Ιογενείς σκέψεις

Ο κορωνοϊός ήρθε για να μείνει, όπως δείχνουν τα φαινόμενα. Όχι μόνο ως βιολογικό φαινόμενο, αλλά και με τις ποικίλες συνέπειές του σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτές μας απασχολούν και θα συνεχίσουν να μας προβληματίζουν για πολύ καιρό, δίνοντας αφορμές για κάθε είδους αναλύσεις και ερμηνείες. Όρεξη νάχουμε...

     Δεν θα μπούμε στη συζήτηση αν ο ιός είναι γόνος φυσικής μετάλλαξης ή υπήρξε ανθρώπινη παρέμβαση στη δημιουργία του. Οποιαδήποτε κι αν ήταν η αφετηρία, αυτό που αποδείχθηκε στην πράξη είναι το πόσο ευάλωτο είναι ένα παγκόσμιο σύστημα, όπου πρακτικά τα πάντα αλληλοεξαρτώνται, όπου δεν υπάρχει στοιχειώδης αυτάρκεια των επιμέρους κρατών αλλά όλα βασίζονται σε διεθνείς μεταφορές και συναλλαγές, όπου γίνεται κατάχρηση των μετακινήσεων ανά την υδρόγειο (χωρίς αυτές η διασπορά του ιού θα ήταν αδύνατη στην έκταση που έλαβε). Και βέβαια πέρα από την πρακτική αυτή διάσταση πρέπει κανείς να σκεφθεί και την πνευματική: ο σύγχρονος κόσμος με τη μορφή που έχει πάρει θυμίζει τον πανάρχαιο πύργο της Βαβέλ. Ο άνθρωπος, παρασυρμένος από την τεχνολογική του πρόοδο και ανάπτυξη, θεώρησε ότι δεν υπάρχει όριο, φυσικό ή ηθικό, στις δυνατότητές του και στις επιθυμίες του. Είπε μέσα του κάτι ανάλογο μ’ εκείνο το βιβλικό: «Δεῦτε οἰκοδομήσωμεν ἑαυτοῖς πόλιν καὶ πύργον, οὗ ἔσται ἡ κεφαλὴ ἕως τοῦ οὐρανοῦ». Μπορώ τα πάντα, θα κάνω τα πάντα, δεν δίνω λογαριασμό σε κανένα, δεν εξαρτώμαι από υπερφυσικές οντότητες και δυνάμεις.

     Κι έρχεται ένας μικροοργανισμός που από μόνος του αδυνατεί να επιβιώσει στη φύση, που χρειάζεται ξενιστή, οικοδεσπότη θα λέγαμε, για να αναπτυχθεί και να πολλαπλασιασθεί, και αποδεικνύει ότι η παντοδυναμία αυτή είναι ένα μπαλόνι φουσκωμένο με αέρα, που το τσιμπάει με την... κορώνα του και το ξεφουσκώνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Καθηλώνονται οι χιλιάδες των πτήσεων που καθημερινά αλώνιζαν τον αιθέρα. Παραλύει η εμπορική, βιομηχανική και τουριστική δραστηριότητα. Γονατίζουν συστήματα υγειονομικά, με πρώτα τα πιο σύνθετα και πολυδάπανα. Μουδιάζουν δυνάμεις κάθε μεγέθους μπροστά σ’ έναν αντίπαλο που δεν μπορούν να στοχεύσουν με τις συστοιχίες των βαλλιστικών πυραύλων ή τα άλλα υπερμοντέρνα όπλα τους. Οι οικονομίες, μαζί με τις θεωρίες που τις στηρίζουν, δείχνουν ανίκανες να λύσουν το πρόβλημα της επόμενης μέρας, τη διαφαινόμενη ύφεση και τη γενικευμένη πενία. Και η επιστήμη με την τεχνολογία, αυτές οι σύγχρονες ‘θεότητες’, βλέπουν να τους διαφεύγει η πλήρης κατανόηση του ιού και της συμπεριφοράς του, αντικρίζοντας κάθε μέρα νέες προκλήσεις στον άνισο αυτό πόλεμο. Και έρχονται στην πρώτη γραμμή αμύνης μέθοδοι και μέσα... παλαιολιθικά: φυσική απόσταση, ατομική προστασία με μάσκες, πλύσιμο χεριών. Η χαμηλή αυτή, σχεδόν πρωτόγονη τεχνολογία, προσφέρει πολύ περισσότερα και πιο άμεσα αποτελέσματα από τις πολυδάπανες έρευνες και μελέτες για φάρμακα και εμβόλια.

     Αν σκεφτόμασταν λίγο μεταφυσικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ίσως ο Θεός είπε όπως και τότε: «Δεῦτε καὶ καταβάντες συγχέωμεν αὐτῶν ἐκεῖ τὴν γλῶσσαν, ἵνα μὴ ἀκούσωσιν ἕκαστος τὴν φωνὴν τοῦ πλησίον». Ας τους δείξουμε πόσο δύσκολο είναι να συνεννοηθούν μεταξύ τους (βλέπουμε και ακούμε τις ποικίλες αλληλοκατηγορίες των μεγάλων), και πόσο εύκολα μπορούν τα σχέδιά τους να καταρρεύσουν. Ας κοιτάξουν γύρω τους και ας δουν πόσο λίγα ξέρουν όλοι αυτοί οι ‘πανεπιστήμονες’. «Ποῦ εἰσιν οἱ θεοὶ αὐτῶν, ἐφ᾿ οἷς ἐπεποίθεισαν ἐπ᾿ αὐτοῖς;... Οὐκ ἔστι Θεὸς πλὴν ἐμοῦ· ἐγὼ ἀποκτενῶ καὶ ζῆν ποιήσω, πατάξω κἀγὼ ἰάσομαι, καὶ οὐκ ἔστιν ὃς ἐξελεῖται ἐκ τῶν χειρῶν μου» [Δευτερ. 32: 37,39].

     Δυστυχώς δεν συλλογιζόμαστε ότι οι παλιοί, που δεν είχαν κάτι περισσότερο να κάνουν, μέσα στην επιστημονική τους άγνοια έλεγαν «Κύριε, ἐλέησον» και «Έχει ο Θεός» κι έκαναν το σταυρό τους και έκαιγαν και το καντήλι τους και λειτουργούνταν και ανέπεμπαν δεήσεις και ικεσίες για την αποτροπή των δεινών που τους έβρισκαν κάθε τόσο. Για να σκεφθείς και να πεις όμως κάτι τέτοιο, πρέπει να μην έχεις εξορίσει τον Θεό από τη ζωή σου, να έχεις έστω και μια σπίθα από εκείνη τη συναίσθηση που είχε ο άσωτος και «ἦλθεν εἰς ἑαυτόν». Όσο υπάρχει η σπίθα αυτή, όσο το αφανές «κατ’ ἐκλογὴν λεῖμμα» εξακολουθεί να υψώνει τα χέρια και να ομολογεί το «ἡμάρτομεν, ἡνομήσαμεν», υπάρχει περιθώριο ανάνηψης και αποκατάστασης σε μια ομαλότητα διαφορετική από πριν. Αυτό ελπίζουμε και ευχόμαστε.