Πράγα

Η ‘κοκκινόμαυρη βίβλος’ των κομμουνιστικών κατορθωμάτων έχει πολλές σκληρές σελίδες, τις περισσότερες από τις οποίες τις ξέρουμε μόνο από τα κείμενα της ιστορίας ή τις αναμνήσεις των παλαιοτέρων. Την ‘Άνοιξη της Πράγας’ όμως τη ζήσαμε από πρώτο χέρι: έγινε στις μέρες μας, πριν ακριβώς πενήντα χρόνια. Η προσπάθεια του Αλεξάντρ Ντούμπτσεκ για φιλελευθεροποίηση ενός κράτους-μέλους του ανατολικού συνασπισμού προκάλεσε την στρατιωτική επέμβαση της μαμάς Σοβιετίας του Μπρέζνιεφ (Επιχείρηση Δούναβις είχε ονομασθεί η εισβολή) και την κατάπνιξη των ελπίδων του τσεχικού λαού για μια ανάσα ελευθερίας. Τις μέρες εκείνες αναβιώνει μια συλλογή φωτογραφιών ενός Τσέχου, του Milan Linhart, που εκτίθεται στην πλατεία Wenceslas της Πράγας τις μέρες αυτές, και που κάποιες αναδημοσιεύει η Guardian. Ο πατέρας του φωτογράφου τις είχε κρύψει τότε για να μη γίνουν αφορμή σύλληψης του γιου του (και ολόκληρης της οικογένειας), και μόλις πρόσφατα ξαναβγήκαν στο φως.  
     Την επομένη της εισβολής το κύριο άρθρο της Guardian (μιας κάθε άλλο παρά δεξιάς εφημερίδας) άρχιζε ως εξής: «Θυμός, φρίκη, και περιφρόνηση, αλλά κυρίως ένα αίσθημα βαθιάς θλίψης. Μετά από 50 χρόνια [τότε] κομμουνισμός ακόμη σημαίνει, στα Σοβιετικά μάτια, την κυριαρχία του τανκ και της αρβύλας». Επειδή η παγκόσμια ιστορία έχει την κακή συνήθεια να ανακυκλώνεται, και επειδή η προσπάθεια κάθε ολοκληρωτικής ιδεολογίας είναι να μας πείσει ότι μόνο με το δικό της χρώμα γυαλιών μπορούμε να βλέπουμε τον κόσμο, καλό είναι να θυμόμαστε κάποιες τέτοιες επετείους, ώστε να μη μας ξεγελούν οι ‘καλές προθέσεις’ των εκάστοτε ‘πατερούληδων’.