Άλλη μια φορά ένας ιός βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, και ανησυχίας συνάμα. Εξωτικός, Κινέζος την καταγωγή, με το προσωρινό όνομα 2019-nCoV, ήδη καταγράφει εκατοντάδες κρούσματα και 26 νεκρούς στην πατρίδα του και δυο επιβεβαιωμένα κρούσματα στις ΗΠΑ. Μοιάζει να συγγενεύει μ’ εκείνον τον επικίνδυνο συνάδελφό του που προκάλεσε πριν μερικά χρόνια το σύνδρομο SARS με τις θανατηφόρες πνευμονίες. Και δίνει αφορμές για σκέψεις.
Πρώτη και βασική: οι μικροοργανισμοί, είτε ιοί είτε μικρόβια, δεν αποτελούν καθόλου αμελητέα δύναμη. Επιβιώνουν, εγκλιματίζονται στις μεταβαλλόμενες κλιματικές και άλλες συνθήκες και διαιωνίζονται περιφρονώντας και υπερνικώντας τα φάρμακα που επινοούμε και ρίχνουμε εναντίον τους. Οι νίκες μας απέναντι σε λοιμώξεις-μάστιγες του παρελθόντος δεν πρέπει να μας κάνουν να λησμονούμε την πραγματικότητα αυτή. Δεύτερη σκέψη, συνακόλουθη της πρώτης: η ταχύτητα της μετακίνησης ανθρώπων από μια χώρα ή ήπειρο σε άλλη, πριν ακόμη εκδηλωθούν συμπτώματα νόσου, σημαίνει ότι οι λοιμώξεις αυτές δεν αποτελούν απλώς τοπικό φαινόμενο, αλλά έχουν τη δυνατότητα να γίνουν πολύ εύκολα παγκόσμιες.
Τι κάνουμε λοιπόν; Καταρχήν αυτό που έκαναν οι Κινέζοι: να βάλουν σε καραντίνα πόλεις ολόκληρες εκατομμυρίων κατοίκων (συνολικά κάπου 40 εκατομμύρια μέχρι στιγμής). Η απομόνωση του αιτιολογικού παράγοντα και η προσπάθεια για ανεύρεση αποτελεσματικής θεραπείας ή εμβολίου είναι χρονοβόρα υπόθεση, κι αν περιμένει κανείς να γίνει χωρίς να λάβει άλλες προφυλάξεις θα είναι πάρα πολύ αργά. Ωστόσο υποπτεύομαι ότι μόνο απολυταρχικά καθεστώτα μπορούν να εφαρμόσουν τέτοιας κλίμακας μέτρα για την αποφυγή περαιτέρω εξάπλωσης μιας επιδημίας.
Και κάτι τελευταίο. Όπως διαβάζω, Κινέζοι επιστήμονες πιθανολογούν ότι ο νέος ιός πιθανώς προήλθε από την κατανάλωση φιδιών που είχαν φάει μολυσμένες νυχτερίδες. Και τα μεν φίδια δεν κάνουν τίποτε παράξενο: τρώνε ό,τι έτρωγαν πάντα, σύμφωνα με τη θέση τους στη διατροφική αλυσίδα. Οι άνθρωποι όμως τι δουλειά έχουν να καταναλώνουν ερπετά; Προφανώς οι κόμπρες δεν σκοτώνουν μόνο αν σε δαγκώσουν, αλλά κι αν τις δαγκώσεις.
Πρώτη και βασική: οι μικροοργανισμοί, είτε ιοί είτε μικρόβια, δεν αποτελούν καθόλου αμελητέα δύναμη. Επιβιώνουν, εγκλιματίζονται στις μεταβαλλόμενες κλιματικές και άλλες συνθήκες και διαιωνίζονται περιφρονώντας και υπερνικώντας τα φάρμακα που επινοούμε και ρίχνουμε εναντίον τους. Οι νίκες μας απέναντι σε λοιμώξεις-μάστιγες του παρελθόντος δεν πρέπει να μας κάνουν να λησμονούμε την πραγματικότητα αυτή. Δεύτερη σκέψη, συνακόλουθη της πρώτης: η ταχύτητα της μετακίνησης ανθρώπων από μια χώρα ή ήπειρο σε άλλη, πριν ακόμη εκδηλωθούν συμπτώματα νόσου, σημαίνει ότι οι λοιμώξεις αυτές δεν αποτελούν απλώς τοπικό φαινόμενο, αλλά έχουν τη δυνατότητα να γίνουν πολύ εύκολα παγκόσμιες.
Τι κάνουμε λοιπόν; Καταρχήν αυτό που έκαναν οι Κινέζοι: να βάλουν σε καραντίνα πόλεις ολόκληρες εκατομμυρίων κατοίκων (συνολικά κάπου 40 εκατομμύρια μέχρι στιγμής). Η απομόνωση του αιτιολογικού παράγοντα και η προσπάθεια για ανεύρεση αποτελεσματικής θεραπείας ή εμβολίου είναι χρονοβόρα υπόθεση, κι αν περιμένει κανείς να γίνει χωρίς να λάβει άλλες προφυλάξεις θα είναι πάρα πολύ αργά. Ωστόσο υποπτεύομαι ότι μόνο απολυταρχικά καθεστώτα μπορούν να εφαρμόσουν τέτοιας κλίμακας μέτρα για την αποφυγή περαιτέρω εξάπλωσης μιας επιδημίας.
Και κάτι τελευταίο. Όπως διαβάζω, Κινέζοι επιστήμονες πιθανολογούν ότι ο νέος ιός πιθανώς προήλθε από την κατανάλωση φιδιών που είχαν φάει μολυσμένες νυχτερίδες. Και τα μεν φίδια δεν κάνουν τίποτε παράξενο: τρώνε ό,τι έτρωγαν πάντα, σύμφωνα με τη θέση τους στη διατροφική αλυσίδα. Οι άνθρωποι όμως τι δουλειά έχουν να καταναλώνουν ερπετά; Προφανώς οι κόμπρες δεν σκοτώνουν μόνο αν σε δαγκώσουν, αλλά κι αν τις δαγκώσεις.
Αυτό είναι!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε όλο το τραγικό της υπόθεσης, δεν μπορώ να μην ξεχάσω το ερώτημα , το οποίο έθετε στην είσοδο του Νοσοκομείου μας πριν λίγα χρόνια ένας σοβαρός γιατρός (περίοδος της ... γρίπης των πτηνών): "Μήπως έχει ταξιδέψει πρόσφατα στην Κίνα"; Αν έβλεπε κανείς την απορία και το προβληματισμό στα πρόσωπα των ορεσίβιων Ευρυτάνων της τρίτης ηλικίας, θα του ήταν αδύνατο να μην χαμογελάσει!
ΑπάντησηΔιαγραφή