Νεανική βία

Εδώ και καιρό (κάποιους μήνες; μήπως μερικά χρόνια;) ένα από τα κυρίαρχα θέματα της καθημερινής ειδησεογραφίας είναι η εφηβική εγκληματικότητα. Κάθε τόσο ένα ακόμη επεισόδιο περιγράφεται (και απεικονίζεται), το καθένα πιο σκληρό και ‘δύσπεπτο’ από το προηγούμενο. Αυτό πυροδοτεί σειρά από άρθρα και σχόλια στα Μέσα και στο διαδίκτυο (π.χ. ΕΔΩ) για το ποιος φταίει, επισημάνσεις σοβαρές και μη, από ειδικούς και μη, καμιά φορά και αντιδράσεις και ψηφιακούς καυγάδες με επιχειρήματα ένθεν κακείθεν. Τι γίνεται λοιπόν;

     Οπωσδήποτε πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στο φαινόμενο της νεανικής βίας. Νομίζω ότι ένας από αυτούς, που συνήθως δημόσια αποσιωπάται για λόγους ‘πολιτικής ορθότητος’ (τι άστοχος ευφημισμός…), είναι η απουσία της μητέρας από το σπιτικό. Τα παιδιά, από την πιο μικρή ηλικία μέχρι και την εφηβεία, χρειάζονται την παρουσία και το υγιές ενδιαφέρον της μητέρας που θα τα περιβάλλει όλες τις ώρες της ημέρας και όχι μόνο όταν ‘τυχαίνει’ να βρεθούν μαζί στο σπίτι, και που θα συνδυάζεται με μια παιδαγωγία που θα διδάσκει όρια συμπεριφοράς και απαιτήσεων. Αυτή θα περιλαμβάνει και την σωφρονιστική ποινή όπου πρέπει, ενώ η μητέρα θα επικοινωνεί και θα συνεργάζεται σωστά με τους εκπαιδευτικούς βοηθώντας και όχι αντιδρώντας στο έργο τους. Όσοι είχαμε την ευλογία να γνωρίσουμε τέτοια παρουσία είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτήν.

     Θα έλυνε αυτό όλα τα προβλήματα της βίας; Θα ήταν ανεδαφικό να το υποστηρίξει κανείς. Ωστόσο θα έβαζε κάποιες καλύτερες βάσεις και θα δημιουργούσε ένα ανάχωμα απέναντι στις ποικίλες αρνητικές επιδράσεις που δέχονται τα παιδιά από την κούνια τους ακόμη. Και βέβαια θα προϋπέθετε μια σωστή παιδεία και κατάρτιση των μητέρων, ώστε να είναι σε θέση να προσφέρουν αυτά που τα παιδιά χρειάζονται. Κι αν πρέπει να προσθέσουμε κάτι ακόμη για την υπαιτιότητα ημών των ‘μεγάλων’, επιτέλους ας πάψουν τα μέσα ενημέρωσης να μας ‘διαφωτίζουν’ με κάθε λεπτομέρεια για το πώς έγινε κάθε συγκεκριμένο έγκλημα. Τέτοια ενημέρωση να μας λείπει. Δεν θα χάσουμε τίποτε!  

Όπλα και άνδρες

Τελευταία γίνονται αναφορές στην ανάγκη εκπαίδευσης ικανών στελεχών για τις ένοπλες δυνάμεις, αλλά και στην μειωμένη προσέλευση υποψηφίων στις αντίστοιχες παραγωγικές σχολές. Η συζήτηση αυτή μου έφερε στο νου μια φράση του Θουκυδίδη που είχε παραθέσει πριν αρκετά χρόνια (Καθημερινή 15/2/2011) με άλλη ευκαιρία ο Ν. Ξυδάκης. Ο στρατηγός Νικίας απευθύνεται στους Αθηναίους στην ολέθρια εκστρατεία της Σικελίας (413 π.Χ.) και λέει: «Ἄνδρες γὰρ πόλις, καὶ οὐ τείχη οὐδὲ νῆες ἀνδρῶν κεναί» (Θουκυδίδης Η-77). Πιθανώς είχε υπόψη του τον στίχο του τραγικού ποιητή Σοφοκλή: «Οὐδέν ἐστιν οὔτε πύργος οὔτε ναῦς ἐρῆμος ἀνδρῶν μὴ ξυνοικούντων ἔσω» (Οιδίπους Τύραννος, στ. 56-57) που είχε ακουσθεί στο θέατρο το 428 π.Χ. Με άλλα λόγια: τα διάφορα υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα (με τα οποία καλώς εξοπλίζεται η χώρα) περιορισμένη αξία έχουν αν δεν επανδρώνονται, τόσο αριθμητικά όσο και ποιοτικά, από το ανάλογο προσωπικό. Με την ευχή βέβαια η ύπαρξη και των μεν και των δε να λειτουργεί πάντα μόνο αποτρεπτικά.

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή]

Εκδικήσεις

Έχουμε ασχοληθεί κι άλλες φορές με το ζήτημα της θανατικής ποινής (ευτυχώς εκτός Ελλάδος και Ευρώπης). Μέσα στην τελευταία εβδομάδα τρεις κατάδικοι σε διαφορετικές πολιτείες των ΗΠΑ οδηγήθηκαν στον θάνατο μετά από πολυετείς φυλακίσεις (από 10 ως 20 χρόνια). Διαφορετικές οι συνθήκες σε κάθε περίπτωση. Σε μια από αυτές δεν υπήρχε διαπιστωμένο έγκλημα, ενώ σε άλλη ακόμη και η οικογένεια του θύματος είχε ζητήσει την ακύρωση της ποινής διότι δεν είχε αποδειχθεί η ενοχή του φερόμενου ως δράστη. Παρά τις ποικίλες νομικές ενέργειες και ενστάσεις, οι κυβερνήτες των πολιτειών, που έχουν τον τελευταίο λόγο, απέρριψαν τις σχετικές αιτήσεις και οι ποινές εκτελέσθηκαν.

     Ας το ξαναγράψω: η θανατική ποινή, ιδίως μετά την παρέλευση δεκαετιών από την εγκληματική πράξη, δεν εξυπηρετεί απολύτως κανέναν σκοπό. Δεν σωφρονίζει κανέναν, δεν διορθώνει καμία αδικία, δεν αποκαθιστά κανενός είδους έννομη τάξη. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να είναι ο παράδεισος της νομιμότητας. Μια εκτέλεση εν ψυχρώ δεν διαφέρει από την πρωτόγονη ‘βεντέτα’, όπου κάποιος μετά από πολλά χρόνια ‘παίρνει το αίμα του πίσω’ σκοτώνοντας κάποιον άλλο. Εντελώς ωμά, είναι η εκδίκηση μιας κοινωνίας που καλλιεργεί και διδάσκει συστηματικά την απάνθρωπη βία (π.χ. μέσα από την κινηματογραφική και τηλεοπτική βιομηχανία της), αλλά νιώθει αποτροπιασμό όταν τη βλέπει να ξεσπά επάνω της.