Νόμοι και πολίτες

Κάπου γράφει ο Μ. Βασίλειος (νομίζω) ότι οι Χριστιανοί διακρίνονται σε δούλους, μισθωτούς και παιδιά του Θεού. Οι πρώτοι φοβούνται τον Θεό ως τιμωρό, οι δεύτεροι τον υπηρετούν ελπίζοντας σε ανταλλάγματα, οι τρίτοι τον αγαπούν ως Πατέρα.

     Ας μεταφέρουμε τη σκέψη του στη στάση μας απέναντι στην ελληνική πολιτεία και τους νόμους της. Κάποιοι ίσως εφαρμόζουμε τους νόμους μόνο και μόνο διότι φοβούμαστε την τιμωρία. Άλλοι από μας μπορεί να περιμένουμε από την τήρηση των νόμων ‘ανταποδοτικότητα’, παροχές, ενδεχομένως επαίνους και αναγνώριση. Πιθανώτατα υπάρχουν κι εκείνοι που τηρούν τους νόμους απλώς διότι είναι νόμοι, διότι τους θέσπισε η πολιτεία στην οποία ανήκουμε όλοι μας.

     Συγκρίνοντας τις τρεις, υπάρχει σωστή και λανθασμένη στάση; Ας περιορισθούμε εδώ στην πολιτική διάσταση. Καταρχήν δεν νομίζω ότι όλοι κρατούμε την ίδια στάση απέναντι σε όλους τους νόμους: κάποιοι νόμοι είναι πιο ‘αναγκαστικοί’ από άλλους, με τους φορολογικούς να βρίσκονται ίσως στην τελευταία θέση, τουλάχιστον στη συνείδηση των πολιτών. Έπειτα, δεν αποπνέουν όλοι οι νόμοι την ίδια αίσθηση δικαιοσύνης (και πάλι οι φορολογικοί νόμοι είναι το πρόχειρο παράδειγμα). Τέλος, συχνά αυθαιρετούμε και αυτοσχεδιάζουμε στην ερμηνεία τους όταν συγκρούονται με το προσωπικό μας συμφέρον, συχνά επικαλούμενοι και την αρωγή του Συντάγματος (αντισυνταγματικότητα των νόμων), κάτι που συνήθως γίνεται από οργανωμένα σωματεία, συνδικάτα και άλλους φορείς (τα παραδείγματα αφθονούν, από τη ΔΕΗ μέχρι τα Πανεπιστήμια).

     Σε μια ιδανική πολιτεία, όλοι θα δέχονταν τους νόμους ως αναγκαίους και επωφελείς και θα τους τηρούσαν τελείως φυσιολογικά και αβίαστα, αγαπητικά θα έλεγα. Επιστρέφοντας όμως στις έννοιες της θεολογίας, μια ιδανική πολιτεία σίγουρα θα αντιμετώπιζε τους πολίτες σαν παιδιά της, και όχι σαν δούλους ή μισθωτούς υπαλλήλους.