Ψυχανεμίσματα

Τι θυμήθηκα αυτές τις μέρες... Πριν αρκετά χρόνια ένας φίλος κληρικός ζήτησε να υπηρετήσει στην ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία στις ΗΠΑ. Μου έλεγε ότι μεταξύ άλλων υπηρεσιακών διαδικασιών που προβλέπονταν έπρεπε να συμπληρώσει και το MMPI. Τι είναι αυτό; Με πολύ απλά λόγια, είναι ένα σύνθετο ψυχομετρικό ερωτηματολόγιο κάπου 570 ερωτήσεων (χρειάζεται σχεδόν μία ώρα για να το περάσεις, το έχω κάνει και το ξέρω), από το οποίο συνάγονται διάφορα συμπεράσματα για την ψυχική σου υγεία (π.χ. άγχος, εμμονές, κατάθλιψη, παράδοξες ιδέες, οργή, κυνισμό, προβλήματα συμπεριφοράς κτλ.). Δεν ρώτησα να μάθω γιατί το ήθελαν, αλλά μπορώ να το υποθέσω: σε μια χώρα όπου μπορεί να συρθείς σε πανάκριβα δικαστήρια για το παραμικρό, κανένας οργανισμός δεν θα ήθελε να προσλάβει κάποιον με ψυχοπαθολογικές τάσεις (το ράσο δεν προσφέρει ανοσία απέναντι σε ψυχικά νοσήματα) σε ευαίσθητη ποιμαντική θέση που τον φέρνει σε επαφή με πολύ κόσμο (ο ίδιος πέρασε το τεστ και διακονεί εδώ και χρόνια σε ενορία των ΗΠΑ).
     Γιατί όμως το θυμήθηκα τώρα; Διότι σε κάθε εποχή -- η δική μας δεν αποτελεί εξαίρεση -- διαπιστώνουμε ότι άνθρωποι με όχι εντελώς σώας τας φρένας αναλαμβάνουν αξιώματα και θέσεις μεγάλης ευθύνης όχι μόνο για μερικές εκατοντάδες ή χιλιάδες ανθρώπων, αλλά για κράτη μικρά και μεγάλα, και για τον πλανήτη ολόκληρο. Μια απόφασή τους (λογική ή παρορμητική) επηρεάζει την παγκόσμια ισορροπία. Ένα ‘τιτίβισμά’ τους στο Twitter (εδώ δεν υπάρχει λογική, η παρόρμηση είναι ο κανόνας) μπορεί να σημάνει πόλεμο, να οδηγήσει σε χάος. Και το ερώτημα που τίθεται είναι: ασχολήθηκε ποτέ κανείς με το ψυχιατρικό τους ιστορικό; Δεν χρειάζεται καν να περάσουν από ερωτηματολόγιο. Μια ανάγνωση των μηνυμάτων τους μπορεί να δείξει σ’ έναν ειδικό με τι είδους άνθρωπο έχει να κάνει. Το πρόβλημα είναι ότι στο δρόμο για την εξουσία η δημόσια ανοησία δεν αποτελεί εμπόδιο. Απεναντίας φαίνεται ότι, τουλάχιστον στις μέρες μας, είναι ένα ιδιάζον ‘προσόν’ για την κατάληψη ηγετικών θέσεων. Και αλίμονο σ’ εκείνους που θα υποστούν τις συνέπειες.