Ψηφιακές ευκολίες και μεταφυσική

Πολλά πράγµατα έχουν γίνει τόσο πολύ µέρος της καθηµερινής πραγµατικότητας που τα δεχόµαστε αποκλειστικά και µόνο ως ‘ευκολίες’, χωρίς δεύτερες σκέψεις. Ωστόσο...
Μια πρόσφατη αθώα εµπειρία τράβηξε την κουρτίνα και µου έδειξε κάτι που δεν µε είχε ιδιαίτερα απασχολήσει ως τώρα. Φυλλοµετρώντας online ένα από τα ιατρικά περιοδικά που παρακολουθώ σκέφθηκα ότι έπρεπε να ανανεώσω τη συνδροµή µου, µια και µπήκε καινούργιος χρόνος. Αναζήτησα τις υπηρεσίες συνδροµητών, βρήκα το ανάλογο ποσό και ζήτησα να πληρώσω µε την πιστωτική κάρτα µου. Συμπλήρωσα τα στοιχεία, πάτησα ‘Αποστολή’, και... το κινητό µου τηλέφωνο που παρακολουθούσε σιωπηλό τη συναλλαγή σήμανε Νέο Μήνυµα. Τι έλεγε; Χρέωση κάρτας αρ. ΧΧΧ με το ποσό ΨΨ για λογαριασµό Δείνα (ο οργανισμός που εκδίδει το περιοδικό).
Οµολογώ ότι καταρχήν έτριψα τα χέρια µου από χαρά για την άνεση µε την οποία γίνονται κάποιες εργασίες χάρη στην τεχνoλογία. Εκεί που κάποτε έπρεπε να εγκρίνεις έµβασµα εξωτερικού για τη συνδροµή του περιοδικού (πληρώνοντας και την ανάλογη προµήθεια) ή να στείλεις τραπεζική επιταγή, τώρα με δυο κλικ έκανες τη δουλειά σου χωρίς να κουνηθείς από την καρέκλα, µε άµεση επιβεβαίωση. Αυτή ήταν η πλευρά της ευκολίας.
Από την άλλη όµως, η άµεση ειδοποίηση µέσω του κινητού για µια ηλεκτρονική συναλλαγή από τον υπoλoγιστή δείχνει ανάγλυφα, και µε τρόπο που ανασηκώνει τις τρίχες στον αυχένα µας, πόσο ‘ανοιχτό βιβλίo’ είναι οι εργασίες που κάνουµε µε τα τεχνολογικά εργαλεία που απλουστεύουν και διευκολύνουν τη ζωή µας. Και πόσο έκθετοι είµαστε σε κάθε είδους εκµετάλλευση αν παραδοθούµε ανεπιφύλακτα στη µαγεία της ταχύτητας και της αίσθησης ισχύος που αυτή δηµιουργεί.
Το πράγµα έχει και µεταφυσική διάσταση. Η διδασκαλία της εκκλησίας ότι ο Θεός είναι παντογνώστης και ότι ‘ουκ έστι κτίσις αφανής ενώπιον αυτού’ και ότι ‘γινώσκει τα πάντα προ γενέσεως αυτών’ µας ενοχλεί και τη θεωρούµε παραβίαση της προσωπικής ελευθερίας. Ακριβώς για τον λόγο αυτό προτιµούµε να την αγνοούµε ή να την θεωρούµε περίπου μυθική. Ίσως η εµπειρία της ανθρώπινης ‘παντογνωσίας’ όπως αυτή εκφράζεται µε τους υπολογιστές, τα κινητά και τα διάφορα δίκτυα µπορεί να µας δώσει (τηρουµένων των αναλογιών) µια ελάχιστη γεύση της αόρατης, αλλά όχι ανύπαρκτης Πραγµατικότητας.