Μετάνοια

Απ’ όσο πρόχειρα θυμούμαι, δυο φορές τουλάχιστον στα Ευαγγέλια ο Κύριος αποχαιρετά κάποιον με την φράση «Μηκέτι ἁμάρτανε», με την προσθήκη προς τον ιαθέντα παράλυτο της Βηθεσδά «ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται». Έκανα τη σκέψη ότι η προτροπή αυτή ισχύει όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και σε συλλογικό-εθνικό, πάντα με τον νου στα καθ’ ημάς.
     Σε απλά ελληνικά λοιπόν αυτό σημαίνει: «Μην ξανακάνεις τα ίδια, αυτά που σε έφεραν εδώ». Απλό και λογικό φαίνεται. Όμως προϋποθέτει ότι κάνουμε ειλικρινή αυτοκριτική, αναγνωρίζουμε τα πολλά στραβά, παραδεχόμαστε ότι ‘πήραμε τη ζωή μας λάθος’ και ‘αλλάζουμε ζωή’. Αυτό είναι το νόημα του όρου ‘μετάνοια’ στην πνευματική ζωή. Ανάλογη πρέπει να είναι και η συλλογική μετάνοια και μεταμέλεια.
     Ποια είναι τα λάθη; Πριν τρία χρόνια στον επίλογο του βιβλίου ‘Η κρίση και τα κρίματά μας’ είχα κάνει μια πρόχειρη απαρίθμηση: αποστασία από τον Θεό και τις παραδοσιακές αξίες μας, άρνηση της ιστορίας και της πίστης μας, κατάλυση κάθε έννοιας ιεραρχίας, α-νοησία, προχειρότητα, ανευθυνότητα, ασυνεννοησία, διχόνοια, πελατειακή λογική, απληστία, επίδειξη, νεοπλουτισμός, χυδαιότητα, σπατάλη, ιδιοτέλεια, μ’ ένα λόγο νεοελληνική αφροσύνη. Άλλαξε άραγε κάτι στο διάστημα που μεσολάβησε; Ας μη δώσω απάντηση, κι ας κλείσω με τη σκέψη ότι ποτέ δεν είναι πολύ αργά, εφόσον βέβαια αποφασίσουμε να ‘έλθωμεν εις εαυτούς’.