Ευχαριστώ

Προς το τέλος η φωνή της σχεδόν δεν ακουγόταν. Έπρεπε να σκύβουμε κοντά της, να βγάζουμε για λίγο τη θορυβώδη μάσκα υψηλής παροχής οξυγόνου και να προσπαθούμε να διαβάσουμε και τα χείλη της, για να καταλάβουμε τι μας έλεγε. Μετά από τρεις εβδομάδες δύσπνοιας, με το οξυγόνο της να πέφτει κατακόρυφα μόλις μειώναμε την παροχή, με μια απελπιστική αξονική τομογραφία θώρακος, και με διαρκή επιδείνωση παρά την εφαρμογή κάθε είδους θεραπείας που μπορούσαμε να σκεφτούμε, ήταν φανερό ότι ο ορίζοντας έκλεινε. Οι δυνάμεις της μειώνονταν συνεχώς, δεν μπορούσε πλέον να φάει ή να πιεί ή να μιλήσει. Πόσο θα άντεχε η καρδιά της ογδοντάχρονης γυναίκας; Οι συζητήσεις με τα παιδιά της γίνονταν όλο και πιο ρεαλιστικές ως προς τις προοπτικές βελτίωσης: δεν υπήρχαν. Μετά από τρεις εβδομάδες τους είπα ότι σε περίπτωση ανακοπής δεν πρόκειται να επιχειρήσουμε ανάνηψη, ότι δεν θα είχε νόημα, αφού η διασωλήνωση και η εντατική απλώς θα παρέτειναν τη διαδικασία του θανάτου. «Συμφωνούμε απόλυτα», ήταν η απάντηση. Συνεχίσαμε να δίνουμε τις ανώφελες θεραπείες μας, περιμένοντας το τέλος. Το τηλεφώνημα ήρθε χθες το απόγευμα, λίγες μόνο ώρες μετά την τελευταία εκείνη συνομιλία: έσβησε ήσυχα στο κρεβάτι της.

     Υπάρχουν άρρωστοι που μας αφήνουν κάποιες ιδιαίτερες αναμνήσεις από το πέρασμά τους. Λίγες απ’ αυτές μπορούν να συγκριθούν με την ανοικτή παλάμη της ηλικιωμένης γυναίκας που ακουμπούσε με έμφαση στην καρδιά της μετά από κάθε μας επίσκεψη, ακόμη κι όταν έβλεπε ότι δεν έχουμε να της προσφέρουμε τίποτε ουσιαστικό, ακόμη κι όταν δεν έβγαινε η φωνή, ακόμη και την τελευταία μέρα: ένα σιωπηλό «ευχαριστώ» μια ψυχής γεμάτης ευγνωμοσύνη.

     Τώρα πλέον επιτέλους αναπνέει ελεύθερα, και είμαι σίγουρος ότι δοξολογεί, ψάλλει και εύχεται. Όπως είχε μάθει να κάνει πάντα.