Tsundoku

Τι μαθαίνει κανείς όσο ζει... 

     Βρήκα προ καιρού τελείως τυχαία στο Διαδίκτυο μια επιλογή από λέξεις άλλων γλωσσών που εκφράζουν κάτι πρακτικό και χρήσιμο, αλλά όμως δεν μπορούν να μεταφρασθούν σε άλλη γλώσσα παρά μόνο περιφραστικά, χάνοντας έτσι την πρωτοτυπία και την ποιητικότητά τους. Συνηθίζουμε να λέμε π.χ. ότι λέξεις όπως ‘λεβεντιά’ και ‘φιλότιμο’ δεν έχουν το αντίστοιχό τους σε καμιά άλλη γλώσσα (αν και υποπτεύομαι ότι αυτό είναι ένα είδος αστικού μύθου για να ανεβάζουμε τις εθνικές μας γλωσσικές μετοχές). Κατά ανάλογο τρόπο υπάρχουν, φαντάζομαι, πάμπολλες λέξεις σε όλες τις γλώσσες του κόσμου που δεν μπορούν να ‘ντυθούν’ με ξένα ρούχα (όποιος έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση το ξέρει καλά). Έτσι, είχα διαβάσει κάποτε ότι οι Εσκιμώοι έχουν δεν ξέρω πόσες λέξεις για το χιόνι, με διαφοροποιήσεις που δεν μπορούμε να διανοηθούμε όσοι δεν ζούμε με την καθημερινή ασπράδα γύρω μας.

     Ξεχώρισα από τα παραδείγματα της ανάρτησης ένα που μου αρέσει και που με εκφράζει συγχρόνως. Οι Γιαπωνέζοι λοιπόν, εκτός από το SuDoku, το γνωστό παιχνίδι με τους αριθμούς (και ένα από τα αδιάβλητα πάθη μου), έχουν στο λεξιλόγιό τους και το tsundoku. Τι σημαίνει; Το να αφήνεις ένα βιβλίο αδιάβαστο αφού το αγοράσεις, συνήθως σε μια στοίβα από άλλα αδιάβαστα βιβλία. Μια ματιά γύρω μου επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές: οι στοίβες των αδιάβαστων βιβλίων φωνάζουν: «Tsundoku!», αλλά κανένας δεν ακούει. Μάταια περιμένουν τη σειρά τους, θυμίζοντάς μου μια αμίμητη απάντηση που έλαβα από έναν Άγγλο διευθυντή μου όταν τον ρώτησα αν είχε διαβάσει ένα κείμενο που του είχα δώσει. «It is slowly achieving priority» (= παίρνει σιγά-σιγά προτεραιότητα), μου είπε, δείχνοντάς μου μια στοίβα αναμονής πάνω στο γραφείο του. Κάτι σαν την επετηρίδα διορισμού στο Δημόσιο.

     Πάντως με παρηγορεί το γεγονός ότι ένας ολόκληρος λαός φαίνεται να πάσχει από το πρόβλημα αυτό, σε βαθμό που να το έχει βαφτίσει κιόλας. Δεν είμαι μόνος.