ΕΣΥ: εντός, εκτός ή επί τα αυτά; [1]

Το πρόσφατο νομοσχέδιο για τη δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας ξαναφέρνει στο προσκήνιο ένα παλιό πρόβλημα που (θεωρητικά τουλάχιστον) είχε ξεπεραστεί με την ίδρυση του ΕΣΥ. Ως γνωστόν, θεωρία και πράξη έχουν κάποια απόσταση, αλλά ας αφήσουμε προς το παρόν το θέμα αυτό και ας δούμε το ουσιαστικό ‘αγκάθι’ που είναι η άσκηση ιδιωτικού επαγγέλματος από γιατρούς του ΕΣΥ. Υπάρχουν και άλλες διαφορές στον τρόπο άσκησης της ιατρικής στον ιδιωτικό και τον δημόσιο χώρο· εδώ θα εστιάσουμε λίγο στις οικονομικές, που είναι και το ‘αγκάθι του αγκαθιού’. Σημειώνω εκ των προτέρων ότι γράφω ως αποκλειστικά ιδιώτης ιατρός.

     Ο γιατρός του ΕΣΥ από τη στιγμή του διορισμού του έχει μονιμότητα, σταθερό μισθό και ωράριο και δεδομένες υπερωρίες/εφημερίες, και τις ασφαλιστικές του εισφορές πληρωμένες από το κράτος. Επιπλέον δεν έχει λειτουργικά έξοδα για συντήρηση ιατρείου, εξοπλισμό, αναλώσιμα, βοηθητικό προσωπικό κτλ. Αντίθετα, ο ιδιώτης γιατρός ξεκινά χωρίς εξασφαλισμένο εισόδημα, έχοντας να πληρώσει από την τσέπη του όλες τις δαπάνες και βασιζόμενος αποκλειστικά στην προσωπική του εργασία. Αν δεν έχει πίσω του οικογενειακή ‘παράδοση’ στην ιατρική, θα πρέπει να ‘χτίσει’ την επαγγελματική του ζωή μόνος, με επίμονη προσπάθεια αρκετών ετών, που γίνεται όλο και πιο δύσκολη με τον ιατρικό υπερπληθυσμό. Αντίθετα, ο νοσοκομειακός γιατρός εργάζεται υπό την αιγίδα ενός οργανωμένου κέντρου, που ήδη έχει ‘όνομα’ και καλύπτει τόσο τις ανάγκες όσο και τις ελλείψεις και τις ατέλειές του.

     Υπάρχει και μια ακόμη διαφορά. Οι οικονομικές απολαβές του αποκλειστικού νοσοκομειακού γιατρού δεν εξαρτώνται από την ειδικότητά του. Είτε είναι παθολόγος, είτε εργαστηριακός, είτε χειρουργός ή μαιευτήρας, είτε ψυχίατρος, η μισθολογική κλίμακα είναι η ίδια. Αντίθετα, στον ιδιωτικό τομέα ο γιατρός ρυθμίζει ο ίδιος τις αμοιβές του, και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φαντασία για να σκεφθούμε ότι άλλο κοστίζει μια επίσκεψη σε οικογενειακό γιατρό και άλλο μια νευροχειρουργική ή καρδιοχειρουργική επέμβαση: η διαφορά είναι στα μηδενικά μετά το αρχικό ψηφίο. Ο χειρουργός του ΕΣΥ – άνθρωπος είναι κι αυτός – δεν μπορεί να μη σκέφτεται ότι, είτε κάνει πέντε επεμβάσεις τον μήνα είτε είκοσι και τριάντα, θα πάρει όσα θα έβγαζε από ένα μόνο χειρουργείο στον ιδιωτικό τομέα.

     Η έξοδος των γιατρών του ΕΣΥ στον ιδιωτικό στίβο οπωσδήποτε δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού με τους ιδιώτες, αλλά και καθεστώς σύγκρουσης συμφερόντων στους γιατρούς. Δεν είναι δύσκολο να σκεφθεί κανείς ότι η εξυπηρέτηση στο νοσοκομείο μπορεί να γίνεται – εκούσια ή ακούσια – πιο γρήγορη και αποτελεσματική αν ο ασθενής ή οι οικείοι του φροντίσουν να επισκεφθούν ιδιωτικά τον θεράποντα γιατρό ("να κινήσουν το ενδιαφέρον του", όπως λέγεται). Οι παλαιότεροι θυμόμαστε την προ του ΕΣΥ εποχή, όταν στις γενικές εφημερίες οι διαθέσιμες κλίνες του νοσοκομείου γέμιζαν από το πρωί με ‘ιδιωτικούς’ ασθενείς διευθυντών και άλλων, με αποτέλεσμα τα ράντζα να παρατάσσονται στους διαδρόμους για τους υπόλοιπους. Και οι ασθενείς δεν αργούν να καταλάβουν ότι μια επίσκεψη σε γιατρό που έχει θέση σε νοσοκομείο τους ανοίγει την πόρτα για εκεί εφόσον χρειασθούν κάτι πιο σύνθετο.

          Όμως το θέμα έχει και άλλες πτυχές, και θα πρέπει να το συνεχίσουμε.