Μακρός ύμνος

‘Τη μακρά Πέμπτη μακρόν ύμνον εξάδω’ μας λέει ο υμνογράφος Άγιος Κοσμάς, ποιητής του κανόνα που ψάλαμε απόψε στον Όρθρο της Μεγάλης Πέμπτης. Τέσσερα γεγονότα (ο Νιπτήρας, ο Μυστικός Δείπνος, η Υπερφυής Προσευχή στη Γεθσημανή, η προδοσία) περιγράφονται με τόσο γλαφυρό τρόπο, με λέξεις τόσο έντεχνα πλεγμένες, ώστε να είναι ο κανόνας αυτός από τους πιο ωραίους σε έκφραση. Μερικά δείγματα, πρωτότυπα και σε νεοελληνική απόδοση:
     ‘Τμηθείση τμάται πόντος ερυθρός, κυματοτρόφος δε ξηραίνεται βυθός, ο αυτός ομού αόπλοις γεγονώς βατός και πανοπλίταις τάφος’. Η Ερυθρά Θάλασσα κόβεται από ένα κομμένο ραβδί, και ξηραίνεται ο βυθός που τρέφει τα κύματα, κι έτσι γίνεται βατός στους αόπλους και τάφος για τους πανόπλους. 
     ‘Μυσταγωγούσα φίλους εαυτής την ψυχοτρόφον ετοιμάζει τράπεζαν. αμβροσίας δε η όντως Σοφία του Θεού κιρνά κρατήρα πιστοίς’. Η πραγματική Σοφία του Θεού ετοιμάζει τραπέζι για να μυσταγωγήσει τους φίλους της, και κερνάει κρατήρα αμβροσίας στους πιστούς.
     ‘Η το άσχετον κρατούσα και υπερώον εν αιθέρι ύδωρ, η αβύσσους χαλινούσα και θαλάσσας αναχαιτίζουσα Θεού Σοφία, ύδωρ νιπτήρι βάλλει, πόδας αποπλύνει δε δούλων Δεσπότης’. Η Σοφία του Θεού, που κρατεί το άπιαστο νερό που κρέμεται μετέωρο στον αέρα, που χαλιναγωγεί τις αβύσσους και αναχαιτίζει τις θάλασσες, βάζει νερό στον νιπτήρα, και πλένει ο Δεσπότης τα πόδια των δούλων.
     ‘Οι δαιτυμόνες οι μακαριστοί, εν τη Σιων τω Λόγω προσκαρτερήσαντες, οι Απόστολοι παρείποντο τω Ποιμένι ως άρνες, και συνημμένοι ω ουκ εχωρίσθησαν Χριστώ, θείω λόγω τρεφόμενοι, ευχαρίστως εβόων: τον Κύριον υμνείτε τα έργα και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας’. Οι μακάριοι συνδαιτυμόνες, που έμειναν πιστοί στον Λόγο εκεί στην Σιών, ακολουθούσαν τον Ποιμένα σαν πρόβατα, και ενωμένοι με τον Χριστό από τον οποίο δεν χωρίσθηκαν τρέφονταν με τον θείο λόγο του και με ευγνωμοσύνη κραύγαζαν: όλα τα έργα υμνείτε τον Κύριο και υπερυψώνετέ τον σε όλους τους αιώνες.
     Σημ. Βοήθημα στην απόδοση απετέλεσε η παλαιότερη εκτεταμένη ‘Ερμηνεία των κανόνων της Μ. Εβδομάδος’ του πατέρα μου, που δημοσιεύθηκε το 1970-74 σε σειρά άρθρων στο περιοδικό ‘Γρηγόριος ο Παλαμάς’.