοτροπία περιγράφει ο Απόστολος Παύλος στον Τιμόθεο, όταν λέει ότι οι άνθρωποι «ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται». Έτσι κάποιοι μπορεί π.χ. να αντιδρούν στους προληπτικούς εμβολιασμούς και να τους θεωρούν εκμετάλλευση από τις φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά κρεμούν ευχαρίστως ‘κρυστάλλους’ στο λαιμό και τις τσέπες τους, αδιαφορώντας για το κόστος.
     Κάτω από την αστραφτερή εμπορική επιφάνεια υπάρχουν οι σκοτεινές και βρώμικες ‘ρίζες’. Τα περισσότερα από τα πετρώματα αυτά εξορύσσονται από τη γη στις φτωχότερες χώρες του κόσμου, όπως στη Μαδαγασκάρη, υπό συνθήκες άθλιες και συνάμα επικίνδυνες για τους εργαζομένους, που σκάβουν με τα χέρια μέσα σε τούνελ ετοιμόρροπα και κάθε τόσο τραυματίζονται ή σκοτώνονται από καθιζήσεις του εδάφους. Η καθημερινή αμοιβή τους είναι πρακτικά η αξία ενός πιάτου ρυζιού για πέτρες που θα πουληθούν στη συνέχεια για εκατοντάδες, χιλιάδες ή και εκατομμύρια δολάρια σε κάποια άλλη γωνιά της γης. Κι από τη μια άκρη ως την άλλη μεσολαβούν οι διάφοροι επιτήδειοι που εκμεταλλεύονται τόσο τους αθλίους χειρώνακτες όσο και τους ηλίθιους αγοραστές που αναζητούν την ψυχική τους ηρεμία σ’ ένα κομμάτι χαλαζία.
     Βέβαια θα μπορούσε κανείς να αντείπει ότι χωρίς το εμπόριο των κρυστάλλων όλοι αυτοί οι πεινασμένοι δεν θα έβγαζαν ούτε το πιάτο με το ρύζι κάθε μέρα. Αυτό όμως είναι μια δικαιολογία και υπεκφυγή από την πραγματική «ρίζαν πάντων των κακῶν», την φιλαργυρία και απληστία που οδηγεί σε άνιση κατανομή του παγκόσμιου πλούτου. Εδώ δυστυχώς δεν υπάρχει εναλλακτική ερμηνεία. Αυτή είναι η... αποκρυσταλλωμένη αλήθεια.