Το καλειδοσκόπιο της κρίσης

Η τρέχουσα κρίση σε κάνει να σκέφτεσαι πολυδιάστατα. Σίγουρα δεν είναι μονόπλευρη, σίγουρα δεν επιδέχεται μια και μόνη απλή εξήγηση, σίγουρα κάποιες από τις πτυχές της μπορεί να φαίνονται εξωφρενικές, ανήκουστες, παράδοξες, απάνθρωπες. Πάντως είναι ένα πολυεδρικό πρίσμα που αλλάζει όψεις και εικόνες, ανάλογα με τη γωνιά που το βλέπεις, αλλά και μετακινείται συνεχώς σαν τον θρυλικό φούρνο του Χότζα.

Το παγκόσμιο ‘χωριό’ μοιάζει με τεράστιο γήπεδο ποδοσφαίρου. Κάθε θεατής έχει στο μυωπικό οπτικό πεδίο του μόνο μια μικρή γωνιά, και βλέπει μόνο όσα γίνονται εκεί μέσα. Τις μακρινές ‘πάσες’ ή στρατηγικές κινήσεις που λαμβάνουν χώρα στην άλλη άκρη, δεν τις φαντάζεται καν. Κάθε πλευρά και κάθε παίκτης έχει τη δική του ‘ατζέντα’, μικρή ή μεγάλη, φανερή ή--συνήθως--κρυφή και ανομολόγητη, και προσπαθεί να αποκομίσει το δικό του κέρδος είτε παίζοντας είτε εκμεταλλευόμενος τις κινήσεις, την αδράνεια ή τα λάθη των άλλων.

Κάνεις τη σκέψη ότι όταν στον παγκόσμιο βάλτο χτυπιούνται τα βουβάλια την πληρώνουν τα βατράχια. Όταν το δολάριο και το ευρώ διαγκωνίζονται για το πάνω χέρι στις αγορές, ποιος θα σκεφτεί άνεργους Έλληνες και Πορτογάλους; Αν η προτεραιότητα είναι π.χ. η διάλυση του κοινού νομίσματος, ποιός δίνει σημασία αν το ξήλωμα θα αρχίσει από τη Μεσόγειο ή από την Ιβηρία και για το αν θα παρασύρει λίγες ή πολλές οικονομίες στο ντόμινο;

Ακούς να μιλούν για τις απρόσωπες και ανώνυμες ‘αγορές’ όπως σε άλλες περιπτώσεις για τους ‘γνωστούς αγνώστους’, και αναρωτιέσαι σε ποιούς είναι πουλημένες οι μεγαλύτερες (θεωρητικά) δυνάμεις του κόσμου αυτού ώστε να εξαρτώνται απόλυτα από τη βούλησή τους και να μη μπορούν να τις ελέγξουν. Και θυμάσαι ότι ο Χριστός αναφέρεται στον «άρχοντα του κόσμου τούτου», που όμως δεν έχει καμιά εξουσία χωρίς την άνωθεν άδεια, και που έρχεται «έχων θυμόν μέγαν, ειδώς ότι ολίγον καιρόν έχει».

Και θυμάσαι τον John Donne που έγραφε πριν πέντε αιώνες ότι «Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί»: παγκοσμιότητα σημαίνει ότι καθετί που κάνουμε (ή δεν κάνουμε) έχει αντίκτυπο σε όλους. Από το αδιάφορο πέταγμα μιας μπανανόφλουδας στο δρόμο μέχρι την πιο θερμή προσευχή κάποιου άγνωστου ερημίτη στα Καρούλια του Άθωνα.

ΥΓ. Για μια πιο εστιασμένη ελληνική προσέγγιση στην κρίση διαβάστε το κείμενο του Μίκη Θεοδωράκη ΕΔΩ.