Παράκληση

Δεκαπενταύγουστος. Μια λέξη και μια χρονική περίοδος με ιδιαίτερη σημασία στην ελληνική γλώσσα και ψυχή. Δεν είναι απλός χρονικός προσδιορισμός. Το περιεχόμενό της πένθιμο και χαρμόσυνο συγχρόνως. Κοίμηση της Παναγίας, μετάσταση προς την ζωή της «μητρός υπαρχούσης της ζωής», «συνάγεται πάντας προς ευφροσύνην τους πιστούς μετά χορών και τυμπάνων». Απαραίτητο ‘ορεκτικό’ της προσδοκωμένης πανηγύρεως η Παράκληση, Μικρή και Μεγάλη. Όπου κι αν αναπέμπεται, σε πόλεις και χωριά, σε μοναστήρια και εξωκκλήσια, από πολύπειρους ψάλτες ή συχνά από αυτοσχέδιους χορούς γυναικών, είτε με περίτεχνο ύφος είτε καλύτερα με περισσή κατάνυξη. Δεν έχει σημασία αν το μέλος δεν είναι τελείως σωστό, αν ο τονισμός ξεφεύγει από το νόημα του στίχου, αν οι δυο ωδές του Μεγάλου Παρακλητικού κανόνα ψάλλονται από τον Γα αντί για τον Νη, όπως ‘πρέπει’. Η ουσία είναι στο περιεχόμενο: στους ύμνους, τα αιτήματα και τις ικεσίες προς την «μεσίτριαν προς τον φιλάνθρωπον Θεόν». Τόση ανάγκη έχουμε την μεσιτεία αυτή, ειδικά στις μέρες μας, που περιστοιχιζόμαστε από «περιστάσεις και θλίψεις και ανάγκας και συμφοράς του βίου».
     Ακούγοντας σήμερα για άλλη μια φορά έναν τέτοιο κατανυκτικό αυτοδίδακτο χορό σε ελληνική κώμη, σκέφτομαι αισιόδοξα ότι, παρά τα τόσα περί του αντιθέτου καθημερινά δείγματα, το «λείμμα» της ευσεβείας υπάρχει, κυρίως εκεί που δεν το βλέπουμε. «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς». 
     Ας σημειώσω και τούτο. Ο Μεγάλος Παρακλητικός κανόνας είναι, κατά το Ωρολόγιο, «ποίημα του βασιλέως Θεοδώρου Δούκα του Λασκάρεως», κληρονομιά μιας εποχής στην οποία οι βασιλείς και οι άρχοντες είχαν και άλλα ενδιαφέροντα εκτός από την εξουσία.