Η τρέλα του μεγαλείου

Εδώ και ένα μήνα περίπου το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης υποχρεώνει τους γιατρούς-χρήστες να επιλέγουν συγκεκριμένες διαγνώσεις από τη Διεθνή Ταξινόμηση Νόσων ICD-10. Η εξέλιξη αυτή προσθέτει ακόμη ένα πρόβλημα στα ήδη υπάρχοντα, και δικαιολογεί, πιστεύω, τον τίτλο του σημειώματος.

     Την πρώτη μέρα που βρέθηκα μπροστά στο πρόβλημα προσπάθησα να το δω θετικά. Αναζήτησα λοιπόν τη διάγνωση ‘Βρογχεκτασίες’, για την οποία βρήκα τις ‘συγγενείς βρογχεκτασίες’ (Q33.4) και τις ‘φυματιώδεις βρογχεκτασίες’ (Α15-Α16). Οι σκέτες ‘βρογχεκτασίες’ δεν καταχωρούνται, αλλά περιγράφονται ως ‘διάταση των βρογχιολίων’ (J47). Σε κανένα ελληνικό εγχειρίδιο πνευμονολογίας ή παθολογίας δεν υπάρχει νόσος που να ονομάζεται ‘διάταση των βρογχιολίων’. Αυτό μου γέννησε την υπόνοια ότι η μετάφραση των όρων πιθανώς έγινε από μη γιατρούς, και η υπόνοια ενισχύθηκε από την δοκιμαστική αναζήτηση άλλων όρων της ειδικότητάς μου.

     Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Το ICD-10 έγινε πρωτίστως ως στατιστικό και επιδημιολογικό εργαλείο, και όχι ως βοήθημα της καθημερινής ιατρικής πράξης. Στην πράξη γράφουμε ως διάγνωση π.χ. ‘Ρινοφαρυγγίτιδα’ και όχι ‘Οξείες λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος με διάφορες πολλαπλές εντοπίσεις’. Γράφουμε ‘Άτυπη πνευμονία’ και όχι ‘Πνευμονία από διάφορους μικροοργανισμούς’. Δεν αποτελεί κλινική διάγνωση η περίφραση ‘Άλλες καταστάσεις του υπεζωκότος’ ή ‘Βρογχίτιδα που δεν χαρακτηρίζεται ως οξεία ή χρόνια’. Τα παραδείγματα μπορούν να συνεχισθούν επ’ αόριστον και δείχνουν περίτρανα το άκομψο αποτέλεσμα (για να το πω… κομψά) που δημιουργεί η χρήση του ICD-10. Πέραν τούτου, στην πράξη πολύ συχνά δεν έχουμε επαρκή στοιχεία για να ικανοποιούμε τις απαιτήσεις του συστήματος για συγκεκριμένες ειδικές διαγνώσεις. Αυτό έχει ως συνέπεια την χρήση κυρίως γενικών όρων, κάτι που βέβαια δεν εξυπηρετεί και πολύ την στατιστική ορθότητα (το αντίστροφο, δηλ. το κυνήγι ειδικών διαγνώσεων σε κάθε περίπτωση, θα αύξανε δυσανάλογα το κόστος με τη διενέργεια πολυαρίθμων περιττών εξετάσεων).

     Να εξηγούμαστε: δεν είμαι κατά της ταξινόμησης. Ωστόσο, οι χώρες που την εφαρμόζουν χρησιμοποιούν ειδικευμένους υπαλλήλους (coding clerks) που δεν κάνουν άλλη δουλειά. Οι υπάλληλοι βέβαια χρειάζονται εκπαίδευση και μισθούς, δηλ. χρήματα: με ‘αέρα φρέσκο’ τέτοιες δουλειές δεν γίνονται. Πιστεύω ότι δεν είναι μέρος της ιατρικής μου εργασίας να ικανοποιώ τις γραφειοκρατικές απαιτήσεις του συστήματος ταξινόμησης. Δεν προσφέρω χρήσιμη υπηρεσία ούτε στους ασθενείς μου (που περιμένουν να βρω την πιο πρόσφορη διάγνωση για να μπορέσω να τους γράψω τα φάρμακά τους) ούτε στο σύστημα υγείας εν γένει.

     Η εφαρμογή του ICD-10 με τον τρόπο που επιχειρείται θυμίζει προσπάθεια να κρεμάσουμε πανάκριβο πίνακα μεγάλου ζωγράφου στους ετοιμόρροπους τοίχους του σπιτιού μας. Το Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα αντιμετωπίζει τόσα προβλήματα στελέχωσης, χρηματοδότησης και εν γένει οργάνωσης: το ICD-10 μας μάρανε; Στην προσπάθεια της μεγαλύτερης εξειδίκευσης των διαγνώσεων ουσιαστικά ενθαρρύνει την ασάφεια, την αοριστία και την ανοησία. Προάγει μια γλώσσα που θυμίζει management και όχι ιατρική. Και σίγουρα, με τον τρόπο που προωθείται, δεν πρόκειται να μειώσει το κόστος της φροντίδας υγείας. Εδώ είμαστε και θα το δούμε.

[Απεστάλη στην Καθημερινή]