Αντοχές

Ένα από τα πράγματα που μαθαίνουμε στην ιατρική, όχι από τα βιβλία αλλά μόνο με τα χρόνια της επαφής με τους ασθενείς, και που δεν παύει να μας ξαφνιάζει ευχάριστα, είναι η αντοχή του ανθρώπου σε κάθε είδους δυσκολίες και ταλαιπωρίες, όπως είναι οι σοβαρές περιπέτειες της υγείας. Καμιά διαγνωστική εξέταση, κανένας βιολογικός δείκτης, καμία απεικόνιση, όσο λεπτομερής και εξελιγμένη κι αν είναι, δεν μπορεί να προδικάσει την πορεία ενός ασθενούς, ανεξάρτητα από το όνομα της πάθησής του ή την γενική του κατάσταση.

     Έχω την ευκαιρία να το ξαναθυμηθώ αυτό με τον σημερινό άρρωστο. Σχεδόν ογδόντα ετών, με σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια, έρχεται να με δει μετά από μια πρόσφατη κρίση βρογχίτιδος, που του επιδείνωσε την συνηθισμένη του δύσπνοια. Οριακό οξυγόνο, που πέφτει πολύ εύκολα με λίγα μόνο βήματα στο σπίτι, και μια ψυχολογία απαισιόδοξη, καθώς βλέπει τις δυνάμεις του να τον εγκαταλείπουν. Η σπιρομέτρησή του δείχνει ότι του έχει απομείνει ένα τέταρτο της φυσιολογικής αναπνοής. Σε μια προσπάθεια να του τονώσω το ηθικό, ανασκοπώ το ιστορικό του. Τον βλέπω σχεδόν επτά χρόνια, και είχε ξεκινήσει με μετρήσεις γύρω στο 30 τοις εκατό. Τότε είχε μόλις κάνει ανοικτή επέμβαση καρδιάς και αγγειοπλαστική, είχε μεγάλη συλλογή υγρού και χρειάσθηκε επανειλημμένες παρακεντήσεις. Οι εξετάσεις του έδειξαν φυματιώδη πλευρίτιδα, και πήρε πλήρη αντιφυματική θεραπεία με καλό αποτέλεσμα. Μερικούς μήνες μετά τη λήξη της θεραπείας διαπιστώθηκε καρκίνος στον πνεύμονα και έκανε θωρακοσκοπική εκτομή. Ανέχθηκε καλά την επέμβαση, παρά την χαμηλή αναπνευστική του λειτουργία, και επανήλθε σε φυσιολογική σχεδόν δραστηριότητα, μόνο με τις συνηθισμένες παροξύνσεις βρογχίτιδος. Πριν ένα χρόνο πέρασε Covid, νοσηλεύθηκε και πήγε καλά. Τέσσερεις μήνες αργότερα διαπιστώθηκε ακτινολογικά υποτροπή του καρκίνου και έκανε ακτινοβολίες και στη συνέχεια ανοσοθεραπεία. Εδώ βρισκόμαστε τώρα.

     Εκθέτω την αναδρομή αυτή στον άρρωστό μου. Καθεμία από τις παθήσεις που πέρασε θα μπορούσε, με δεδομένες τις πολύ χαμηλές εφεδρείες του, να είναι και η τελευταία. Δεν είναι παράδοξο που δυσπνοεί, με 25 τοις εκατό λειτουργική ικανότητα. Και όμως, μ’ αυτήν πορεύεται εφτά χρόνια τώρα. Η αντοχή του ανθρωπίνου οργανισμού είναι ένα μυστήριο, ένα ακόμη θαύμα κοντά στα τόσα που βλέπουμε κάθε μέρα. Αυτό που χρειάζεται είναι και το ψυχικό σθένος για να ξεπερνάει κανείς τις δυσκολίες. Η απογοήτευση και η παραίτηση είναι κακό προγνωστικό σημάδι, και ένα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα ημών των ιατρών είναι να προσπαθούμε να τη διαλύουμε, πάντα με ρεαλιστικό τρόπο και όχι προσφέροντας ανεδαφικές ελπίδες. Τα δεδομένα συνήθως μας βοηθούν. Ο άρρωστος με χαιρετά και φεύγει, με φανερά καλύτερη διάθεση.

     Καθώς βγαίνω από το γραφείο με χαιρετάει μια κυρία στην αναμονή της κλινικής. Ανάλογο ιστορικό πολλών ετών, με διάφορες επεμβάσεις και επιπλοκές και άλλα προβλήματα στη διαδρομή αυτή. Πριν μερικούς μήνες νοσηλευόταν σε δύσκολη κατάσταση, με χαμηλές προσδοκίες για την έκβαση. Ομολογώ ότι δεν περίμενα να την ξαναδώ. Και να τώρα που βρίσκεται πάλι εδώ, περιπατητική, για μια διαδικασία ρουτίνας. Ακόμη μια επαλήθευση της ανθρώπινης αντοχής. Δόξα τω Θεώ.