Αυτεπίγνωση

 

Βρήκα προ καιρού τυχαία τον ακόλουθο αφορισμό του φημισμένου Γάλλου ιατρού René Leriche: «Κάθε χειρουργός φέρει μέσα του ένα μικρό κοιμητήριο, όπου κάθε τόσο πάει και προσεύχεται». Ένας σύγχρονος νευροχειρουργός, ο Henry Marsh, το έχει βάλει ως επίγραμμα σ’ ένα πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο ‘Do No Harm’ (= ου βλάψεις), που αναφέρεται στα προσωπικά λάθη και τις αποτυχίες του στην άσκηση της δύσκολης ειδικότητάς του. Τον θυμήθηκα σήμερα, τελευταίο Ψυχοσάββατο της φετινής χρονιάς.

     Θα έλεγα ότι όχι μόνο οι χειρουργοί, αλλά και κάθε κλινικός γιατρός έχει το προσωπικό του ‘κοιμητήριο’, ή καλύτερα το Δίπτυχο με τα ονόματα των ανθρώπων που άφησαν αυτόν τον κόσμο παρά τις προσπάθειές του ή καμιά φορά εξαιτίας των προσπαθειών του. Δυστυχώς, παρά τις μεγάλες επιστημονικές και τεχνικές προόδους της, η σύγχρονη ιατρική δεν μπόρεσε (και ούτε, πιστεύω, θα μπορέσει ποτέ) να εξαλείψει το ανθρώπινο λάθος, τον αστάθμητο παράγοντα, την ιδιοσυγκρασιακή και απρόβλεπτη αντίδραση, την ανεπανόρθωτη βλάβη που μπορεί να προκύψει εκεί που επιδιώκει κανείς μόνο την ωφέλεια. Η επίγνωση αυτή ας μας κάνει ταπεινούς: να κρατούμε χαμηλά το κεφάλι, να θυμόμαστε το προσωπικό μας κοιμητήριο, και να ελπίζουμε ότι όλοι αυτοί οι ασθενείς θα έχουν κάτι καλό να πουν για μας στην τελική Κρίση.