Όραση

Πολύ συχνά περιγράφουμε το μάτι με όρους φωτογραφικής μηχανής (φακός, διάφραγμα, εστίαση, διόφθαλμη ή στερεοσκοπική όραση κτλ.). Πολύ συχνά επίσης θαυμάζουμε τα ανθρώπινα κατασκευάσματα που ονομάζουμε γενικά ‘κάμερες’ κάθε είδους, από τις τεράστιες και πρωτόγονες του 19ου αιώνα μέχρι τις εξελιγμένες SLR και ύστερα τις σύγχρονες ψηφιακές που πλέον απαραίτητα συμπληρώνουν τα ξύπνια κινητά μας τηλέφωνα. Η τεχνική τους πολυπλοκότητα και οι καθημερινά αυξανόμενες δυνατότητές τους συνήθως μας εντυπωσιάζουν και σκεφτόμαστε έκπληκτοι: Τι άλλο θα δούμε; Απάντηση: Ακόμη δεν είδαμε τίποτε. Στην κυριολεξία.
     Εξηγούμαι. Τελείωσα σήμερα την ανάγνωση του κεφαλαίου της όρασης ενός σύγχρονου συγγράμματος ανατομικής. Ογδόντα πέντε σελίδες καλύπτει η αναλυτική περιγραφή του ματιού και των εξαρτημάτων του. Οι λεπτομέρειες (εκείνα τα πολύ ψιλά γράμματα) είναι τόσες που αποκλείεται να τις μάθει κανείς απ’ έξω. Οι λειτουργίες του, πάμπολλες, αρμονικά ταιριασμένες, αθόρυβες, ταχύτατες, υπό διάφορες συνθήκες φωτισμού και περιβάλλοντος, με ενσωματωμένα αντανακλαστικά προσαρμογής, καθαρισμού, άμυνας και αυτοπροστασίας, υπερβαίνουν σε ασύλληπτο βαθμό ό,τι πιο τεχνολογικά εξελιγμένο μπορεί να μας προσφέρει η παγκόσμια ψηφιακή κοινότητα. Και οι λειτουργίες αυτές υποστηρίζονται, συντονίζονται, καταγράφουν και αποκωδικοποιούν μυριάδες εικόνες και πληροφορίες που ρυθμίζουν όλη τη ζωή μας, χάρη στο πιο ανεπτυγμένο ‘λογισμικό’ που (δεν) μπορεί να διανοηθεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος (παράδοξο, ε;). Ό,τι άλλο κι αν μας δείξουν μετά από μια τέτοια αναλυτική και συγχρόνως αναγκαστικά περιορισμένη ανασκόπηση ενός τόσο θαυμαστού οργάνου, θα είναι απλώς... γενόσημο.
     Οι επιστήμονες που γράφουν τέτοια βιβλία συνήθως αποφεύγουν να δίνουν μεταφυσικές προεκτάσεις ή ερμηνείες στα όσα περιγράφουν. Πολλοί από αυτούς προφορικά δηλώνουν άθεοι ή αγνωστικιστές. Αναρωτιέμαι όμως πόσοι απ’ αυτούς μέσα τους δεν νιώθουν το Δέος της μικρότητας του ανθρώπου μπροστά στον Δημιουργό που διστάζουν να ομολογήσουν.
     Με τα λόγια του Αγ. Σωφρονίου, πατριάρχη Ιεροσολύμων: «Μέγας ει, Κύριε, και θαυμαστά τα έργα σου, και ουδείς λόγος εξαρκέσει προς ύμνον των θαυμασίων σου».   

    Υστερόγραφο. Το περιστατικό είναι πραγματικό. Σύγχρονος πνευματικός επισκέφθηκε γνωστό του αστρονόμο που του έδειξε τα ουράνια σώματα μέσα από τα τηλεσκόπιά του. Αφού τα περιεργάσθηκε, γύρισε και του είπε: «Ακόμη δεν έπεσες στα γόνατα;»