Σχόλια

Ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος καυτηριάζει την ανθρώπινη γλώσσα («πῦρ, ὁ κόσμος τῆς ἀδικίας…, ἀκατάσχετον κακόν, μεστὴ ἰοῦ θανατηφόρου») για τα ποικίλα αμαρτήματα που διαπράττονται με την κακή χρήση της. Στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας η γλώσσα έχει βρει σύμμαχο και συχνά επίδοξο ανταγωνιστή της το πληκτρολόγιο. Αντί να ξεστομίζει κάποιος μεγαλόφωνα όσα έχει να πει, τα αραδιάζει στα πλήκτρα, πατάει κι ένα ‘Enter’ ή ‘Send’ και τα διασπείρει όπου νάναι. Κι όποιον πάρει η μπάλα. Ψέματα είναι; Παραμύθια είναι; Ανυπόστατες φήμες είναι; Ύβρεις είναι; Λίγο ενδιαφέρει τον αποστολέα. Χαρακτηρισμοί που δεν θα τολμούσε να απευθύνει κανείς κατά πρόσωπο γράφονται ασύστολα υπό την κάλυψη της ανωνυμίας ή και της πλαστοπροσωπίας που εξασφαλίζει ένα avatar, ένα είδωλο ή ψευδώνυμο του δράστη, ο οποίος συνήθως δεν γνωρίζει καν αυτούς που σχολιάζει ή κατακρίνει. Έχω διαβάσει πάμπολλες  φορές (κι έχω δεχθεί και ο ίδιος), τόσο σε ελληνικά όσο και σε ξένα Μέσα, χλευαστικές ή και υβριστικές απαντήσεις σε σχόλια που ήταν γενικά ουδέτερα και σε κάθε περίπτωση δεν στρέφονταν εναντίον προσώπων. Είναι δε αξιοσημείωτο το πόσο εύκολα όλοι ‘αρπαζόμαστε’ και ανεβάζουμε την πίεσή μας για την κάθε ανοησία ή κακοήθεια που γράφει κάποιος άγνωστος εις βάρος μας. Αποτελεί ιδιαίτερο ψυχολογικό φαινόμενο, που είναι άμεσο αποτέλεσμα αλλά και κινητήρια δύναμη των λεγομένων ‘μέσων κοινωνικής δικτύωσης’: χωρίς τον καυστικό σχολιασμό αυτά δεν θα είχαν λόγο ύπαρξης, ενώ συγχρόνως τα ίδια προκαλούν σχόλια που συχνά εκτρέπονται από τον σκοπό και το θέμα της συζήτησης, και εκτρέπουν κι εμάς σε ανταπαντήσεις ανάλογες.

       Φυσικά το φαινόμενο δεν πρόκειται να εκλείψει. Το ζητούμενο είναι η υγιής και αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Κι εδώ πρέπει κανείς να επιστρατεύσει αφενός την στοιχειώδη ψυχολογία και αφετέρου την ανάλογη ταπείνωση. Ας σκεφθούμε, με λίγη αυτοκριτική, αν χρειάζεται να γράψουμε κάτι, και με ποιο σκοπό. Αν δεν χρειάζεται, ας λείψει.  Μήπως γράφουμε για επίδειξη, για να μαζέψουμε ‘like’, και μας στοιχίζει το αντίθετο αποτέλεσμα; Αν δεν έχεις να πεις κάτι καλύτερο από τη σιωπή, τότε σώπα, συμβούλευε ο μεγάλος τραγικός Ευριπίδης, ενώ στις ‘Παροιμίες’ του Σολομώντος διαβάζουμε ότι με την πολυλογία δεν θα γλιτώσουμε από την αμαρτία. Έπειτα, ας καταλάβουμε ότι στις αντιπαραθέσεις αυτές ο καθένας βγάζει τον εσώτερο εαυτό του: ο πράος και ήρεμος άνθρωπος μεταδίδει ‘γλυκύτητα ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον’, ο οξύθυμος βγάζει ‘ὄξος μετὰ χολῆς μεμιγμένον’, ο πικρόχολος το βιτριόλι του. Ένα είναι βέβαιο: δεν πρόκειται να αρρωστήσουμε από τα κακόβουλα σχόλια, αν τα αγνοήσουμε. Συνεπώς, μια και ‘ιοί θανατηφόροι’ δεν είναι μόνο οι βιολογικοί αλλά και οι ψυχικοί, ας αποφύγουμε τελείως τη γεύση τους για να μη κολλήσουμε κι εμείς την πικρία και την οξύτητά  τους. Άλλωστε, για τους κάθε είδους ‘νάρκισσους’ του διαδικτύου δεν υπάρχει πιο δύσπεπτη προσβολή από την περιφρόνηση.