Το χάλκινο φίδι

 Περιοδεύοντας στην πατρώα ‘Ιερά Ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης’ ξαναδιαβάζω το επεισόδιο με το χάλκινο φίδι στην έρημο. Το θυμίζω περιληπτικά. Μετά από δεκαετίες περιπλάνησης οι Ισραηλίτες, μη έχοντας διδαχθεί από προηγούμενες ανάλογες εμπειρίες, για άλλη μια φορά ξεσπούν σε γογγυσμούς και παράπονα εναντίον του Μωυσή και του Θεού για την κατάστασή τους. Η τιμωρία του Θεού: φίδια αρχίζουν να τους δαγκώνουν, και πέφτουν νεκροί ο ένας μετά τον άλλο. Καθώς το θανατικό συνεχίζεται, μεταμελούνται για τη συμπεριφορά τους και ζητούν από τον Μωυσή να μεσιτεύσει στο Θεό για να τους σώσει. Και ο Θεός λέγει στον ηγέτη να κατασκευάσει ένα χάλκινο ομοίωμα φιδιού και να το κρεμάσει σε ένα ψηλό ξύλο. Από εκεί και πέρα, όποιος δαγκωμένος από φίδι στρέφει το βλέμμα του προς το χάλκινο ομοίωμα, σώζεται. Στην εποχή της Καινής Διαθήκης ο Κύριος ερμηνεύει τον συμβολισμό του χάλκινου φιδιού στον Νικόδημο: ήταν προτύπωση του σταυρικού θανάτου που θα δοκίμαζε θεληματικά ο Ίδιος, ώστε καθένας που τον πιστεύει, τον αναζητεί και τον ακολουθεί να θεραπεύεται πνευματικά και να έχει αιώνια ζωή.
     Νομίζω ότι η αναλογία με τη δική μας εποχή είναι παραπάνω από τυχαία. Αντιμετωπίζουμε έναν ορατό και γενικευμένο φυσικό κίνδυνο -- την πανδημία του κορωνοϊού -- αλλά και έναν επίσης γενικευμένο πνευματικό κίνδυνο, συμπτώματα και εκδηλώσεις του οποίου αποτελούν τα καθημερινά φαινόμενα σκανδαλοθηρίας, κοινωνικής βίας και αλληλοφαγώματος, απληστίας, υποκριτικής ηθικής, άθεης (ή στην ‘καλύτερη’ περίπτωση αδιάφορης) παιδείας και πολιτικής και πάει λέγοντας. Και η αντίδρασή μας είναι μόνο προς τον πρώτο, με όποια μέσα ανθρωπίνως έχουμε στη διάθεσή μας, ενώ απέναντι στον δεύτερο, αν δεν τον αγνοούμε τελείως, προτάσσουμε δημόσια λύσεις ακόμη πιο άθεες (ή στην ‘καλύτερη’ περίπτωση αδιάφορες). Επειγόμαστε να τακτοποιήσουμε την φυσική εκκρεμότητα, για να συνεχίσουμε να ζούμε στην ίδια συλλογική πνευματική αθλιότητα χωρίς τον φόβο του σωματικού θανάτου.
     Έχουμε γράψει επανειλημμένα ότι καλά κάνουμε και ενεργούμε ιατρικά με το μυαλό και τις γνώσεις που μας έδωσε για τον σκοπό αυτό ο Θεός. Όμως «ταῦτα ἔδει ποιῆσαι κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι». Με τη μονόπλευρη αυτή αντιμετώπιση, ενώ αγνοούμε ηθελημένα και εξορίζουμε από το οπτικό μας πεδίο τον σωτήριο ‘χαλκούν όφιν’ -- τον Χριστό και την Εκκλησία του -- και επιμένουμε πεισματικά στο δικό μας αμαρτωλό θέλημα, απλώς διαιωνίζουμε το πρόβλημα και δεν απαλλασσόμαστε ούτε από τον φυσικό ούτε από τον πνευματικό κίνδυνο. Θα πάθουμε μέχρι να μάθουμε αυτό που έμαθε ο Άσωτος (που θα τον θυμηθούμε στο αυριανό ευαγγέλιο) όταν έφθασε στα έσχατα και «ήλθεν εις εαυτόν». Ελπίζουμε μόνο να μην είναι πολύ αργά για μας. Και ας ευχηθούμε η πνευματική-εκκλησιαστική ηγεσία της πατρίδας μας να υποδείξει κάποια στιγμή και στην πολιτική ηγεσία αυτόν τον δρόμο. Διότι, για να δανεισθούμε τη φράση του Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς, δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται.