Καταστροφές και μυθοπλασίες

 Βλέπω σήμερα στο ημερολόγιο τη φράση ‘Ημέρα Μείωσης των Φυσικών Καταστροφών’. Μου φαίνεται λίγο περίεργη. Μπορούμε άραγε να μειώσουμε τις φυσικές καταστροφές; Επιθυμώντας να μάθω κάτι περισσότερο, ανοίγω την ιστοσελίδα του ΟΗΕ με τις αναγνωρισμένες ‘παγκόσμιες ημέρες’. Ο σωστός τίτλος είναι ‘International Day for Disaster Risk Reduction’, δηλ. Διεθνής Ημέρα Μείωσης του Κινδύνου από Καταστροφές. Με άλλα λόγια, πώς θα μειώσουμε τις συνέπειες των φυσικών καταστροφών (όχι τις ίδιες τις καταστροφές), κυρίως για τα παιδιά και για άλλους ευάλωτους πληθυσμούς που κινδυνεύουν περισσότερο από ακραία φαινόμενα. Αυτό ακούγεται πιο λογικό και προσγειωμένο.

     Ωστόσο το λογικό δεν είναι πάντα και για όλους αυτονόητο. Πριν δυο χιλιάδες χρόνια ο απόστολος Παύλος έγραφε στον Τιμόθεο: «ἔσται καιρὸς ὅτε… ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται» [Β΄ Τιμ. 4:3-4]. Ο καιρός αυτός φαίνεται ότι είναι ο σημερινός, όπου πολύς κόσμος άκριτα αποδέχεται κάθε είδους παραμύθι και ψέμα… για ποιο λόγο; Μια απλή (και αθώα) εξήγηση θα ήταν ότι στην εποχή μας «ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία» και το ψέμα, και ο κόσμος όντως δυσκολεύεται σε πολλά θέματα να διακρίνει το σωστό. Από το σημείο αυτό όμως μέχρι το άλλο άκρο, να πλέκει κανείς φανταστικές θεωρίες συνωμοσίας και να ισχυρίζεται ότι καταστροφικές καταιγίδες τύπου Milton είναι δημιουργήματα των μετεωρολόγων και να ζητάει να τους σκοτώσουν και να καταστρέψουν τα μετεωρολογικά ραντάρ, υπάρχει τεράστια απόσταση. Και όμως αυτό συμβαίνει αυτές τις μέρες στις ΗΠΑ, όπου η παραπληροφόρηση έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις και έχει γίνει μέρος του προεκλογικού πολιτικού παιχνιδιού, με πρωτοστάτες τους οπαδούς του υποψηφίου προέδρου Τραμπ, όπως διαβάζουμε στη Guardian (και ΕΔΩ). Το φαινόμενο αυτό βέβαια δεν μας είναι άγνωστο και από άλλες καταστάσεις, όπου δυστυχώς παρασύρθηκαν και άνθρωποι της εκκλησίας που μιλούν ακόμη για ‘ψευτοπανδημίες’.

     Για να επανέλθουμε στις φυσικές καταστροφές, ο σύγχρονος άνθρωπος συνήθισε να έχει στον έλεγχό του πολλά από τα καθημερινά πράγματα, και έφτασε έτσι να πιστεύει ότι όλα μπορούν να ελέγχονται. Αυτή η ψευδαίσθηση και αυταπάτη, σε συνδυασμό με την ψυχολογική ανάγκη να θεωρεί κάποιους (εκτός από τον εαυτό του βέβαια) υπεύθυνους για όσα δεν μπορεί να ελέγξει, είναι αποτέλεσμα ενός άκρατου εγωισμού, που δεν μπορεί να δεχθεί ότι υπάρχουν φαινόμενα και καταστάσεις έξω και πάνω από τις ανθρώπινες δυνάμεις. Με άλλα λόγια, όταν αρνείται κανείς να πιστέψει στον Θεό, μπορεί να εφευρίσκει οποιαδήποτε θεωρία, ακόμη και την πιο χονδροειδή και ανόητη, και να την κάνει ευαγγέλιό του. Ακόμη κι αν κραδαίνει τη Βίβλο.