Modus moriendi

Με αφορμή τον πρόσφατο θάνατο του ηθοποιού Φίλιπ Σέυμουρ Χόφμαν από θανατηφόρα (αυτο)ένεση ηρωίνης διάβασα στη Guardian (πάλι) ένα σχόλιο που λέει ότι ο θάνατος αυτός είναι αποτέλεσμα της ισχύουσας λανθασμένης πολιτικής για τα ναρκωτικά: αν ήσαν νόμιμα (ισχυρίζεται ο γράφων), τότε ο χρήστης θα αντιμετωπιζόταν ως άρρωστος και όχι ως εγκληματίας, θα έπαιρνε σωστά τις πρέπουσες δόσεις του, και θα συνέχιζε να γυρίζει καλές ταινίες. Μια πρώτη μου εντύπωση ήταν ότι κανένας από τους σχολιαστές δεν έγραψε λέξη για την κραυγαλέα αντίθεση ανάμεσα σε μια πολυβραβευμένη καλλιτεχνική σταδιοδρομία και μια τραγική προσωπική ζωή, και για τα πιθανά αίτια της αντίθεσης αυτής.
     Ας ξαναγυρίσουμε όμως στο παραπάνω σχόλιο. Οι χρήστες ναρκωτικών είναι όντως άρρωστοι--ψυχικά, κοινωνικά, πνευματικά, και βέβαια και σωματικά, ως αποτέλεσμα της ‘χρήσης’ που κάνουν. Σε τι θα πρέπει να αποσκοπεί η θεραπευτική προσέγγιση αυτών των ανθρώπων: στο να τους απελευθερώσει από την δεινή αιχμαλωσία που βιώνουν ή απλώς να τους διευκολύνει να συνεχίσουν να ζουν ως δεσμώτες; Ας δεχθούμε ότι η ποινικοποίηση της χρήσης είναι εσφαλμένη. Η απελευθέρωσή της δεν θα έδινε το κραυγαλέο μήνυμα ότι καθένας μπορεί να δοκιμάσει; Με δεδομένη την εθιστική δύναμη των διαφόρων ουσιών, τι κάνουμε στη συνέχεια με τους νέους (συνήθως) ανθρώπους που θα πρωτοδοκιμάσουν από περιέργεια ή υπό την πίεση των ομηλίκων τους; Πριν καλά-καλά το καταλάβουν, δεν θα μπορούν να ζήσουν χωρίς τη δόση τους. Το παράδειγμα του καπνού είναι πασίγνωστο. Νόμιμη ουσία εδώ και πολλούς αιώνες. Πάμπολλοι το δοκίμασαν ως πείραμα, και μόλις ξεπέρασαν την αρχική τους αποστροφή βρέθηκαν να είναι ισόβια αιχμάλωτοι. Τις συνέπειες τις βλέπουμε με τραγικό τρόπο στα ιατρεία μας. Οι εκ των υστέρων περιορισμοί μόνο μερική επιτυχία μπορούν να έχουν. Το ίδιο ισχύει και με την (νόμιμη επίσης και κοινωνικά αποδεκτή) κατάχρηση του αλκοόλ.
     Είτε αρέσει σε μερικούς είτε όχι, η κοινωνία έχει δικαίωμα και κυρίως καθήκον να προστατεύει τα πιο ευάλωτα και ανυποψίαστα μέλη της από τέτοιες θανατηφόρες εξαρτήσεις. Όσο για τους ηθοποιούς, τραγουδιστές και άλλες celebrities, ο τρόπος του θανάτου τους (αυτό σημαίνει ο τίτλος) φτάνει να γίνεται μέρος της μυθολογίας που τους περιβάλλει, με αποτέλεσμα να μην αποτελεί καν αποτρεπτικό δίδαγμα για τους θαυμαστές τους. Δυστυχώς.