Ένα κοινό όχι στη βία

Ακούω στο ραδιόφωνο μια ακόμη εκπομπή για τη βία. Οι συνομιλητές επισημαίνουν την μεγάλη αύξηση των βιαίων επεισοδίων με ποικίλες μορφές (βία ενδοοικογενειακή, οπαδική, νεανική, πανεπιστημιακή κτλ.) και αναζητούν αίτια και τρόπους αντιμετώπισης. Καλά όλα αυτά. Ωστόσο, ας σημειώσω δυο παράγοντες που, κατά τη γνώμη μου, δεν αναδεικνύονται (τουλάχιστον όσο θα έπρεπε) στις σχετικές συζητήσεις. Ο ένας είναι η συστηματική έκθεση της κοινωνίας (που περιλαμβάνει φυσικά και τα παιδιά και τους εφήβους και όλες τις ηλικίες) σε βίαιες συμπεριφορές. Έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί στατιστικές που μας λένε πόσες χιλιάδες φόνους (και όχι μόνο) έχει δει ένα παιδί μέχρι να ενηλικιωθεί. Τι κάνουμε για να μειωθεί αυτή η ‘υπερδοσολογία’ βίας στην καθημερινή ζωή; Απολύτως τίποτε. Περιστασιακά βλέπω ακόμη και αστυνομικά σήριαλ στην TV να φέρουν την ηλικιακή ένδειξη ‘8’, άρα κατάλληλα για παιδάκια Δημοτικού σχολείου. Αλήθεια, ποιος αποφασίζει γι’ αυτούς τους χαρακτηρισμούς και με τι κριτήρια;

     Ο δεύτερος παράγων έχει να κάνει με τις βασικές αρχές της αγωγής. Αν διδάσκαμε στα παιδιά και εφαρμόζαμε εμείς οι μεγάλοι τον αρχαίο αλλά πάντα επίκαιρο Χρυσό Κανόνα «ὃ μισεῖς, μηδενὶ ποιήσῃς» [Τωβίτ 4:15] που επανέλαβε με θετική μορφή ο Κύριος στην επί του όρους ομιλία του («Πάντα ὅσα ἂν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, οὕτω καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς» [Ματθ. 7:12]), πόσες πράξεις λεκτικής και σωματικής βίας θα είχαμε αποφύγει; Η λογική του είναι πολύ απλή: Αν δεν θέλω να με δέρνουν, δεν δέρνω. Αν δεν θέλω να με βρίζουν, δεν βρίζω. Αν δεν θέλω να με αδικούν, δεν αδικώ. Και ούτω καθεξής. Αυτό δεν αποτελεί θρησκευτική κατήχηση, αλλά βασικό δόγμα και θεμέλιο κοινωνικής ζωής.

     Άφησα τελευταίο ένα ακόμη ‘αγκάθι’ στο θέμα της βίας. Η αντιμετώπισή της δεν είναι ομοιόμορφα καταδικαστική από όλες τις πολιτικές πτέρυγες ούτε για όλες τις μορφές της. Η λεκτική βία (ο «μετά θράσους λόγος» του Ισοκράτη) αποτελεί σύνηθες φαινόμενο μεταξύ πολιτικών προσώπων. Ακόμη, υπάρχουν πολιτικοί σχηματισμοί που ανέχονται ή επικροτούν και συχνά υποκινούν την κομματική ή ‘ιδεολογική’ βία ως μέσο επίτευξης των στόχων τους, ενώ καταδικάζουν στο εξώτερο πυρ την αστυνομική βία (που συχνά είναι η θεσμική απάντηση στην προηγούμενη: αν η αστυνομία σε βλέπει να καταστρέφεις ξένη περιουσία ή να καις αυτοκίνητα, θα πρέπει να μείνει με σταυρωμένα χέρια;). Η κοινή πείρα μας λέει ότι αν από κάπου ξεκινήσει η βία, πολύ εύκολα κλιμακώνεται και ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Όσο δεν υπάρχει η πλήρης και χωρίς «ναι μεν αλλά» και αστερίσκους δημόσια και πλήρης αποκήρυξη της βίας και δεν λαμβάνονται υπόψη οι δυο παράγοντες που προαναφέραμε, δεν πρέπει να περιμένουμε καλύτερες μέρες στο ζήτημα αυτό.