‘Ητοιμάσθην’

Δεν έχω καμία σχέση με τον προαπελθόντα υπουργό οικονομικών (όπως δεν είχα και με κανεναν από τους προκατόχους του), κι ούτε σκοπεύω να τον δικαιολογήσω. Ωστόσο, με αφορμή όλη την παραφιλολογία που ανέδειξε τις τελευταίες μέρες η ‘Καθημερινή’ για Σχέδιο Β και υποκλοπή των ΑΦΜ και παράλληλο τραπεζικό σύστημα και άλλα καινά δαιμόνια οικονομικής φαντασίας, σκέφτηκα να παίξω για λίγο τον ‘συνήγορο του διαβόλου’.
     Υπάρχει λοιπόν στην αγγλική (ακούστηκε μεταξύ άλλων πρόσφατα) κάτι που λέγεται contingency planning, και σε απλά ελληνικά μεταφράζεται ‘να σχεδιάζεις για κάθε πιθανό ενδεχόμενο’. Θεωρείται βασική αρετή και υποχρέωση κάθε καλού μάνατζερ. Όπως στο σκάκι ο καλός παίκτης πρέπει να σκέφτεται προκαταβολικά τις αντιδράσεις του σε κάθε πιθανή κίνηση του αντιπάλου, έτσι και στην οικονομική διαχείριση θα πρέπει κανείς να είναι προετοιμασμένος για απίθανες καταστάσεις, ώστε να μη πιαστεί στον ύπνο. Αυτό δεν είναι ούτε κακό ούτε αξιόμεμπτο. Φυσικά έχει τεράστια διαφορά η προετοιμασία και η πρόβλεψη από την συνειδητή επιδίωξη ενός σχεδίου, όταν μάλιστα φανερά και προφορικά διαπραγματεύεσαι το αντίθετο.
     Δεν είμαι μέσα στο μυαλό του Βαρουφάκη και δεν μπορώ να ξέρω τις πραγματικές του επιδιώξεις, αν και του καταλογίζω μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τον χαμένο χρόνο της δήθεν διαπραγμάτευσης και για την απώλεια εμπιστοσύνης προς τη χώρα μας εκ μέρους των ξένων. Ωστόσο, η βασική αρετή του contingency planning φαίνεται ότι είναι γενικά άγνωστη στην ελληνική μας νοοτροπία: πιθανώς θεωρούμε ότι είναι κακοτυχία ή ‘γκαντεμιά’ να σκεφτόμαστε το χειρότερο ενδεχόμενο, κι έτσι δεν ακολουθούμε τη συμβουλή του Ψαλμωδού: ‘Ητοιμάσθην και ουκ εταράχθην’. Το βλέπουμε άλλωστε στο πώς αντιμετωπίζουμε τους ετοιμοθανάτους καρκινοπαθείς μας: προτιμούμε να κρυβόμαστε πίσω από μάταιες χημειοθεραπείες παρά να προσπαθούμε να δούμε το επερχόμενο τέλος στις αληθινές του διαστάσεις και να το κάνουμε όσο γίνεται ‘ανώδυνο, ανεπαίσχυντο και ειρηνικό’. Ο φόβος μας; Μην τύχει και καταλάβει ο άρρωστος ότι πεθαίνει.
     Από αλλού ξεκίνησα κι αλλού βρέθηκα. Μάλλον θα πρέπει να το ξαναδούμε το θέμα.