Ακαδημαϊκή ιστορία ή έπος;

Οι αρθρογράφοι της Καθημερινής (ομολογουμένως ικανοί στον χειρισμό του πληκτρολογίου και του λεξιλογίου) επιστρατεύθηκαν πρόσφατα για να αιτιολογήσουν (και να υμνολογήσουν) την ‘υπερπαραγωγή’ του ομίλου τους, το ‘1821’ του ΣΚΑΪ. Τα επιχειρήματα γνωστά, τα έχουμε ξανακούσει πολλές φορές, ‘και μέρος τι πιστεύομεν’, κατά τον Απόστολο Παύλο. Ως απλός Έλληνας όμως θα ήθελα να υιοθετήσω μια πιο πρακτική στάση.

Νομίζω ότι έχει διαφορά η ακαδημαϊκή ιστορία (ως γνωστικό αντικείμενο που υπόκειται σε έρευνα, μελέτη και αναθεώρηση) από την ιστορία ως μέρος της παράδοσης ενός έθνους και ενός λαού (ας την αποκαλέσουμε θρύλο ή έπος, όχι μύθο). Η διαφορά τους είναι η ίδια που έχει το Η2Ο ως χημική ένωση από το ‘νεαρόν ύδωρ’, το γάργαρο νεράκι που δροσίζει τη δίψα του κορακιασμένου: όση ατομική θεωρία κι αν του σερβίρεις για τα δυο υδρογόνα και το ένα οξυγόνο, δεν πρόκειται να κορέσεις τη δίψα του. Δώστου όμως ένα ποτήρι νερό, και το πρόβλημα λύθηκε, και ο άνθρωπος ζωντάνεψε.

Που σημαίνει απλά ότι με την ακαδημαϊκή ιστορία και με τα επιχειρήματα τύπου «ναι μεν, αλλά» και «μια στο καρφί και μια στο πέταλο», δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ούτε εθνικούς δεσμούς ούτε συνέχεια. Με σκοπό όχι την διαιώνιση κάποιου μίσους προς ‘προαιώνιους εχθρούς’ (αυτά συμβαίνουν κυρίως στο ποδόσφαιρο, με τα γνωστά αποτελέσματα), αλλά την επίγνωση ότι ‘ανήκουμε’ ως πρόσωπα σε μια μακρά ιστορική αλληλουχία γεγονότων, με τις καλές και τις κακές της στιγμές, για την οποία όμως είμαστε συνολικά περήφανοι. Η τεχνητή (και σκόπιμη, όπως φαίνεται) προσβολή της αλληλουχίας αυτής με την αμαύρωση προσώπων και θεσμών (π.χ. εκκλησία) και την αμφισβήτηση γεγονότων--εν ονόματι της ‘ιστορικής αλήθειας’-- μαδάει ακόμη περισσότερο το νήμα της ιστορικής συνέχειας στη συνείδηση του λαού μας. Αυτή ακριβώς η τακτική βρίσκει πολλούς Έλληνες κάθετα αντίθετους.

[Απεστάλη στην Καθημερινή 13/2/2011]

Διαβάστε ενδιαφέρουσες απόψεις και αναλύσεις για την Ιστορία και την... αναδόμησή της ΕΔΩ και ΕΔΩ (ιδίως το δεύτερο, με τίτλο 'Η τυραννία της Ιστορίας').