Πρώιμα ερεθίσματα

«Γιαγιά!»

     «Τι είναι, μωρό μου;»

     «Έπεσα».

     «Σήκω επάνω».

     Ο διάλογος είναι πραγματικός, μεταξύ ενός νηπίου 18 μηνών και της γιαγιάς του. Όλοι έχουμε ακούσει ανάλογες συζητήσεις. Τι το αξιοπρόσεκτο έχει; Το νήπιο, που μόλις πριν μερικούς μήνες έμαθε να προφέρει τις πρώτες του λέξεις, χρησιμοποιεί με ακρίβεια ένα ρήμα σε σωστό αόριστο. Κανείς βέβαια δεν του δίδαξε γραμματική ούτε του εξήγησε τους χρόνους των ρημάτων. «Πόθεν τούτῳ ἡ σοφία αύτη;» θα ρωτούσαμε με τον ευαγγελικό λόγο. Ο εγκέφαλος, αυτό το θαυμαστό όργανο που όλοι φέρουμε μέσα στο κρανίο μας, στις μικρές ηλικίες ρουφάει στην κυριολεξία όλα τα ερεθίσματα που του δίνονται μέσω των αισθήσεων. Ακούει μια φορά κάτι, και σχεδόν αμέσως το καταγράφει με τα δισεκατομμύρια των συνάψεών του ως μια νέα εμπειρία, ένα ‘μόριο’ γνώσης που θα το χρησιμοποιήσει με την πρώτη ευκαιρία, στην αρχή ίσως αδέξια, σύντομα όμως απόλυτα ορθά. Όσο μεγαλώνουμε, η ικανότητα αυτή μειώνεται σε αποτελεσματικότητα, μέχρι που φθάνει να μας εγκαταλείπει σιγά-σιγά, κάποιες φορές σε σοβαρό βαθμό. Γι’ αυτό και έχει μεγάλη σημασία το τι ερεθίσματα (οπτικά, ακουστικά, απτικά) προσφέρουμε ή αφήνουμε να δέχονται οι μικρές ηλικίες. Τότε είναι που ισχύει το «ό,τι γράφει δεν ξεγράφει», κάτι που έχει σημαντικές συνέπειες, θετικές ή αρνητικές, στη μετέπειτα εξέλιξη των μικρών και ανώριμων αυτών πλασμάτων. Με ευθύνη βέβαια ημών των μεγαλυτέρων. Ας το σκεφτόμαστε κάθε φορά που ερχόμαστε σε κοινωνία μαζί τους, με οποιαδήποτε ιδιότητα.